فصلنامه

---

زمینه  هدف: آرسنیک یکی از سمی ترین و خطرناک ترین عنصر موجود در آب آشامیدنی شناخته می شود که با توجه به گسترش کاربرد آن در کشاورزی، دامداری، پزشکی، صنعت و غیره شرایط ورود آن به منابع آب و محیط زیست بسیار تسهیل شده است. آرسنیک یک ماده سمی، تجمعی و باز دارنده آنزیم های دارای گروه SH بوده و مطالعات مختلف ارتباط معنی دار بین غلظت های بالای آرسنیک در آب آشامیدنی و سرطان­&thinspهای کبد، حفره بینی، شش، پوست، مثانه و کلیه در مردان و زنان و پروستات و کبد در مردان را مشخص نموده است. تحقیق حاضر با هدف امکان سنجی حذف آرسنیک از آب با استفاده از فرایند شناور سازی با هوای محلول انجام پذیرفت.
روش بررسی: در تحقیق حاضر ابتدا به منظور تعیین شرایط بهینه حذف آرسنیک در روش شناور سازی با هوای محلول، مقدار بهینه مواد منعقدکننده با توجه به شرایط خاص حاکم بر فرایند فوق تعیین شد و در ادامه پس از تهیه محلول های سنتتیک آرسنیک (100،50 ، 200 میکروگرم در لیتر) با استفاده از ترکیب آرسنات سدیم، راندمان حذف تحت تاثیر متغیرهای مختلف شامل غلظت آرسنیک، زمان لخته سازی و شناور سازی و فشار اشباع سازی مورد بررسی قرار گرفت. در پایان غلظت آرسنیک باقی مانده به روش دی اتیل دی تیوکارمات نقره تعیین مقدار شد.
یافته ها: تاثیر شرایط بهینه بر راندمان حذف آرسنیک در غلظت های اولیه 50، 100 و 200 میکروگرم در لیتر نشان داد که بهترین منعقدکننده در حذف این عنصر، پلی آلومینیوم کلراید و در مرتبه بعدی سولفات آلومینیوم است. در غلظت اولیه آرسنیک معادل 200 میکروگرم در لیتر حداکثر راندمان حذف (4/99%) حاصل شد.
نتیجه گیری: نتایج حاصل از این مطالعه بیانگر آن است که روش شناور سازی با هوای محلول همراه با کاربرد منعقدکننده پلی آلومینیوم کلراید از کارایی بالایی در حذف آرسنیک از آب حتی در غلظت های زیاد برخوردار بوده و بنابراین با توجه به مخاطرات فراوان ناشی از حضور این عنصر در آب شرب، می تواند به عنوان یک گزینه مناسب حذف مد نظر متخصصین صنعت آب قرار گیرد.

---

زمینه و هدف: شیرابه تازه دارای خصوصیات pH  پایین و BOD و COD بالاست که عمده آن ترکیبات با وزن مولکولی پایین مثل اسیدهای چرب فرار (اسید استیک و اسید پروپیونیک) هستند. مدیریت شیرابه و تصفیه آن یک موضوع مهم در بهره برداری از جایگاه های دفن بهداشتی است. موضوع این مطالعه بررسی کارایی فرایند تلفیقی انعقاد و لخته سازی و ازناسیون در تصفیه شیرابه تازه زباله شهر تبریز است.
روش بررسی: نمونه های شیرابه تازه برای اندازه گیری پارامترهای pH ،BOD₅ ،COD، قلیاییت، کل جامدات معلق، مطابق با روش های استاندارد آزمایش های آب و فاضلاب مورد آنالیز قرار گرفتند. تاکید بر حذف COD و TSS شیرابه است. از  آلوم و کلرور فریک و PAC به عنوان منعقدکننده استفاده شد.
یافته ها: مشخص شد کلرور فریک با دوز 1 گرم بر لیتر و در pH برابر 10 با حذف 34 درصد از COD و 54 درصد از TSS برتر از آلوم و PAC می باشد. نمونه منعقد شده با کلرور فریک در مرحله ازناسیون در pH بهینه 9 و با دز 3 گرم بر ساعت مورد ازن زنی قرار گرفت که پس از 39 ساعت ازن زنی، 51 درصد از COD و 2/18 درصد از TSS حذف شد.
نتیجه گیری: این تحقیق نشان می دهد که برای کاهش بیشتر COD و رسیدن به استانداردهای دفع نیاز به روش بیولوژیکی پس از انعقاد و لخته سازی و ازناسیون یا استفاده از روش های مختلف اکسیداسیون پیشرفته و یا سایر روش های تصفیه است.

