کاربران عمومی فقط به فهرست مقالات منتشر شده دسترسی دارند.
184 نتیجه برای موضوع مقاله:
هدیه حسنوند، نسرین دهقان، کاظم ندافی، محمدصادق حسنوند، رامین نبی زاده، ساسان فریدی، ذبیح الله یوسفی،
دوره 11، شماره 4 - ( 12-1397 )
چکیده
زمینه و هدف: گاز رادن یکی از عوامل خطر محیطی در هوای داخل است که مواجهه با آن سبب افزایش ریسک سرطان ریه می‌شود و پس از سیگار دومین عامل سرطان ریه شناخته می شود. بنابراین هدف از این مطالعه اندازه گیری غلظت گاز رادن در منازل مسکونی و اماکن عمومی شهر نورآباد ممسنی و برآورد دوز موثر دریافتی ناشی از مواجهه با آن بوده است.
روش بررسی: در این مطالعه 52 منزل مسکونی و 8 مکان عمومی جهت اندازهگیری غلظت گاز رادن هوای داخل مورد بررسی قرار گرفتند. اندازهگیری غلظت رادن هوای داخل به روش غیر فعال با استفاده از آشکارسازهای ردپای آلفا (CR-39) به مدت سه ماه انجام گرفت و پس از این مدت آشکارسازها برای شمارش تعداد ردپاها به آزمایشگاه ارسال شدند.
یافته ها: نتایج نشان میدهد، میانگین (± انحراف معیار) غلظت گاز رادن در هوای داخل منازل مسکونی و اماکن عمومی به ترتیب (14/7(±42/4 و ) Bq/m320/1(± 32/9 بود و در همه محل های نمونه برداری، غلظت رادن کمتر از مقادیر استاندارد سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا و رهنمود سازمان جهانی بهداشت بوده است. همچنین دوز مؤثر دریافتی سالانه ناشی از گاز رادن در منازل مسکونی به‌طور میانگین mSv 1/07 تخمین زده شد. ارزیابی نتایج به‌دست آمده نشان می دهد که در مورد منازل مسکونی رابطه معنی‌داری میان نوع اتاق و تعداد طبقه با غلظت رادن وجود دارد.
نتیجه گیری: نتایج این مطالعه بیانگر این است که غلظت گاز رادن به‌عنوان یک عامل خطر محیطی در محل های مورد بررسی کمتر از حدود اعلام شده در رهنمود سازمان جهانی بهداشت بوده و احتمالا نقش قابل ملاحظه‌ای در ایجاد اثرات بهداشتی منتسب به آن ندارد.
غلامرضا مرادی، محمدرضا منظم، پیمانه حبیبی،
دوره 12، شماره 1 - ( 3-1398 )
چکیده
زمینه و هدف: تلاش‌هایی به منظور بهبود کارایی مانع‌های صوتی از جمله بر روی شکل، زیبایی شناسی، فرم و جنس آنها انجام شده است. لذا هدف از انجام این مطالعه بررسی اثر زاویه لبه بالایی در مانع‌های صوتی شکلدار با لبه T شکل بالایی است.
روش بررسی: برای محاسبه افت صدا در این مطالعه از روش شبیه ساز دو بعدی حد مرزی (BEM) Boundary Element Method استفاده شد. همچنین نتایج به‌دست آمده از موانع زاویه دار لبه بالایی در مانع‌های صوتی شکلدار با لبه T شکل بالایی مورد مقایسه قرار گرفت.
یافته‌ها: طراحی موانع زاویه دار لبه بالایی در مانع‌های صوتی شکلدار باعث افزایش چشمگیر عملکرد افت صدا به‌خصوص در محدوده فرکانسی پایین در مقایسه با لبه T شکل بالایی شد. بیشترین میزان افت صدا در موانع زاویه‌دار لبه بالایی در مانع‌های صوتی شکلدار در مقایسه با لبه T شکل بالایی (A) dB3/79 برآورد گردید که معمولا بستگی به ابعاد و موقعیت نسبی به منبع و موقعیت گیرنده دارد. نتایج این مطالعه نشان داد که در بین مدل‌های تست شده جهت تعیین کارایی، بهترین مانع صوتی برای کنترل صدای ترافیک مانع زاویه‌دار با زاویه بالایی 19 درجه نسبت به زوایای بالایی دیگر و مانع T شکل ساده در فرکانس 315، 400، 500 و Hz 630 به‌دست آمد.
نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که با به‌کار بردن مانع‌های زاویه‌دار لبه بالایی در مانع‌های صوتی شکلدار کارایی مانع با لبه T شکل بالایی را در مقایسه با مانع T به میزان قابل توجهی افزایش میدهد. در این خصوص بهترین شکل برای به‌کارگیری مانع‌های زاویه‌دار با زاویه بالایی حدود 19 درجه نسبت به سطح افق است. علت این تاثیر را می‌توان وجود شکست و بازتاب لبه‌های زاویه‌دار در مسیر انتقال موج صوتی از منبع تا گیرنده دانست. تمامی موانع زاویه دار قادر هستند که کارایی مانع را در محدوده فرکانسی خاص به‌خصوص در فرکانس‌های پایین، افزایش دهند.
محمدرضا خانی، امیر حسین محوی، محمد علی ززولی، ذبیح اله یوسفی، یوسف دادبان شهامت،
دوره 12، شماره 1 - ( 3-1398 )
چکیده
زمینه و هدف: فاضلاب کارخانه روغن‌کشی زیتون یکی از آلوده‌ترین فاضلاب‌های بهداشتی است که عدم تصفیه آن آلودگی شدید محیط‌زیست را به دنبال خواهد داشت. در این تحقیق تصفیه آن با استفاده از فرایند الکتروکواگولاسیون و روش‌های نوین اکسیداسیون پیشرفته مورد تحقیق قرار گرفته است.
روش بررسی: تجزیه‌پذیری، راندمان و سینتیک حذف کدورت و مواد آلی پساب واقعی روغن زیتون با اعمال پارامترهای بهره‌برداری الکتروکواگولاسیون شامل دانسیته جریان (A/dm2 0/08- 0/77)، جنس الکترود آند، زمان واکنش (min 0- 45) بررسی شد. سپس انواع فرایندهای مختلف اکسیداسیون پیشرفته برای تعیین راندمان و سینتیک حذف TOC و تصفیه پذیری بیولوژیکی (BOD/TOC) آن اعمال گردید.
