129 نتیجه برای آب
محبوبه قدرت، الهام اسراری،
دوره 10، شماره 4 - ( 12-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: استفاده بی‌رویه از آنتی بیوتیک‌ها و راهیابی این ترکیبات به محیط زیست به یکی از نگرانی‌های زیست محیطی تبدیل شده است. امروزه جذب سطحی یکی از روش‌های کارا و قابل اعتماد در حذف این ترکیبات است. هدف از این پژوهش سنتز کیتوزان - Fe3O4و بررسی مقایسه‌ای کارایی حذف آنتی بیوتیک اریترومایسین از محیط‌های آبی توسط این جاذب و کیتوزان است.
روش بررسی: مشخصات ساختاری جاذب سنتز شده با تکنیک‌های TEM،PSA ، VSMمورد آنالیز قرار گرفت. پارامترهای مختلف از جمله pH (11-1)، زمان تماس (min 60-0)، غلظت جاذب‌ها (g/L 5-1) و غلظت اولیه اریترومایسین (mg/L 50-5) بر راندمان حذف مورد بررسی قرار گرفت. جهت آنالیز داده‌ها از نرم افزارExcel استفاده شده است. از مدل ایزوترم فروندلیچ و لانگمویر ثابت‌های تعادلی و ثابت‌های سینتیکی با استفاده از سینتیک شبه درجه اول و دوم محاسبه گردید.
یافتهها: نتایج حاکی از آن بود که با کاهش pH و غلظت اولیه اریترومایسین، افزایش دوز جاذب‌ها و زمان تماس راندمان حذف افزایش می‌یابد. بالاترین راندمان جذب در pH برابر با 3 برای هر دو جاذب، زمان تماس min30 جهت کیتوزان اصلاح شده و min50 برای کیتوزان، دوز جاذب‌ها g/L2جهت کیتوزان اصلاح شده و g/L3 برای کیتوزان و غلظت اولیه اریترومایسین برای هر دو جاذب mg/L 10، به‌دست آمد و جذب سطحی اریترومایسین بوسیله هر دو جاذب از ایزوترم لانگمویر و سینتیک شبه درجه دوم پیروی می‌کند.
نتیجه‌گیری: جهت حذف اریترومایسین به روش جذب سطحی از کیتوزان اصلاح شده با Fe3O4 می‌توان بهعنوان یک جاذب موثرتر نسبت به کیتوزان استفاده کرد.
علیرضا مصداقی نیا، سیمین ناصری، مهدی هادی، الناز ایروانی، معصومه عسکری،
دوره 10، شماره 4 - ( 12-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: تهیه و تامین آب آشامیدنی سالم برای جامعه یکی از مهمترین چالش‌ها در راستای ارتقاء سلامت جامعه است. با توجه به اهمیت تحقیقات در زمینه کیفیت آب، شناسایی خلاءهای پژوهشی در این زمینه از طریق جستجوی مطالعات مرتبط در ایران و انجام یک مطالعه مروری انجام شد.
روش بررسی: در این مطالعه به ترتیب تعداد 638، 166، 300 و 1000 مقاله در پایگاه‌های Scopus، SID، Magiran و Iranmedex جستجو شد. از مجموع 2104 مقاله جستجو شده، بعد از حذف 1394 مقاله، تعداد 710 مقاله مورد بررسی بیشتر قرار گرفت.
یافتهها: پایش توصیفی آلاینده‌ها هدف اصلی 36/62 درصد از مطالعات است. حدود 13 درصد از مطالعات در مقیاس آزمایشگاهی انجام شده‌اند. آلاینده‌های آلی فقط در 17 استان کشور بررسی شده و سایر استان‌ها در انجام تحقیقات و یا پایش آنها مشارکتی نداشته‌اند. نیترات در حدود یک پنجم از کل مطالعات مورد بررسی قرار گرفته است و فلزات سنگین نیز از عوامل شیمیایی مورد توجه در مطالعات بررسی کیفی منابع آب آشامیدنی در کشور هستند.
نتیجه‌گیری: این مطالعه نشان‌دهنده خلاءهای تحقیقاتی و همچنین مبنایی برای اولویت‌بندی کردن پژوهش‌ها در حوزه کیفیت آب در کشور است. پایش دقیق‌تر انواع آلاینده‌های آلی و معدنی از اقدامات ضروری است. ارزیابی ریسک شیمیایی و میکربی آلاینده‌ها، تحلیل سرنوشت آلاینده‌ها و اثرات اکولوژیکی آنها، استفاده از فرایندهای تصفیه پیشرفته، استفاده از روش‌های تصفیه زیستی، استفاده از شناساگرهای زیستی به‌منظور پایش آلاینده‌ها و تکنیک‌های شناسایی مولکولی از مهمترین اولویت‌های پژوهشی هستند که تحقیقات بیشتری را می‌طلبند.
سید مسعود سلیمان پور، سید حمید مصباح، بهرام هدایتی،
دوره 11، شماره 1 - ( 3-1397 )
چکیده
زمینه و هدف: بررسی پارامترهای کیفیت آب آشامیدنی به منظور افزایش بهره وری و مدیریت و برنامه ریزی بهتر منابع آب به‌خصوص در کشورهای در حال توسعه از اهمیت شایانی برخوردار است. هدف از انجام پژوهش حاضر، کاربرد تکنیک داده کاوی درخت تصمیم CART در تعیین فاکتورهای موثر بر کیفیت آب آشامیدنی در دشت کازرون واقع در غرب استان فارس است.
روش بررسی: به این منظور، اطلاعات مربوط به پارامترهای کیفی 60 حلقه چاه شرب، شامل SAR، Na، Cl، SO4، TH، TDS، pH، NO3، CaCO3، HCO3، Ca، Mg، K و EC، مستقر در منطقه مورد مطالعه فراهم گردید. سپس، با استفاده از تکنیک داده کاوی درخت تصمیم CART و مدل سازی در نرم افزار Clementine 12.0، فاکتورهای مؤثر بر کیفیت آب آشامیدنی با دقت 90 درصد تعیین گردیدند.
