زمینه و هدف: بدون تردید، توجه به "ایمنی غذا در مزرعه" اولین گام در دستیابی به ایمنی غذایی و تولید محصول سالم است؛ در حالی‌که اقدامات مرتبط با ایمنی غذایی در مزرعه از سوی کشاورزان به دلیل نبود شناخت صحیح مورد توجه کافی قرار نمی گیرد. بر این اساس، هدف این تحقیق بررسی نگرش کشاورزان درباره منابع ایجاد آلودگی و عوامل تبیین‌کننده اقدامات ایمنی غذایی در مزرعه بود.
روش بررسی: این تحقیق از لحاظ میزان کنترل متغیرها، غیرآزمایشی و توصیفی، از نظر روش گردآوری داده‌ها، میدانی و به لحاظ قابلیت تعمیم یافته‌ها، از نوع پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق شامل 732 نفر از تولیدکنندگان کاهو در استان البرز بود که یک نمونه 230 نفری از آنان با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه ای با اختصاص متناسب (شهرستان ها به‌عنوان طبقات) انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته، گردآوری شد. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه بر‌اساس نظر متخصصان و کارشناسان مرتبط ارزیابی شد و پایایی آن از طریق محاسبهCronbach Alpha برای سه سازه اقدامات ایمنی غذایی در مزرعه (0/728)، منابع ایجاد آلودگی در مرحله قبل از برداشت (0/821) و منابع ایجاد آلودگی در مرحله پس از برداشت (0/801) تایید شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS20 انجام گرفت.
یافته ها: نتایج حاکی از آن بود که مهمترین منابع ایجاد آلودگی شامل استفاده از سموم و آفت کش ها در مزرعه و آب آبیاری (در مرحله قبل از برداشت) و مکان های نگهداری و انبار محصول و وجود رطوبت بالا به هنگام انتقال محصول (در مرحله پس از برداشت) بودند. همچنین، نتایج تحلیل عاملی اکتشافی با استفاده از چرخش Varimax نشان داد که متغیرهای زیربنایی اقدامات ایمنی غذایی در مزرعه در پنج عامل اقدامات مرتبط با آموزش و بهداشت کارگران، بهداشت عمومی، آبیاری، نظارتی و کنترلی و کنترل دام و حیات وحش، تلخیص و دسته بندی شده و در حدود 64/314 درصد از واریانس کل را پوشش دادند. در بین پنج عامل اشاره شده، عامل اقدامات مرتبط با آموزش و بهداشت کارگران با تبیین 18/725 درصد از واریانس کل، مهمترین عامل در مقایسه با سایر عوامل بود.
نتیجه گیری: با توجه به تعدد منابع ایجاد آلودگی در مرحله قبل و پس از برداشت و احتمال وقوع آلودگی های مختلف در محصول کاهو، ضروری است که شرایط لازم برای تشویق و هدایت تولیدکنندگان به سوی انجام اقدامات ایمنی غذایی در مزرعه به‌ویژه از طریق آموزش آنان درباره شناخت منابع ایجاد آلودگی و اطلاع رسانی در زمینه اقدامات ایمنی و بهداشتی فراهم شود.
