فصلنامه

زمینه و هدف: آلودگی هوا و اثرات آن روی سلامت افراد از نگرانی های اصلی تصمیم گیرندگان مراکز بهداشتی ـ درمانی محسوب می شود. در این مطالعه اثر آلودگی هوا روی تغییر سطح هموگلوبین گلیکولیزه شده (HbA1C) در بیماران دیابتی مورد بررسی قرار گرفت که پژوهش منحصر به فرد در ایران و خاورمیانه به شمار می رود.
روش بررسی: مطالعه روی 330 نفر از بیماران دیابت مراجعه کننده به 3 کلینیک غدد در شهر تهران به مدت 2 ماه انجام گرفت. پرسش‌­نامه در دو بخش دموگرافیک و مرتبط با دیابت تهیه گردید. سطح HbA1C بیماران در بازه زمانی آذر ماه و دی ماه در سال 1389 و نیز همان بازه زمانی در سال 1388 جهت مقایسه بررسی شده است. تجزیه و تحلیل آماری توصیفی و paired t-test توسط نرم افزار آماری SPSS18 انجام شد.
یافته‌­ها: بیماران بررسی شده در دو گروه بودند. گروه اول 108 نفر بیمار دیابت ملیتوس نوع I یا وابسته به انسولین (7/53% زن و 3/ 64% مرد)، میانگین سن آنها 22/17، با انحراف معیار57/11بوده است. گروه دوم 222 نفر بیمار دیابت ملیتوس نوع II یا غیروابسته به انسولین (6/58% زن و 4/14% مرد)، میانگین سن آنها91/53، با انحراف معیار12/12بوده است. میانگین HbA1C در گروه اول از mg/100mL 71/7 به 75/7 در طی پژوهش افزایش یافت که اختلاف آماری معنی دار را نشان نداد (828/0=P). میانگین HbA1C در گروه دوم از mg/100mL 06/7 به 08/7 در طی پژوهش افزایش یافت که اختلاف آماری معنی دار را نشان نداد (798/0=P).
نتیجه­‌گیری: بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش می توان چنین استدلال نمود که آلودگی هوا سطح HbA1C را در بیماران دیابتی به مقدارمعنی‌داری تغییر نمی دهد.

زمینه و هدف: از آنجایی که آلودگی هوای تهران به یک مساله زیست محیطی ملی تبدیل شده است. و در اکثر موارد فراتر از حد استاندارد است، بنابراین تحلیل داده های آلودگی هوای شهر تهران در سال‌های 1388-1379 به منظور بررسی تغییرات و تحلیل آن ضروریست.
روش بررسی: در این تحقیق داده های ساعتی آلودگی هوای شهر تهران ثبت شده توسط ایستگاه‌ های پایش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، در فاصله سال‌های 1388-1379 جمع آوری شد و روند تغییرات پنج آلاینده مونواکسیدکربن، ذرات معلق، دی اکسیدگوگرد، دی اکسیدنیتروژن و ازن شهر تهران مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ها: نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که میانگین غلظت سالیانه ذرات معلق، مونواکسیدکربن، دی اکسید نیتروژن، دی اکسید گوگرد و ازن در ایستگاه‌های موجود به ترتیب از µg/m3 91، ppb 8/11، ppb 6/102، ppb 8/46 و ppb 1/22 در سال 1379 به µg/m3 88، ppb 64/3، ppb 1/66، ppb 4/21 و ppb 83 در سال 1388 رسیده است.
نتیجه‌گیری: طی یک دهه اخیر کیفیت هوای شهر تهران از نظر آلاینده های مونواکسید کربن، ذرات معلق، دی اکسید گوگرد و دی اکسید نیتروژن بهبود یافته در حالی که در غلظت ازن افزایش یافته است.