یافته ها: نتایج نشان داد که دو عامل کل جامدات محلول (TDS) و مقدار کلسیم (Ca)، تاثیر بیشتری بر کیفیت آب آشامیدنی در این دشت داشته است. به این ترتیب، در صورتی که مجموع املاح محلول در آب در این دشت کمتر یا مساوی mg/L 495 و مقدار کلسیم آن، کمتر یا مساوی meq/L 6/150. باشد، این آب برای آشامیدن مناسب است.
نتیجه گیری: با توجه به ساختار سازندهای زمین شناسی منطقه و وجود کربنات کلسیم در ترکیب آنها، کل جامدات محلول و کلسیم تاثیر بیشتری بر کیفیت آب آشامیدنی در این دشت دارند. پیشنهاد می گردد نسبت به تصفیه آب، کاهش املاح محلول و انجام پایش های مستمر از چاه های این دشت اقدام صورت گیرد.
رضا براتی رشوانلو، مهدی فرزاد کیا،
دوره 11، شماره 1 - ( 3-1397 )
چکیده
زمینه و هدف: تجزیه لجن با امواج اولتراسونیک، بهعنوان یک روش پیش تصفیه قبل از فرایند تثبیت و آبگیری است که باعث تغییر در ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی آنها می‌شود. هدف اصلی از این تحقیق بررسی کارایی امواج اولتراسونیک در بهبود فرایندهای هیدرولیز، تثبیت و آبگیری لجن فعال خام فاضلاب شهری است.
روش بررسی: از لجن فعال برگشتی به حوض هوادهی، نمونه‌برداری انجام گردید و آمایش فیزیکی با هدایت امواج اولتراسونیک با فرکانس‌های 20 و kHz40 در زمان‌های 0/5، 1، 3، 5، 10، 15، 30 و min 60 انجام گرفت. در ادامه بهبود فرایندهای هیدرولیز، تثبیت و آبگیری نمونهها با انجام آزمایشاتی نظیر:TS ،TSS ، CST، SRF، VS، nVS، VSssو VSSOL مورد بررسی قرار گرفت.
یافتهها: VS SOL درفرکانس kHz 20 در زمان min 15 به میزان 73 درصد افزایش داشت و VS SOL در فرکانس kHz 40 در زمان min10 به میزان 100 درصد افزایش داشت. درصد کاهش VS در فرکانس kHz 20 از زمان min15 شروع و در min 60 به 18 درصد رسید. کاهش این شاخص در فرکانس kHz 40 در زمان min 10 شروع و تاmin 60 به میزان 24 درصد رسید. مقاومت ویژه لجن در دو فرکانس 20 و kHz 40 در زمان تماس min 1 به ترتیب 25 و 20 درصد کاهش داشت و زمان مکش موئینه در دو فرکانس 20 و kHz40 در زمان تماس min 1 به ترتیب کاهش 28 و 21 درصد را نشان داد.
نتیجه‌گیری: بهترین کارایی هیدرولیز جامدات آلی لجن خام بیولوژیکی در زمان min10 با فرکانس kHz 40 به‌دست آمد. بیشترین راندمان تثبیت لجن در فرکانس kHz 40 در زمان min 60 بدست آمد. بهترین شرایط آبگیری لجن در فرکانس kHz 20 در زمان تماس min 1 حاصل گردید.
مهدی غلام دخت بندری، پیمان رضائی، زهرا غلام دخت بندری،
دوره 11، شماره 1 - ( 3-1397 )
چکیده
زمینه و هدف: بررسی کیفیت آب گامی مهم در جهت استفاده بهینه و مناسب از منابع آب برای شرب و همچنین انتخاب الگوی کشت مناسب و سازگار با کیفیت آب است. از این‌رو ضرورت مطالعه ویژگی های کیفی آب در برنامه های مدیریت منابع آب به شدت مورد توجه قرار گرفته است.
روش بررسی: در مطالعه حاضر، کیفیت هیدرژئوشیمیایی منابع آب زیرزمینی در حوزه سیاهو شهرستان بندرعباس از نظر شرب، کشاورزی و صنعت مطالعه شده است. بدین منظور پارامترهای ویژگی کیفی مربوط به سه چاه عمیق، سه دهنه چشمه، یک رشته قنات آبدار و یک نمونه آب سطحی بهعنوان داده ورودی استفاده شد. ویژگی ها و نمودار تعیین کیفیت آب با استفاده از نرم افزارهای Aq.qa و AquaChem ارزیابی شدند.
یافتهها: آبهای زیرزمینی منطقه مورد مطالعه در رده آب های خیلی سخت قرار دارند. براساس نمودار پایپر (PIPER) رخساره هیدروشیمیایی غالب منطقه از نوع سولفاته کلسیک و کلروره سدیک هستند. با توجه به شاخص کیفی ویلکاکس (Willcox) و شولر (Schuller) آب های زیرزمینی برای مصارف کشاورزی در حد متوسط و از نظر شرب در حد قابل قبول قرار گرفت. از نظر ضریب اشباع لانژلیه (SI)، منابع آبی موجود خورنده تا رسوبگذار است.
نتیجه‌گیری: داده های مطالعه حاضر نشان می دهد یکی از مشکلات منابع آبی موجود در حوزه سیاهو مقدار بالای نمک و مواد محلول بوده، که نشان‌دهنده تاثیر بسزای سازندهای زمین شناسی (تبخیری، شیلی، کربناتی) و گنبد نمکی بر منابع آب زیرزمینی و کاهش کیفیت منابع آب است.
نوید قنواتی،
دوره 11، شماره 1 - ( 3-1397 )
چکیده
زمینه و هدف: هدف از مطالعه حاضر بررسی خطر فلزات سنگین (سرب، روی، مس، کروم، کادمیوم، نیکل، وانادیوم، آرسنیک، کبالت و کروم) بر سلامت انسانی در گرد و غبار خیابانی شهر آبادان است.
