37 نتیجه برای هادی
رامین نبی زاده نودهی، علیرضا مصداقی نیا، سیمین ناصری، مهدی هادی، حامد سلیمانی، پگاه بهمنی،
دوره 9، شماره 4 - ( 12-1395 )
چکیده
زمینه و هدف: رسوبگذاری و خورندگی عوامل مخرب کیفیت آب آشامیدنی و تجهیزات لولهکشی محسوب میشوند. در این مطالعه تمایل به خورندگی یا رسوبگذاری آب زیرزمینی، آب مخازن ذخیره و شبکههای توزیع مورد بررسی قرار گرفت. استفاده از شاخصهای کیفی و شاخص کمی پتانسیل ترسیب کربنات کلسیم و تحلیل آماری شاخصها به منظور بررسی وضعیت آب، انجام شد.
روش بررسی: نتایج آنالیز آبهای زیرزمینی، آب مخازن ذخیره و شبکه توزیع آب روستایی شهرستانهای استان کردستان مورد تحلیل قرار گرفت. مقدار شاخصهای خورندگی لانژلیر (LI)، رایزنار (RI)، پوکوریوس (PSI) و لارسون- اسکولد (LS) و پتانسیل ترسیب کربنات کلسیم (CCPP) تعیین گردید. آستانه خورندگی یا رسوبگذاری بر مبنای شاخص CCPP تعیین و مقایسه میانگین شاخصها با مقادیر آستانه با استفاده از independent t-test انجام شد. آنالیز واریانس یکطرفه به منظور بررسی اختلاف بین مقدار شاخصها در منابع استفاده شد.
یافتهها: محدوده تعادل آب بر مبنای لانژلیر، رایزنار و پوکوریوس به ترتیب 0/05-0/1-، 9-7 و 8/5-7/1 تعیین شد. مقدار CCPP در آبهای زیرزمینی، مخازن و شبکه به ترتیب برابر با 1/29±9/27، 1/25±9/13، 1/23±11/25 تعیین گردید و مقادیر شاخصهای لانژلیر، رایزنار و پوکوریوس در هر سه منبع، نزدیک به وضعیت رسوبگذار بود. با اینحال به لحاظ آماری وضعیت تعادل معنیدار شد. براساس مقادیر شاخص لارسون-اسکولد در مورد منابع آب مورد مطالعه، آنیونهای سولفات و کلرور نقشی در رسوبگذاری ندارند.
نتیجهگیری: بررسی همزمان شاخصهای کیفی در کنار شاخص CCPP اطلاعات دقیقتری از وضعیت خورندگی و رسوبگذاری آب فراهم مینماید. توصیه میشود مقدار شاخصهای کیفی همواره در کنار شاخص CCPP بررسی شوند.
منصور احمدی پیرلو، محمدعلی ابراهیمی نیک، مهدی خجسته پور، سیدهادی ابراهیمی،
دوره 9، شماره 4 - ( 12-1395 )
چکیده
زمینه و هدف: مدیریت پسماند شهری همواره یکی از چالشهای عمده شهرهای بزرگ بوده است. تولید انرژی بصورت بیوگاز، راه حلی قابل قبول و شناخته شده است. هدف از این تحقیق، بررسی تاثیر درصد کل جامدات و پیش تصفیه قلیایی بر تولید بیوگاز و تخریبپذیری زیستی پسماند جامد شهری است.
روش بررسی: آزمایشات در هاضم هایی از جنس شیشه به حجم L 1 و در دمای °C 37 با سه سطح درصد کل جامدات (5، 10 و 15 درصد) در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار انجام شد. حجم بیوگاز تولید شده، میزان متان و تغییرات pH بصورت روزانه اندازهگیری شد. در هر روز جهت اختلاط بهتر، هاضمها بصورت دستی به مدت s 30 تکان داده شدند. کل جامدات، جامد فرار، درصد کربن و نیتروژن موجود در ماده خام و همچنین نسبت کربن به نیتروژن توسط استاندارد APHA اندازهگیری شد.
یافته ها: بیشترین عملکرد متان در 5 درصد کل جامدات و با بیشترین حذف جرم ماده فرار بدست آمد. براساس این، اثر پیشتصفیه با استفاده از هیدروکسیدسدیم مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که پیش تصفیه با هیدروکسیدسدیم بطور قابلتوجهی باعث بهبود تجزیه پسماند آلی جامد شد؛ بهطوریکه پس از 25 روز، تولید بیوگاز، 30/38 درصد بیشتر از هاضم تصفیه نشده بود. حداکثر تولید متان برای هاضم شاهد و تصفیه شده به ترتیب mL/g TS 83/35 و mL/g TS 132 بدست آمد.
نتیجه گیری: نتایج فعالیت آزمایشگاهی نشان داد که درصد کل جامدات (5 درصد) و پیشتصفیه قلیایی، به طور قابل توجهی باعث بهبود تجزیه پسماند آلی جامد شده و در نتیجه تولید بیوگاز و متان آن افزایش مییابد.
ویدا پاست، کامیار یغمائیان، رامین نبی زاده نودهی، محمدهادی دهقانی، منصور مومنی، مازیار نادری،
دوره 10، شماره 2 - ( 6-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: آلودگیهای زیست محیطی ناشی از تخلیه و تلنبارکردن پسماندهای ساخت و تخریب اثرات نامطلوبی را بر روی بهداشت جامعه گذاشته است. این پژوهش با هدف انتخاب بهترین روش مدیریتی جهت دفع پسماندهای ساختمانسازی و تخریب شهر تهران در سال 1395 با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) صورت گرفت.
روش بررسی: این تحقیق از نوع توصیفی- کاربردی است. جامعه پژوهش شامل صاحبنظران و متخصصان بهداشت محیط در زمینه مدیریت پسماندهای ساختمانی بود. در این مطالعه ابتدا معیارها و همچنین گزینههای مختلف دفن بهداشتی، بازیافت و استفاده مجدد در نظر گرفته شد. سپس با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی، معیارهای مختلف امتیازدهی شد و بهوسیله نرم افزار Expert Choice 11 مقایسه و آنالیز گردید.