---

زمینه و هدف: در تصفیه خانه های آب علاوه بر تعیین ماده منعقدکننده مناسب برای حذف کدورت، یافتن روش هایی که در عین کارایی موثر منجر به کاهش مقدار مصرف ماده منعقدکننده وهزینه شود از اهمیت به سزایی برخوردار است. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثر لجن برگشتی در بهبود عملکرد منعقدکننده پلی آلومینیوم کلراید در حذف کدورت، باکتری های کلیفرم، باکتری های هتروترفیک در مرحله اختلاط سریع از آب آشامیدنی صورت پذیرفت. 
روش بررسی: به منظور تعیین حجم  بهینه لجن برگشتی تزریقی به مرحله اختلاط سریع به همراه پلی آلومینیوم کلراید در حذف کدورت، کلیفرم کل، کلیفرم مدفوعی و باکتری های هتروتروف، آزمایشات بر مبنای متغیرهایی چون حجم لجن تزریقی (0 تا 125 میلی لیتر) و کدورت های مختلف بین NTU58-112 صورت پذیرفت. درپایان هرآزمایش جار، کدورت باقی مانده وپارامترهای میکروبی نمونه ها اندازه گیری شده و کارایی ماده منعقدکننده در حذف کدورت وپارامترهای میکروبی با استفاده از آنالیز کوواریانس ودانکن تعیین ونمودارهای مربوط  با استفاده از نرم افزار Excel ترسیم شد واز نظر آماری (05/0> P) معنی دار تلقی گردید.
یافته ها: حجم لجن برگشتی بهینه به همراه پلی آلومینیوم کلراید در حذف کدورت با حداکثر کارایی حذف کدورت برابر31/98%  در دوز ppm 10 در حجم لجن تزریقی برابر10میلی لیترمشاهده شد. همچنین حداکثر کارایی حذف کدورت برابر92/98 % در دوز ppm 30 در حجم لجن تزریقی برابر4 میلی لیترمشاهده شده است.
نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که با افزایش لجن به مرحله اختلاط سریع کدورت نمونه کاهش پیدا می کند. 

---

زمینه و هدف: ورود سموم  به منابع تامین آب شرب اثرات زیان‌بار بر سلامتی انسان و محیط زیست دارد. در  سالیان اخیر روش های اکسیداسیون پیشرفته جهت حذف سموم از منابع آبی استفاده فراوانی پیدا کرده است. ماده منعقدکننده PAC مصرفی در تصفیه خانه های آب کاربرد فراوانی دارد که می تواند در حذف سموم موثر باشد. هدف از این مطالعه پژوهش کاربرد UV/O₃ وماده منعقدکننده  PAC در حذف سموم از آب آشامیدنی بوده است.
روش بررسی: جهت انجام این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی، غلظت های (ppm 20،15،10،5،1) از سموم ( دیازینون، کلرپیریفوس و کارباریل) با افزودن به آب دیونیزه تهیه گردید. استخراج با کمک حلال دی کلرو متان و استخراج مایع ـ مایع LLE  و فاز جامد SPE انجام شد و در سیستم ناپیوسته در pH های 7،6و9 و همچنین زمان تماس های 5/0، 1، 5/1 و 2 ساعت در معرض تماس توام UV/O₃ قرار گرفت. در پایلوت PAC تغییرات غلظت سموم ورودی و PAC در محدوده (ppm 12،24،36) به عنوان عوامل موثر بر کارایی حذف انتخاب گردید و مجموعا 220 نمونه به وسیله تزریق به دستگاه HPLC و GC/MS/MS مورد آنالیز قرار گرفت.
یافته ها: مشخص شد که در روش UV/O₃ ، با افزایشpH، کاهش غلظت سموم و افزایش زمان تماس راندمان حذف افزایش می یابد. در مورد پایلوت PAC با افزایش PAC مصرفی و کاهش غلظت سموم راندمان افزایش می یابد. همچنین هر دو روش کارایی بالائی جهت حذف هر دو گروه سموم ارگانوفسفره هالو&zwj&zwjژنه(کلرپیریفوس) و غیر هالوژنه (دیازینون) به میزان بیش از 80% و سم کارباماته (کارباریل) به میزان بیش از 90% دارند. آزمون آماری آنالیز واریانس یک طرفه One-Way Anova ودو طرفه Two-Way Anova جهت تجزیه و تحلیل متغیرهای مورد مطالعه، به کار گرفته شد. 
نتیجه گیری: با توجه به کارایی بالا، کاربرد این دو روش جهت حذف سموم مورد مطالعه از محیط های آبی پیشنهاد می گردد.

