24 نتیجه برای تهران
علی اعظم سلگی، رامین نبی زاده، کاظم گودینی،
دوره 2، شماره 2 - ( 6-1388 )
چکیده
زمینه و هدف: امروزه بحران ناشی از مصارف بی رویه مواد و انرژی و افزایش آلودگی های وارده به محـیط زیست به عنوان چالش های پیش روی بشر مطرح است.توجه به توسعه پایدار به گونه ای که کمترین آسیب به محیط زیست را به همراه داشته باشد، شاید به عنوان راهکاری اجتناب ناپذیر فراروی بشر است. در این میان نقش دانشگاه ها در راستای تحقق اهداف توسعه پایدار نقشی برجسته و حایز اهمیت است. این مقاله به بررسی وضعیت مصارف حامل های انرژی (گاز طبیعی و برق) در پردیس مرکزی دانشگاه تهران و مقادیر آلاینده های ناشی از این میزان از مصارف انرژی پرداخته است.
روش بررسی: برای رسیدن به این هدف، قدم اول بررسی وضعیت موجود پردیس مرکزی دانشگاه از طریق انجام بازدیدها، تکمیل چک لیست ها و پرسشنامه بوده است .محاسبه میزان آلاینده های تولیدی که به محیط زیست وارد می شود دومین اقدامی بوده است که انجام پذیرفته است. پس از محاسبه و تحلیل پخش آلاینده های وارده به محیط زیست راهکارهای مدیریتی جهت مدیریت سبز مصرف انرژی ارایه گردیده است.
یافته ها: مصرف سالیانه 3/16 میلیون کیلووات ساعت انرژی الکتریسیته به همراه 4312392 مترمکعب گاز طبیعی در پردیس مرکزی دانشگاه، تولید8/21 هزار تن دی اکسید کربن،778 کیلوگرم از ترکیبات آلی فرار ،374600 کیلوگرم اکسیدهای نیتروژن،2410کیلوگرم مونوکسیدکربن،65341 کیلوگرم دی اکسید گوگرد،93 کیلوگرم ترکیبات جیوه ، 140 کیلوگرم از ترکیبات سرب و 868 کیلوگرم از ذرات را به همراه دارد که به محیط زیست وارد شده است.
نتیجه گیری: با بررسی ها و مشاهدات به عمل آمده در حال حاضر تلاش مشهودی در راستای مدیریت سبز و اصلاح الگوی مصرف در دانشگاه تهران به عمل نمی آید. با بررسی های به عمل آمده فقط با تعویض لامپ ها و مهتابی های پرمصرف با لامپ های کم مصرف میزان 86/10 درصد در میزان مصرف برق صرفه جویی به عمل می آید. هرگونه تلاش در راستای کاهش مصرف انرژی می تواند علاوه بر منافع اقتصادی اقدامی اساسی در جهت کاهش آلاینده های وارد شده به محیط زیست باشد. اجرای برنامه های مدیریت سبز در دانشگاه در غالب طرح هایی همچون دانشگاه سبز گامی اساسی در این مسیر خواهد بود.
کاظم ندافی، رامین نبی زاده، محمدصادق حسنوند، علیرضا مصداقی نیا، کامیار یغماییان، فاطمه مومنی ها،
دوره 2، شماره 3 - ( 9-1388 )
چکیده
زمینه و هدف: پسماندهای خطرناک به علت دارا بودن خصوصیاتی نظیر سمی، خورنده، اشتعال‌پذیر، واکنش‌پذیر یا دیگر مشخصات مشابه شامل آن دسته از پسماندهایی می‌شوند که سلامت انسان و محیط زیست را به مخاطره می‌اندازند. از آنجایی که دانشگاه علوم پزشکی تهران نقش مهمی در توسعه آموزش کشور دارد به یک مطالعه جهت شناسایی پسماندهای خطرناک در دانشگاه علوم پزشکی تهران نیاز می‌باشد. هدف از این مطالعه بررسی وضعیت تولید و مدیریت پسماندهای خطرناک در دانشگاه علوم پزشکی تهران بوده است.
روش بررسی: در این مطالعه چهار دانشکده که در پردیس مرکزی دانشگاه علوم پزشکی تهران بودند، انتخاب گردیده و داده‌های مورد نیاز از طریق نمونه برداری، پرسش نامه، مصاحبه حضوری با متصدیان واحدهای مورد نظر و مراجعه به اسناد موجود جمع‌آوری گردیده اند. این اطلاعات شامل نوع و مقدار پسماند، روش نگهداری موقت، تناوب تخلیه پسماند و روش دفع نهایی پسماند است.
یافته‌ها: نتایج به دست آمده نشان دادند که تقریبا 2072 کیلوگرم پسماند خطرناک به استثنای فاضلاب کنترل نشده در سال تولید شده است. همچنین دانشکده دندانپزشکی، داروسازی، پزشکی و بهداشت به ترتیب حدود 993، 606، 256، 217 کیلوگرم در سال پسماند خطرناک در پردیس مرکزی تولید نمودند. نتایج حاصل همچنین نشان داده‌اند که از کل مقدار سالانه پسماند خطرناک تولید شده که معادل 72/2 تن بوده است، 954، 848، 475، 427، 245، 49 کیلوگرم را به ترتیب پسماندهای با خاصیت عفونی، سمی، اشتعال پذیر، سرطان‌زا، خورنده و واکنش‌پذیر تشکیل داده‌اند.
نتیجه‌گیری: لازم به ذکر است که پسماند خطرناک جامد همراه با پسماندهای جامد خانگی مدیریت می‌شوند و پسماندهای خطرناک مایع به داخل سیستم دستشویی (سینک) بدون هیچگونه کنترلی تخلیه می‌شوند. روش مدیریت ناصحیح پسماندها از نقطه تولید تا محل دفع نهایی به وضوح قابل مشاهده است.