روش بررسی: جهت نیل به این هدف تعداد 30 عدد نمونه گرد و غبار از پیاده رو خیابانهای اصلی آبادان برداشت شده و به روش طیف سنجی جفت شده پلاسمای القایی (ICP-OES) آنالیز گردید.
یافتهها: میانگین غلظت فلزات مورد مطالعه به ترتیب: Pb(59/13)، Zn (287/50)، Cu (112/97)، Cr (50/03)، Cd (0/52)، Ni (56/77)، V(35/83)، As(7/10) و Co(mg/kg) (7/53) است. همچنین براساس مقدار میانگین شاخص ریسک، نمونهها دارای ریسک متوسط هستند. خطر تجمعی غیرسرطانزایی کلیه فلزات سنگین در گرد و غبار خیابانی برای کودکان بیشتر از بزرگسالان است. که این امر نشان داد کودکان بیشتر از بزرگسالان در معرض خطر فلزات سنگین قرار دارند. در هر دو گروه سنی فلز کروم دارای بیشترین خطر سرطانزایی و فلز سرب کمترین خطر را دارد.
نتیجه گیری: نتایج بدست آمده از پتانسیل ریسک اکولوژیک و ریسک سلامت انسانی، نشان داد که منبع آلودگی فلزات مورد مطالعه فعالیت های انسانزاد از قبیل ترافیک، تاسیسات صنعتی و سوختن سوخت های فسیلی در منطقه مورد مطالعه است.
مریم بیات ورکشی، روژین فصیحی، حمید زارع ابیانه،
دوره 11، شماره 1 - ( 3-1397 )
چکیده
زمینه و هدف: آب زیرزمینی جز منابع بسیار مهم برای ادامه حیات موجودات زنده است. از این رو مدلسازی آب زیرزمینی اهمیت ویژه ای در مدیریت و برنامه ریزی هر منطقه دارد. در این پژوهش با استفاده از اطلاعات زمین شناسی، هیدرولیکی و هیدرولوژیکی، به شبیه سازی عددی مسیر جریان آب زیرزمینی آبخوان دشت همدان - بهار با استفاده از نرمافزار GMS پرداخته شد.
روش بررسی: در این بررسی، ابتدا مدل سه بعدی هیدرولوژیکی دشت همدان - بهار تهیه و سپس جریان در دشت با کد عددی MODFLOW شبیه سازی گردید. پس از شبیه سازی جریان، کالیبره کردن مدل به روش سعی و خطا انجام گرفت. تخمین مسیر جریان آب زیرزمینی نیز با استفاده از کد عددی MODPATH صورت گرفت. نهایتا مناطق تسخیر چاه‌های مورد مطالعه و جهت حرکت آب زیرزمینی با زمان حرکت‌های مختلف ترسیم گردید.
یافته ها: اختلاف سطح آب مشاهده شده و شبیه سازی شده در محدوده مجازm 35 ± به عنوان دامنه مطلوب بود. تخمین مسیر جریان آب زیرزمینی با کد عددی MODPATH نشان داد که در حرکت رو به جلو، طولانی ترین مسیر انتقال جریان m 43400 و در حرکت رو به عقبm 8270/674 بهعنوان طولانی ترین مسیر انتقال جریان مشخص گردید. نتایج شبیه سازی انتقال مسیر جریان آب زیرزمینی گویای این واقعیت بود که انتقال جریان از مرز آبخوان به سمت مرکز و خروجی آبخوان همسو با گرادیان هیدرولیکی بود.
نتیجه‌گیری: در مجموع می‌توان اظهار داشت، ادامه روند فعلی جریان آب زیرزمینی، افزایش سطح آلودگی آبخوان را در پی خواهد داشت که خسارت های جبران ناپذیری به سفره آب زیرزمینی وارد خواهد نمود.
مریم فلاح، احمدرضا پیرعلی، سید علی اکبر هدایتی،
دوره 11، شماره 2 - ( 6-1397 )
چکیده
زمینه و هدف: با توجه به آسیب پذیر بودن منابع آبی، کنترل و کیفیت آبهای سطحی یکی از موارد کلیدی در برنامه‌های حفظ محیط زیست است. تالاب انزلی در سال‌های اخیر در معرض تهدیدات متعدد از جمله آلاینده‌های محیطی بوده است. TOPSIS روشی کارآمد و قابل اعتماد جهت ارزیابی کیفیت منابع آبی است.
روش بررسی: به منظور ارزیابی وضعیت کیفیت آب، پارامترهای اکسیژن خواهی بیوشیمیایی، اکسیژن محلول، دمای آب، اسیدیته، کدورت، کل مواد جامد محلول، فسفات، نیترات و کلیفرم مدفوعی در تالاب بین المللی انزلی بصورت فصلی در 10 ایستگاه در سال 1393 اندازه گیری شد و وضعیت کیفیت آب بوسیله روش TOPSIS مورد ارزیابی قرار گرفت.
یافتهها: بیشترین مقدار BOD5، فسفات، دما و کلیفرم مدفوعی در ایستگاه 8 اندازه گیری شد. مقایسه مقادیر TOPSIS در ایستگاه‌های مختلف به ترتیب حداقل (0/339) و حداکثر (0/689) مقدار را در ایستگاه‌های 5 و 8 نشان داد. براساس نتایج ایستگاه 5 (سرخانکل) بهترین وضعیت کیفی آب و ایستگاه 8 (پیربازار) کمترین کیفی آب را داشت. همچنین نتایج فصلی مقادیر TOPSISنشان داد که بیشترین مقدار (0/742) در فصل بهار یافت شد.
نتیجه‌گیری: تخلیه انواع پساب خانگی، صنعتی و کشاورزی در تالاب از مهمترین عوامل کاهش کیفیت آب می‌توان ذکر کرد. نتایج این تحقیق نشان داد روش TOPSIS تغییرات کیفی منابع آبی را به وضوح نشان میدهد، بر این اساس تالاب بین المللی انزلی دارای کیفیت آب متوسط است.