یافتهها: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که در 6 سال گذشته درصد تخلیه در مراکز دفن ثابت 68 درصد، در گودهای مجاز 9 درصد و در مراکز استحصال 23 درصد بود. اولویت نهایی معیارها با توجه به معیار اقتصادی به ترتیب شامل استفاده مجدد (0/492)، بازیافت (0/274) و دفن بهداشتی (0/235) بود. همچنین با توجه به معیار زیست محیطی به ترتیب استفاده مجدد (0/492)، بازیافت (0/373) و دفن بهداشتی (0/198) گزارش شد و با توجه به معیار اجتماعی به ترتیب دفن بهداشتی (0/5)، بازیافت (0/279) و استفاده مجدد (0/222) بود.
نتیجهگیری: در این مطالعه گزینه استفاده مجدد با وزن 0/439 بهترین گزینه دفع و گزینه بازیافت با وزن 0/312 دومین ارجحیت و همچنین گزینه دفن در زمین با وزن 0/250 به عنوان گزینه نهایی انتخاب شد.
محمد هادی دهقانی، غلامرضا جاهد خانیکی، رمضان فلاح، نرگس خدامرادی وطن، لیلا تابنده،
دوره 10، شماره 4 - ( 12-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: فلزات سنگین از عناصر سمی هستند که میتوانند وارد غذا شوند و بر سلامتی افرادی که غذاهای آلوده را مصرف میکنند اثر بگذارند. مطالعه حاضر با هدف بررسی غلظت فلزات سنگین در میوه و برآورد میزان مواجهه با فلزات سنگین از طریق مصرف میوه انجام گردید.
روش بررسی: در این مطالعه توصیفی- مقطعی با انجام نمونه برداری تصادفی تعداد 60 نمونه (35 نمونه میوه سیب و 25 نمونه میوه زردآلو) از باغهای اطراف شهرهای زنجان و ماهنشان در سال 95 گرفته شد و غلظت عناصر سرب، کادمیوم، روی و مس با دستگاه جذب اتمی اندازهگیری گردید. تجزیه و تحلیل آماری نیز با نرم افزار SPSS صورت پذیرفت.
یافتهها: میانگین غلظت عناصر در نمونهها به ترتیب: فلز سرب (mg/kg wet weight 0/121)، کادمیوم (mg/kg wet weight 0/052)، روی ( mg/kg dry weight 10/63) و مس mg/kg dry weight)4/99) بود. میانگین غلظت فلز سرب در سیب و زردآلو به ترتیب 0/17و mg/kg wet weight 0/057، کادمیوم 0/08 و mg/kg wet weight 0/003، روی 9/15 و mg/kg dry weight 12/7، مس 4/4 و mg/kg dry weight5/83 بهدست آمد. 28/3 درصد از نمونهها آلودگی به سرب، 13/3 درصد آلودگی به کادمیوم و 3/3 درصد آلودگی به روی داشتند، آلودگی به مس بیشتر از حد مجاز دیده نشد. غلظت عناصر در شهر زنجان بیشتر از ماهنشان بود. غلظت سرب و کادمیوم در میوه سیب بالاتر از زردآلو و روی و مس در زردآلو بیشتر از سیب بود.
نتیجهگیری: آلودگی به فلزات سنگین غالبا در نمونههای متعلق به باغهای اطراف کارخانهها و معادن سرب و روی دیده شد. ولی با مصرف این میوهها مطابق با سرانه اعلام شده در استاندارد ملی، ریسک ابتلا به بیماریهای غیر سرطانی وجود ندارد.
علیرضا مصداقی نیا، سیمین ناصری، مهدی هادی، الناز ایروانی، معصومه عسکری،
دوره 10، شماره 4 - ( 12-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: تهیه و تامین آب آشامیدنی سالم برای جامعه یکی از مهمترین چالشها در راستای ارتقاء سلامت جامعه است. با توجه به اهمیت تحقیقات در زمینه کیفیت آب، شناسایی خلاءهای پژوهشی در این زمینه از طریق جستجوی مطالعات مرتبط در ایران و انجام یک مطالعه مروری انجام شد.
روش بررسی: در این مطالعه به ترتیب تعداد 638، 166، 300 و 1000 مقاله در پایگاههای Scopus، SID، Magiran و Iranmedex جستجو شد. از مجموع 2104 مقاله جستجو شده، بعد از حذف 1394 مقاله، تعداد 710 مقاله مورد بررسی بیشتر قرار گرفت.
یافتهها: پایش توصیفی آلایندهها هدف اصلی 36/62 درصد از مطالعات است. حدود 13 درصد از مطالعات در مقیاس آزمایشگاهی انجام شدهاند. آلایندههای آلی فقط در 17 استان کشور بررسی شده و سایر استانها در انجام تحقیقات و یا پایش آنها مشارکتی نداشتهاند. نیترات در حدود یک پنجم از کل مطالعات مورد بررسی قرار گرفته است و فلزات سنگین نیز از عوامل شیمیایی مورد توجه در مطالعات بررسی کیفی منابع آب آشامیدنی در کشور هستند.
نتیجهگیری: این مطالعه نشاندهنده خلاءهای تحقیقاتی و همچنین مبنایی برای اولویتبندی کردن پژوهشها در حوزه کیفیت آب در کشور است. پایش دقیقتر انواع آلایندههای آلی و معدنی از اقدامات ضروری است. ارزیابی ریسک شیمیایی و میکربی آلایندهها، تحلیل سرنوشت آلایندهها و اثرات اکولوژیکی آنها، استفاده از فرایندهای تصفیه پیشرفته، استفاده از روشهای تصفیه زیستی، استفاده از شناساگرهای زیستی بهمنظور پایش آلایندهها و تکنیکهای شناسایی مولکولی از مهمترین اولویتهای پژوهشی هستند که تحقیقات بیشتری را میطلبند.
هادی تحسینی، محسن احمدپور، محمدحسین سینکاکریمی،
دوره 11، شماره 2 - ( 6-1397 )
چکیده
زمینه و هدف: فلزات سنگین بهعنوان یکی از گروه های اصلی آلاینده های محیط های آبی موجب ایجاد مسمومیت و نگرانی در مصرف ماهی شدهاند. از اینرو پژوهش حاضر با هدف بررسی غلظتهای سرب و کادمیوم در اندام های کبد و عضله، همچنین ارتباط آن با وزن و طول چنگالی ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) و ارزیابی خطر مصرف غذایی آن انجام شد.