مهدی فرزادکیا، سعید صالحی، احمد عامری، احمد جنیدی جعفری، رامین نبی زاده،
دوره 2، شماره 3 - ( 9-1388 )
چکیده
زمینه و هدف: بیش از 70 درصد از ترکیب زباله های شهری ایران را پسماندهای مواد غذایی با درصد فسادپذیری بالا تشکیل می دهند. بر این اساس احداث کارخانه های کمپوست به منظور دفع بهداشتی و تولید کودی ارزشمند از این مواد، از الویت های اصلی مدیریت زباله های شهری در کشور به شمار می آید. هدف از این مطالعه بررسی و مقایسه کیفیت کمپوست تولیدی در کارخانه های کمپوست خمین و تهران است.
وش بررسی: این مطالعه به مدت 9 ماه بر روی کمپوست تولیدی در کارخانه های کمپوست خمین و تهران انجام شد. به منظور تعیین خصوصیات شیمیایی کمپوست تولیدی دراین دو کارخانه فاکتورهایی نظیر درصد موادآلی، کربن، ازت، فسفر، پتاسیم و فلزات سنگین سرب، کادمیوم، جیوه و کروم مورد ارزیابی قرار گرفت. خصوصیات میکربی کمپوست تولیدی نیز با تعیین مقادیر کلیفرم، سالمونلا وتخم انگل مشخص گردید.
یافته ها: فاکتورهای مورد ارزیابی در کمپوست خمین و تهران به ترتیب عبارتند از: میانگین درصد مواد آلی 29,80ppm) ، 37.77)، درصد کربن (ppm 22,18، 22.14)، درصد ازت (ppm 1.6، 2.08)، میزان سرب (ppm 59.44، 229.6)، میزان کروم (ppm 19.75، 70.2). کیفیت میکربی نمونه های کمپوست تولیدی در سطح کلاس B سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا قرارداشت.
نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که درصد موادآلی در کمپوست تهران کیفیت بهتری داشته اما هر دو نمونه کیفیتی پایین تر از کمپوست درجه 2 دارند. درصد کربن، ازت و پتاسیم در نمونه ها در محدوده قابل قبول و درصد فسفر درآنها پایین تر ازحد مطلوب بود. میزان فلزات سنگین خصوصا سرب و کروم در کمپوست تهران به مراتب بیشتر بوده اما هر دو نمونه در اکثر موارد استانداردهای کمپوست را تامین می نمایند. با استناد به کیفیت میکربی به دست آمده، هر دو نمونه کمپوست قابلیت کاربرد به عنوان عامل اصلاح کننده خاک های ضعیف را دارند.
محمد امین کرمی، مهدی فرزادکیا، احمد جنیدی جعفری، رامین نبی زاده، محمود رضا گوهری، مصطفی کریمایی،
دوره 4، شماره 4 - ( 12-1390 )
چکیده
زمینه و هدف: مدیریت نامناسب پسماندهای صنعتی در سال های اخیر بحران های زیادی را در جوامع بشری به وجود آورده است. هدف از این مطالعه بررسی مدیریت پسماندهای صنعتی صنایع حد فاصل تهران تا کرج در سال 1388می باشد.
روش بررسی: این تحقیق یک مطالعه توصیفی مقطعی است که براساس انجام بازدیدهای محلی، تکمیل پرسشنامه سازمان حفاظت محیط زیست ایران، تهیه بانک اطلاعاتی و در نهایت تجزیه و تحلیل نتایج به دست آمده، انجام گرفت. این پرسشنامه حاوی 45 سوال درمورد کمیت، کیفیت و مدیریت پسماندهای صنعتی می باشد. تعداد کل صنایع با پرسنل بالای 50 نفر در منطقه مورد مطالعه 283 صنعت بود. نمونه برداری با روش طبقه ای- وزنی انجام گردید و تعداد نمونه های منتخب 50 عدد بود.
یافته ها: کل پسماندهای جامد صنعتی تولیدی در این منطقه 123451 کیلوگرم درروز بود. از این میان صنایع پلاستیک و شیمیایی بیشترین پسماند خطرناک را تولید می کردند. 28/45 درصد از پسماندهای تولیدی توسط بخش خصوصی دفع می گردید. گزینه های دفن با 62 درصد و بازیافت با 17 درصد مراتب اول و دوم روش‌های دفع نهایی پسماندهای صنعتی تولیدی را به خود اختصاص می دادند.
نتیجه گیری: به منظورکاهش تولید پسماند خطرناک در این منطقه، در کوتاه مدت بایستی حداکثر بازیافت و استفاده مجدد از این مواد به عمل آید و در دراز مدت بایستی صنایعی با پسماند خطرناک زیاد مانند صنایع پلاستیک ـ شیمیایی و الکترونیک با صنایعی نظیر چوب ـ سلولزی و کاغذ سازی با پسماند خطرناک کمتر، تعویض شوند.
فضل الله چنگانی خوراسگانی، انور اسدی، غلامعلی حقیقت، امیرحسین محوی،
دوره 5، شماره 1 - ( 1-1391 )
چکیده
MicrosoftInternetExplorer4
زمینه و هدف: از آنجایی که در زمینه مشخصات کمی و کیفی پساب
قالی‌شویی‌های هیچ گونه اطلاعاتی وجود نداشت. بنابراین این مطالعه
با
هدف
اساسی
ارزیابی
کمی
و
کیفی
فاضلاب
قالی‌شویی
تهران
بزرگ
به انجام رسید.
روش بررسی: در شهر تهران 122 قالی‌شویی وجود دارد.
نمونه‌برداری به صورت مرکب در 10 قالی‌شویی منتخب به صورت تصادفی انجام شد و ازهر قالی‌شویی 5 بار نمونه‌گیری
انجام شد و طبق روش‌های استاندارد 1999مورد آزمایش قرار گرفت. پارامترهای کیفی که
سنجیده شد شامل اکسیژن مورد نیاز شیمیایی (COD)، دترجنت، رنگ و جامدات معلق(SS) بود و داده‌ها با استفاده از نرمافزار آماری spss16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: بررسی نشان داد که میزان آب مصرفی قالی‌شویی
84/30 لیتر به ازای هر متر مربع فرشی که شسته می‌شود، بوده است. متوسط میزان COD، رنگ، مقدار دترجنت و مواد قابل ته‌نشینی
(SS) پساب قالی‌شویی به
ترتیب mg/L 4/367، ADMI 85/171، mg/L 55/51 و mg/L 359 /62 بوده است.