زمینه و هدف: آلودگی هوا ناشی از ازن در کلان شهرها از مهم‌ترین عوامل آلوده کننده‌هاست که موجب آسیب به محیط زیست و موجودات زنده می گردد، این تحقیق سعی دارد مدلی برای تخمین میزان ازن کلان شهر تبریز در دو ایستگاه پایش آلودگی آبرسان و راسته کوچه ارایه نماید.

روش بررسی: در این تحقیق شبکه عصبی مصنوعی برای در نظر گرفتن تاثیر همزمان پارامترهای هواشناسی و آلودگی هوا بر میزان غلظت ازن، مورد استفاده قرار گرفته است و از ماتریس وزنی شبکه عصبی مصنوعی به همراه معادله گارسون برای آنالیز حساسیت پارامترهای ورودی به شبکه عصبی استفاده شده است.

یافته ها: نتایج نشان می دهد میزان غلظت ازن از خصوصیات هواشناسی و نیز پارامترهای آلودگی هوا به طور همزمان تاثیر گرفته است، که از میان پارامترهای هواشناسی حداکثر دما و از میان پارامترهای آلودگی منواکسید کربن به عنوان پارامترهای تاثیرگذار است.

نتیجه‌گیری: نتایج حاصل حاکی از توانمندی قابل قبول مدل شبکه عصبی در پیش بینی میزان غلظت ازن است. علاوه بر آن، متغیرهای مورد استفاده در این مدل توانسته است، نحوه تغییرات میزان غلظت ازن ایستگاه های مورد بررسی در منطقه را تشخیص دهند.

زمینه و هدف: فرمالدئید یکی از ترکیبات پر کاربرد در برخی از صنایع است؛ بنابراین ورود این ترکیب به فاضلاب این صنایع اجتناب‌ناپذیر است. به دلیل سمیت این ماده برای انسان و موجودات زنده تصفیه فاضلاب‌های حاوی این آلاینده، قبل از دفع به محیط ضروری است. هدف از این مطالعه تعیین کارایی بیوراکتور ناپیوسته متوالی هوازی (SBR) جهت حذف فرمالدئید از فاضلاب است. روش بررسی: راکتور SBR هوازی در مقیاس آزمایشگاهی به حجم کل 6/15L و حجم مفید 4L جهت حذف فرمالدئید از فاضلاب مصنوعی مورد استفاده قرار گرفت. در این راکتور حذف فرمالدئید و COD در بار آلی ورودی معادل 0/031kgCOD/m3.h تا 0/156 با زمان ماندهای 6، 8، 10 و 12 h مورد مطالعه قرار گرفت. یافته‌ها: با استفاده از لجن هوازی حدود یک ماه خودهی میکروارگانیسم‌ها با فرمالدئید بطول انجامید. نتایج نشان داد زمان ماند hr 6 برای رسیدن به راندمان مناسب حتی با کمترین بارگذاری، مناسب نیست. بیشترین راندمان حذف در بارگذاری آلی 0/031kgCOD/m3.h و با زمان هوادهی 12h به میزان 90/52% برای COD و 95/32% برای فرمالدئید مشاهده شد. در این زمان ماند با افزایش بار آلی بازده حذف کاهش یافته و در بارگذاری 0/156kgCOD/m3.h متوسط راندمان حذف به 46/44% برای COD و 69/12% برای فرمالدئید رسید. حداکثر غلظت MLSS در بارگذاری 0/091kgCOD/m3.h برابر 2863mg/L مشاهده گردید. نتیجه‌گیری: نتایج نشان می‌دهد که با ملاحظات زماند ماند، تامین جرم سلولی و بارگذاری مناسب، راکتور ناپیوسته متوالی هوازی با کارایی بالا در حدود 95% می‌تواند به عنوان یک فناوری قابل اجرا، کارآمد و قابل اعتماد برای تصفیه فاضلاب‌های حاوی فرمالدئید مورد استفاده قرار گیرد.