---

MicrosoftInternetExplorer4 زمینه و هدف: فاضلاب کشتارگاه شامل مقادیر متنوع و بالایی از مواد آلی (از جمله پروتیین‌ها، خون، چربی و تکه‌های گوشت) است. به منظور تولید یک پساب مناسب جهت تخلیه به محیط، روش‌های شیمیایی و الکتروشیمیایی به خصوص در مقیاس آزمایشگاهی برای حذف ترکیبات آلی از پساب کشتارگاه به کار گرفته شده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی امکان تصفیه فاضلاب کشتارگاه دام، به وسیله فرایند ترکیبی انعقاد شیمیایی و انعقاد الکتریکی برای رسیدن به استانداردهای مورد نیاز انجام پذیرفت.
روش بررسی: در بررسی حاضر ابتدا فاضلاب تهیه شده از کشتارگاه دام پس از آنالیز اولیه، با استفاده از منعقدکننده پلی آلومینیوم کلراید در دوزهای  mg/L 100-25  در دستگاه جارتست مورد آزمایش انعقاد شیمیایی قرار گرفت و در ادامه غلظت آلاینده‌های فاضلاب (BOD₅، COD، TKN، TSS و کلیفرم‌های مدفوعی) اندازه‌گیری شد. سپس پساب حاصل به مرحله انعقاد الکتریکی منتقل شد و راندمان حذف پارامترهای ذکر شده در گستره پتانسیل الکتریکیV 40 - 10 طی مدت زمانmin 60 مورد بررسی قرار گرفت.
یافته‌ها: نتایج حاصل از مطالعه حاضر نشان داد که کارایی فرایند انعقاد شیمیایی با استفاده از منعقدکننده پلی آلومینیوم کلراید (PAC)، با افزایش دوز تزریقی (mg/L 25- 100) افزایش می‌یابد به نحوی‌که حداکثر راندمان حذف در طی فرایند انعقاد شیمیایی برای پارامترهای B‏OD₅,COD, TSS, TKN در دوز  mg/L 100و به ترتیب معادل 58/39% و 9/59% ،52/58%, 78/44% حاصل شد. همچنین نتایج حاصل نشان داد که با افزایش پتانسیل الکتریکی و زمان واکنش نیز راندمان به صورت خطی افزایش می‌یابد به نحوی که حداکثر راندمان حذف در دوزmg/L 100 منعقدکننده پلی آلومینیوم کلراید، در اختلاف پتانسیلV 40 و زمان واکنش 60min برای پارامترهای B‏OD₅ ,COD, TSS, TKN  به ترتیب معادل 97/93% و 55/82%،25/99%, 18/99% حاصل شد.
نتیجه‌گیری: در مجموع چنین استنباط می‌شود که فرایند ترکیبی انعقاد شیمیایی ـ انعقاد الکتریکی از کارایی بالایی در حذف آلاینده‌های موجود در فاضلاب کشتارگاه برخوردار است و استفاده از این تکنیک ترکیبی می‌تواند پسابی منطبق بر استانداردهای تخلیه تولید نماید.

---

---

زمینه و هدف: انعقاد الکتریکی (EC) به عنوان یک روش الکتروشیمیایی جهت غلبه بر مشکلات تکنولوژی‌های رنگ‌زدایی متعارف توسعه یافته و یک جایگزین مناسب برای تصفیه رنگ‌های نساجی است. هدف این مطالعه بهینه‌سازی فرایند EC برای رنگ‌زدایی و حذف COD از یک فاضلاب نساجی واقعی است. روش بررسی: در این تحقیق، مقیاس آزمایشگاهی راکتور انعقاد الکتریکی جهت تصفیه فاضلاب نساجی طراحی، ساخته و مورد مطالعه قرار گرفت. متغیرهای بهره‌برداری اصلی شامل شدت جریان، زمان ماند، pH اولیه و جنس الکترود به عنوان متغیرهای مستقل و رنگ و COD به عنوان متغیرهای وابسته در نظر گرفته شد. مراحل آزمایش با استفاده از متغیرهای انتخابی توسط نرم‌افزار 7/0 Design Expert طراحی شد و فرایند برای رنگ‌زدایی و حذف COD با استفاده از روش سطح پاسخ بهینه‌سازی گردید. یافته‌ها: شرایط بهینه بهره‌برداری در فرایند انعقاد الکتریکی جهت دستیابی به حداکثر رنگ‌زدایی و حذف COD شدت جریان A 0/97، pH اولیه 4/40 و زمان ماند min 48 و الکترود آهن بدست آمد. فاکتور مطلوبیت برای الکترود Fe، رنگ‌زدایی و حذف COD به ترتیب برابر 1، 0/763و 0/756 بود که با یافته‌های تجربی منطبق هستند. نتیجه‌گیری: نتایج تجربی نشان داد که فرایند انعقاد الکتریکی یک فرایند کارامد و امیدبخش برای رنگ‌زدایی و حذف COD جهت پساب‌های نساجی است. تحت شرایط بهره‌برداری بهینه، مقادیر تجربی با مقادیر پیش‌بینی شده همبستگی خوبی داشت که نشان‌دهنده تناسب مدل و موفقیت RSM در بهینه‌سازی فرایند انعقاد الکتریکی در تصفیه فاضلاب نساجی با حداکثر حذف رنگ و COD تحت شرایط انتخاب شده جهت متغیرهای مستقل است.

---

---