نتیجه گیری: مشخصات پساب قالی‌شویی تقریبا در محدوده فاضلاب شهری است.
ولی از آنجایی که این پساب‌ها بدون هیچ گونه تصفیه‌ای وارد آب‌های زیرزمینی و سطحی
می‌شوند و در تمام پارامترهای اندازه‌گیری شده مقدار آن بیشتر از استانداردهای
خروجی پیشنهادی سازمان حفاظت محیط زیست است. بنابراین بایستی قبل از تخلیه به محیط زیست تصفیه لازم
صورت گیرد.
سهیلا رضایی، کاظم ندافی، حسین جباری، مسعود یونسیان، ارسلان جمشیدی، سید عبدالمحمد سادات، علیرضا رایگان شیرازی نژاد،
دوره 6، شماره 1 - ( 2-1392 )
چکیده
زمینه و هدف: در سال‌های اخیر تماس با ذرات هوابرد به صورت یک مشکل عمده مطرح شده است که سلامتی انسان را به مخاطره می اندازد. مطالعات اپیدمیولوژیکی نشان داده است که آیروسل های موجود در هوا می توانند به عنوان عاملی برای انتشار میکروارگانیسم‌ها باشند. بدون توجه به منابع داخلی، کیفیت هوای داخل ساختمان به شدت تحت تاثیر کیفیت هوای آزاد است. با توجه به اینکه بخش اعظم زمان مردم در فضاهای بسته سپری می شود و مطالعات اندکی در زمینه کیفیت هوای داخل ساختمان صورت گرفته است،هدف از انجام این مطالعه تعیین غلظت ذرات معلق در هوای داخل بیمارستان مرکز طبی کودکان تهران و هوای آزاد است.
روش بررسی: نمونه های ذرات معلق(PM10,PM2.5) در هوای داخل بیمارستان و هوای آزاد مجاور آن با استفاده از دستگاه لیزری پایش ذرات معلق مدل108/1به مدت 4 ماه از آذر تا اسفند 1386 برداشت شدند.محل نمونه برداری در هوای داخل ساختمان، اتاق بستری بیمار و در هوای آزاد ،پشت بام بیمارستان بود.
یافته‌ها: طبق نتایج این مطالعه، غلظت ذرات PM10در اتاق بستری در 80% موارد از استاندارد WHO بیشتر بود. غلظت ذرات PM2.5 دراتاق بستری در 42% موارد از استاندارد EPA و در 64% موارد از استاندارد WHO بیشتر بود. برای سنجش ارتباط بین غلظت ذرات معلق و در هوای داخل بیمارستان و هوای آزاد از رگرسیون خطی استفاده شد. نتایج نشان داد که ارتباط خطی معنی داری بین غلظت ذرات معلق در هوای داخل بیمارستان و هوای آزاد وجود دارد.
نتیجه‌گیری: ارتباط غلظت آلاینده ها در هوای آزاد و هوای داخل بیمارستان نشان دهنده نفوذ این ذرات از محیط بیرون به داخل ساختمان است و هوای آزاد می تواند کیفیت هوای داخل ساختمان را تحت تاثیر قرار دهد.
مهدی احمدی مقدم، پرویز محمودی،
دوره 6، شماره 1 - ( 2-1392 )
چکیده
زمینه و هدف: از آنجایی که آلودگی هوای تهران به یک مساله زیست محیطی ملی تبدیل شده است. و در اکثر موارد فراتر از حد استاندارد است، بنابراین تحلیل داده های آلودگی هوای شهر تهران در سال‌های 1388-1379 به منظور بررسی تغییرات و تحلیل آن ضروریست.
روش بررسی: در این تحقیق داده های ساعتی آلودگی هوای شهر تهران ثبت شده توسط ایستگاه های پایش شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، در فاصله سال‌های 1388-1379 جمع آوری شد و روند تغییرات پنج آلاینده مونواکسیدکربن، ذرات معلق، دی اکسیدگوگرد، دی اکسیدنیتروژن و ازن شهر تهران مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ها: نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که میانگین غلظت سالیانه ذرات معلق، مونواکسیدکربن، دی اکسید نیتروژن، دی اکسید گوگرد و ازن در ایستگاه‌های موجود به ترتیب از µg/m3 91، ppb 8/11، ppb 6/102، ppb 8/46 و ppb 1/22 در سال 1379 به µg/m3 88، ppb 64/3، ppb 1/66، ppb 4/21 و ppb 83 در سال 1388 رسیده است.
نتیجه‌گیری: طی یک دهه اخیر کیفیت هوای شهر تهران از نظر آلاینده های مونواکسید کربن، ذرات معلق، دی اکسید گوگرد و دی اکسید نیتروژن بهبود یافته در حالی که در غلظت ازن افزایش یافته است.
روح‌اله نوری، غلامعلی هشیاری‌پور، خسرو اشرفی، عمران راستی،
دوره 6، شماره 1 - ( 2-1392 )
چکیده
زمینه و هدف: پیشبینی دقیق آلایندههای هوا، به عنوان اولین گام جهت برخورد مناسب با مشکل آلودگی هوا، میتواند اطلاعات مفیدی را برای برنامه‌ریزی جهت مقابله با این موضوع در اختیار مدیران ذیر‌بط قرار دهد. در این مقاله با توجه به معضل آلاینده مونوکسیدکربن (CO) در هوای شهر تهران، اقدام به ارایه مدلی مناسب برای پیشبینی این آلاینده شده است.
روش بررسی: برای این منظور از اطلاعات آلایندههای هوا و پارامترهای هواشناسی ثبت شده در ایستگاه قلهک در شمال تهران که مجموعا 12 ورودی به مدل برای پیشبینی غلظت میانگین روزانه CO را تشکیل میدادند، استفاده گردید. در گام اول این مطالعه از مدل ماشین بردار پشتیبان (SVM) برای مدلسازی غلظت روزانه CO استفاده شد. در گام بعد با استفاده از تکنیک انتخاب پیشرو، تعداد ورودی به مدل SVM از 12 به 7 متغیر کاهش و سپس مدل مناسبی (مدل FS-SVM) جهت پیشبینی غلظت روزانه CO توسعه داده شد.