مهدی تیموری، واحدبردی شیخ، امیر سعدالدین،
دوره 11، شماره 2 - ( 6-1397 )
چکیده
زمینه و هدف: کیفیت آب از موضوعات مهمی است که با توسعه اقتصادی و اجتماعی، اهمیت زیادی یافته و علاوه بر هزینه های هنگفت بهبود آب شرب، مخاطرات سلامت انسان‌ها و محیط زیست را نیز به همراه دارد. سد شیرین دره با اینکه مدت کوتاهی از ساختش می گذرد ولی مشکلات ناشی از بهره برداری از آن، بخش محیط زیست و سلامت آب را دچار چالش ساخته است.
روش بررسی: از آنجایی که کیفیت آب تحت تاثیر فرایندهای پیچیده و متغیرهای متعددی قرار می گیرد، از متغیرهای روش NSFWQI (National Sanitation Foundation Water Quality Index) به‌صورت ماهانه و در بازه زمانی آذر ماه 1390 تا آبان ماه 1391 استفاده شد تا کیفیت آب مخزن در چارچوب فرایند تحلیل رابطه خاکستری بررسی و با نتایج روش NSFWQI مقایسه صورت گیرد. همچنین با توجه به اهمیت وزن متغیرها، از روش آنتروپی Shannon استفاده گردید.
یافته ها: نتایج نشان داد که در روش تحلیل رابطه خاکستری از ماه های آبان 1390 تا اردیبهشت 1391 و در روش NSFWQI از مهر 1390 تا فروردین 1391 کیفیت آب متوسط و در بقیه ماه ها بد است. در روش تحلیل رابطه خاکستری، بیشترین مقدار شاخص مخزن مربوط به ایستگاه 3 و بهمن 1390 با مقدار 64/2 و بدترین کیفیت آب مربوط به ایستگاه 4 و مرداد 1391 با مقدار 39/2 است. در روش NSFWQI نیز بیشترین مقدار شاخص مخزن مربوط به ایستگاه 3 و بهمن 1390 با مقدار 68/7 و بدترین کیفیت آب مربوط به ایستگاه 1 و مرداد 1391 با مقدار 39/1 است.
نتیجه گیری: هرچند بین دو روش تفاوت چندانی وجود ندارد ولی با توجه به انطباق بیشتر نتایج روش تحلیل خاکستری با وقایع آب و هوایی و کاربری بالادست سد، استفاده از این روش توصیه می گردد. ضمنا با توجه به کیفیت بد آب مخزن در بعضی ماه ها ضروری است که منابع آلاینده ورودی در بالادست سد شناسایی و بعد از تهیه نقشه پهنه بندی مناطق بحرانی، اقدامات کنترلی انجام پذیرد.
لیلا کرمی، محمود علی محمدی، لیندا یادگاریان،
دوره 11، شماره 2 - ( 6-1397 )
چکیده
زمینه و هدف: آبهای زیرزمینی اصلی‌ترین منابع تامین آب شرب در جهان هستند. تغییرات اقلیمی در دهه‌های اخیر منجر به ﺑﺤﺮان ﻛﻢآﺑﻲ در ﺑﺴﻴﺎری از ﻛﺸﻮرﻫﺎی ﺟﻬﺎن از جمله ایران شده است. در چنین شرایطی، ﺗاﻣﻴﻦ آب آﺷﺎﻣﻴﺪﻧﻲ ﺳﺎﻟﻢ اﻫﻤﻴﺖ ویژه‌ای دارد و آﮔﺎﻫﻲ از تاثیرات اقلیمی بر ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ اﻳﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﻘﺶ ﻋﻤﺪهای در ﺑﻬﺮهﺑﺮداری مناسب از آنها داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.
روش بررسی: با استفاده از مدل‌های زمین‌آماری GIS تاثیر عوامل اقلیمی دمای کمینه و بیشینه، میانگین بارش، تبخیر، تعرق و شاخص پوشش گیاهی بر کیفیت منابع آب زیرزمینی دشت ورامین شامل: pH، هدایت الکتریکی، مواد جامد محلول، آنیون‌ها و کاتیون‌ها و سختی کل بررسی و نقشه‌های پهنه‌بندی آنها تولید شد. همبستگی این فاکتورها با استفاده از ابزار تحلیل همبستگی فضایی در سطح اطمینان 0/95 (0/05 p =) در محیط GIS بررسی شد.
یافتهها: نتایج نشان دادند که این پارامترها (به جز pH) در سطح دشت از تغییرپذیری بسیار بالایی برخوردارند و توزیع فضایی داده‌ها در این منطقه حول میانگین، نرمال نیست و به‌صورت معنیداری فراوانی پیکسل‌های با مقادیر کمتر از میانگین فضایی منطقه، بالاتر است. توزیع فضایی فاکتورها نشان دادند که مقدار آنها (به جز pH) در نواحی مرکزی دشت کم بوده و در نواحی غربی و شمال غربی به اوج خود می‌رسند. توزیع فضایی pH در تمامی نواحی دشت تقریبا یکنواخت بود.
نتیجه‌گیری: نتایج آنالیز همبستگی نشان داد که کیفیت منابع آبی متاثر از عوامل اقلیمی بوده و دمای بیشینه، بالاترین اثر اقلیمی را دارد.
سیده الهه مهدویان، فریبا استوار، هانیه میربلوکی،
دوره 11، شماره 3 - ( 9-1397 )
چکیده
زمینه و هدف: انعقاد یکی از فرایندهای اصلی تصفیه‌خانه‌های متداول آب است که از طریق مخلوط کردن منعقدکننده‌هایی نظیر آلومینیوم سولفات، کلروفریک و پلی آلومینیوم کلراید (PAC) با آب خام انجام می‌شود. لجن حاصل از این فرایند، حاوی مقادیر زیادی منعقدکننده است که ارزش اقتصادی بالایی دارند. بنابراین چنانچه این منعقدکننده‌ها بازیابی شوند، علاوه بر کاهش ریسک‌های مربوط به دفع لجن، ممکن است هزینه‌های تامین منعقدکننده تازه در تصفیه‌خانه آب و یا فاضلاب نیز کاهش یابد.