روش بررسی: 30 قطعه قزل آلای رنگینکمان از یک حوضچه پرورش ماهی، واقع در شهرستان سنندج برداشت شد. پس از آمادهسازی نمونه ها بهروش هضم اسیدی، غلظتهای فلزات سرب و کادمیوم با استفاده از دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد.
یافته ها: میانگین غلظت کادمیوم در اندام های کبد و عضله به ترتیب 0/62 و µg/g 0/16 وزن تر و سرب 26/31 و µg/g 23/65 وزن تر بهدست آمد. میزان سرب اندازه گیری شده از بسیاری از غلظتهای مجاز بینالمللی بیشتر بود. ارتباط معنیداری بین غلظت کادمیوم و سرب با طول چنگالی و وزن کل در کبد و نیز کادمیوم با طول چنگالی و وزن کل در عضله بهدست آمد (0/01>p). میزان نسبت خطر هدف و نیز میزان جذب روزانه و هفتگی سرب و کادمیوم پایینتر از میزان مجاز بود. حد مجاز مصرف از نظر کادمیوم و سرب برای افراد بالغ به ترتیب 0/44 و kg/day 0/01 و برای کودکان 0/09 و kg/day 0/002 بهدست آمد.
نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که میزان کادمیوم و سرب در ماهی قزل آلای رنگین کمان پایینتر از حدی است که با میزان مصرف کنونی، خطرات بهداشتی را در بلند مدت متوجه مصرف کنندگان آن کند.
مهدی هادی، مهری سلیمانی امین آباد، مهناز امیری، معصومه ارجی پور،
دوره 11، شماره 3 - ( 9-1397 )
چکیده
زمینه و هدف: تصفیه پسابهای بیمارستانی نقش مهمی در کاهش تخلیه ترکیبات آلی و دارویی به محیط دارد. امروزه فرایندهای اکسیداسیون پیشرفته برای حذف ترکیبات آلی از پسابها استفاده میشوند. در این مطالعه تصفیه مواد آلی باقیمانده در پساب واقعی تصفیه شده بیمارستانی با استفاده از فرایندUV/H2O2/TiO2 بررسی و شرایط بهینه تصفیه از نظر هزینه و راندمان با استفاده از روشهای آماری تحلیل گردید.
روش بررسی: مشخصات اولیه پساب شامل COD، TOC و DOC تعیین و مقادیر متوسط آنها ثبت شد. از فرایند تلفیقی UV/H2O2/TiO2 به منظور تصفیه باقیمانده مواد آلی استفاده شد. تعداد آزمایشها با استفاده از روش سطح پاسخ (RSM) تعیین و ارتباط متغیرهایpH ، زمان ماند، غلظتH2O2 و دی اکسیدتیتانیم با کاهش TOC، DOC، COD و هزینه تقریبی تصفیه با انجام آنالیز واریانس (ANOVA) بررسی گردید.
یافتهها: در شرایط بهینه حذف، مقادیرpH ،H2O2 ، TiO2 و زمان پرتودهی به ترتیب برابر با 7/2، mg/L 50، mg/L 100 و min 19/65 تعیین گردید. بیشترین راندمان حذف ترکیبات آلی با کمترین هزینه، بر حسب TOC، DOC و COD به ترتیب 63/9، 52/9 و 64/7 درصد تعیین شد. مقدار هزینه تقریبی تصفیه برابر با 0/71 دلار به ازای تصفیه هر لیتر پساب برآورد گردید.
نتیجهگیری: زمان پرتودهی و غلظت H2O2 بیشترین تاثیر را بر روی مقدار هزینه تصفیه دارند. با بهینهسازی فرایند به روش RSM بیشترین راندمان با کمترین هزینه تامین خواهد شد. علیرغم اثربخشی، فرایند مورد استفاده در مقیاس آزمایشگاهی یک فرایند نسبتا گران برای تصفیه تکمیلی پساب است از اینرو انجام مطالعات بیشتر به منظور بررسی هزینه- اثربخشی فرایند در مقیاس واقعی توصیه میشود.
هادی نیک نژاد، حسن پاسالاری، مجتبی یگانه بادی، جمیله ابوالقاسمی، رضا قاسم نژاد، مهدی فرزادکیا،
دوره 12، شماره 1 - ( 3-1398 )
چکیده
زمینه و هدف: مطب ها، درمانگاه ها، آزمایشگاه ها و مراکز بهداشتی و درمانی از جمله مراکز اصلی تولید پسماندهای پزشکی بهشمار می روند. مدیریت پسماند پزشکی در این مراکز برخلاف مراکز بیمارستانی بهندرت مورد توجه قرار گرفته است. این تحقیق با هدف تعیین وضعیت مدیریت پسماندهای پزشکی در مطب ها، درمانگاه ها، آزمایشگاه ها و مراکز بهداشتی و درمانی شهر محمودآباد انجام گرفت.
روش بررسی: در این مطالعه توصیفی 117 مرکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی و درمانی شهر محمودآباد در سال 1396 مورد بررسی قرار گرفت و میزان پسماندهای تولیدی، نحوه نگهداری، وضعیت جایگاه های موقت، نحوه جمع آوری زبالهها و نحوه دفع پسماندها از طریق مشاهده و مصاحبه و تطبیق وضعیت بهداشتی آنها با آیین نامه های موجود تعیین و در چک لیستهای استاندارد وزارت بهداشت، ثبت گردید.
یافته ها: میزان تولید روزانه پسماندهای پزشکی در هر مرکز بهداشتی و درمانی بهطور متوسط g/day 248 است و از نظر آماری اختلاف معنیداری بین میزان تولید پسماند پزشکی در مراکز بهداشتی و درمانی دولتی (g/day 244) و خصوصی (g/day 252) وجود ندارد (0/111=p). از نظر رعایت استانداردهای بهداشت محیطی، مراکز دولتی وضعیت مطلوب تری نسبت به مراکز خصوصی داشته اند.