زمینه و هدف: دفع ترکیبات داروئی به محیط زیست به عنوان آلاینده‌های نو ظهور، نگرانی قابل توجهی ایجاد کرده و استفاده از روش‌های جدید تصفیه فاضلاب جهت حذف این ترکیبات ضروری بنظر می‌رسد. مطالعه حاضر درصدد بررسی میزان تاثیر بازدارندگی داروی مترونیدازول قبل و بعد از تصفیه با استفاده از فرایند UV254/H₂O₂ بر فعالیت متان‌سازی ویژه جرم زیستی بی‌هوازی است. روش بررسی: تعداد 14 آزمایش هضم بی‌هوازی به روش ناپیوسته قبل و پس از کاربرد فرایند UV254/H₂O₂ در راکتورهای mL500 که 30% جرم زیستی بی‌هوازی و 70% سوبستره بوده، انجام شد. تکنیک مورد استفاده در این مطالعه روش جابجایی مایع بود. مدت هر آزمایش در حدود10 تا 17روز به طول انجامید. یافته‌ها: میزان بیومتان تجمعی در غلظت‌های 1، 5، 10، 25، 50 و mg/L 100 داروی مترونیدازول بترتیب 34/04، 95/12، 100/86، 3/28، 27/88 وmL 6/97 اندازه‌گیری شد. این میزان با کاربرد فرایند پیش تصفیه به مدت min 60 در غلظت‌های 25، 50 و mg/L80 بترتیب 800/73، 243/54 و mL 10/66 و در مدت زمان min90 در غلظت‌های 80، 120 و mg/L150 بترتیب تولید بیومتان به میزان 377/2، 380/48 و mL63/14 مشاهده شد. نتیجه‌گیری: داروی مترونیدازول در غلظت‌های مختلف بر کارایی هاضم‌های بی‌هوازی اثر بازدارندگی دارد و بنابراین نیاز به یک روش پیش تصفیه موثر برای کاهش این اثر مورد نیاز است. فرایند UV254/H₂O₂روشی موثر برای تجزیه و تبدیل مترونیدازول به ترکیبات ساده‌تر و قابل تجزیه بیولوژیکی بیشتر برای مصرف باکتری‌های بی‌هوازی و در نتیجه افزایش بیوگاز تولیدی در هاضمها است.

زمینه و هدف: تعیین میزان اثرات آلودگی هوا در شهرهای مختلف با دو چالش مهم روبرو است؛ اولا محدودیت اطلاعات مربوط به اثرات بهداشتی آلاینده‌ها و ثانیا کمبود اطلاعات در خصوص میزان مواجهه با آلاینده‌های هوا و نیز مقادیر غلظت آنها. مطالعه حاضر از نوع مطالعات مشاهده ایی کاربردی بوده و از شهریور 1391 الی مرداد 1392 میزان غلظت، تغییرات فصلی و برآورد اثرات بهداشتی منتسب به ذرات معلق هوای آزاد شهر تبریز تعیین گردید. روش بررسی: بمنظور اندازه گیری ذرات معلق از نمونه بردار با حجم بالا و دستگاهHaz-Dust EPAM5000 استفاده شده و اثرات بهداشتی منتسب به ذرات معلق با استفاده از نرم افزار AirQ2.2.3 برآورد گردید. یافته ها: بر اساس نتایج حاصله، متوسط سالیانه غلظت ذرات معلق TSP، PM₁₀، PM_2.5 و PM₁ منطقه شهری به ترتیب برابر 139، 83، 38 و 27 &mug/m³ در منطقه صنعتی به ترتیب برابر 178، 110، 40 و 27 &mug/m³ بوده و متوسط مقدار نسبت ‌PM₁₀/TSP، PM_2.5/PM₁₀، PM₁/PM₁₀ و PM₁/PM_2.5 برای منطقه شهری به ترتیب برابر 0/6، 0/48، 0/33 و 0/7 و برای منطقه صنعتی به ترتیب برابر 0/61، 0/37، 0/28 و 0/77 بدست آمد. تعداد کل مرگ‌های منتسب به TSP برابر 327 مورد برآورد شد که از این تعداد، 202 مورد مرگ در اثر بیماریهای قلبی و عروقی و تعداد 99 مورد نیز در اثر بیماری‌های تنفسی بوده است. از طرفی میزان کل مرگ ناشی از ذرات PM₁₀ و PM_2.5 به ترتیب برابر 363 و 360 مورد تخمین زده شد. نتیجه گیری: طی این مطالعه مشخص شد که در طی روزهای نمونه برداری شده در منطقه شهری، غلظت ذرات PM₁₀ و PM_2.5 به ترتیب 73 درصد و 69 درصد از حد استاندارد ملی و از نظر استاندارد EPA به ترتیب 8 و 50 درصد از سطح استاندارد بالاتر بوده اند. همچنین بررسی مقادیر نسبت‌های مختلف ذرات معلق با اندازه های مختلف مشخص نمود که در شهر تبریز و بخصوص منطقه صنعتی آن، خاک زمین‌های اطراف و تعلیق دوباره ذرات از زمین سهم چشمگیری در انتشار ذرات معلق منطقه داشته و ذرات معلق هوای شهر تبریز در اغلب اوقات سال فراتر از حد استانداردهای وضع شده است.