روش بررسی: به‌منظور دستیابی به مستندات موضوع، پایگاه‌های اطلاعاتی ScienceDirect، Google scholar و ... با کلمات کلیدی "Coagulant recovery"، "Water residuals management"، "بازیابی منعقدکننده" و ... جستجو شد. بیش از صد و پنجاه مستند در قالب مقاله، کتاب و گزارش علمی از نظر اعتبار مطالب و ارتباط موضوعی بررسی گردید. مطالب جمع‌آوری شده تحت عناوین "شیوه‌های بازیابی"، "تکرارهای بازیابی"، "بازیابی از منظر اقتصادی" و "نقاط قوت و ضعف روش‌ها" دسته‌بندی و خلاصه‌سازی شد.
یافتهها: استفاده از روش‌های نوین همچون ترکیبی از فرایندهای غشائی و شیمیایی یا فرایندهای غشائی تبادل یونی، منجر به بازیابی منعقدکننده با کیفیتی مشابه نمونه‌های تجاری می‌گردد و در صورت استفاده از روش‌های متداول و کم هزینه‌تر همچون هضم اسیدی، کیفیت منعقدکننده بازیابی شده با نمونه‌های تجاری صنعت آب شرب قابل رقابت نیست.
نتیجه‌گیری: در این پژوهش روش‌های مختلف بازیابی مواد منعقدکننده جهت تعیین استراتژی‌های استفاده مجدد، بررسی شد. احتمال می‌رود استفاده از منعقدکننده‌های بازیابی شده با شیوه‌های متداول، در تصفیه‌خانه‌های فاضلاب، قوانین مربوطه را ارضاء کند. استفاده صنعتی از فرایندهای نوین جهت بازیابی منعقدکننده‌هایی با کیفیت بالاتر، نیازمند بررسی‌های دقیق فنی و اقتصادی است.
هدیه حسنوند، نسرین دهقان، کاظم ندافی، محمدصادق حسنوند، رامین نبی زاده، ساسان فریدی، ذبیح الله یوسفی،
دوره 11، شماره 4 - ( 12-1397 )
چکیده
زمینه و هدف: گاز رادن یکی از عوامل خطر محیطی در هوای داخل است که مواجهه با آن سبب افزایش ریسک سرطان ریه می‌شود و پس از سیگار دومین عامل سرطان ریه شناخته می شود. بنابراین هدف از این مطالعه اندازه گیری غلظت گاز رادن در منازل مسکونی و اماکن عمومی شهر نورآباد ممسنی و برآورد دوز موثر دریافتی ناشی از مواجهه با آن بوده است.
روش بررسی: در این مطالعه 52 منزل مسکونی و 8 مکان عمومی جهت اندازهگیری غلظت گاز رادن هوای داخل مورد بررسی قرار گرفتند. اندازهگیری غلظت رادن هوای داخل به روش غیر فعال با استفاده از آشکارسازهای ردپای آلفا (CR-39) به مدت سه ماه انجام گرفت و پس از این مدت آشکارسازها برای شمارش تعداد ردپاها به آزمایشگاه ارسال شدند.
یافته ها: نتایج نشان میدهد، میانگین (± انحراف معیار) غلظت گاز رادن در هوای داخل منازل مسکونی و اماکن عمومی به ترتیب (14/7(±42/4 و ) Bq/m320/1(± 32/9 بود و در همه محل های نمونه برداری، غلظت رادن کمتر از مقادیر استاندارد سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا و رهنمود سازمان جهانی بهداشت بوده است. همچنین دوز مؤثر دریافتی سالانه ناشی از گاز رادن در منازل مسکونی به‌طور میانگین mSv 1/07 تخمین زده شد. ارزیابی نتایج به‌دست آمده نشان می دهد که در مورد منازل مسکونی رابطه معنیداری میان نوع اتاق و تعداد طبقه با غلظت رادن وجود دارد.
نتیجه گیری: نتایج این مطالعه بیانگر این است که غلظت گاز رادن بهعنوان یک عامل خطر محیطی در محل های مورد بررسی کمتر از حدود اعلام شده در رهنمود سازمان جهانی بهداشت بوده و احتمالا نقش قابل ملاحظه‌ای در ایجاد اثرات بهداشتی منتسب به آن ندارد.
هاشم حسینی، عطا شاکری، محسن رضایی، مجید دشتی برمکی، مهدی شهرکی،
دوره 11، شماره 4 - ( 12-1397 )
چکیده
زمینه و هدف: مخازن آب چاه‌نیمه در استان سیستان و بلوچستان مهمترین منبع تامین کننده آب شرب و کشاورزی هستند. بارش، جغرافیای حوضه آبریز، اتمسفر، زمین شناسی و فعالیت‌های انسانزاد فاکتورهای تاثیرگذار بر‌روی کیفیت آب مخازن چاهنیمهها هستند. بنابراین پایش و ارزیابی کیفیت آب چهار مخزن چاه‌نیمه از اهداف اصلی این پژوهش است.
روش بررسی: نمونه‌برداری آب از 84 ایستگاه در چاهنیمهها، براساس روش‌های استاندارد در دو دوره (شهریور ماه 1396 و فروردین ماه 1397) صورت گرفت و یون‌های اصلی، کلیفرم، BOD، هدایت الکتریکی، ذرات جامد محلول، اسیدیته و نیترات اندازهگیری شدند. نمودارهای پایپر وگیبس و روش‌های آماری برای تحلیل‌های هیدروژئوشیمیایی داده‌ها مورد استفاده قرار گرفتند. به‌منظور تعیین وضعیت کیفی آب از شاخص کیفیت آب (WQI) استفاده شد.