نتیجه گیری: نتایج بهدست آمده حاکی از آن است که مدیریت پسماند در مراکز بهداشتی درمانی شهر محمودآباد بهخصوص در بخش خصوصی دارای مشکلات جدی است. ضعف در تفکیک پسماندها و عدم جلوگیری از اختلاط پسماند عادی و عفونی، لزوم آموزش به پرسنل و نظارت بیشتر را میطلبد. بنابراین بازنگری اساسی در شیوه مدیریت پسماندها ضروری به نظر می رسد.
مهدی هادی، زهرا ابوسعیدی، حسن پاسالاری،
دوره 12، شماره 1 - ( 3-1398 )
چکیده
زمینه و هدف: رسوبگذاری و خورندگی باعث کاهش کیفیت آب و آسیب به تجهیزات لولهکشی در سیستمهای تامین آب میشوند. در این مطالعه تمایل به خورندگی یا رسوبگذاری منابع آب زیرزمینی شامل چشمه، قنات، چاههای عمیق و نیمهعمیق در مناطق روستایی کاشان طی سالهای 1381 تا 1392 مورد بررسی قرار گرفت.
روش بررسی: بر مبنای پارامترهای pH، دما، کلسیم، کربنات، بیکربنات، کل جامدات محلول، مقادیر شاخصهای پایداری آب شامل لانژلیر (LSI)، رایزنار (RSI)، پوکوریوس (PSI) و همچنین مقدار و روند شاخص کمی پتانسیل ترسیب کربنات کلسیم (CCPP) به تفکیک منابع آب تعیین و تحلیل شد.
یافتهها: مقدار متوسط شاخصهای LSI، RSI و PSI و CCPP به ترتیب برابر با 0/02±0/41، 0/03±6/99، 0/02±7/40و mg/L 2/44±21/41 تعیین شد. براساس شاخص CCPP مقدار پتانسیل رسوبگذاری چشمه، قنات، چاه عمیق و نیمهعمیق بهترتیب برابر با 3/16±17/23، 1/38±15/66، 11/22±41/23 و mg/L 4/46±23/15 است. از سال 1381 تا 1392 شاخص CCPP افزایش محسوسی داشته بهگونهای که بهطور میانگین mg/L 1/6 در سال افزایش یافته است.
نتیجهگیری: منابع آب منطقه رسوبگذار هستند به نحویکه این تمایل از بیشترین تا کمترین مربوط به چاههای عمیق، چاههای نیمهعمیق، چشمه و قنات است. مقدار تشکیل رسوب به ازای هر متر مکعب آب منطقه در حدود g 21 برآورد شد که شاید در افزایش رسوبات در جداره سیستمهای توزیع آب مشکل ساز باشد. مدیریت برداشت آب در منطقه همراه با کاهش مقدار TDS در منابع آب (شاید از طریق کنترل تخلیه زهآبهای کشاورزی)، در کاهش تمایل آب به رسوبگذاری موثر است.
سمانه ابولی، محمود علی محمدی، میرزمان زمان زاده، کامیار یغمائیان، مسعود یونسیان، مهدی هادی، زهرا سلیمانی،
دوره 12، شماره 3 - ( 9-1398 )
چکیده
زمینه و هدف: کیفیت پایین آبهای سطحی و زیرزمینی در کشورهایی که با مشکل کم آبی مواجه هستند تمایل جامعه به استفاده از دستگاه تصفیه آب خانگی را افزایش داده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی کیفیت آب آشامیدنی دستگاههای تصفیه آب خانگی و شبکه توزیع عمومی در شهر گرمسار که تحت کنترل برنامه ایمنی آب است، انجام شده است.
روش بررسی: مطالعه توصیفی مقطعی حاضر در سال 1397 در 6 منطقه و 41 نقطه شهر گرمسار در دو فصل بهار و تابستان انجام شد. آزمایشهای شیمیایی براساس دستورالعمل استاندارد متد، اندازه گیری کلی فرمها به کمک روش تخمیر چند لولهای و شمارش باکتریهای هتروتروف به روش شمارش بشقابی انجام شد. نتایج از طریق نرم افزارهایExcel و SPSS تحلیل شد.
یافتهها: میانگین پارامترهای اندازه گیری شده در تمام نمونهها شامل هدایت الکتریکیμs/cm 1507، کل جامدات محلول mg/L 786/8، فلوراید mg/L 0/048، کلر آزاد باقیمانده mg/L 0/67، pH 7/9، کلی فرم کل MPN/100mL 0/16، کلی فرم مدفوعی MPN/100mL 0/14 و شمارش بشقابی هتروتروفیک CFU/mL112 بود. اختلاف معنیداری در میزان پارامترهای شیمیایی و میکروبی در شبکه توزیع عمومی و خروجی دستگاه تصفیه آب خانگی در دو فصل مشاهده نشد.
نتیجهگیری: دستگاههای تصفیه آب خانگی تاثیری در بار میکروبی نداشتند اما باعث تغییر در مقادیر برخی از پارامترهای شیمیایی شدند. آب آشامیدنی خروجی از شبکه توزیع، با بکارگیری برنامه ایمنی آب از کیفیت مناسبی برخوردار است.
هادی نیک نژاد، مهدی فرزادکیا، علی اسرافیلی، مجید کرمانی،
دوره 12، شماره 4 - ( 12-1398 )
چکیده
زمینه وهدف: 2 و 4 دی نیتروفنل در فاضلاب صنایع شیمیایی و پتروشیمی و همچنین در مقادیر کمتر در فاضلاب شهری و کشاورزی یافت میشود. آلودگی آب آشامیدنی به این آلاینده سبب سمیت، مشکلات بهداشتی و طعم و بو میگردد. هدف از این پژوهش بررسی حذف 2 و 4 دی نیتروفنل توسط جاذب لجن خشک شده و لجن اصلاح شده با کلراید کلسیم است.
