فصلنامه

---

MicrosoftInternetExplorer4 زمینه و هدف: فن‌آوری نانو، شناخت و کنترل مواد در ابعادی بین 1 تا 100 نانومتر است که در این ابعاد خواص فیزیکی، شیمیایی و زیستی ماده غیر معمول است. با توسعه روزافزون این فن‌آوری، نگرانی‌ها در رابطه با خطرات احتمالی رهایش مواد محتوی ذرات نانو به محیط زیست در حال افزایش است. هدف از مطالعه حاضر، بررسی اثر شوری بر میزان سمیت حاد کلویید نانوذرات نقره در بچه ماهی قزل آلای رنگین کمان  (Oncorhynchus mykiss)  است.
روش بررسی: جهت انجام آزمایشات سمیت، از آب دریای خزر (ppt 2/0±12) به عنوان منبع آب لب شور و از آب شهر کلر زدایی شده (ppt 4/0) به عنوان منبع آب شیرین، استفاده شد. سمیت نانو ذرات نقره در آب لب شور، در غلظت های ppm 64 و32 ،16 ،8 ، 4، 2 ، 1 و در آب شیرین، در غلظت‌های ppm 12/0، 25/0، 5/0، 1، 2، 4 و  8 مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین جهت بررسی کیفیت نانوذرات نقره از دستگاه‌های Zetasizer، ICP و TEM استفاده شد.
یافته ها: نتایج دوز کُشنده میانه (LC50) 96 ساعته، نشان داد که در آب لب شور نسبت به آب شیرین، سمیت کلویید نانوذرات نقره برای بچه‌ماهی قزل آلای رنگین 12 برابر کاهش می‌یابد.
نتیجه‌گیری: تحلیل نتایج نشان داد که در مورد ماهیان یک گرمی قزل آلای رنگین کمان، نانوذرات نقره در آب شیرین و لب شور به ترتیب به عنوان ماده ای بسیار سمی و کمی سمی دسته‌بندی می‌شوند.

---

زمینه وهدف: در استان بوشهر، کیفیت آب زیرزمینی به خصوص در مناطق ساحلی به دلیل فعالیت‌‌های صنعتی و تراکم جمعیتی از اهمیت بسیاری برخوردارست. شوری آب زیرزمینی دشت عسلویه از سمت ارتفاعات به سمت خلیج فارس افزایش یافته و در برخی نقاط ساحل حتی برای مصارف کشاورزی غیر قابل استفاده می‌‌شود.
روش بررسی: جهت ارزیابی منشا آنومالی کلریدی، نمونه­‌هایی از آب زیرزمینی چاه‌‌های موجود در دشت آنالیز و از نظر نسبت یونی با آب خلیج فارس مقایسه شدند. همچنین دیاگرام‌‌های مختلف نمونه‌‌های آب تهیه و دلایل شوری آب دشت عسلویه مشخص گردید.
یافته‌‌ها: نتایج آنالیزهای شیمیایی مشخص‌کننده شوری بیش از حد آب زیرزمینی دشت به خصوص در مجاورت دریاست. براساس ماتریس همبستگی، بیشترین میزان همبستگی بین یون‌‌های سدیم و کلر مشاهده می‌گردد.
نتیجه­‌گیری: دلایل شوری آب زیرزمینی در این دشت مختلف و ناشی از انحلال هالیت و ژیپس سازندهای اطراف، افزایش ناگهانی کلرید سدیم در برخی از قسمت‌‌های دشت و تشکیل تیپ آب کلروره سدیک است. نتایج این تحقیق نشان می‌­دهد که آب زیرزمینی منطقه عسلویه دارای تیپ کلروره ـ سدیک بوده و از نظر شرب در رده غیر قابل شرب قرار دارند.