یافتهها: نتایج تحلیل هیدروژئوشیمیایی نشان دهنده تغییر تیپ آب از بیکربناته سدیک و سولفاته سدیک به کلروره سدیک در طی دوره‌های نمونه‌برداری است. نمودار گیبس نشان داد که هوازدگی سنگ‌ها به‌طور عمده کنترل‌کننده شیمی یون‌های اصلی آب بوده است. نتایج تحلیل‌های آماری مشخص کرد که همبستگی بالایی میان پارامترهایی مانند کلیفرم، نیترات، سولفات و کلر با شاخص کیفیت آب وجود دارد. نتایج پهنه‌بندی کیفی آب براساس شاخص WQI نشانگر کاهش کیفیت آب چاهنیمهها به ترتیب چاه‌نیمه‌های 3، 2، 1 و 4 است.
نتیجه‌گیری: در این مطالعه استفاده از روش WQI برای تفسیر آسان و سریع داده‌ها به‌منظور استفاده آب شرب، بسیار مفید بوده است. براساس تقسیم بندی WQI اکثر نمونه‌های آب در محدوده خوب تا ضعیف قرار گرفته‌اند.
پریسا فیروزی، حسن اصلانی، احمد اصل هاشمی،
دوره 11، شماره 4 - ( 12-1397 )
چکیده
زمینه و هدف: استفاده از استخرهای شنا بهعنوان یک مرکز ورزشی و تفریحی روز به روز عمومیت بیشتری پیدا می کند. عدم رعایت استانداردهای بهداشتی از نظر ویژگی های فیزیکوشیمیایی، میکربی و سایر پارامترهای بهداشت محیطی، می تواند این ورزش سالم و مفرح را به منبعی برای انتقال و شیوع انواع بیماری ها تبدیل نماید. به‌دلیل اهمیت حفظ راحتی، بهداشت و سلامت شناگران، این مطالعه با هدف بررسی و تحلیل وضعیت بهداشت محیطی، فیزیکوشیمیایی و میکربی استخرهای شنای شهر تبریز انجام شد.
روش بررسی: در این مطالعه مقطعی با رویکرد توصیفی، چک لیست بازرسی آیین نامه ماده 13 استخرهای مورد مطالعه (10 استخر دولتی و 22 استخر خصوصی) از واحد بهداشت محیط مرکز بهداشت شهرستان تبریز دریافت و بر طبق بازرسی های انجام شده در زمستان 95 و تابستان 96 اطلاعات مرتبط با اهداف مطالعه از چک لیست استخراج شد. آنالیز داده ها با استفاده از نرمافزار Excel، SPSS,23 و آزمون آماری ﻛﺎی دو (Chi-squared) انجام شد.
یافته ها: میانگین تطابق پارامترهای فیزیکوشیمیایی با استانداردهای موجود در دو فصل برای استخرهای دولتی 67/5 درصد و برای استخرهای خصوصی 65 درصد بود. در بین پارامترهای فیزیکوشیمیایی کلر آزاد باقیمانده نسبت به سایر موارد میزان مطابقت کمتری با استاندارد داشت. به‌طور میانگین در فصل تابستان 49/5 درصد و در زمستان 28 درصد استخرهای مورد مطالعه دارای آلودگی باکتریایی بودند.
نتیجه گیری: مقادیر کلر آزاد باقیمانده در قسمت استخر، جکوزی و چیلر حاکی از ضعف مدیریت و راهبری استخرها و پتانسیل بالای بیماری‌زایی بوده لذا نیاز به پایش مستمر وضعیت بهداشتی استخرها و تدوین برنامه نظارتی هدفمند توسط مقامات محلی به‌ویژه در مورد کنترل استخرهای خصوصی، احساس می شود.
هادی نیک نژاد، حسن پاسالاری، مجتبی یگانه بادی، جمیله ابوالقاسمی، رضا قاسم نژاد، مهدی فرزادکیا،
دوره 12، شماره 1 - ( 3-1398 )
چکیده
زمینه و هدف: مطب ها، درمانگاه ها، آزمایشگاه ها و مراکز بهداشتی و درمانی از جمله مراکز اصلی تولید پسماندهای پزشکی به‌شمار می روند. مدیریت پسماند پزشکی در این مراکز برخلاف مراکز بیمارستانی به‌ندرت مورد توجه قرار گرفته است. این تحقیق با هدف تعیین وضعیت مدیریت پسماندهای پزشکی در مطب ها، درمانگاه ها، آزمایشگاه ها و مراکز بهداشتی و درمانی شهر محمودآباد انجام گرفت.
روش بررسی: در این مطالعه توصیفی 117 مرکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی شهر محمودآباد در سال 1396 مورد بررسی قرار گرفت و میزان پسماندهای تولیدی، نحوه نگهداری، وضعیت جایگاه های موقت، نحوه جمع آوری زبالهها و نحوه دفع پسماندها از طریق مشاهده و مصاحبه و تطبیق وضعیت بهداشتی آنها با آیین نامه های موجود تعیین و در چک لیستهای استاندارد وزارت بهداشت، ثبت گردید.
یافته ها: میزان تولید روزانه پسماندهای پزشکی در هر مرکز بهداشتی و درمانی به‌طور متوسط g/day 248 است و از نظر آماری اختلاف معنیداری بین میزان تولید پسماند پزشکی در مراکز بهداشتی و درمانی دولتی (g/day 244) و خصوصی (g/day 252) وجود ندارد (0/111=p). از نظر رعایت استانداردهای بهداشت محیطی، مراکز دولتی وضعیت مطلوب تری نسبت به مراکز خصوصی داشته اند.
نتیجه گیری: نتایج به‌دست آمده حاکی از آن است که مدیریت پسماند در مراکز بهداشتی درمانی شهر محمودآباد به‌خصوص در بخش خصوصی دارای مشکلات جدی است. ضعف در تفکیک پسماندها و عدم جلوگیری از اختلاط پسماند عادی و عفونی، لزوم آموزش به پرسنل و نظارت بیشتر را می‌طلبد. بنابراین بازنگری اساسی در شیوه مدیریت پسماندها ضروری به نظر می رسد.