یافته‌ها: شرایط بهینه راندمان حذف کدورت، BOD، TOCو الکترود مصرفی در الکتروکواگولاسیون به‌ترتیب معادل 78 درصد، 57 درصد، 72 درصد و mg 583 به ازای هر لیتر پساب برای الکترود آند آهن سنجش شد؛ به‌طوری‌که سینتیک حذف TOC از درجه اول تبعیت نموده و معادل min-1 0/027 سنجش شد. راندمان حذف TOC در فرایندهای US، H2O2، SOP، O3/H2O2،COP ، COP/US و COP/US/H2O2 به‌ترتیب معادل 8، 15، 20، 25، 61، 68 و 75 درصد سنجش گردید و بیشترین قابلیت تجزیه بیولوژیکی در فرایند COP/US/H2O2 معادل 1/5 برابر افزایش یافت.
نتیجه‌گیری: فرایند الکتروکواگولاسیون به همراه اکسیداسیون پیشرفته COP/US/H2O2 سبب تصفیه مؤثر پساب روغن زیتون می‌گردد و تصفیه پذیری بیولوژیکی آن را افزایش میدهد، به‌طوری‌که می‌توان از این فرایند برای تصفیه مطمئن و با درجه بالای پساب‌های این صنعت و صنایع مشابه استفاده نمود.
کاظم ندافی، محمدصادق حسنوند، ساسان فریدی،
دوره 12، شماره 1 - ( 3-1398 )
چکیده
زمینه و هدف: آلودگی هوا یکی از عوامل مهم تاثیرگذار بر سلامت بوده و بیشترین بار بیماری‌های منتسب به عوامل خطر محیطی را به خود اختصاص داده است. آلودگی هوا پس از استعمال دخانیات، دومین عامل اصلی مرگ‌های ناشی از بیماری‌های غیرواگیر محسوب می‌شود و با افزایش ریسک ابتلا به بیماری‌های حاد و مزمن و مرگ در ارتباط است.
روش بررسی: در این مقاله مروری در ابتدا براساس مطالعات شاخص انجام شده در دنیا، وضعیت کیفیت هوای آزاد (Ambient air pollution) و اثرات آن بر سلامت در ایران و سایر کشورها مورد ارزیابی قرار گرفت؛ و در مرحله بعد وضعیت کیفیت هوای آزاد و اثرات آن بر سلامت در کلانشهر تهران طی سال‌های 1385 تا 1396، براساس نتایج مطالعات صورت گرفته توسط پژوهشکده محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران ارائه گردیده است.
یافته‌ها: نتایج این مطالعات نشان داد که میانگین سالیانه غلظت مواجهه با PM2.5 هوای آزاد وزن‌دهی شده با جمعیت، در ایران برابر µg/m3 48 است که تقریبا کمی پایین‌تر از متوسط غلظت جهانی آن (µg/m3 51) است. یافته‌ها نشان داد گرچه نتایج مطالعات انجام شده دارای تفاوت‌های نسبتا زیادی در رابطه با تعداد موارد مرگ منتسب به آلودگی هوا است؛ اما به‌واسطه مواجهه با این عامل خطر، تعداد زیادی از موارد مرگ در دنیا رخ میدهد. یافته‌های حاصل از روند تغییرات غلظت آلاینده‌های هوا طی سال‌های 1385 الی 1396 و کمی‌سازی اثرات آنها بر سلامت در شهر تهران نشان میدهد که غلظت ذرات معلق هوا در شهر تهران در سال‌های 1385 تا 1390 روند افزایشی داشته است و حداکثر میانگین غلظت PM2.5 طی 12 سال مورد بررسی، در سال 1390 معادل µg/m3 38 مشاهده شده است. سپس روند تغییرات غلظت ذرات معلق ریز هوا در فاصله سال‌های 1391 تا 1394 روند کاهشی داشته است و به حدود µg/m3 30 رسیده است؛ اما طی سال‌های 1395 و 1396 میانگین سالیانه غلظت PM2.5 هوای آزاد نسبت به مقدار مشابه سال 1394 افزایش یافته است. همچنین نتایج این مطالعه نشان داد که در شهر تهران براساس وضعیت شاخص کیفیت هوا (AQI)، از سال 1390 تا 1396 حتی یک روز شاخص کیفیت هوا در طبقه "خوب" (50-0AQI =) قرار نگرفته است اما تعداد روزهایی که AQI "متوسط" (100-51AQI =) بوده است، از سال 1390 تا 1394 افزایش یافته است. همچنین در سال 1396 تنها 20 روز شاخص کیفیت هوا متوسط و 237 روز "ناسالم برای گروه‌های حساس"، 107 روز "ناسالم" و 1 روز "خیلی ناسالم" بوده است. نتایج این مطالعه نشان میدهد در سال 1396 در صورتی‌که میانگین غلظت سالانه PM2.5 در شهر تهران از شرایط موجود (حدود µg/m3 32) به غلظت µg/m3 10 (رهنمود WHO) می‌رسید، از (6359-3238) 4878 مورد مرگ جلوگیری می‌شد.
نتیجه‌گیری: آلودگی هوا سهم بسیار چشمگیری در تعداد موارد مرگ منتسب دارد. همچنین نتایج مطالعات جهانی می‌تواند تا حد زیادی با شرایط واقعی کشور متفاوت باشد و این امر ضرورت وجود داده‌های معتبر بومی مرتبط با غلظت آلاینده‌های هوا و بروز پایه پیامدهای بهداشتی در کشور را به منظور بررسی دقیق وضعیت کیفیت هوا و اثرات آن بر سلامت نمایان می‌کند.
مهدی هادی، زهرا ابوسعیدی، حسن پاسالاری،
دوره 12، شماره 1 - ( 3-1398 )
چکیده
زمینه و هدف: رسوبگذاری و خورندگی باعث کاهش کیفیت آب و آسیب به تجهیزات لوله‌کشی در سیستم‌های تامین آب می‌شوند. در این مطالعه تمایل به خورندگی یا رسوبگذاری منابع آب زیرزمینی شامل چشمه، قنات، چاه‌های عمیق و نیمهعمیق در مناطق روستایی کاشان طی سال‌های 1381 تا 1392 مورد بررسی قرار گرفت.
روش بررسی: بر مبنای پارامترهای pH، دما، کلسیم، کربنات، بی‌کربنات، کل جامدات محلول، مقادیر شاخص‌های پایداری آب شامل لانژلیر (LSI)، رایزنار (RSI)، پوکوریوس (PSI) و همچنین مقدار و روند شاخص کمی پتانسیل ترسیب کربنات کلسیم (CCPP) به تفکیک منابع آب تعیین و تحلیل شد.
یافته‌ها: مقدار متوسط شاخص‌های LSI، RSI و PSI و CCPP به ترتیب برابر با 0/02±0/41، 0/03±6/99، 0/02±7/40و mg/L 2/44±21/41 تعیین شد. براساس شاخص CCPP مقدار پتانسیل رسوبگذاری چشمه، قنات، چاه عمیق و نیمهعمیق به‌ترتیب برابر با 3/16±17/23، 1/38±15/66، 11/22±41/23 و mg/L 4/46±23/15 است. از سال 1381 تا 1392 شاخص CCPP افزایش محسوسی داشته به‌گونه‌ای که به‌طور میانگین mg/L 1/6 در سال افزایش یافته است.