یافته‌ها: به منظور ارزیابی دقت مدل‌های SVM و FS-SVM در پیشبینی روزانه CO در شهر تهران از شاخص ضریب همبستگی استفاده گردید. ضریب همبستگی در مرحله تست هر دو مدل مذکور تقریبا یکسان بوده وحاکی از دقت مناسب هر دو مدل در پیشبینی روزانه CO است. به هر حال باید توجه داشت که استفاده از مدل FS-SVM به دلیل کاهش تعداد متغیرهای ورودی نسبت به مدل SVM، با هزینه‌های کمتر محاسباتی و اقتصادی همراه است.
نتیجه‌گیری: نتایج به دست آمده از این دو مدل مشخص نمود که اگرچه هر دو مدل از دقت تقریبا یکسانی در پیشبینی غلظت روزانه CO برخوردارند، اما مدل FS-SVM به دلیل نیاز به تعداد کمتر ورودی و در نتیجه حجم محاسباتی کمتر، میتواند از عملکرد بهتری در این زمینه برخوردار باشد.
حسین بانژاد، مهسا کمالی، کیمیا امیر مرادی، احسان علیائی،
دوره 6، شماره 3 - ( 9-1392 )
چکیده
زمینه و هدف: رودخانه‌ها مهمترین منابع تأمین آب آشامیدنی، کشاورزی و صنعت به شمار مـی‌آینـد و به‌علـت اینکه از بسترها و مناطق مختلفی می‌گذرند و در ارتباط مستقیم با محیط پیرامون خود هـستند نوسـانات کیفـی زیادی دارند. از اینرو بررسی و تخمین تغییرات پارامترهای کیفی آب در طول یک رودخانه بایستی مـورد توجـه قرار گیرد. در این تحقیق از یک مدل تلفیقی موجکی و شبکه عصبی مصنوعی، جهت تخمین برخی از پارامترهای کیفی آب (کل جامدات محلول، هدایت الکتریکی و نسبت جذبی سدیم) رودخانه‌های جاجرود تهران و قره‌سو کرمانشاه طی یک دوره آماری 24 ساله استفاده شده است. روش بررسی: در تحقیق حاضر، با استفاده از توان بالای موجک در شناسایی سیگنال‌ها و جداسازی سیگنال‌های خطا در ترکیب با شبکه عصبی برای تخمین پارامترهای کیفی آب رودخانه‌های مذکور مدل شبکه عصبی موجکی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و با مدل شبکه عصبی مصنوعی مقایسه گردید. ارزیابی این دو مدل توسط معیارهای آماری ضریب همبستگی (r)، ضریب کارایی نش- ساتکلیف (NS)، ریشه مربع میانگین خطا (RMSE) و میانگین قدر مطلق خطا (MAE) انجام پذیرفت. یافته‌ها: نتایج برآمده از تحقیق نشان داد که مدل بهینه شبکه عصبی موجکی با ضریب همبستگی بالای 9/0 قابلیت بالایی در تخمین پارامتر SAR در ایستگاه‌های مورد مطالعه دارد. همچنین در مورد پارامترهای EC و TDS دقت بالا و میزان خطای پایین مدل توسعه یافته عصبی موجک نسبت به مدل شبکه عصبی مصنوعی مشهود بود. نتیجه‌گیری: با توجه به کارایی بالای شبکه عصبی موجکی در پیشبینی پارامترهای کیفی آب رودخانه‌ها می‌توان از این مدل جهت اتخاذ تصمیمات مدیریتی و همچنین برای حصول اطمینان از نتایج پایش و کاهش هزینه پایش استفاده کرد.
سید علی جوزی، مریم فیروزه ای،
دوره 6، شماره 4 - ( 12-1392 )
چکیده
زمینه و هدف :کشتارگاه طیور نمونه تهران با مساحتی بالغ بر m2 13000 در ناحیه 3 منطقه 5 شهرداری تهران و در محله مرادآباد قرار دارد. تحقیق حاضر با هدف تحلیل اثرات زیست‌محیطی کشتارگاه مذکور به انجام رسید. برای دستیابی به این هدف از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) که از روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره (MCDM) است، استفاده گردید. روش بررسی: ابتدا از طریق تجزیه و تحلیل اثرات پروژه، معیارها و گزینه‌های مورد نظر مشخص گردید. در ادامه جهت تایید نهایی معیارها از پرسشنامه خبرگان استفاده گردید. به منظور اولویت‌بندی معیارها و گزینه‌ها از تکنیک‌بردار ویژه با به کارگیری نرم افزار Expert choice استفاده شد. یافته‌ها: نتایج اندازه‌گیری از پساب خروجی کشتارگاه نشان داد که پساب خروجی قابلیت تخلیه به آب سطحی، چاه و نیز مصارف آبیاری و کشاورزی را ندارد. ارزیابی صدا نشان داد که میزان صدای اندازه‌گیری شده بیشتراز حد مجاز است. نتایج آزمایش آلایندههای هوا پائین‌تر از حد استاندارد بوده است. نتیجه‌گیری: نتایج مبین آن است که در بعد آلودگی‌های کشتارگاه، فاضلاب با وزن 0/479 اولویت نخست و به ترتیب، صدا، هوا و بو با وزن‌های 0/229، 0/136 و0/080 اولویت‌های بعدی را شامل می‌شوند. محیط اقتصادی، اجتماعی فرهنگی نسبت به محیط فیزیکی شیمیایی و سپس محیط بیولوژیکی، رتبه بالاتری را کسب نموده است. در خاتمه با توجه به مهمترین معضل زیست‌محیطی کشتارگاه )فاضلاب(، بهینه‌سازی سیستم تصفیه پساب کشتارگاه و نیز پایش مستمر کیفیت پساب خروجی در اولویت است.