روش بررسی: ابتدا لجن در دمای °C 60 خشک شد و برای بهبود ظرفیت جذب از CaCl2استفاده شد. نتایج حذف 2 و 4 دی نیتروفنل توسط دستگاه HPLC در طول موج nm 360 بهصورت ناپیوسته با تغییر فاکتورهای موثر نظیرpH ، غلظت اولیه آلاینده، زمان تماس و دوز جاذب حاصل شد.
یافتهها: pH بهینه جذب برای هر دو جاذب معادل 7 بهدست آمد. غلظت بهینه ترکیب 2 و 4 دی نیتروفنل mg/L 10 بود. بررسیها نشان داد که میزان حذف آلاینده توسط جاذب لجن خشک شده و اصلاح شده در دوزg 1/5 از 72/6 به 86 درصد افزایش یافت. مطالعات سینتیک جذب، تبعیت از مدل شبه درجه دوم در هر دو جاذب را آشکار ساخت. دادههای ایزوترم نیز نشان داد جذب این آلاینده بر روی هر دو جاذب با مدل فروندلیچ سازگار است.
نتیجهگیری: نتایج مطالعه نشان داد کارایی لجن اصلاح شده نسبت به اصلاح نشده در حذف 2 و 4 دی نیتروفنل کارایی بیشتری دارد که سبب کاهش مصرف جاذب میشود و از این جاذب میتوان بهعنوان جایگزینی ارزان قیمت و کارامد در حذف این ترکیب فنلی استفاده نمود.
سید ابوطالب صادقی، عبدالمهدی کبیری فرد، امیرارسلان کمالی، محمود دشتی زاده، محمدهادی صادقی، حسین خاج،
دوره 12، شماره 4 - ( 12-1398 )
چکیده
زمینه و هدف: علوفه مرتعی در بسیاری از کشورها منبع اصلی خوراک گوسفند و بز بوده و غلظت فلزات سنگین در این گیاهان بسیار مهم است. همچنین استان بوشهر بهعلت همجواری با خلیج فارس، وقوع جنگ های مختلف و وجود منابع مختلف نفت و گاز تحت تاثیر آلودگی زیست محیطی قرار دارد. محیط زیست و مراتع استان نیز در معرض این آلودگی ها بوده که این علوفه ها مورد تعلیف دام های مختلف قرار می گیرند. بنابراین اطلاع از وضعیت ترکیبات و سلامتی علوفه های مرتعی کمک زیادی به کارشناسان در مورد سالم بودن گوشت و شیر حیوانات چراکننده بر روی این مراتع خواهند داشت.
روش بررسی: براساس مساحت مراتع و تعداد دام موجود در نوار ساحلی، دو منطقه مرتعی باشی و رستمی انتخاب و از علوفه آنها به صورت تصادفی نمونه برداری شد. نمونه برداری از گیاهان در سه مرحله چرا (اول، وسط و آخر فصل چرا) انجام گردید. نمونه ها در سایه خشک، سپس با هم مخلوط و آسیاب شده و به آزمایشگاه ارسال شدند.
یافته ها: نتایج نشان داد میانگین عناصر سرب، کبالت، کادمیوم و کروم بهترتیب، 0/30،0/15، 0/017 و ppm 3/73 ماده خشک در کل مراتع بود. تفاوت معنی داری در میزان عنصر کبالت در دو منطقه مورد مطالعه مشاهده گردید و میزان بقیه عناصر تفاوت معنی داری نداشتند. مقدار عنصر کادمیوم در مراحل مختلف چرا تفاوت معنی داری نشان داد طوریکه غلظت آن در مرحله اول چرا بیشترین بود.
نتیجه گیری: به طور کلی غلظت این عناصر در علوفه مراتع ساحلی منطقه تنگستان استان بوشهر در سطح قابل مجاز برای حیوانات چراکننده بوده و خطر کمبود یا مسمومیت برای دام ها وجود نداشته و بنابراین برای سلامتی انسان خطری ندارد.
هادی انتظاری زارچ، محمد جواد ذوقی، محمدرضا دوستی، سمیه رحمانی،
دوره 13، شماره 1 - ( 2-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: رنگ راکتیو قرمز 198 متعلق به رنگ مونو آزو است که بهطور گستردهای در صنایع نساجی کشور استفاده میشود. میزان سمیت رنگهای راکتیو در مقایسه با دیگر رنگها بیشتر است و موجب عواملی مانند تحریک، سرطان و جهش در انسان میشوند. هدف کلی این تحقیق، تعیین کارایی سیستم پایلوت تالاب مصنوعی با جریان افقی زیرسطحی متعارف و بافلدار جهت حذف رنگ راکتیو قرمز 198 است.
روش بررسی: به منظور حذف رنگ راکتیو قرمز 198 تعداد دو سلول بهصورت موازی به ابعاد m 2×0/5×0/6 ساخته شد. در سلول متعارف و بافلدار از نی بومی Phragmites australis استفاده شده است. در روند تحقیق، غلظت COD و رنگ راکتیو بررسی و اثر زمان ماند و گیاه در میزان راندمان بررسی شده است.
یافتهها: نتایج حاصل شده نشان داد که حداکثر راندمان حذف رنگ راکتیو قرمز 198، در غلظت آلاینده ورودی mg/L 100 و زمان ماند 3/5 روز بهدست آمده که مربوط به سلول بافلدار است. همچنین وجود بافل در سیستم تالاب مصنوعی باعث افزایش راندمان حذف میشود. وجود گیاه نی در هر دو سلول با راندمان حذف رابطه مستقیم دارد. زمان ماند در سلول متعارف موثرتر از سلول بافلدار، در راندمان حذف عمل کرد. همچنین غلظت ورودی آلاینده با راندمان حذف رابطه معکوس داشت.
نتیجهگیری: مطابق با نتایج، تالاب مصنوعی زیر سطحی افقی بافلدار و متعارف میتوانند در غلظت و زمان ماند پایین بهعنوان سیستمی با عملکرد مناسب در حذف رنگ راکتیو قرمز 198 بهکار برده شوند.
منصور شمسی پور، هما کاشانی، مسعود یونسیان، کاظم ندافی، محمدصادق حسنوند، رضا سعیدی، مهدی هادی، علیرضا مصداقی نیا،
دوره 13، شماره 2 - ( 6-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: مطالعه حاضر به منظور ارزیابی جایگاه و روند تغییرات وضعیت بهداشت محیط کشور ایران در مقایسه با کشورهای سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 با استفاده از آخرین گزارش شاخص عملکرد محیط زیست (EPI) در سال 2018 میلادی صورت گرفت.