نتیجه‌گیری: منابع آب منطقه رسوبگذار هستند به نحوی‌که این تمایل از بیشترین تا کمترین مربوط به چاه‌های عمیق، چاه‌های نیمهعمیق، چشمه و قنات است. مقدار تشکیل رسوب به ازای هر متر مکعب آب منطقه در حدود g 21 برآورد شد که شاید در افزایش رسوبات در جداره سیستم‌های توزیع آب مشکل ساز باشد. مدیریت برداشت آب در منطقه همراه با کاهش مقدار TDS در منابع آب (شاید از طریق کنترل تخلیه زه‌آب‌های کشاورزی)، در کاهش تمایل آب به رسوبگذاری موثر است.
سودا فلاح جوکندان، مجتبی یگانه بادی، علی اسرافیلی، علی آذری، احسان احمدی، هاله ترهنده، مجید کرمانی،
دوره 12، شماره 2 - ( 6-1398 )
چکیده
زمینه و هدف: فعالیت صنایع مختلف موجب تولید طیف وسیعی از آلاینده‌ها و ترکیبات سمی می‌شود. از جمله این ترکیبات می‌توان به کاتکول اشاره کرد که یک ترکیب آلی حلقوی با سمیت بالا و مقاوم در برابر تجزیه است. بنابراین هدف از این مطالعه بررسی کارایی کربن فعال پودری مغناطیسی شده با نانو ذرات اکسید آهن در حذف کاتکول از محلولهای آبی به روش سطح پاسخ است.
روش بررسی: روش هم ترسیبی به منظور سنتز کربن فعال پودری مغناطیسی مورد استفاده قرار گرفت و خصوصیات آن با آنالیزهای SEM و XRD بررسی شد. سپس تاثیر پارامترهایی چون pH، زمان تماس، دوز جاذب، غلظت اولیه کاتکول، دما بر روی کارایی فرایند جذب براساس روش سطح پاسخ (باکس بانکن) مورد بررسی قرار گرفت. غلظت باقیمانده کاتکول با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا در طول موج nm 275 اندازهگیری شد.
یافته‌ها: نتایج حاصل نشان داد حداکثر کارایی فرایند جذب در غلظت mg/L 20، pHبرابر با 3، زمان تماس min 90 و در دمای ºC 25 و دوز جاذب g/L 1/5حاصل شد. بررسی ایزوترم و سینتیک نشان داد که داده‌های تجربی فرایند جذب کاتکول به ترتیب با مدل لانگمویر و شبه درجه دوم همبستگی دارد. مطالعه ترمودینامیک واکنش نیز بیانگر اگزوترمیک و خود بخودی فرایند است.
نتیجه‌گیری: نتایج نشان دادند که فرایند جذب با استفاده از کربن فعال پودری مغناطیسی شده با نانوذرات اکسید آهن در pH اسیدی راندمان بهتری دارد. در نتیجه فرایند مورد مطالعه به‌عنوان یک روش مؤثر، سریع و ارزان برای حذف کاتکول از محلولهای آبی پیشنهاد می‌شود که با توجه به زمان اندک واکنش، از لحاظ اقتصادی نیز مقرون به‌صرفه است.
شیدا مردانی، خلیل علی محمدزاده، علی ماهر، سیدمجتبی حسینی، کامیار یغمائیان،
دوره 12، شماره 2 - ( 6-1398 )
چکیده
زمینه و هدف: پسماندهای بیمارستانی یکی از معضلات زیست محیطی است. بی‌توجهی به مدیریت این پسماندها باعث شیوع انواع بیماری‌ها می‌شود. هدف این پژوهش، رتبه بندی بیمارستان‌های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با رویکرد بررسی معیارهای کاهش پسماندهای بیمارستانی است.
روش بررسی: ابتدا مرور مطالعات گذشته در سطح ملی و بین المللی انجام پذیرفت. براساس مطالعات انجام شده، 12 معیار و 30 زیرمعیار مرتبط با کاهش تولید پسماند بیمارستانی انتخاب گردید. پس از طراحی پرسشنامه براساس معیارهای مذکور، اطلاعات لازم از شش بیمارستان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی جمع آوری شد. از برنامه نویسی روش‌های TOPSIS و VIKOR در محیط MATLAB به‌عنوان روش‌های رتبه بندی بیمارستان‌ها براساس معیارهای کاهش پسماند استفاده گردید.
یافته‌ها: نتایج ترکیبی دو روش TOPSIS و VIKOR با استفاده از میانگین وزنی، نشان میدهد بیمارستان (ج) در رتبه اول، بیمارستان (ب) در رتبه دوم و بیمارستان (الف) در رتبه سوم در زمینه مدیریت پسماند قرار دارند. همچنین معیارهای نیروی انسانی، حمایت مدیران، الگوی صحیح مدیریت ملزومات، الگوی صحیح ارائه خدمات، کیفیت لوازم و تجهیزات و تفکیک در مبدا تولید از جمله معیارهای موثر بر کاهش میزان پسماندهای تولیدی و بهبود نظام مدیریت پسماند هستند.
نتیجه گیری: روش ترکیبی TOPSIS و VIKOR برای بررسی رتبه بندی بیمارستان‌ها از لحاظ مدیریت پسماند، می‌تواند به عنوان ابزاری سودمند مورد استفاده قرار گرفته و زمینه بهبود اقدامات و ارتقای برنامه‌ها و فعالیت‌ها را فراهم آورد.
کاظم ندافی، علیرضا مصداقی نیا، مهرنوش ابطحی، محمدصادق حسنوند، رضا سعیدی،
دوره 12، شماره 2 - ( 6-1398 )
چکیده
زمینه و هدف: مطالعات بار بیماری‌های محیطی از مهمترین نیازهای ضروری برای تعیین وضعیت موجود، افزایش اثربخشی سیاستگذاری‌ها و برنامه‌های بهداشتی و اولویت‌بندی مداخلات بهسازی محیط بشمار می‌روند. در این مقاله مروری وضعیت بار بیماری‌های محیطی در ایران براساس نتایج آخرین مطالعه جهانی بار بیماری‌ها (Global Burden of Disease (GBD))، سایر مطالعات جهانی و پژوهش‌های ملی در کشور مورد ارزیابی قرار گرفت.