زمینه و هدف: طبق برآوردهای سازمان بهداشت جهانی تقریبا هر سال 150000 نفر در جنوب آسیا در اثر بیماری های قلبی– عروقی، تنفسی و سرطان ریه ناشی از آلودگی هوا دچار مرگ زودرس می شوند. نتایج مطالعات در خصوص اثرات کوتاه مدت و بلند مدت به صورت موارد بستری، مراجعه به پزشک، تعداد موارد یک بیماری خاص، مرگ و تعداد سال های از دست رفته زندگی (YOLL) گزارش می شود. در این مقاله هدف این است که به اثر آلاینده PM_¹⁰ بر سلامت انسان پرداخته شود. مدل کامپیوتری (Air Quality Health Impact Assessment) 2.2.3  Air Q جهت ارزیابی اثرات سوء ناشی از در معرض قرار گرفتن آلاینده PM₁₀ بر سلامت انسان در اهواز در سال 1388 استفاده گردید. تماس طولانی مدت با ذرات معلق بصورت کاهش در طول عمر شخص، خود را نشان می دهد. میزان شیوع برونشیت و کاهش عملکرد ریوی در بچه ها و بزرگسالان حتی در غلظت های متوسط سالیانه ذرات معلق زیر (20µg/m³ (PM_2.5 و (30µg/m³ (PM₁₀دیده شده است. عمده منابع انتشار ناشی از دخالت بشر در خصوص ذرات معلق ترافیک جاده‌ای(25-10 درصد)، احتراق ثابت(55-40 درصد) و فرایندهای صنعتی(30-15 درصد) هستند. روش بررسی: در این مطالعه داده‌های مورد نیاز از سازمان محیط زیست و سازمان هواشناسی اهواز گردآوری گردید. در مرحله بعد با توجه به خام بودن داده‌ها توسط نرم افزار Excelپردازش (مجموعه دستورات تصحیح دما و فشار، میانگین‌گیری، کد نویسی) داده‌ها انجام گردید. در مرحله آخر داده‌های پردازش شده توسط Excel به مدل Air Qداده شد. این مدل یک ابزار معتبر و قابل اعتماد به منظور برآورد اثرات کوتاه مدت آلاینده‌های هوا توسط سازمان بهداشت جهانی معرفی شده است. این مدل شامل چهار اسکرین ورودی (Supplier، AQ data، Location، Parameter) و دو اسکرین خروجی (Table، Graph) است. یافته‌ها: یافته‌ها نشان دادند که ایستگاه‌های اداره کل و نادری به ترتیب بیشترین و کمترین غلظت PM₁₀را داشته‌‌‌اند، همچنین متوسط سالیانه، متوسط تابستان، متوسط زمستان و صدک 98 این آلاینده در شهر اهواز به ترتیب برابر با 261، 376، 170 و µg/m³ 1268 بوده است. با توجه به نتایج حاصل تعداد کل مرگ‌ها منتسب به تماس با PM₁₀ در یک سال 1165 نفر بوده است. نتیجه‌گیری: نرم افزار Air Q با استفاده از داده‌های پردازش شده توسط اکسل، خطر نسبی، بروز پایه و جزء منتسب را محاسبه نموده و حاصل کار را به صورت مرگ و میر نمایش می‌دهد. ذکر این نکته الزامی است که هیچ مدلی وجود ندارد که بتواند اثرات تمام آلاینده‌ها را یکجا و روی هم برآورد نماید. با توجه به نتایج حاصل تعداد موارد تجمعی مرگ قلبی عروقی با توجه به برآورد حد وسط خطر نسبی در اثر تماس با PM₁₀ طی یکسال 612 نفر بوده است که 52 درصد این تعداد مربوط به غلظت کمتر از µg/m³ 300 است. همچنین تعداد موارد تجمعی مرگ ناشی از بیماری‌های تنفسی با توجه به برآورد حد وسط خطر نسبی در اثر تماس با PM₁₀ طی یکسال 114 نفر بوده است. تعداد تجمعی موارد مراجعه سرپائی به علت بیماری تنفسی منتسب به PM₁₀در یک سال 1551 نفر بوده است. 36 درصد موارد فوق در روزهای با غلظت کمتر از µg/m³ 200 رخ داده است.