روش بررسی: در این مطالعه امتیاز شاخصهای حیطه بهداشت محیط؛ کیفیت هوا (شامل سوختهای جامد خانگی، مواجهه با PM2.5، تخطی مقادیر PM2.5 از مقادیر رهنمودی سازمان جهانی بهداشت)، آب و بهسازی (شامل آب آشامیدنی و بهسازی)، همچنین فلزات سنگین (شامل مواجهه با سرب)، برای کشورهای سند چشم انداز در افق 1404 از آخرین گزارش EPI در سال 2018 استخراج شد. براساس امتیاز هر شاخص در هر کشور رتبه بندی انجام شد و درصد تغییرات امتیاز هر شاخص در آخرین سال در مقایسه با سال مبنا محاسبه گردید و با میانگین درصد تغییرات شاخص در کلیه کشورهای مورد بررسی مقایسه شد.
یافتهها: در حیطه کیفیت هوا، کشور ایران در سال 2016 در رتبه 7ام قرار گرفته است بهطوریکه از لحاظ شاخصهای سوختهای جامد خانگی، مواجهه با PM2.5، و تخطی مقادیر PM2.5 از مقادیر رهنمودی سازمان جهانی بهداشت بهترتیب در رتبه 6ام، 8ام و 9ام در میان کشورهای سند چشم انداز در افق 1404 قرار گرفته است. در حیطه آب و بهسازی، ایران در سال 2005 با داشتن امتیاز 54/4 در رتبه 10ام و در سال 2016 با رشد 7/98 درصد به امتیاز 58/74 ولی رتبه 15ام رسیده است. کشور ایران از لحاظ شاخص مواجهه با سرب در سال 2005 در رتبه 21ام قرار گرفته است. اگرچه این شاخص در سال 2016، رشد 100 درصدی داشته است که این میزان رشد در مقایسه با میانگین رشد همه کشورها (34/47 درصد) بسیار مطلوب است، اما تنها منجر به یک پله ارتقا در رتبه ایران و جایگاه 20ام در مقایسه با سایر کشورهای مورد بررسی شده است.
نتیجهگیری: بهطور کلی، براساس گزارش EPI در سال 2018، کشور ایران در رتبه 6ام در حوزه بهداشت محیط در میان 23 کشور سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 قرار دارد. باید در نظر داشت که درخصوص دادههای خام مورد استفاده در گزارش EPI در سال 2018 و در نتیجه امتیازهای حاصله در شاخصها، عدم قطعیت جدی وجود داشته و میبایست در تفسیر آنها احتیاط لازم بهعمل آید.
مهدی هادی، علیرضا مصداقی نیا، سیمین ناصری، الناز ایروانی،
دوره 13، شماره 4 - ( 12-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: یکی از شیوههای بررسی برونداد علمی و روند مطالعات پژوهشی، تحلیل علمسنجی است. هدف این مطالعه بررسی تولیدات علمی پژوهشکده محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران با استفاده از ابزارهای علمسنجی است.
روش بررسی: کلیه مقالات پژوهشکده، نمایه شده در پایگاههای استنادی Scopus و WoK از 2009 تا 23 نوامبر 2019 جستجو شد. دادههای تحقیق با استفاده از روشهای علمسنجی در نرمافزار R استخراج و مورد تحلیل قرار گرفت.
یافتهها: روند تولید مقالات یک روند افزایشی نمایی با نرخ رشد سالیانه 10 درصد تعیین شد. تعداد مستندات 807 مقاله، متوسط تعداد ارجاعات به هر مستند 19/26 مورد، تعداد مستند به مولف 0/196 و تعداد مولف به مستند 5/1 نفر تعیین شد. بیشترین تعداد ارجاعات در 2017 با متوسط 35/5 بود. پرکاربردترین واژگان کلیدی Adsorption، Drinking water، Air pollution، Particulate matter، Risk assessment و Response surface methodology بودند که حاکی از برجستهتر بودن مطالعات مهندسی محور است. بخش قابل توجهی از مطالعات نیز با رویکرد ارزیابی مخاطرات بهداشتی انجام شده است. بیشترین وزن همکاری بین المللی پژوهشکده با ایالات متحده، سوئیس، کانادا و هندوستان است. همچنین در بین موسسات داخلی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی بیشترین همکاری را با پژوهشکده داشته است.
نتیجهگیری: علیرغم همکاریهای قابل توجه پژوهشکده با موسسات خارج و داخل، همچنان ضرورت دارد تا سطح همکاریهای بینالمللی در جهت ارتقای جایگاه منطقهای پژوهشکده افزایش یابد و بعلاوه به مطالعات سلامت محور با رویکرد ارزیابی مخاطرات بهداشتی توجه بیشتری شود و این مطالعات در اولویت بیشتری در برنامه عملیاتی مراکز تحقیقاتی و گروههای پژوهشی قرار گیرند.
نرگس لاسمی، مهدی هادی، سیمین ناصری،
دوره 13، شماره 4 - ( 12-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: یکی از مهمترین عوامل موثر بر سلامتی در یک اجتماع، آب آشامیدنی سالم و بهداشتی است. مجمع عمومی سازمان ملل متحد "اطمینان از در دسترس بودن و مدیریت پایدار آب و بهداشت برای همه" را بهعنوان یکی از 17 آرمان توسعه پایدار برای دستور کار توسعه 2030 اتخاذ کرده است. هدف 1-6 از آرمان 6 توسعه پایدار دسترسی جهانی و عادلانه به آب آشامیدنی سالم و مقرون به صرفه و تامین امنیت آب آشامیدنی برای همه خانوارها است. هدف 2-6 خواستار پایان دادن به دفع مدفوع در محیط آزاد برای اطمینان از اینکه هر شخص به توالت و سیستم دفع ایمن دسترسی دارد، است. 143 روستای سوادکوه با ضعف در سیستمهای آبرسانی و خدمات بهداشتی جهت به روز رسانی شاخصها و اجرایی شدن اهداف توسعه پایدار انتخاب گردید.