روش بررسی: در این مطالعه پژوهش‌های انجام شده بر روی بار بیماری‌های محیطی در ایران با جستجو در پایگاه‌های علمی بین‌المللی و ملی مشخص شدند و مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته‌ها: مرور مطالعات بار بیماری‌های محیطی نشان داد که براساس نتایج مطالعه GBD سهم عوامل خطر محیطی در کل بار بیماری‌ها در کشور در سال 2017 بر حسب شاخص تعداد سال‌های از دست رفته به‌واسطه مرگ یا ناتوانی (Disability-adjusted life years (DALYs)) و تعداد موارد مرگ به ترتیب حدود 8 و 13 درصد بوده است. بر طبق نتایج مطالعه GBD، سهم عوامل خطر در DALY منتسب به عوامل محیطی در کشور در سال 2017 (در مجموع 329,648,1) به‌صورت زیر بود: PM2.5 هوای آزاد 45/0 درصد، عوامل خطر شغلی 25/1 درصد، مواجهه با سرب 19/4درصد، آب آشامیدنی ناسالم 5/0 درصد، ازن تروپوسفری 1/7 درصد، عدم دسترسی به تسهیلات شستشوی دست 1/5 درصد، دفع غیربهداشتی فاضلاب 1/4درصد، رادن هوای داخل ساختمان 0/6 درصد و آلودگی هوای داخل بواسطه مصرف سوخت جامد 0/3 درصد. کل نرخ DALY و نرخ مرگ منتسب به پرتوهای فرابنفش خورشیدی در ایران در سال 2000 به‌ترتیب 46/2 و 0/7 برآورد گردیده است. شاخص DALY و نرخ DALY منتسب به غلظت بالای فلوراید در آب آشامیدنی ناشی از ایجاد فلوروزیس دندانی در کشور در سال 2017 به‌ترتیب 3443 و 4/31 به‌دست آمد. ارزیابی تاثیر فلورایدزنی آب آشامیدنی به‌عنوان یک عامل محافظت کننده محیطی نشان داد که این اقدام از طریق پیشگیری از پوسیدگی دندان می‌تواند شاخص DALY و نرخ DALY در کشور را به‌ترتیب 971,14 و 18/73 کاهش دهد. طی سال‌های 2017-2005، نرخ DALY (به ازای هر 100 هزار نفر) منتسب به عوامل PM2.5 هوای آزاد، ازن تروپوسفری، رادن هوای داخل و عوامل خطر شغلی رو به افزایش بوده که این نتیجه اهمیت اقدامات پیشگیرانه و کنترل آنها را افزایش میدهد.
نتیجه‌گیری: تفاوت چشمگیری در میزان بار بیماری‌های منتسب به یک عامل خطر در مطالعات جهانی مختلف و همچنین میان مطالعات جهانی و ملی وجود داشت. با توجه به بکارگیری داده‌های با جزئیات بیشتر و کامل‌تر و انجام ارزیابی‌های فروملی، نتایج مطالعات ملی بار بیماری‌های منتسب به عوامل خطر محیطی معتبرتر و کاربردی‌تر بوده، لذا تقویت و تداوم این مطالعات در سطوح ملی و فروملی با توجه به اولویت‌ها، نیازها، روندهای زمانی‌ـ‌مکانی و با استفاده از داده‌ها و اطلاعات معتبر داخلی ضروری است و اکیدا توصیه می‌گردد.
سمانه ابولی، محمود علی محمدی، میرزمان زمان زاده، کامیار یغمائیان، مسعود یونسیان، مهدی هادی، زهرا سلیمانی،
دوره 12، شماره 3 - ( 9-1398 )
چکیده
زمینه و هدف: کیفیت پایین آب‌های سطحی و زیرزمینی در کشورهایی که با مشکل کم آبی مواجه هستند تمایل جامعه به استفاده از دستگاه تصفیه آب خانگی را افزایش داده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی کیفیت آب آشامیدنی دستگاه‌های تصفیه آب خانگی و شبکه توزیع عمومی در شهر گرمسار که تحت کنترل برنامه ایمنی آب است، انجام شده است.
روش بررسی: مطالعه توصیفی مقطعی حاضر در سال 1397 در 6 منطقه و 41 نقطه شهر گرمسار در دو فصل بهار و تابستان انجام شد. آزمایش‌های شیمیایی براساس دستورالعمل استاندارد متد، اندازه گیری کلی فرم‌ها به کمک روش تخمیر چند لوله‌ای و شمارش باکتری‌های هتروتروف به روش شمارش بشقابی انجام شد. نتایج از طریق نرم افزارهایExcel و SPSS تحلیل شد.
یافته‌ها: میانگین پارامترهای اندازه گیری شده در تمام نمونه‌ها شامل هدایت الکتریکیμs/cm 1507، کل جامدات محلول mg/L 786/8، فلوراید mg/L 0/048، کلر آزاد باقیمانده mg/L 0/67، pH 7/9، کلی فرم کل MPN/100mL 0/16، کلی فرم مدفوعی MPN/100mL 0/14 و شمارش بشقابی هتروتروفیک CFU/mL112 بود. اختلاف معنی‌داری در میزان پارامترهای شیمیایی و میکروبی در شبکه توزیع عمومی و خروجی دستگاه تصفیه آب خانگی در دو فصل مشاهده نشد.
نتیجه‌گیری: دستگاه‌های تصفیه آب خانگی تاثیری در بار میکروبی نداشتند اما باعث تغییر در مقادیر برخی از پارامترهای شیمیایی شدند. آب آشامیدنی خروجی از شبکه توزیع، با بکارگیری برنامه ایمنی آب از کیفیت مناسبی برخوردار است.
رضا بیات، خسرو اشرفی، مجید شفیع پور مطلق، محمدصادق حسنوند، رجبعلی درودی،
دوره 12، شماره 3 - ( 9-1398 )
چکیده
زمینه و هدف: با وجود بهبود قابل توجه کیفیت هوا در سال 1397 در تهران و کمتر شدن میانگین غلظت‌های اکثر آلاینده‌ها در مقایسه با سال‌های قبل، کیفیت هوا در این کلانشهر کماکان با مقادیر رهنمود سازمان جهانی بهداشت و استاندارد ملی فاصله دارد. هدف این مطالعه، برآورد اثرات آلودگی هوا بر سلامت در شهر تهران و با لحاظ نمودن توزیع مکانی ذرات معلق هوا با قطر 2/5 میکرومتر و کمتر (PM2.5) و توزیع مکانی جمعیت، در تعیین میزان مواجهه است.
روش بررسی: در این مطالعه، ضمن معرفی تابع غلظت-پاسخ GEMM و نرمافزار BenMAP-CE، مرگ و میر منتسب به مواجهه بلند مدت با PM2.5 هوای آزاد و توزیع مکانی آن در تهران برای سال‌های 1396 و 1397 از این طریق تخمین زده شده است. داده‌های غلظت ساعتی PM2.5 ایستگاه‌های سنجش کیفیت هوا جهت تخمین میزان غلظت PM2.5 برای 349 محله تهران استفاده شده است.