زمینه و هدف: یکی از رایج­ترین روش­ های حذف آلاینده­ های فرار از هوا جذب سطحی است. در حال حاضر تحقیق بر روی جاذب­ های گزینش­ پذیر و ارزان با قابلیت بالای حذف آلاینده از نظر اقتصادی حائز اهمیت است. در این تحقیق کارائی جاذب­ های کامپوزیتی MnO/GAC و MgO/GAC برای جذب تولوئن از هوا در مقیاس آزمایشگاهی مورد مطالعه قرار گرفتند.

روش بررسی: جاذب­ های MnO/GAC و MgO/GAC با روش سل-ژل تولید و با آنالیزهای BET، XRF و SEM تعیین مشخصات شدند. متغیرهای زمان ماند (0/5، 1، 1/5، 2و s 4)، غلظت تولوئن ورودی (100، 200، 300 و ppmv 400) و دمای هوای ورودی (25، 50، 75 و ˚C100) بعنوان پارامترهای عملکردی موثر بر فرایند جذب مورد مطالعه قرار گرفتند. کارائی جاذب­ های­ MgO/GAC و MnO/GAC بر اساس زمان نقطه شکست و ظرفیت جذب تعیین و از نظر آماری مقایسه شدند.

یافته­ ها: زمان نقطه شکست ستون جاذب MgO/GAC و MnO/GAC با افزایش زمان ماند از 0/5 به  s4 به میزان 90% افزایش یافت. افزایش غلظت تولوئن ورودی از 100 به ppmv 400 باعث کاهش زمان نقطه شکست و افزایش ظرفیت جذب به ترتیب به میزان 65% و 39% برای MgO/GAC و 59% و 61/1% برای MnO/GAC شد. کارائی جاذبMgO/GAC  و MnO/GAC با افزایش دما از 25 به ˚C100 رابطه مستقیم داشت و به ترتیب 78% و 23% افزایش یافت.

نتیجه­ گیری: یافته ­های تحقیق نشان داد که جاذب­ های MgO/GAC و MnO/GAC کارائی بالائی در جذب تولوئن از جریان هوا دارند. اختلاف کارائی دو جاذب از نظر آماری معنی ­دار بود و MgO/GAC نسبت به MnO/GAC پتانسیل بالاتری در جذب ترکیبات آلی فرار از جریان هوای آلوده داشت.

