زمینه و هدف: مطالعه حاضر برای بررسی روند تغییرات مکانی و زمانی (ساعتی، روزانه، ماهانه و فصلی) غلظت آلاینده ذرات معلق ریز (PM۲,۵) هوای آزاد در شهر تهران در سال ۱۴۰۲ و برآورد اثرات آن بر سلامت (تعداد موارد مرگ) طراحی شده است.
روش بررسی: دادههای ساعتی PM۲,۵ هوای آزاد از ۴۱ ایستگاه پایش کیفیت هوا در شهر تهران اخذ گردید و سپس ایستگاههای معتبر (۲۹ ایستگاه) برای بررسی تغییرات مکانی و زمانی غلظت این آلاینده و برآورد اثرات بهداشتی منتسب به آن شناسایی شدند. به منظور برآورد اثرات بهداشتی منتسب به PM۲,۵ هوای آزاد در شهر تهران از آخرین ویراست نرم افزار AirQ+ (نسخه ۲,۲.۴) استفاده گردید. همچنین برای برآورد اثرات بهداشتی آلودگی هوا از دادههای بروز پایه و جمعیت شهر تهران استفاده شده است.
یافتهها: میانگین سالانه غلظت PM۲,۵ هوای آزاد در شهر تهران در سال ۱۴۰۲ تقریباً g/m۳۳۲µ بوده است. این در حالیست که در سطح ایستگاههای معتبر و همچنین در سطح تمامی محلات به ترتیب در محدوده µg/m۳ ۲۰/۸-۴۷/۵ و ۴۶/۳- ۲۲/۲ /m۳µg بوده است که تقریباً ۴ الی ۹ برابر مقادیر سالانه رهنمود سازمان جهانی بهداشت (WHO) و ۲ الی ۴ برابر استاندارد ملی کیفیت هوای آزاد (National Ambient Air Quality Standards: NAAQS) بوده است. تعداد موارد مرگ منتسب به مواجهه بلندمدت با آلاینده PM۲,۵ هوای آزاد در شهر تهران در سال ۱۴۰۲ در افراد بالغ بالای ۳۰ سال ۹۳۲۱ (فاصله اطمینان ۹۵ درصد: ۱۰۳۱۳ - ۷۲۳۲)، برای غلظتهای بالاتر از /m۳۵µg برآورد شده است.
نتیجهگیری: نتایج این مطالعه بیانگر این واقعیت است که غلظت آلاینده PM۲,۵ هوای آزاد در شهر تهران در سال ۱۴۰۲ همواره از حدود رهنمود WHO و NAAQS بالاتر بوده است. علاوه بر این، مقایسه غلظت این آلاینده در سطح تمامی ایستگاههای معتبر و همچنین در سطح تمامی محلات شهر تهران بیانگر این واقعیت است که شهروندان تهرانی در تمامی مناطق شهر از کیفیت هوای نامطلوبی برخوردار بوده اند اگرچه غلظت در برخی از مناطق شهر تهران، عمدتاً بخش های مرکزی و جنوبی شهر، به مراتب بسیار بیشتر از بخش های شمالی بوده است.