منصوره امیرپور، محسن امینی، داریوش خادمی شورمستی،
دوره 8، شماره 1 - ( 5-1394 )
چکیده
زمینه و هدف: آفلاتوکسین های M1 و M2 متابولیت های ثانویه سمی از کپک ها هستند که هنگام مصرف غذای آلوده به آفلاتوکسین B1 و B2 توسط دام، در شیر و محصولات لبنی ظاهر می گردد. با توجه به اهمیت مصرف محصولات لبنی در تغذیه انسان، مطالعه حاضر به منظور بررسی آفلاتوکسینAFM1) M1) در کشک های پاستوریزه (مایع صنعتی) شهر تهران انجام پذیرفت. روش بررسی: 32 نمونه کشک مایع صنعتی (8 برند و از هر کدام 4 تاریخ تولید متفاوت) از سوپر مارکت های شهر تهران خریداری شدند و به روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) و با استفاده از ستون های ایمونوافینیتی مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها: در این مطالعه %90/62 کشک ها با میانگین ppt 75/48 ± 60/17 آلوده به AFM1 بودند. در% 20/68 نمونه‌ها آلودگی بالاتر از حد مجاز استاندارد ایران ( ppt100) بوده است. مقایسه برندهای مختلف نشان داد که برند B با میانگین آلودگی ppt158/47 ± 99/09، و برندG با میانگین آلودگی ppt 16/91 ± 21/27، به ترتیب بیشترین و کمترین میزان آلودگی را داشتند. اختلاف میان میزان آلودگی برندها معنی دار نبوده است (0/05
حسین کمانی، محمد حسینی، غلامحسین صفری، امیر حسین محوی، حمید زارعی،
دوره 8، شماره 4 - ( 12-1394 )
چکیده
زمینه و هدف: مقدار فلزات سنگین موجود در نزولات جوی می تواند وضعیت آلودگی محیطی را در نواحی مختلف شهری به خوبی تشریح کنند. تاکنون، مطالعه ای در مورد خصوصیات شیمیایی نزولات جوی شهر تهران انجام نشده است؛ از اینرو این مطالعه با هدف اندازه گیری فلزات سنگین در نزولات جوی شهر تهران و تعیین مهمترین عوامل موثر بر غلظت فلزات سنگین در نزولات تر به روش تحلیل عاملی آن صورت پذیرفت.
روش بررسی: این مطالعه که یک مطالعه توصیفی- مقطعی بود، اندازه گیری فلزات سنگین در 53 نمونه نزولات تر در یکی از مناطق مرکزی شهر تهران، انجام شد. نمونه برداری در طول ماه‌های آبان تا اردیبهشت سال‌های 1389، 1390 و1391 بر روی پشت بام خوابگاه دانشجویی یکی از ساختمان‌های دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد و سپس غلظت فلزات سنگین با استفاده از دستگاه ICP-MS اندازه گیری شد.
یافته ها: گستره تغییرات pH بین 4/2 تا 7/1 و میانگین آن 5/1 بود که نشان دادpH نزولات در محدودهpH اسیدی (pH کمتر از 5/6) قرار دارد. نتایج آنالیز "فاکتور تغلیظ"(EF) نشان داد که نمونه های مورد مطالعه با عناصر آهن و کروم تغلیظ نشده اند اما با فلزاتی مانند عناصر روی، کادمیم، نیکل، سرب و مس تغلیظ شده اند. آنالیز "تحلیل عاملی" با استفاده از ماتریس چرخیده شده "واریماکس" نشان داد که آلاینده هایی نظیر آلومینیوم، آهن و کروم دارای منشا طبیعی و آلاینده هایی نظیر روی، کادمیم، نیکل، سرب و مس دارای منشا مصنوعی هستند.
نتیجه گیری: مقادیر بالای EF وpH اسیدی نشان می دهد که تهران تحت تاثیر فعالیت‌های انسانی شدیدی است. همچنین منشا آلودگی انسانی بیشتر مربوط به احتراق سوخت در فعالیت‌های صنعتی و انتشارات ناشی از ترافیک است.
ایوب بیکی، مسعود یونسیان، رامین نبی زاده، رضا سعیدی، لیلا صوری، مهرنوش ابطحی،
دوره 9، شماره 1 - ( 3-1395 )
چکیده
زمینه و هدف: شنا یکی از محبوب‌ترین ورزش‌ها و تفریحات است که فواید سلامتی زیادی دارد، اما از طرف دیگر آلودگی میکروبی آب استخرهای شنا از طریق سرایت و گسترش بیماری‌های عفونی تهدید مهمی علیه بهداشت عمومی محسوب می‌شود. در این تحقیق کیفیت میکروبی آب کلیه استخرهای عمومی شهر تهران ارزیابی شد و عوامل مؤثر بر آن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
روش بررسی: این مطالعه مقطعی با رویکرد توصیفی- تحلیلی در سال 1392 انجام شد. کلیه استخرهای عمومی شهر تهران بازرسی شده و نمونه‌برداری آب جهت سنجش شاخص‌های میکروبی کلیفرم‌های گرماپای و شمارش بشقابی هتروتروفیک (HPC) و پارامترهای فیزیکوشیمیایی مؤثر بر کیفیت میکروبی شامل کدورت، کلر باقیمانده و pH صورت گرفت و از شاخص مجموع کیفیت میکروبی آب استخر برای توصیف وضعیت کلی استفاده شد. عوامل محتمل مؤثر بر کیفیت آب نیز از طریق بازرسی با استفاده از چک لیست بررسی شدند.