زمینه و هدف: حضور بیوآئروسل­ های قارچی در بخش­ های داخلی بیمارستان­ ها سلامتی مراجعین به ویژه بیماران با سیستم ایمنی ضعیف‌تر را تحت تاثیر قرار می ­دهد. بنابراین تشخیص میزان و نوع این عوامل ضروری است. هدف از این مطالعه تعیین میزان کمی و کیفی بیوآئروسل ­های قارچی در ارتباط با ذرات معلق (PM₁₀، PM_2.5 وPM₁) و تعیین نسبت (Indoor/Outdoor) I/O در بخش­ های پراهمیت دو بیمارستان آموزشی-درمانی شهر خرم آباد است.

روش بررسی: در این مطالعه توصیفی-تحلیلی، غلظت بیوآئروسل های قارچی و ذرات معلق در 10 بخش درونی بیمارستان و 2 ایستگاه بیرونی به مدت 6 ماه مورد سنجش قرار گرفت. نمونه‌برداری از بیوآئروسل­ های قارچی توسط Quick Take 30 با دبی  28/3L/minو زمان  2/5min بر روی محیط کشت سابورو دکستروز آگار حاوی کلرامفنیکل صورت گرفت. همچنین ذرات معلق توسط Monitor Dust-Trak مدل8520 TSI اندازه‌گیری شدند. پارامترهای رطوبت نسبی و دما به وسیله دستگاه دیجیتال TES-1360 بررسی شد.

یافته ­ها: نتایج حاصل از سنجش 288 نمونه قارچی و 864 نمونه ذرات معلق نشان داد که میانگین تراکم کل عوامل قارچی در محیط داخلی 59/75CFU/m³ و میانگین غلظت PM₁₀، PM_2.5 و PM₁ به ترتیب 27/3، 23 و µg/m³ 20/2 بوده است. همچنین میانگین تراکم کل عوامل قارچی در فضای آزاد 135/3CFU/m³ و میانگین غلظت PM₁₀، PM_2.5 و PM₁ به ترتیب 40/2، 35/7 و 29/8µg/m³ تعیین گردید. در مجموع %12/5 نمونه­ های برداشت شده منفی و %87/5 آن­ها مثبت بوده است. بخش عفونی با %101/7 به عنوان آلوده‌ترین بخش و اتاق عمل هر دو بیمارستان کمترین میزان آلودگی قارچی را نشان دادند.

نتیجه­ گیری: یافته­ های این پژوهش نشان داد که در تمامی نمونه ­های مورد برداشت نسبتI/O  کمتر از یک بوده است. این نسبت نشان‌دهنده غلبه بیوآئروسل­ های قارچی و ذرات معلق محیط بیرونی بر محیط داخلی است. همچنین، بین ذرات معلق و فراوانی بیوآئروسل ­های قارچی و نیز بین فراوانی بیوآئروسل‌های قارچی، رطوبت نسبی و دما ارتباط معنادار (P <0/001) مشاهده گردید.

زمینه و هدف: روش‌های متداول تصفیه شیرابه به دلیل بار آلودگی بالا و خصوصیات ویژه شیرابه، کارایی مناسبی ندارند. لذا در سال‌های اخیر استفاده از روش‌های تلفیقی توسعه چشمگیری داشته است. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر پودر کربن فعال (PAC) بر کارایی تصفیه شیرابه محل دفع پسماند کرمانشاه در یک راکتور ناپیوسته متوالی هوازی (ASBR) است.