یافته‌ها: نتایج به‌دست آمده نشان داد که میانگین غلظت مواجهه با PM2.5 وزن‌دهی شده با جمعیت در شهر تهران در سال‌های 1396 و 1397 برابر µg/m3 31/8 و µg/m326/2 بوده است. با استفاده از تابع GEMM، در مجموع 377,7 (126,6-581,8) مرگ منتسب به PM2.5 در سال 1396 در بزرگسالان (بزرگ‌تر از 25 سال) برآورد گردید و برای سال 1397 این تعداد 418,6 (918,5-753,6) برآورد شد.
نتیجه‌گیری: توزیع مکانی مرگ‌های منتسب به PM2.5 نشان داد نرخ مرگ منتسب به ازای هر 100 هزار نفر جمعیت، در مناطق 16 و 18 شهرداری تهران از سایر مناطق بالاتر و در منطقه یک از مناطق دیگر پایین‌تر است.
جواد گرگانی، رامین نبی زاده، میترا غلامی، حسن پاسالاری، مجتبی یگانه بادی، مهدی فرزادکیا، حسینعلی اصغرنیا، محمد علی ززولی،
دوره 12، شماره 3 - ( 9-1398 )
چکیده
زمینه و هدف: پسماندهای بیمارستانی با محتوای زباله‌های عفونی، پاتولوژیک، اشیای تیز و برنده، زباله‌های دارویی و ضایعات ژنوتوکسیک در زمره پسماندهای خطرناک قرار دارند. در این میان پسماندهای ژنوتوکسیک اثرات بسیار مخرب موتاژنیک و تراتوژنیک برای انسان دارند. پسماندهای ژنوتوکسیک به داروهای سایتوتوکسیک، شیمیایی و رادیواکتیو، که در درمان سرطان و یا درمان پیوند اعضا به‌کار می‌روند، اطلاق می‌شوند. هدف از این مطالعه بررسی مدیریت پسماندهای بیمارستانی در استان مازندران با تاکید بر پسماندهای ژنوتوکسیک است.
روش بررسی: این مطالعه توصیفی-مقطعی در 35 بیمارستان دولتی و تامین اجتماعی استان مازندران در سال 1396 انجام گرفت. در این تحقیق کمیت و کیفیت پسماندهای بیمارستانی و ژنوتوکسیک و نحوه مدیریت آنها، از طریق تکمیل پرسشنامه‌های تخصصی مطالعه شد. جهت ارزیابی وضعیت موجود اطلاعات به‌دست آمده در نرم افزار Excel پردازش و تحلیل گردید.
یافته‌ها: میانگین سرانه پسماند به ازای هر تخت فعال بیمارستانی برابر kg 3/51 بود. این سرانه برای پسماند عادی 2/2، عفونی 1/24، ژنوتوکسیک، شیمیایی و دارویی kg 0/1 برآورد شد. میانگین شاخص مدیریت پسماندهای بیمارستانی در استان مازندران حدود 84 از 100 است، که نشان‌دهنده وضعیت خوب مدیریت این پسماندها بود. مدیریت پسماندهای ژنوتوکسیک در 7 بیمارستان تخصصی شیمی درمانی حدود 64 از 100 بود، که نشان‌دهنده وضعیت متوسط مدیریت این پسماندها بود. در 28 بیمارستان فاقد بخش شیمی درمانی شاخص مدیریت پسماند ژنوتوکسیک 42 از 100 برآورد شد، که نشان دهنده وضعیت ضعیف مدیریت این پسماندها بود.
نتیجه‌گیری: عمده‌ترین نقطه ضعف در مدیریت پسماندهای بیمارستانی مربوط به مدیریت پسماندهای شیمیایی-دارویی و ژنوتوکسیک بود، بر این اساس بهبود کیفیت مدیریت پسماندهای ژنوتوکسیک و شیمیایی-دارویی بایستی در برنامه‌ریزی جدید مورد توجه خاص قرار گیرد.
امید نصری، مسعود یونسیان، محمود علی محمدی، ناصح شالیاری، صفدر معصومی، منصور شمسی پور،
دوره 12، شماره 4 - ( 12-1398 )
چکیده
زمینه و هدف: مواجهه با مواد شوینده خانگی و لوازم آرایشی می‌تواند اثرات نامطلوبی بر سلامتی انسان داشته باشد. لذا شناخت الگوی مصرف این محصولات در ارزیابی اثرات و نهایتا کنترل پیامدهای ناشی از استفاده نامناسب از آنها کمک‌کننده است. با توجه به فقدان ابزار مناسب در کشور برای ارزیابی الگوی مواجهه افراد، در این مطالعه به بررسی پایایی و روایی پرسشنامه الگوی مصرف این محصولات پرداخته شده است.
روش بررسی: در مطالعه حاضر برای توسعه ابزار مورد نظر، ابتدا پرسشنامه‌ای که در مطالعات مشابهی که برای این کار مورد استفاده قرارگرفته بود، ترجمه گردید. سپس متناسب با جمعیت مورد مطالعه تغییراتی در آن داده شد. در گام بعدی روایی محتوا و صوری ابزار مورد ارزیابی قرار گرفت. نهایتا پایایی پرسشنامه در دو مرحله آزمون و باز آزمون با فاصله زمانی ۱۴ روز و با مشارکت ۴۰ نفر از ساکنین بالای ۱۸ سال شهر تهران مورد آزمون قرار گرفت.
یافته‌ها: شاخص CVI (Content validity index) کل پرسشنامه در تمام سوالات بین 0/66 تا 1/0 متغیر بود. مقدار ضریب آلفای کرونباخ 0/814 به‌دست آمد. بررسی همبستگی هر آیتم با امتیاز همبستگی کل نشان داد که تمام آیتم‌های پرسشنامه همبستگی مستقیم و قوی با امتیاز کل ابزار دارند.
نتیجه‌گیری: با توجه به دارا بودن سطح روایی و پایایی قابل‌قبول پرسشنامه به زبان فارسی در مطالعه حاضر، می‌توان این ابزار را در مطالعاتی که به بررسی الگوی مصرف یا ارزیابی ریسک مواجهه با آلاینده‌های شیمیایی ناشی از مصرف محصولات آرایشی یا شوینده‌ها می‌پردازند، مورد استفاده قرار داد.
منصور شمسی پور، هما کاشانی، مسعود یونسیان، کاظم ندافی، محمدصادق حسنوند، رضا سعیدی، مهدی هادی، علیرضا مصداقی نیا،
دوره 13، شماره 2 - ( 6-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: مطالعه حاضر به منظور ارزیابی جایگاه و روند تغییرات وضعیت بهداشت محیط کشور ایران در مقایسه با کشورهای سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 با استفاده از آخرین گزارش شاخص عملکرد محیط زیست (EPI) در سال 2018 میلادی صورت گرفت.