یافته‌ها: بررسی کیفیت میکروبی آب استخرهای شنا نشان داد که شاخص‌های میکروبی کلیفرم‌های گرماپای و HPC به ترتیب در 91/4 و 84/5 % موارد در سطح مطلوب قرار داشتند. سطح مطلوبیت پارامترهای کلر آزاد باقیمانده، کدورت، pH و دما نیز به ترتیب 82/7، 45/5، 85/6 و 65/4% بدست آمد. بر اساس شاخص مجموع کیفیت میکروبی آب استخر، کیفیت آب استخرها در 39/6 % موارد عالی، در 50/4 % موارد خوب و در بقیه موارد پایین تر از حد مناسب ارزیابی شد. کلر آزاد باقیمانده و کدورت آب، بار شناگران، دوره بازگشت آب به استخر، مقدار رقیق‌سازی و تعویض آب، نظافت، استفاده از دوش و حوضچه گندزدایی و نحوه بهره‌برداری سیستم تصفیه آب تاثیر معنی‌داری (P<0/05) بر روی شاخص‌های میکروبی مورد مطالعه داشتند.
نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه نشان داد که وضعیت کلی کیفیت میکروبی آب استخرهای تهران قابل قبول بوده و تجزیه و تحلیل نتایج، مداخلات مؤثرتر بر بهبود کیفیت میکروبی آب استخرهای مورد مطالعه را مشخص نمود.
فرزاد خدامرادی، اکبر فتوحی، مسعود یونسیان، محمد حسن امامیان، هیرش امینی، منصور شمسی پور،
دوره 9، شماره 4 - ( 12-1395 )
چکیده
زمینه و هدف: هدف مطالعه حاضر ارزیابی نابرابری در مواجهه طولانی مدت به آلایندههای هوای شهری در سطح مناطق 22 گانه شهر تهران در سال1390 است.
روش بررسی: پژوهش حاضر یک مطالعه اکولوژیک است و در آن از شاخص تمرکز برای بررسی نابرابری استفاده شده است. در این بررسی مقادیر غلظت‌های آلایندههای PM10،NO2 ،SO2 در سطح مناطق 22 گانه شهر تهران از روش Land use regression بدست آمده‌اند. متغیرهایی که اثر آنها بر توزیع مواجهه با آلاینده‌ها بررسی شده‌اند عبارت بودند از: سطح تحصیلات، اشتغال و داشتن خودروی شخصی که از طریق سایت شهرداری تهران و داده‌های سرشماری کشوری بدست آمدند.
یافته‌ها: برای آلاینده PM10 شاخص تمرکز برای بی‌سوادی، افراد دارای تحصیلات دانشگاهی و مالکین خودروی شخصی به ترتیب برابر بود با 0/059 (0/004 تا 0/113)، 0/056- (0/110- تا 0/001 - ) و 0/079- (0/127- تا 0/031-) که از لحاظ آماری معنی‌دار بود. این شاخص برای شاغلین برابر بود با 0/016 که معنی‌دار نبود. در مورد آلاینده‌ها NO2 ،SO2 برای بی‌سوادی، افراد دارای تحصیلات دانشگاهی، شاغلین و مالکین خودروی شخصی نابرابری وجود نداشت.
نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان می‌دهد بین مناطق مختلف تهران از نظر مواجهه به آلاینده PM10 از نظر جمعیت بی سواد، تحصیلات دانشگاهی و مالکیت خودروی شخصی نابرابری وجود دارد. توجه به این زیر گروه‌ها در زمینه تحقیقات بیشتر و سیاست‌گذاری در زمینه آلایندههای محیطی میتواند کمک‌کننده باشد.
کاظم ندافی، مسعود یونسیان، ساسان فریدی، عطا رفیعی، سعید پرمی، غلامحسین صفری، رامین نبی زاده نودهی، کامیار یغمائیان، نوشین راستکاری، رضا احمدخانی ها، صادق نیازی، محمد حسینی،
دوره 10، شماره 1 - ( 3-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای گروهی از آلاینده های آلی هستند که عمدتا در طی احتراق ناقص تولید می شوند. هدف اصلی این مطالعه شناسایی منابع اصلی انتشار PAHs در هوای شهر تهران و تعیین سهم این منابع در میزان انتشار این ترکیبات در هوای شهر تهران است.
روش بررسی: فیلترهای حاوی ذرات از 10 ایستگاه سنجش آلودگی هوای متعلق به شرکت کنترل کیفیت هوای شهر تهران جمع آوری شد و برای آنالیز به آزمایشگاه منتقل شد. به منظور اعتبارسنجی داده های بدست آمده با روش استخراج فیلترهای شرکت کنترل کیفیت هوا، نمونه برداری همزمان با استفاده از یک پمپ نمونه بردار SKC مجهز به هد نمونه برداری با ورودی انتخابی PM10 صورت پذیرفت. جهت شناسایی منابع انتشار و تعیین سهم آنها، نسبت‌های تشخیصی و آنالیز مولفه های اصلی (PCA) مورد استفاده قرار گرفت.
یافته‌ها: میانگین نسبت‌های فنانترن به مجموع فنانترن بعلاوه آنتراسن، بنزو[a] آنتراسن به مجموع بنزو [a] آنتراسن بعلاوه کرایسن، فلورآنتن به مجموع فلورآنتن بعلاوه پایرن و نسبت‌های IcP/(IcP+BghiP) در نمونه ها به ترتیب 0/79، 0/52، 0/43 و 0/38 بوده است. این نسبت‌ها نشان می‌دهند که احتراق، خصوصا سوخت‌های فسیلی و وسایل نقلیه موتوری، منبع اصلی انتشار PAHs در تهران بوده است. همچنین نتایج آنالیز PCA نشان داد که 49، 29 و 22 درصد از انتشار PAHs در هوای شهر تهران به ترتیب منتسب به خودروهای بنزینی، خودروهای گازوئیلی و سایر منابع بودند.
نتیجه‌گیری: براساس نتایج این مطالعه، احتراق ـ خصوصا سوخت‌های فسیلی و وسایل نقلیه موتوری ـ منبع اصلی انتشار PAHs در تهران بوده است.
بهزاد محمدمرادی، سهیل سبحان اردکانی، مهرداد چراغی،
دوره 10، شماره 4 - ( 12-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: فلزات سنگین از شایع‌ترین آلایندههای خاک‌های شهری هستند که سلامت انسان و به‌ویژه کودکان را از طریق بلع و یا استنشاق تصادفی خاک و گردوغبار آلوده در معرض خطر قرار می‌دهند. از اینرو، مطالعه حاضر با هدف ارزیابی شاخص مخاطره بوم‌شناختی فلزات سرب، کادمیوم، کروم و مس در خاک سطحی بوستانهای شهری تهران در سال 1395 انجام یافت.