روش بررسی: چک لیستی برای استخراج اهداف 1-6 و 2-6 براساس برنامه پایش مشترک (JMP) طراحی شد. با احتساب 7400 خانوار، حاشیه خطای 5 درصد و حدود اطمینان 95 درصد و لحاظ کردن محافظه کارانهترین حالت برای توزیع پاسخ برابر با 50 درصد، مقدار حجم نمونهای برابر با 512 خانوار تعیین گردید. نمونهها تصادفی و از بین تمامی روستاها گردآوری و سپس تحلیل توسط SPSS19 انجام شد.
یافتهها: در بخش آب آشامیدنی 84 درصد به خدمات ایمن، 15 درصد به خدمات پایه و حدود 1 درصد به خدمات بهبود نیافته دسترسی دارند. در بهسازی 98/8 درصد از خدمات ایمن و 0/2 درصد از خدمات محدود استفاده میکنند. در بخش بهداشت فردی 98/8 درصد افراد به خدمات ایمن دسترسی دارند.
نتیجهگیری: عدم ایمن سازی آب آشامیدنی و عدم بهسازی منابع آب عمده مشکلات بخش آب آشامیدنی است. عدم دسترسی به شبکه فاضلاب، دفع فاضلاب در زمین بزرگترین مخاطرات بهداشتی منطقه است. مطالعه انجام شده میتواند راهکارهایی جهت بهبود کیفیت بهداشتی زندگی افراد، ارائه کند.
نوید احمدی، مژگان احمدی ندوشن، محمدهادی ابوالحسنی، سید عباس حسینی،
دوره 15، شماره 2 - ( 5-1401 )
چکیده
زمینه و هدف: وجود هیدروکربنهای آروماتیک چند حلقهایی (PAHs) در محیط زیست مشکل ایجاد میکنند زیرا وجود آنها اثرات مخربی بر انسان و حیوانات دارد. بهطور کلی برای حذف آلایندههای نفت خام از آب، روشهای مختلف تصفیه فیزیکوشیمیایی و بیولوژیکی در سراسر جهان بهکار گرفته شده است. روش تصفیه بیولوژیکی با استفاده از باکتریها، قارچها و جلبکها اخیرا به دلیل کارایی و هزینه کمتر مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. جلبک Chlamydomonas reinhardtii دارای ویژگیهایی مانند نرخ تکثیر بالا، قابلیت کشت در اکوسیستمهای مختلف آبی است. در این مطالعه، به بررسی پاکسازی زیستی برخی هیدروکربنهای آروماتیک چند حلقهایی با استفاده از این جلبک پرداخته شده است.
روش بررسی: در این پژوهش، در مجموع ۱۲ نمونه پساب ساختگی نفتی در غلظتهای 2/5، 7/5 وg/L 12/5 که با عنوانهای ۱C، ۲ Cو۳C نامگذاری شدهاند تهیه شده است، برای اندازه گیری و تعیین محتوای ترکیبات PAHs در نمونهها از روش کروماتوگرافی گازی-طیفسنجی جرمی (GC-MS) استفاده شد. مقادیر اکسیژن مورد نیاز بیولوژیکی BOD))، اکسیژن مورد نیاز شیمیایی (COD)، کربن آلی کل(TOC) و همچنین مقادیر کلروفیل آ و مقدار زیست توده بهعلاوه مقادیر نیترات و نیتریت نیز اندازهگیری شد. پردازش آماری دادهها نیز با استفاده از نرمافزارSAS 9/1 انجام شد.
یافتهها: نتایج بیانگر آن است در مقایسه ترکیبات هیدروکربنی 3 ترکیب فنانترن، فلورن و آنتراسن با ۱۰۰ درصد در تمامی غلظتها در روز چهاردهم و ترکیب نفتالن به ترتیب با 97/8 درصد در غلظت g/L 2/5 و 93 درصد در غلظت اولیه g/L 7/5 و 92/7 درصد در غلظت اولیه g/L12/5 از نفت خام توسط جلبک کلامیدوموناس حذف شدند (0/05p<). در میان مواد مغذی در بین ترکیبات NO-3،NO-2 بیشترین میزان حذف در طول دوره برای ترکیب نیتریت در تیمار با غلظت g/L 2/5 از نفت خام )۱(C مشاهده شد (0/05p<). بیشترین میزان زیست توده در تیمار )۳(C گزارش شد (0/05p<). علاوه بر این، بیشترین میزان کاهش مقادیر BOD، با 47/4 درصد به تیمار ۳C، همچنین با میزان 84 و 94 درصد برای COD و TOC به تیمار ۱C تعلق داشته است (0/01p<).
نتیجهگیری: نتایج به خوبی نشان داد کشت جلبک کلامیدوموناس در پساب نفتی از نظر پتانسیل حذف مواد مغذی، ترکیبات هیدروکربنی، بهبود کیفیت آب و تولید زیست توده مناسب میتواند گزینه قابل قبولی جهت بهرهبرداری در فرایند تصفیه بیولوژیکی محیطهای آلوده آبی باشد.
مهدی هادی، مریم هاشم خانی، الناز ایروانی،
دوره 15، شماره 2 - ( 5-1401 )
چکیده
زمینه و هدف: روش علمسنجی به محققان کمک میکند تا خلاءهای موجود در مطالعات و فراوانی مطالعات در یک زمینه خاص دانشی را شناسایی و بررسی نمایند. هدف از این مطالعه تحلیل روند تحقیقات علمی در حوزه تغییر اقلیم از طریق بررسی مستندات علمی مرتبط در ایران است.
روش بررسی: تمام مقالات مربوط به ایران در حوزه تغییر اقلیم با استفاده از کلیدواژههای "climate change"، "global warming"، "global change"، "climate variability"، greenhouse gas"" در پایگاههای استنادی Scopus از سال 1991 تا 9 دسامبر 2019 جستجو شد. دادههای تحقیق با استفاده از روشهای علمسنجی در نرم افزار R استخراج و مورد تحلیل قرار گرفتند.