 

---

MicrosoftInternetExplorer4 زمینه و هدف: نیاز روزافزون به آب شرب، دانشمندان را به سمت استفاده از آب‌­های شور سوق داده است؛ از طرفی فرایند‌های نمک‌زدایی موجود، بسیار هزینه‌­بر هستند. آیروژل کربنی از انواع آیروژل‌های آلی است که با ساختار متخلخل منحصر به فرد خود، برای نمک‌زدایی مناسب است. پتانسیل پایین گرفتگی، تولید فاضلاب بسیار کم، احیای الکترواستاتیکی آیروژل­‌ها و در نتیجه عدم نیاز به اسید و مصرف کم انرژی از جمله مزایای این تکنولوژی است.
روش بررسی: هدف از انجام این مطالعه که نوعی مطالعه­ تجربی‌ـ تحلیلی است، بررسی نمک‌زدایی آب­‌های شور و لب‌شور با استفاده از فناوری آیروژل کربنی و مقایسه آن با روش الکترولیز است. جامعه­ مورد بررسی، نمونه‌های سنتتیک آب نمک با استفاده از شاخص TDS و EC بودند. حداقل تعداد نمونه‌های سنتتیک 243 عدد در نظر گرفته شد. در این راستا ابتدا با پلیمریزاسیون ترکیبات رزورسینول و فرمالدهید در شرایط فشار هوای آزاد و سپس پیرولیز ترکیبات به دست آمده، مبادرت به ساخت صفحات آیروژل کربنی شد.
یافته‌­ها: با ساخت دستگاه در مقیاس پایلوت، تاثیر پارامتر‌های مختلف، شامل غلظت‌ نمک ورودی، شدت جریان، دبی، فاصله‌ بین الکترودها و pH بر میزان جذب NaCl توسط الکترودهای آیروژل کربنی مورد بررسی قرار گرفت. به طور کلی با افزایش شدت جریان و غلظت NaCl در جریان ورودی میزان جذب افزایش یافته و با افزایش فاصله‌ بین الکترودها، دبی و pH، میزان جذب کاهش می‌یافت.
نتیجه‌گیری: نتایج در بهترین شرایط نشان‌دهنده میزان جذب  ^4-10×43/1 مول از کلرید سدیم به ازای هر گرم از آیروژل کربنی بود که حاکی از مناسب و مقرون به صرفه بودن این روش است.

---

MicrosoftInternetExplorer4 زمینه و هدف: قابلیت دسترسی ضعیف میکروارگانیسم‌ها به PAH ها در خاک سرعت فرایند اصلاح زیستی را به عنوان یک روش موثر برای حذف آلودگی از خاک محدود می‌سازد. عوامل فیزیکوشیمیایی متعددی بر این فرایند موثرند. در این مطالعه تاثیر مواد مغذی و شوری بر حذف فنانترین از خاک آلوده بررسی شد.
روش بررسی: خاکی عاری از آلودگی‌های شیمیایی و میکروبی را به طور مصنوعی به فنانترین آلوده نموده سپس محلول مواد مغذی و شوری در دو غلظت همراه با مخلوط میکروبی به آن اضافه شد تا نسبت 10% وزنی حجمی حاصل گردد. نهایتا غلظت فنانترین باقی‌مانده در خاک پس از استخراج با اولتراسونیک توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی مورد سنجش قرار گرفت. جمعیت میکروبی نیز با روش MPN سنجش شدند. این مطالعه بر اساس طراحی آزمایش فاکتوریل کامل دو سطحی انجام شد.
یافته‌ها: نتایج آزمونMPN  نشان داد که روند رشد میکروبی دارای تاخیر بوده است. طراحی آزمایش فاکتوریل کامل نشان داد مواد مغذی بیشترین تاثیر بر فرایند اصلاح داشته و راندمان حذف فنانترین از خاک در محلول مواد مغذی حداکثر ـ شوری حداقل بیشترین مقدار و برابر 14/75 % به دست آمد.
نتیجه‌گیری: این مطالعه نشان داد که با افزایش غلظت مواد مغذی میکروارگانیسم‌ها قادرند مقدار بیشتری از آلاینده نفتی فنانترین را از خاک حذف نمایند، اما شوری درمحدوده غلظت به کار رفته تنها موجب تاخیر در رشد میکرو ارگانیسم‌ها شده و اثر ممانعت‌کنندگی و یا پیشرفت بر حذف فنانترین نداشته است.

---