روش بررسی: 60 نمونه خاک از بوستانهای ملت، لاله، ولایت، اکباتان و پیروزی جمع آوری گردید، محتوی عناصر سنگین نمونه‌ها پس از آماده‌سازی و هضم اسیدی در آزمایشگاه، به‌روش طیف‌سنجی پلاسمای جفت شده القایی (ICP) خوانده شد. همچنین شاخص خطرپذیری بالقوه بوم‌شناختی تجمعی فلزات سنگین (Risk Index (RI)) در خاک محاسبه شد. پردازش آماری نتایج نیز با استفاده از آزمون‌های شاپیرو-ویلک (Shapiro-Wilk test)، تحلیل واریانس یک طرفه (One-Way ANOVA)، تی تست (One Sample T-Test) و ضریب همبستگی پیرسون (Pearson Correlation Coefficient) انجام یافت.
یافته‌ها: کمینه و بیشینه میانگین غلظت عناصر در نمونه‌های خاک برابر با 0/25±0/52 و mg/kg 31/83±153/81 به‌ترتیب مربوط به کادمیوم و سرب بود. از طرفی میانگین غلظت عناصر سرب و مس در نمونه‌ها بیشتر از رهنمود WHO بود. همچنین بیشترین مقادیر آلودگی مربوط به بوستان ولایت واقع در جنوب بود. نتایج محاسبه شاخص RI نشان داد میزان تجمعی فلزات سنگین خاک برابر با 99/16 و در محدوده کم خطر قرار داشت.
نتیجه‌گیری: هرچند میزان تجمعی فلزات سنگین خاک در محدوده کم خطر قرار داشت، ولی از آنجا که میانگین غلظت عناصر سرب و مس از رهنمود WHO بیشتر بود، نسبت به کنترل منابع ورود آلودگی به محیط، پایش دوره‌ای منابع خاک سطحی به‌ویژه در بوستانهای شهری که شهروندان بخش عمده‌ای از اوقات فراغت خود را در آنجا سپری می‌کنند و خودداری از احداث بوستان های شهری در حاشیه جاده‌ها به‌خصوص محل های پرترافیک توصیه می‌شود.
خدیجه فرجی مهیاری، شاهین رفیعی، علیرضا کیهانی، زهرا فرجی مهیاری،
دوره 12، شماره 3 - ( 9-1398 )
چکیده
زمینه و هدف: آگاهی از مقدار تولید پسماند جامد شهری، نقش ویژه‌ای در تدوین سیاست‌های مدیریت پسماند ایفا می‌کند. تاکنون، روش‌های مختلف برای تخمین مقدار تولید پسماند به‌کار گرفته شده‌اند. در این پژوهش هشت فرم خاص از توابع ریاضی با روش تحلیل رگرسیون مبتنی بر جمعیت برای پیشبینی تولید پسماند ارزیابی شدند.
روش بررسی: آزمون معنی‌داری هر یک از مدل‌ها با آماره F و آزمون ضرورت وجود پارامترهای پیشگو با آماره t انجام شد. از شاخص‌های آماری ضریب تعیین (R2)، ضریب تعیین تعدیل شده (R2Adjusted)، ریشه میانگین مربع خطا (RMSE)، خطای اریبی (MBE) و درصد میانگین خطا (MPE) برای نکویی برازش مدل‌ها استفاده شده است. برای بررسی توانایی پیشگویی مدل‌ها ضریب تعیین پیشبینی شده (R2Predicted) با روش اعتبارسنجی متقابل یک‌طرفه محاسبه شد.
یافته‌ها: نتایج تحلیل نشان داد مدل‌های چندجمله‌ای درجه دو و بالاتر علیرغم دقت خوب، معنی‌دار نبوده (در سطح 0.01) و برای پیش‌بینی‌های بلند مدت مناسب نیستند. مدل‌های خطی، توانی و نمایی با R2 به‌ترتیب 0.942، 0.932 و 0.936 و R2Predicted به ترتیب 0.904، 0.893 و 0.898 بهترین هستند؛ اما، عدم قطعیت در مدل نمایی بیشتر است.
نتیجه‌گیری: وضعیت تولید پسماند در چهار سناریوی مبتنی بر رشد جمعیت (افزایش، تثبیت و کاهش موالید) برای کلان شهر تهران در سال‌های 1400-1430 بررسی شد. هر چهار سناریو، افزایش تولید سالانه و سرانه پسماند را تا سال 1430 نشان می‌دهند. بنابر نتایج، انتظار می‌رود تولید روزانه پسماند در تهران از ton 7360 به حداکثر ton 12317 در سال 1430 برسد.
رضا بیات، خسرو اشرفی، مجید شفیع پور مطلق، محمدصادق حسنوند، رجبعلی درودی،
دوره 12، شماره 3 - ( 9-1398 )
چکیده
زمینه و هدف: با وجود بهبود قابل توجه کیفیت هوا در سال 1397 در تهران و کمتر شدن میانگین غلظت‌های اکثر آلاینده‌ها در مقایسه با سال‌های قبل، کیفیت هوا در این کلانشهر کماکان با مقادیر رهنمود سازمان جهانی بهداشت و استاندارد ملی فاصله دارد. هدف این مطالعه، برآورد اثرات آلودگی هوا بر سلامت در شهر تهران و با لحاظ نمودن توزیع مکانی ذرات معلق هوا با قطر 2/5 میکرومتر و کمتر (PM2.5) و توزیع مکانی جمعیت، در تعیین میزان مواجهه است.