روش بررسی: در این مطالعه از سه راکتور ستونی با حجم کل mL 2000 و حجم مفید mL 600 در مقیاس آزمایشگاهی استفاده شد. در راکتورهای شماره 2 و 3 که از نظر شرایط محیطی و راهبری با راکتور شماره 1 که فاقد پودر کربن بود و کاملا یکسان بودند، به ترتیب مقادیر g/L 5 و 10 PAC اضافه شد. تاثیر دوزهای مختلف PAC (g/L 10، 5، 0) و زمان ماندهای هیدرولیکی (h 144، 96، 48 =HRT) به منظور حذف اکسیژن مورد نیاز شیمیایی (COD) و نیتروژن آمونیاکی (NH₃-N) شیرابه خروجی مورد مطالعه قرار گرفت و کارایی حذف با استفاده از آزمون آماری two-way ANOVA نرم افزار 16 -SPSS مورد مقایسه قرار گرفت.

یافته‌ها: نتایج حاصل از آزمون آماری نشان داد که بین راندمان حذفCOD  و N-NH₃ در  HRTsو دوزهای مختلف PAC اختلاف معنی‌دار است (0/001 =P-value). بیشترین راندمان حذف در h 144 =HRT، برای COD و NH₃-N در راکتور شماره 1 به ترتیب 4/42±50/11 درصد  و 1/49±19/85 درصد، راکتور شماره 2، 6/1±55/67 درصد، 0/89±25/7 درصد و راکتور شماره 3، 3/99±58/02 درصد، 1/7±25/48 درصد حاصل شد.

نتیجه‌گیری: می‌توان چنین نتیجه‌گیری کرد که فرایند تلفیقی بیولوژیکی – کربن فعال در مقایسه با فرایند بیولوژیکی مجزا، توانایی افزایش کارایی حذف COD و N-NH₃ فاضلاب‌های قوی همچون شیرابه را دارد. اگرچه دستیابی به استانداردهای تصفیه با این روش نیز امکان‌پذیر نیست.

زمینه و هدف: افزایش روز افزون آلاینده‌های هوا و به تبع آن تاثیر نامطلوب بر کیفیت زندگی سبب شده تا استفاده از شاخص‌های کیفیت هوا به منظور تعیین میزان واقعی آلاینده‌ها به عنوان یکی از اقدامات مهم و مؤثر در اطلاع رسانی کیفیت هوا بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. هدف این مطالعه طراحی و تدوین سامانه نرم افزاری مناسب جهت محاسبه شاخص بهداشتی کیفیت هوا (AQHI) است که با رویکردی نوین به محاسبه اثرات بهداشتی ناشی از حضور چندین آلاینده (NO₂، O₃، PM₁₀، PM_2.5) بطور همزمان می‌پردازد.

روش بررسی: شاخص بهداشتی کیفیت هوا (AQHI) در سال 2001 با همکاری محیط زیست کانادا و بهداشت کانادا توسعه یافته است و هدف این مطالعه طراحی و کدنویسی این نرم افزار در محیط Visual Basic. Net و سپس آزمون نرم افزار با استفاده از بانک اطلاعاتی 6 ایستگاه سنجش آلودگی هوا تهران شامل ایستگاه‌های اقدسیه، ستاد بحران، شهرداری منطقه 4، گلبرگ، پارک رز و شهرداری منطقه 11 است.

یافته‌ها: این برنامه به صورت یک بسته نرم افزاری قابل نصب بر روی کامپیوتر با امکان تهیه خروجی از نرم افزار بصورت فایل اکسل ارائه شده است. همچنین صحت عملکرد نرم افزار با انجام آزمون با داده‌های واقعی مورد ارزیابی و تایید قرار گرفت.

نتیجه‌گیری: نتایج حاصله نشان می‌دهند که نرم افزار AQHI که در این مطالعه ارائه گردید، می تواند به عنوان ابزاری سودمند در راستای ارزیابی کیفیت هوا مورد استفاده قرار بگیرد.

زمینه و هدف: مطالعه حاضر بمنظور تعیین میزان غلظت و تغییرات یون‌های محلول در آب موجود در ذرات معلق TSP و PM₁₀ هوای محیطی شهر تبریز با هدف تعیین منابع احتمالی انتشار این ذرات انجام گرفت.