روش بررسی: در این مطالعه امتیاز شاخص‌های حیطه بهداشت محیط؛ کیفیت هوا (شامل سوخت‌های جامد خانگی، مواجهه با PM2.5، تخطی مقادیر PM2.5 از مقادیر رهنمودی سازمان جهانی بهداشت)، آب و بهسازی (شامل آب آشامیدنی و بهسازی)، همچنین فلزات سنگین (شامل مواجهه با سرب)، برای کشورهای سند چشم انداز در افق 1404 از آخرین گزارش EPI در سال 2018 استخراج شد. براساس امتیاز هر شاخص در هر کشور رتبه بندی انجام شد و درصد تغییرات امتیاز هر شاخص در آخرین سال در مقایسه با سال مبنا محاسبه گردید و با میانگین درصد تغییرات شاخص در کلیه کشورهای مورد بررسی مقایسه شد.
یافته‌ها: در حیطه کیفیت هوا، کشور ایران در سال 2016 در رتبه 7ام قرار گرفته است به‌طوری‌که از لحاظ شاخص‌های سوخت‌های جامد خانگی، مواجهه با PM2.5، و تخطی مقادیر PM2.5 از مقادیر رهنمودی سازمان جهانی بهداشت به‌ترتیب در رتبه 6ام، 8ام و 9ام در میان کشورهای سند چشم انداز در افق 1404 قرار گرفته است. در حیطه آب و بهسازی، ایران در سال 2005 با داشتن امتیاز 54/4 در رتبه 10ام و در سال 2016 با رشد 7/98 درصد به امتیاز 58/74 ولی رتبه 15ام رسیده است. کشور ایران از لحاظ شاخص مواجهه با سرب در سال 2005 در رتبه 21ام قرار گرفته است. اگرچه این شاخص در سال 2016، رشد 100 درصدی داشته است که این میزان رشد در مقایسه با میانگین رشد همه کشورها (34/47 درصد) بسیار مطلوب است، اما تنها منجر به یک پله ارتقا در رتبه ایران و جایگاه 20ام در مقایسه با سایر کشورهای مورد بررسی شده است.
نتیجه‌گیری: به‌طور کلی، براساس گزارش EPI در سال 2018، کشور ایران در رتبه 6ام در حوزه بهداشت محیط در میان 23 کشور سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 قرار دارد. باید در نظر داشت که درخصوص داده‌های خام مورد استفاده در گزارش EPI در سال 2018 و در نتیجه امتیازهای حاصله در شاخص‌ها، عدم قطعیت جدی وجود داشته و می‌بایست در تفسیر آنها احتیاط لازم به‌عمل آید.
محمد رضوانی قالهری، فائزه عسگری ترازوج، محمد باقر میران زاده، غلامرضا مصطفایی، صفا کلته،
دوره 13، شماره 3 - ( 9-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: آلودگی سبزی‌ها به فلزات سنگین را نمی‌توان دست‌کم گرفت. یکی از مهمترین جنبه‌های تضمین کیفیت مواد غذایی عدم آلودگی سبزی‌ها به فلزات سنگین است.
روش بررسی: این مطالعه روی 4 نوع سبزی پرمصرف به‌صورت خام از مراکز توزیع سبزی شهرستان کاشان انجام شد. به‌منظور سنجش نوع سبزی مصرفی پرسشنامه‌هایی در مراکز بزرگ توزیع سبزی‌ها در شهر کاشان به‌طور تصادفی به افراد داده شد. غلظت فلزات سنگین با استفاده از دستگاه ICP اندازهگیری شد. به‌منظور بررسی میزان قرار گرفتن در معرض خطر از شبیه سازی مونت کارلو استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج این مطالعه نشان میدهد که سرب بیشترین غلظت را در بین فلزات سنگین در سبزی جعفری (µg/g 0/98±4/8)، گشنیز (µg/g 1/3±3/8) و ریحان (µg/g 0/94±3) را دارد و در سبزی تره فلز سنگین کروم (µg/g 1/6±2/8) است. همچنین نتایج نشان میدهد که با در نظر گرفتن ضریب اطمینان 95 درصد بیشترین مقدار THQ در صدک 95ام برای سبزی ریحان، تره و جعفری به‌ترتیب در فلزات سنگین سرب، کروم و سرب مشاهده شده است که این مقادیر به‌ترتیب برابر با 0/7، 0/39 و 1/034 است.
نتیجه گیری: به‌طورکلی غلظت دو فلز سنگین کروم و سرب در نمونه‌های موردبررسی بیشتر از حدود رهنمود WHO/FAO بود و مقدار THQ فقط در سبزی جعفری برای فلز سنگین سرب بیشتر از 1 شد. بدین معنی است که غلظت سرب موجود در سبزی جعفری می‌تواند ریسک عوارض غیرسرطانزا را افزایش دهد.
منصوره حمیدی، پروین نصیری، همایون احمد پناهی، لعبت تقوی، سعید بازگیر،
دوره 13، شماره 3 - ( 9-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: آلودگی صوتی یکی از مسائل جدی زیست محیطی است کنترل مبتنی بر جذب و عایق‌بندی یکی از انواع روش‌های کنترل فنی و مهندسی صدا است. لذا هدف از انجام این مطالعه اصلاح نانوکامپوزیت‌های سیلیکا آیروژل به منظور بهبود خواص آکوستیکی است.
روش بررسی: این مطالعه به‌صورت تجربی–کاربردی است. هشت نوع نانوکامپوزیت برای بررسی عملکرد خواص صوتی انتخاب شدند در این تحقیق نانوکامپوزیت‌ها به روش سل–ژل سنتز شدند. بدین منظور TEOS و اتانول به SiO2 اضافه و همزده و به‌عنوان پیش ماده سل سلیکا با اتانول رقیق شد. محلولM 5/5 هیدروکسید آمونیم به سل سیلیکا قطره قطره اضافه و همزده می‌شود. سل سلیکای فعال شده سریعا به درون قالبی که در آن نمونه‌ها قرار گرفته بودند ریخته شده و سپس به مدتh 3 در دمای °C 150 در آون قرار داده شد. خواص صوتی نمونه‌ها توسط امپدانس تیوب و میزان کاهش تراز فشار صوت توسط نانوکامپوزیت بهینه با استفاده از ترازسنج صوت اندازه گیری شد. برای بررسی مورفولوژی نمونه‌ها از میکروسکوپ الکترونی رویشی استفاده گردید.