روش بررسی: در این مطالعه، ضمن معرفی تابع غلظت-پاسخ GEMM و نرمافزار BenMAP-CE، مرگ و میر منتسب به مواجهه بلند مدت با PM2.5 هوای آزاد و توزیع مکانی آن در تهران برای سال‌های 1396 و 1397 از این طریق تخمین زده شده است. داده‌های غلظت ساعتی PM2.5 ایستگاه‌های سنجش کیفیت هوا جهت تخمین میزان غلظت PM2.5 برای 349 محله تهران استفاده شده است.
یافته‌ها: نتایج به‌دست آمده نشان داد که میانگین غلظت مواجهه با PM2.5 وزن‌دهی شده با جمعیت در شهر تهران در سال‌های 1396 و 1397 برابر µg/m3 31/8 و µg/m326/2 بوده است. با استفاده از تابع GEMM، در مجموع 377,7 (126,6-581,8) مرگ منتسب به PM2.5 در سال 1396 در بزرگسالان (بزرگ‌تر از 25 سال) برآورد گردید و برای سال 1397 این تعداد 418,6 (918,5-753,6) برآورد شد.
نتیجه‌گیری: توزیع مکانی مرگ‌های منتسب به PM2.5 نشان داد نرخ مرگ منتسب به ازای هر 100 هزار نفر جمعیت، در مناطق 16 و 18 شهرداری تهران از سایر مناطق بالاتر و در منطقه یک از مناطق دیگر پایین‌تر است.
مهدی هادی، علیرضا مصداقی نیا، سیمین ناصری، الناز ایروانی،
دوره 13، شماره 4 - ( 12-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: یکی از شیوه‌های بررسی برونداد علمی و روند مطالعات پژوهشی، تحلیل علم‌سنجی است. هدف این مطالعه بررسی تولیدات علمی پژوهشکده محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران با استفاده از ابزارهای علم‌سنجی است.
روش بررسی: کلیه مقالات پژوهشکده، نمایه شده در پایگاه‌های استنادی Scopus و WoK از 2009 تا 23 نوامبر 2019 جستجو شد. داده‌های تحقیق با استفاده از روش‌های علم‌سنجی در نرمافزار R استخراج و مورد تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: روند تولید مقالات یک روند افزایشی نمایی با نرخ رشد سالیانه 10 درصد تعیین شد. تعداد مستندات 807 مقاله، متوسط تعداد ارجاعات به هر مستند 19/26 مورد، تعداد مستند به مولف 0/196 و تعداد مولف به مستند 5/1 نفر تعیین شد. بیشترین تعداد ارجاعات در 2017 با متوسط 35/5 بود. پرکاربردترین واژگان کلیدی Adsorption، Drinking water، Air pollution، Particulate matter، Risk assessment و Response surface methodology بودند که حاکی از برجسته‌تر بودن مطالعات مهندسی محور است. بخش قابل توجهی از مطالعات نیز با رویکرد ارزیابی مخاطرات بهداشتی انجام شده است. بیشترین وزن همکاری بین المللی پژوهشکده با ایالات متحده، سوئیس، کانادا و هندوستان است. همچنین در بین موسسات داخلی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی بیشترین همکاری را با پژوهشکده داشته است.
نتیجه‌گیری: علیرغم همکاری‌های قابل توجه پژوهشکده با موسسات خارج و داخل، همچنان ضرورت دارد تا سطح همکاری‌های بین‌المللی در جهت ارتقای جایگاه منطقه‌ای پژوهشکده افزایش یابد و بعلاوه به مطالعات سلامت محور با رویکرد ارزیابی مخاطرات بهداشتی توجه بیشتری شود و این مطالعات در اولویت بیشتری در برنامه عملیاتی مراکز تحقیقاتی و گروه‌های پژوهشی قرار گیرند.
فریبا ابراهیمی فینی، فرزام بابایی سمیرمی، محمدرضا تابش، مهدی جلیلی قاضی‌زاده، امیرهوشنگ حیدری،
دوره 15، شماره 3 - ( 9-1401 )
چکیده
زمینه و هدف: برخورداری از اطلاعات همه جانبه در مورد تولید پسماند جامد، گام مهمی در سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی دولت‌های محلی برای انتخاب روش‌های مناسب مدیریت پسماند است. نرخ تولید و ترکیب پسماند شهری، ممکن است تحت تاثیر عوامل بسیاری از سالی به سال دیگر، متفاوت باشد. پژوهش حاضر، به شناسایی مهمترین مولفه‌های موثر بر آینده تولید (به ویژه ترکیب) پسماند خانگی شهر تهران و بررسی میزان و چگونگی تاثیرگذاری این مولفه‌ها بر یکدیگر پرداخته است.
روش بررسی: این پژوهش براساس روش‌های آینده‌پژوهی و با به کارگیری ترکیبی از مدل‌های کمی و کیفی انجام شد. با توجه به ماهیت این پژوهش، از روش تحلیل ساختاری، نرم افزار میک‌مک و پیمایش دلفی بهره گرفته شد.
یافته‌ها: در این راستا، پس از برگزاری جلسات متعدد با 22 نفر از خبرگان، به عنوان جامعه آماری پژوهش، چهارده مولفه موثر شناسایی شد. در ادامه، مولفه‌های موثر در چارچوب ماتریس اثر متقابل در نرمافزار میک‌مک مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد آنچه از وضعیت صفحه پراکندگی متغیرها می‌توان فهمید بیانگر ناپایداری سیستم است و بیشتر متغیرها در اطراف محور قطری صفحه پراکنده هستند.
نتیجه‌گیری: درنهایت، با توجه به امتیاز بالای تاثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم، ده مولفه کلیدی شناسایی شد. از بین آنها، مولفه‌های: "رشد اقتصادی"؛ "دگردیسی دیجیتالی و پیشرفت فناوری"؛ "اصلاح قوانین موجود، وضع و اجرای قوانین جدید و تخصصی" و "افزایش آگاهی در مورد پسماند و جلب مشارکت شهروندان از طریق آموزش و اطلاع‌رسانی" به عنوان پیش‌ران‌هایی که در بیست سال آینده بر میزان کمیت پسماند اثرگذار هستند و سبب تغییر در ترکیب پسماند خانگی شهر تهران می‌شوند، شناسایی شدند.