مهدی هادی، زهرا ابوسعیدی، حسن پاسالاری،
دوره 12، شماره 1 - ( 3-1398 )
چکیده
زمینه و هدف: رسوبگذاری و خورندگی باعث کاهش کیفیت آب و آسیب به تجهیزات لوله‌کشی در سیستم‌های تامین آب می‌شوند. در این مطالعه تمایل به خورندگی یا رسوبگذاری منابع آب زیرزمینی شامل چشمه، قنات، چاه‌های عمیق و نیمهعمیق در مناطق روستایی کاشان طی سال‌های 1381 تا 1392 مورد بررسی قرار گرفت.
روش بررسی: بر مبنای پارامترهای pH، دما، کلسیم، کربنات، بی‌کربنات، کل جامدات محلول، مقادیر شاخص‌های پایداری آب شامل لانژلیر (LSI)، رایزنار (RSI)، پوکوریوس (PSI) و همچنین مقدار و روند شاخص کمی پتانسیل ترسیب کربنات کلسیم (CCPP) به تفکیک منابع آب تعیین و تحلیل شد.
یافتهها: مقدار متوسط شاخص‌های LSI، RSI و PSI و CCPP به ترتیب برابر با 0/02±0/41، 0/03±6/99، 0/02±7/40و mg/L 2/44±21/41 تعیین شد. براساس شاخص CCPP مقدار پتانسیل رسوبگذاری چشمه، قنات، چاه عمیق و نیمهعمیق به‌ترتیب برابر با 3/16±17/23، 1/38±15/66، 11/22±41/23 و mg/L 4/46±23/15 است. از سال 1381 تا 1392 شاخص CCPP افزایش محسوسی داشته به‌گونه‌ای که به‌طور میانگین mg/L 1/6 در سال افزایش یافته است.
نتیجه‌گیری: منابع آب منطقه رسوبگذار هستند به نحوی‌که این تمایل از بیشترین تا کمترین مربوط به چاه‌های عمیق، چاه‌های نیمهعمیق، چشمه و قنات است. مقدار تشکیل رسوب به ازای هر متر مکعب آب منطقه در حدود g 21 برآورد شد که شاید در افزایش رسوبات در جداره سیستم‌های توزیع آب مشکل ساز باشد. مدیریت برداشت آب در منطقه همراه با کاهش مقدار TDS در منابع آب (شاید از طریق کنترل تخلیه زه‌آب‌های کشاورزی)، در کاهش تمایل آب به رسوبگذاری موثر است.
ابراهیم هوشیاری، نسرین حسن زاده، علی چرخستانی،
دوره 12، شماره 1 - ( 3-1398 )
چکیده
زمینه و هدف: امروزه آلکیل بنزن سولفانات خطی (LAS) کاربرد زیادی در تولید انواع شوینده ها دارد. هدف از مطالعه حاضر ارزیابی همزمان خطر سلامت و خطر اکولوژیک این آلاینده در آب سد درودزن برای ارگانیسم های هدفی همچون ماهی ها و دافنی است.
روش بررسی: با توجه به هدف تحقیق و براساس محدودیت های موجود، در شهریورماه 1397 از 7 ایستگاه انتخاب شده براساس کانون آلودگی در سد درودزن تعداد 21 نمونه آب برداشت شد و پارامترهای کیفی آب شامل دما، اسیدیته (pH)، اکسیژن محلول (DO)، پتانسیل اکسایش و کاهش (ORP)، کل جامدات محلول (TDS)، هدایت الکتریکی (EC) براساس روش استاندارد در محل سنجش شد. مقدار آلکیل بنزن سولفانات خطی (LAS) پس از انتقال نمونه ها به آزمایشگاه با استفاده از روش بهینه شده متیلن بلو اندازه گیری شد. سپس ارزیابی خطر اکولوژیک و سلامت با محاسبه شاخص RQ (شاخص ریسک) انجام شد.
یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین پارامترهای pH برابر با 8/84، EC برابر باµs/cm 732/19، TDS، شوری و DO به ترتیب برابر با mg/L 482/90، 366/61 و 6/87 بود. بیشترین و کمترین غلظت LAS به ترتیبmg/L 0/039 و 0/005 بود. همچنین نتایج نشان داد که ارتباط معنیداری بین غلظت LAS و pH وجود دارد. نتایج ارزیابی خطر نشان داد که شاخص ریسک سلامت در تمامی ایستگاه ها کمتر از مقدار 0/1 است. در صورتی‌که شاخص ریسک اکولوژیک به‌جزء در ایستگاه شماره 7 در سایر ایستگاه ها در طبقه با ریسک کم قرار دارد.
نتیجه گیری: به‌طور کلی نتایج نشان میدهد که شاخص RQ در آب سد درودزن در محدوده مناسب و در طبقه با ریسک کم قرار دارد. لذا لازم است که به منظور رسیدن به قطعیت در ارتباط با شرایط بهینه آب سد از نظر اکولوژیکی و سلامت مطالعات طولانی مدت در این زمینه انجام شود.
آمنه مرزبان، وحید رحمانیان، فرخ لقا ثروت، مهران برزگران،
دوره 12، شماره 3 - ( 9-1398 )
چکیده
زمینه و هدف: آب از جمله با ارزش‌ترین عوامل زیست محیطی است که امروزه به یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های جامعه بشری تبدیل شده است. هدف از مطالعه حاضر تعیین ارتباط نگرش مذهبی با گرایش به صرفه جویی در مصرف آب در دانش آموزان دبیرستانی شهر یزد است.