یافته‌ها: ضریب جذب صوت همه نمونه‌ها در فرکانس‌های بالا، افزایش نسبتا خوبی دارند. مقدار ضریب جذب صوت نمونه‌ها در فرکانس‌های بالا از 0/6 بالاتر است. مقدار ضریب جذب و افت انتقال صوت برای نانوکامپوزیت D1 در مقایسه با دیگر نانوکامپوزیت‌ها در فرکانس‌های میانی و پایین بیشتر است. میزان کاهش متوسط تراز فشار صوت در دو محدوده صوتی در فاصله m 1 از محفظه بدون نانوکامپوزیت و با نانوکامپوزیت به‌ترتیب برابر باdB 4/6،dB 9/73 است.
نتیجه‌گیری: نتایج در این تحقیق نشان داد که اضافه کردن مواد آلی و معدنی به‌طور همزمان به سیلیکا آیروژل و در حالتی که نانو رس بیشترین مقدار است. خواص صوتی آن خصوصا در فرکانس‌های میانی و پایین افزایش و بهبود می‌یابد. از بین نمونه‌ها، نانوکامپوزیت D1 در فرکانس‌های میانی و پایین خواص صوتی بهتری نشان میدهد. ضریب جذب صوت نانوکامپوزیت D1 در فرکانس‌های 315، 400، 500، 1000، 1250، Hz 2000 به‌ترتیب برابر با 0/27، 0/38، 0/51، 0/78، 0/83، 0/84 است. نتایج نشان داد که میزان متوسط تراز فشار صوت با استفاده از نانوکامپوزیت D1به میزان dB 9/73 کاهش می‌یابد.
حسین کمانی، محمدصادق حسنوند، عبدالعلی خمری، صادق حقیقت،
دوره 13، شماره 4 - ( 12-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: آلودگی هوا یکی از مهمترین عوامل خطر محیطی است که مواجهه با آن می‌تواند سبب اثرات حاد و مزمن متعددی بر سلامت انسان شود. بسیاری از مناطق کشور ایران، بخصوص استان‌های غربی، جنوبی و جنوب شرقی کشور سال هاست که با پدیده گردوغبار درگیر هستند. بررسی‌های مربوط به فراوانی روزهای گرد و غباری کشور نشان میدهد که چاله‌های مرکزی ایران و شهرهای زابل و زاهدان بیشترین روزهای گرد و غباری را دارند. تحقیق حاضر جهت تعیین غلظت ذرات معلق با قطر آئرودینامیکی µm 2/5 و کمتر (PM2.5) براساس فصول و ماه‌های مختلف سال در شهر زاهدان است.
روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه توصیفی-تحلیلی و مقطعی بود که طی تیرماه 1397 الی تیرماه 1398 در شهر زاهدان انجام شد. نمونه ها هر 6 روز 1 بار در طول یک دوره 24 ساعته و همچنین در روزهای گرد و غباری، با استفاده از دستگاه نمونه بردار هوا مدل Air Sampler PQ200/BGI جمع آوری شد.
یافته ها: نتایج به‌دست آمده نشان میدهد که میانگین غلظت PM2.5 در شهر زاهدان در طول مدت زمان این مطالعه معادل µg/m3 36/86 بوده است. همچنین مقدار حداکثر و حداقل غلظت روزانه PM2.5 در طول مدت نمونه برداری به‌ترتیب 130/8 و µg/m3 4/75 اندازه گیری شد.
نتیجه‌گیری: میانگین غلظت های PM2.5 در 3 ماهه فصل تابستان، در حدود 88 درصد موارد بالاتر از حدود رهنمود 24 ساعته سازمان جهانی بهداشت (µg/m3 25) بود که این امر بیانگر این است که ذرات معلق هوا به‌عنوان یک تهدیدکننده جدی سلامت برای افراد ساکن آن مناطق است و ضرورت اجرای اقداماتی جهت کاهش این عامل خطر به وضوح نمایان است.
مهدی هادی، علیرضا مصداقی نیا، سیمین ناصری، الناز ایروانی،
دوره 13، شماره 4 - ( 12-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: یکی از شیوه‌های بررسی برونداد علمی و روند مطالعات پژوهشی، تحلیل علم‌سنجی است. هدف این مطالعه بررسی تولیدات علمی پژوهشکده محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران با استفاده از ابزارهای علم‌سنجی است.
روش بررسی: کلیه مقالات پژوهشکده، نمایه شده در پایگاه‌های استنادی Scopus و WoK از 2009 تا 23 نوامبر 2019 جستجو شد. داده‌های تحقیق با استفاده از روش‌های علم‌سنجی در نرمافزار R استخراج و مورد تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: روند تولید مقالات یک روند افزایشی نمایی با نرخ رشد سالیانه 10 درصد تعیین شد. تعداد مستندات 807 مقاله، متوسط تعداد ارجاعات به هر مستند 19/26 مورد، تعداد مستند به مولف 0/196 و تعداد مولف به مستند 5/1 نفر تعیین شد. بیشترین تعداد ارجاعات در 2017 با متوسط 35/5 بود. پرکاربردترین واژگان کلیدی Adsorption، Drinking water، Air pollution، Particulate matter، Risk assessment و Response surface methodology بودند که حاکی از برجسته‌تر بودن مطالعات مهندسی محور است. بخش قابل توجهی از مطالعات نیز با رویکرد ارزیابی مخاطرات بهداشتی انجام شده است. بیشترین وزن همکاری بین المللی پژوهشکده با ایالات متحده، سوئیس، کانادا و هندوستان است. همچنین در بین موسسات داخلی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی بیشترین همکاری را با پژوهشکده داشته است.
نتیجه‌گیری: علیرغم همکاری‌های قابل توجه پژوهشکده با موسسات خارج و داخل، همچنان ضرورت دارد تا سطح همکاری‌های بین‌المللی در جهت ارتقای جایگاه منطقه‌ای پژوهشکده افزایش یابد و بعلاوه به مطالعات سلامت محور با رویکرد ارزیابی مخاطرات بهداشتی توجه بیشتری شود و این مطالعات در اولویت بیشتری در برنامه عملیاتی مراکز تحقیقاتی و گروه‌های پژوهشی قرار گیرند.
فریبا عباسی، محمدرضا سمایی، ماهرخ جلیلی، حسین خدادادی، علی کریمی،
دوره 13، شماره 4 - ( 12-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: هدف از این مطالعه بررسی اثر تغییر فصل بر روی تراکم و تنوع گونه های هوابرد قارچی از فرایند کمپوست سازی است.
روش بررسی: نمونه ها براساس روش 0800 NIOSHدر ارتفاع m 1/5 از سطح زمین طی فرایند تفکیک پسماند، همزدن ویندرو و سرند کمپوست رسیده گرفته شد. نمونه های هوا در دو فصل تابستان (108 نمونه) و زمستان (108 نمونه) در کارخانه کمپوست سازی در شیراز برداشته شد. محیط کشت شامل سابورود دکستروز آگار (Sabaroud Dextrose Agar) بوده که پس از نمونه برداری در دمای °C 37-45 انکوبه گردید. نتایج توسط آزمون t-test در MATLAB نسخه 2018 آنالیز شدند.