روش بررسی: در طول شهریور 1392 الی مرداد 1393 با استفاده از دستگاه نمونه بردار با حجم بالا از ذرات معلق هوا نمونه‌برداری گردید. یون‌های محلول در آب موجود در ذرات معلق با استفاده از دستگاه اولتراسونیک استخراج شده و نهایتا به کمک دستگاه IC میزان یون‌ها اندازه‌گیری شد. با استفاده از نرم افزار Stata12، آنالیز رگرسیون خطی بین یون‌ها انجام شد تا ترکیبات عمده تشکیل‌دهنده یون‌های ذرات مشخص گردد؛ همچنین بمنظور تعیین منابع احتمالی انتشار ذرات PM₁₀، از مدل چرخشی واریماکس استفاده شد.

یافته‌ها: مجموع غلظت یون‌های محلول در آب موجود در ذرات TSP و PM₁₀ هوای محیطی شهر تبریز به ترتیب برابر 20/33±20/77 و  µg/m³14/08±16/04 بدست آمد. در ذرات TSP و PM₁₀ یون‌های سولفات (µg/m³ 5/79± 8/69) و نیترات (µg/m³ 7/9±8/47) عمده‌ترین یون‌های محلول در آب موجود در ذرات بوده و یون‌های کلسیم و سدیم در مرتبه بعدی قرار داشتند.

نتیجه‌گیری: نتایج مدلسازی مشخص نمود که ذرات معدنی ناشی از خاک حاشیه شهر و ذرات ثانویه ناشی از احتراق سوخت‌ها به همراه تعلیق مجدد ذرات از خاک‌های آلوده منبع انتشار حدود 80 درصد از ذرات معلق PM₁₀ منطقه شهری هستند.

زمینه و هدف: افزایش روزافزون جمعیت و احداث ساختمان‌های بلند، وجود آلاینده‌های محیطی در شهرها را دو چندان کرده است. از طرفی نیز افراد برای رفع نیازهای زیستی خود بیش از گذشته از محیط‌های باز شهری استفاده می‌کنند. در این راستا عوامل مختلفی همچون پوشش‌های متنوع گیاهی و وجود جریان‌های مستمر باد می‌تواند نقش قابل‌توجهی در پراکنش ذرات آلاینده داشته باشد. مطالعه حاضر نیز در این زمینه و با هدف بررسی تاثیر انواع پوشش گیاهی و بام سبز از نظر ارتفاع و تراکم، بر چگونگی پراکنش آلاینده‌ها، با شناخت جریان‌های هوای شهری (شیراز) انجام شد.

روش بررسی: در راستای این هدف از روش، مطالعات کتابخانه‌ای، تحلیلی- توصیفی و همچنین شبیه‌سازی رایانه‌ای با استفاده از روش محاسبات دینامیک سیالاتComputational Fluid Dynamics (CFD)) ) در نرم‌افزار Envi-met استفاده‌ شد.

یافته‌ها: با توجه به لزوم ‌بکارگیری پوشش گیاهی در سطوح شهری، بررسی نتایج جابجایی عمودی ذرات با وجود پوشش‌های گیاهی با تاج (ارتفاع) کوتاه، متوسط و بلند و مقایسه با مدل پایه (بدون پوشش گیاهی) نشان داده است که وجود پوشش گیاهی با تاج متوسط با داشتن اختلاف m²/s 7/65 (جابجایی عمودی ذرات) نزدیک‌ترین مدل به مدل پایه و بهینه‌ترین حالت برای پراکنش هرچه بیشتر آلاینده‌های محیطی است.

نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان داد، استفاده از بام سبز در ساختمان‌ها، میزان جابجایی افقی ذرات آلاینده هوا را افزایش و جابجایی عمودی آنها را کاهش می‌دهد و با استفاده هر چه بیشتر از این عنصر، می‌توان معماری و شهرسازی را به سمت پایداری پیش برد.