روش بررسی: این مطالعه به روش مقطعی روی 600 نفر از دانش آموزان دبیرستانی شهر یزد (300 نفر دختر و 300 نفر پسر) به‌صورت تصادفی در سال 1397 انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه 21 سوالی گرایش به صرفه جویی در مصرف آب و پرسشنامه 60 سوالی نگرش مذهبی بود. دامنه نمره برای گرایش به صرفه جویی در مصرف آب و نگرش مذهبی به‌ترتیب 105-21 و 300-60 بود. داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS16 و با آمار توصیفی و آمار تحلیلی (آزمون‌های مجذور کای، آنوا، تی مستقل و ضریب همبستگی پیرسون) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافتهها: میانگین و انحراف معیار نمره نگرش مذهبی و گرایش به صرفه جویی در مصرف آب شرکت کنندگان به ترتیب برابر با 14/31±180/11 و 10/21±65/27 بود. نگرش مذهبی دانش آموزان با متغیرهای سن و جنس و گرایش به صرفه جویی در مصرف آب با متغیر جنس و تعداد اعضای خانواده رابطه معنیداری داشت (0/05>p). همبستگی بین نگرش مذهبی و گرایش به صرفه جویی در مصرف آب از نظر آماری معنی‌دار بود (0/69=r و 0/01=p).
نتیجه‌گیری: با توجه به همبستگی مثبتی که نگرش مذهبی بر گرایش به صرفه جویی در مصرف آب دارد تلاش در تقویت نهاده‌های مذهبی و اخلاقی مرتبط با صرفه جویی در مصرف آب در دانش آموزان، می‌تواند منجر به گسترش نگرش مصرف بهینه آب در این قشر تاثیرگذار جامعه گردد.
سمانه ابولی، محمود علی محمدی، میرزمان زمان زاده، کامیار یغمائیان، مسعود یونسیان، مهدی هادی، زهرا سلیمانی،
دوره 12، شماره 3 - ( 9-1398 )
چکیده
زمینه و هدف: کیفیت پایین آبهای سطحی و زیرزمینی در کشورهایی که با مشکل کم آبی مواجه هستند تمایل جامعه به استفاده از دستگاه تصفیه آب خانگی را افزایش داده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی کیفیت آب آشامیدنی دستگاه‌های تصفیه آب خانگی و شبکه توزیع عمومی در شهر گرمسار که تحت کنترل برنامه ایمنی آب است، انجام شده است.
روش بررسی: مطالعه توصیفی مقطعی حاضر در سال 1397 در 6 منطقه و 41 نقطه شهر گرمسار در دو فصل بهار و تابستان انجام شد. آزمایش‌های شیمیایی براساس دستورالعمل استاندارد متد، اندازه گیری کلی فرم‌ها به کمک روش تخمیر چند لوله‌ای و شمارش باکتری‌های هتروتروف به روش شمارش بشقابی انجام شد. نتایج از طریق نرم افزارهایExcel و SPSS تحلیل شد.
یافتهها: میانگین پارامترهای اندازه گیری شده در تمام نمونهها شامل هدایت الکتریکیμs/cm 1507، کل جامدات محلول mg/L 786/8، فلوراید mg/L 0/048، کلر آزاد باقیمانده mg/L 0/67، pH 7/9، کلی فرم کل MPN/100mL 0/16، کلی فرم مدفوعی MPN/100mL 0/14 و شمارش بشقابی هتروتروفیک CFU/mL112 بود. اختلاف معنیداری در میزان پارامترهای شیمیایی و میکروبی در شبکه توزیع عمومی و خروجی دستگاه تصفیه آب خانگی در دو فصل مشاهده نشد.
نتیجه‌گیری: دستگاه‌های تصفیه آب خانگی تاثیری در بار میکروبی نداشتند اما باعث تغییر در مقادیر برخی از پارامترهای شیمیایی شدند. آب آشامیدنی خروجی از شبکه توزیع، با بکارگیری برنامه ایمنی آب از کیفیت مناسبی برخوردار است.
علیرضا محقق، مهدی ولیخان انارکی، سعید فرزین،
دوره 13، شماره 1 - ( 2-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: رودخانه ها از مهمترین منابع آب هستند که آلودگی این منابع می تواند تاثیر مستقیم بر زندگی انسان ها و محیط زیست داشته باشد. در پژوهش حاضر، پارامترهای کیفی EC و TDS رودخانه کارون در سه ایستگاه آب‌سنجی ملاثانی، اهواز و فارسیات با استفاده از الگوریتم‌های مبتنی بر داده کاوی شامل LSSVM، ANFIS و ANN مدلسازی شده است.
روش بررسی: هشت سری داده مختلف شامل ترکیب Cl-1، Ca+2، Na+1، Mg+2، K+1، CO3، HCO3، SO4 با دبی جریان (Q) بهعنوان ورودی الگوریتم ها، به روش کالیبراسیون غیرتصادفی و تصادفی انتخاب شده است. نتایج دو روش، مورد مقایسه قرار گرفته است. در گام بعدی، مدلسازی EC و TDS براساس چهار پارامتر Na+1، Cl-1، Ca+2 و Q با تاخیرهای زمانی صفر تا سه ماهه انجام شده است.
یافته ها: پارامترهای Na+1، Cl-1 و Ca+2 دارای بیشترین تاثیر در مدلسازی پارامترهای EC و TDS هستند. الگوریتم LSSVM در مدلسازی هر دو پارامتر EC و TDS دارای بیشترین دقت است. در میان ایستگاه های بررسی شده، بیشترین دقت برای مدلسازی EC، مربوط به ایستگاه اهواز و برای TDS، مربوط به ایستگاه ملاثانی است که به‌ترتیب 16 و 36 درصد ضریب تعیین بیشتری داشته اند. الگوریتم LSSVM در مدلسازی نوسانات و حداکثر پارامترهای EC و TDS در طول تغییرات زمان نیز، بیشترین دقت را دارد.
نتیجه گیری: روش ها و مدل های استفاده شده در پژوهش حاضر به‌ویژه الگوریتم LSSVM می توانند ابزار مفید تصمیم گیری برای پیش بینی و مدیریت کیفی رودخانه ها از جمله رودخانه های حوضه آبریز کارون باشند. نتایج مدلسازی پارامترهای کیفی رودخانه ها با بهره گیری از هر دو روش کالیبراسیون غیرتصادفی و تصادفی، قابل اعتماد و استفاده است. البته دقت روش کالیبراسیون تصادفی، اندکی بیشتر است.