یافته ها: طی تفکیک پسماند و سرند توده کمپوست رسیده، تنوع قارچی در تابستان بیشتر از زمستان بود (0/05p<). گونه غالب به ترتیب آسپرژیلوس فلاووس (CFU/m3 4449/8) (0/05p<) و گونه های پسیلیومایسس (CFU/m3 1850/9) (0/05p<) بودند. در حالی‌که تنوع گونه های قارچی در زمان به همزدن توده ویندرو در زمستان بیشتر از تابستان (0/05p<) و گونه غالب، مخمر(CFU/m3 420/6) بود. در تمام مراحل کمپوست سازی تنوع گونه های قارچی ترموفیل در تابستان بیشتر از زمستان بوده و ارتباط مستقیم و مثبتی با دما و رطوبت داشته است. به‌طوری‌که در زمستان، تنها گونه آسپرژیلوس فومیگاتوس در طی به همزدن توده های ویندرو شناسایی شد (CFU/m3 433/46).
نتیجه گیری: از آنجائی‌که تراکم و تنوع قارچ های مزوفیل در تابستان بیشتر از زمستان بوده و در تمام مراحل کمپوست سازی غلظت گونه آسپرژیلوس از محدوده مجاز و رهنمودهای EPA, ACGIH, NIOSH و EU بالاتر بوده، تمهیدات لازم فردی و اقدامات مربوط به حذف اسپورهای قارچی از هر دو محیط ضروری است.
نرگس لاسمی، مهدی هادی، سیمین ناصری،
دوره 13، شماره 4 - ( 12-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: یکی از مهمترین عوامل موثر بر سلامتی در یک اجتماع، آب آشامیدنی سالم و بهداشتی است. مجمع عمومی سازمان ملل متحد "اطمینان از در دسترس بودن و مدیریت پایدار آب و بهداشت برای همه" را به‌عنوان یکی از 17 آرمان توسعه پایدار برای دستور کار توسعه 2030 اتخاذ کرده است. هدف 1-6 از آرمان 6 توسعه پایدار دسترسی جهانی و عادلانه به آب آشامیدنی سالم و مقرون به صرفه و تامین امنیت آب آشامیدنی برای همه خانوارها است. هدف 2-6 خواستار پایان دادن به دفع مدفوع در محیط آزاد برای اطمینان از اینکه هر شخص به توالت و سیستم دفع ایمن دسترسی دارد، است. 143 روستای سوادکوه با ضعف در سیستم‌های آبرسانی و خدمات بهداشتی جهت به روز رسانی شاخص‌ها و اجرایی شدن اهداف توسعه پایدار انتخاب گردید.
روش بررسی: چک لیستی برای استخراج اهداف 1-6 و 2-6 براساس برنامه پایش مشترک (JMP) طراحی شد. با احتساب 7400 خانوار، حاشیه خطای 5 درصد و حدود اطمینان 95 درصد و لحاظ کردن محافظه کارانه‌ترین حالت برای توزیع پاسخ برابر با 50 درصد، مقدار حجم نمونه‌ای برابر با 512 خانوار تعیین گردید. نمونه‌ها تصادفی و از بین تمامی روستاها گردآوری و سپس تحلیل توسط SPSS19 انجام شد.
یافته‌ها: در بخش آب آشامیدنی 84 درصد به خدمات ایمن، 15 درصد به خدمات پایه و حدود 1 درصد به خدمات بهبود نیافته دسترسی دارند. در بهسازی 98/8 درصد از خدمات ایمن و 0/2 درصد از خدمات محدود استفاده می‌کنند. در بخش بهداشت فردی 98/8 درصد افراد به خدمات ایمن دسترسی دارند.
نتیجه‌گیری: عدم ایمن سازی آب آشامیدنی و عدم بهسازی منابع آب عمده مشکلات بخش آب آشامیدنی است. عدم دسترسی به شبکه فاضلاب، دفع فاضلاب در زمین بزرگ‌ترین مخاطرات بهداشتی منطقه است. مطالعه انجام شده می‌تواند راهکارهایی جهت بهبود کیفیت بهداشتی زندگی افراد، ارائه کند.
مهرنوش ابطحی، محمود علی محمدی، رضا سعیدی، رامین نبی زاده، معصومه عسکری، بابک محمودی، مریم غنی،
دوره 14، شماره 2 - ( 6-1400 )
چکیده
زمینه و هدف: این مطالعه با هدف ارزیابی کیفیت شیمیایی و میکروبی آب‌های بطری شده در ایران و محاسبه شاخص کیفیت آب (WQI) انجام گرفت.
روش بررسی: برندهای مختلف آب بطری شده (4 نمونه از 71 برند) به‌طور تصادفی از بازار جمع آوری شدند. مشخصات شیمیایی و میکروبی نمونه‌ها بررسی و تعیین گردید. در نهایت محاسبات مربوط به شاخص کیفیت آب (WQI) انجام شد و نمونه‌های آب بطری شده در طبقه بندی‌های بسیار خوب، خوب، ضعیف، خیلی ضعیف و نامناسب قرار گرفتند.
یافته‌ها: در هیچ کدام از نمونه‌ها غلظت فلزات سنگین از استانداردهای ایران و غلظت سولفات، کلرور و فلوراید از استانداردهای بین المللی فراتر نبود. در چند نمونه، غلظت نیتریت و نیترات از استاندارد بالاتر بود. در پارامترهای مختلف، بین 8 تا 89 درصد از نمونه‌ها دارای غلظتی بیش از مقدار درج شده برروی برچسب بودند که بر روی برچسب درج شده بود. تعداد 5 گونه از باکتری‌های مختلف در 15 نمونه آب یافت گردید. از نظر شاخص WQI، در حدود 63 درصد از نمونه‌ها دارای کیفیت بسیار خوب بودند. همچنین 34 و 3 درصد از نمونه‌ها نیز به‌ترتیب در رده کیفی خوب و ضعیف قرار گرفتند. هیچ کدام از نمونه‌های آب بطری شده دارای کیفیت خیلی ضعیف و نامناسب نبودند.
نتیجه‌گیری: کیفیت آب‌های بطری شده تحت بررسی عموما مناسب بود اما با توجه به گستره وسیع آب‌های بطری شده در ایران براساس برند و فصل سال، ارزشیابی مستمر روش‌های تصفیه آب در شرکت‌ها و پایش مداوم کیفیت شیمیایی و میکروبی آب‌های بطری شده در تمام فصول سال پیشنهاد می‌شود.