یافتهها: کل مستندات جستجو شده برابر با 2253 مستند تعیین شد. روند تولید مقالات در حوزه تغییر اقلیم در ایران یک روند افزایشی نمایی است. همکاری ایران با سایر کشورها در حوزه مطالعات تغییر اقلیم قابل توجه بوده به نحوی که در حدود 25 درصد از مستندات علمی به صورت مشترک با سایر کشورها تولید شده است. تحلیل واژهها حاکی از فراوانی بیشتر واژههای کلیدی ""downscaling، "energy"، ""global warming، "uncertainty" است. با اینحال علیرغم اهمیت مباحثی چون سازگاری (adaptation) و آسیب پذیری (vulnerability) در ارتباط با تغییر اقلیم در ایران، فراوانی مطالعات در این زمینه اندک است.
نتیجهگیری: براساس نتایج این مطالعه و با توجه به اهمیت تغییر اقلیم و اثرات آن در کشور، همچنین با توجه به اهمیت گازهای گلخانهای منجمله CO2 در تغییر اقلیم و رتبه هشتم ایران در انتشار این گازها، پیشنهاد میشود در مطالعات آینده توجه به مباحثی چون "آسیب پذیری"، "سازگاری"، تحلیل "روند تولید گازهای گلخانهای"، "مدیریت مصرف انرژی" و بررسی استفاده از "انرژیهای تجدیدپذیر" بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
هادی نیکنژاد، فتح الله غلامی بروجنی، خدیجه سجادپور، سمیرا موجرلو، رضا قاسم نژاد، محمد رفیعی،
دوره 17، شماره 2 - ( 6-1403 )
چکیده
زمینه و هدف: بهداشت فردی و رعایت پروتکلهای بهداشتی در مراکز عرضه مواد غذایی توسط متصدیان، امری ضروری در کنترل بیماریهای واگیردار است. هـدف از ایـن مطالعـه بررسی آلودگـی میکروبـی دسـت و میزان رعایت پروتکلهای بهداشتی در کارکنان نانواییهای شهر محمودآباد در سال 1400 بوده است.
روش بررسی: در این مطالعـه توصیفی - مقطعی، 149 نمونه بار آلودگی، از دست کارکنان در نانوایی های شهر محمودآباد جمع آوری گردید و با اسـتفاده از دسـتگاه System Sure Plus میـزان بار میکروبی تعیین شـد. همچنین از چک لیستهای استاندارد که شامل سوالات مربوط به رعایت پروتکلهای بهداشتی در محیط کار بود، استفاده گردید و در نهایت با استفاده از نرمافزار SPSS 26 داده های جمع آوری شده آنالیز شدند.
یافتهها: از میان نمونههای مورد بررسی 51/01 درصد دارای بارمیکروبی بیشتر از(Relative Light Units) RLU 30، میزان 28/86درصد دارای بار میکروبی RLU30-10 و 20/13 درصد دارای بار میکروبی کمترازRLU 10 بودند. بر اساس نتایج چک لیست ها، میزان رعایت پروتکل ضدعفونی دست ها، رعایت فاصله اجتماعی، استفاده از صابون مایع و استفاده از ماسک به ترتیب 43/6، 61/7، 59/7 و 53/7 درصد بوده است. همچنین آنالیز داده ها نشان داد که تنها بین عدم استفاده از روپوش کار و بار آلودگی میکروبی دست های پرسنل، ارتباط معنی داری مشاهده شد (0/031 = p).
نتیجهگیری: نتایـج نشـان داد کـه بهداشـت دسـت کارکنان در وضعیـت نامطلوبـی قـرار داشـت کـه احتمـال پیامدهـای جـدی بـرای سـلامت عمومـی دارد؛ بنابراین باید آمـوزش بهداشـت فـردی و ایمنـی مـواد غذایـی بهبود یابد و بازرسی های سخت گیرانه تر بـرای محافظت از سـلامت عمومی مورد توجه ناظران بهداشت محیط قرار گیرد.
هادی نیک نژاد، نیما کلوانی، مهدی سیدی راد، علیرضا اعلا، رضا سعیدی، مهرنوش ابطحی، فتح اله غلامی بروجنی،
دوره 17، شماره 2 - ( 6-1403 )
چکیده
زمینه و هدف: نگرانیهایی در مورد آلودگی میکروبی در شهرهای ساحلی شمال کشور بویژه شهرهای استان مازندران وجود دارد که میتواند خطراتی را برای سلامتی شناگران و گردشگران به همراه داشته باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسی کمی میزان خطر بروز بیماری های گوارشی ناشی از مواجهه با باکتری های اشرشیا کلی (E.coli) و انتروکوکوس در حین فعالیت های تفریحی در سواحل فریدونکنار انجام شد.
روش بررسی: در مطالعه توصیفی مقطعی حاضر، به منظور بررسی وضعیت میکروبی شناگاه های ساحلی فریدونکنار 66 نمونه بصورت لحظه ای در فصل تابستان برداشت شد. روش شبیهسازی مونت کارلو برای محاسبه خطر عفونت روزانه و سالانه مورد استفاده قرار گرفت.
یافتهها: نتایج نشان داد که در آب های تفریحی این سواحل، خطر ابتلا به انتروکوکوس بیشتر از E.coli بود. میانگین خطر عفونت سالانه E.coli در بزرگسالان و کودکان به ترتیب 0/41 و 0/69 بود. همچنین خطر عفونت سالانه انتروکوکوس برای کودکان و بزرگسالان 1 و 0/99 بود که بالاتر از سطح توصیه شده توسط WHO و EPA بود. نتایج نشان داد که خطر ابتلا به عفونت برای کودکان بیشتر از بزرگسالان بوده است.
نتیجهگیری: تخلیه کنترل نشده فاضلاب های شهری و صنعتی به دریاها و رودخانه ها نقش اساسی در آلودگی میکروبی سواحل دارد. با اجرای استراتژی های مدیریت زیست محیطی و تفریحی موثر، می توان خطرات بهداشت عمومی را در سواحل تفریحی به حداقل رساند و در عین حال زیبایی طبیعی این فضاهای عمومی مهم را نیز حفظ کرد.