زمینه و هدف: آفت کش ها جزء اصلی تولید در کشاورزی مدرن هستند لیکن، با افزایش استفاده از آنها، مخاطرات مربوط به ضایعات آنها نیز افزایش یافته است. هدف این پژوهش، بررسی نگرش باغداران نسبت به مدیریت و دفع صحیح ضایعات آفت کش ها است.
روش بررسی: جامعه آماری تحقیق کلیه باغداران شهرستان مشکین شهر (32300 نفر) بودند. نمونه ای متشکل از 300 نفر انتخاب و داده های لازم جمع آوری گردید. ابزار تحقیق پرسشنامه ای بود که روایی آن توسط اساتید تایید گردید و برای پایایی آن یک مطالعه راهنما با 30 نفر کشاورز در روستاهای خارج از نمونه انجام گردید و مقدار آلفای کرونباخ نشان داد که ابزار تحقیق از پایایی لازم برخوردار است.
یافته ها: با مصرف آفت کش ها سالانه ضایعات زیادی تولید می شود. کشاورزان ضایعات را به شکل صحیحی دفع نمی کنند. آنها ضایعات را در مزرعه رها می کردند، داخل کانال آب و رودخانه می انداختند و یا می سوزاندند، در مورد سه بار شستن ظروف خالی آفت کش ها قبل از دفع، اطلاعات کافی نداشتند. در زمینه استفاده از لوازم حفاظت شخصی هنگام کار با آفت کش ها، اکثر کشاورزان از ماسک، کلاه و دستکش استفاده می کردند، 53 درصد چکمه می پوشیدند، 7/7 درصد از عینک استفاده می کردند، هیچکدام روپوش مخصوص سمپاشی نمی پوشیدند. نگرش پاسخگویان نسبت به دفع صحیح ضایعات نسبتا منفی تا متوسط بود. سن، تحصیلات و مشارکت در برنامه های ترویجی مهمترین تبیین کننده های نگرش بوده اند.
نتیجه گیری: با توجه به نگرش نسبتا منفی و شیوه دفع ناصحیح ضایعات، لازم است مراکزی برای جمع آوری ضایعات ایجاد شود، در زمینه آگاه سازی و تشویق کشاورزان برای دفع صحیح ضایعات اقدام شود، سازمان های ذیربط، نظیر بهداشت و محیط زیست برای ساماندهی ضایعات آفت کش ها برنامه ریزی نمایند.
