فصلنامه

---

زمینه وهدف: متداول­ترین روش تثبیت لجن­های بیولوژیکی مازاد ، هضم هوازی می­باشد که به دلیل بالا بودن زمان هوادهی، اندازه این تأسیسات بزرگ بوده و هزینه سرمایه­گذاری زیادی را به سیستم تحمیل می­کند. به دلیل قدرت اکسیداسیون بالای ازن، افزودن این ماده به لجن باعث واپاشی جامدات لجن و تسریع در عمل تثبیت و در نتیجه کاهش اندازه و هزینه تأسیسات تصفیه لجن می­گردد. بنابراین دراین تحقیق، فرآیند تلفیقی پیش تصفیه با ازن و سپس هضم هوازی لجن مورد بررسی قرار گرفت.
روش بررسی: در این پژوهش از یک سیستم آزمایشگاهی شامل ژنراتور ازن، راکتور ازن زنی با حجم 2 لیتر و یک راکتور هوادهی استفاده گردید و پارامترهای TSS، VS ، COD  کل و محلول، HPC، کلیفرم مدفوعی و قابلیت ته نشینی لجن    اندازه­گیری شد.
یافته ها: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که میزان کاهش جامدات فرار پس از گذشت 10 روز از هوادهی لجن بدون پیش تصفیه با ازن هنوز قادر به تأمین استاندارد EPA (کاهش 38 درصد (VS در  این زمینه نمی­باشد. در حالی که  نتایج حاصل از تلفیق ازن زنی با دوز 25/0 یا  g O₃/g TS 5/0 و به ترتیب 6 یا 3 روز هوادهی باعث کاهش VS به بیش از 38 درصد شده و استانداردهای EPA را از این نظر برآورده می­کند. بنابراین زمان هضم که در سیستم های متداول هضم هوازی 20-15 روز است پس از پیش تصفیه با ازن به 3 تا 6 روز کاهش می­یابد. همچنین ازن زنی به لجن تا حد زیادی باعث بهبود قابلیت ته نشینی لجن وکاهش حجم لجن دفعی نهایی می­شود. 
نتیجه گیری: پیش ازن زنی لجن با مقادیر کم ازن به دلیل واپاشی جامدات می­تواند راندمان هضم هوازی را به میزان زیادی افزایش دهد که این امر باعث کاهش اندازه تأسیسات و هوای مورد نیاز شده و هزینه های سرمایه گذاری و تا حدودی      بهره بردای را نیز می تواند کاهش دهد.

---

سابقه وهدف: امروزه برای حذف استاندارد مواد مغذی از فاضلاب از روش های اصلاح شده لجن فعال موسوم به روش های پیشرفته حذف فسفر استفاده می شود که یکی از مناسب ترین آنها روش بی هوازی-هوازی است. هدف از این تحقیق بررسی ورفع مشکلات موجود تصفیه خانه فاضلاب بهداشتی نیروگاه خوی وبهینه سازی حذف فسفردرآن است.
روش بررسی: این تحقیق در مقیاس کامل روی تصفیه خانه فاضلاب بهداشتی نیروگاه خوی انجام گرفت. این تصفیه خانه که با فرایند هوادهی گسترده طراحی و بهره برداری می شد دارای مشکلاتی بود، لذا در مرحله اول ضمن بررسی کارایی کلی آن، مشکلات و علل آنها بررسی گردید. در مرحله دوم با انجام اصلاحات بهره برداری ضمن رفع مشکلات موجود کارایی کلی تصفیه خانه بررسی گردید. درمرحله سوم سیستم موجود به فرایند بی هوازی-هوازی تبدیل گردید وسیستم جدید با تغییر متغیرهایی چون زمان تماس بی هوازی، میزان غذا به میکروارگانیسم، میزان لجن دفعی و زمان ماند سلولی مورد آزمون قرار گرفت.
یافته ها: درمرحله اول مهم ترین مشکل، بالا بودن غلظت پارامترهای مهم مانندBOD،TSSو فسفر از حدود مجاز تخلیه، رشد بیش ازحد جلبک در قسمت های مختلف تصفیه خانه و آبراه پذیرنده پساب تعیین گردید. دلیل بالابودن فسفر پساب خروجی نیز آزاد شدن مجدد فسفر از لجن تشخیص داده شد. در مرحله دوم با اصلاح شرایط بهره برداری کارایی حذف فسفر از50 به      62 در صد رسید. در مرحله سوم نیز در نهایت میزان حذف فسفر به82 درصد رسید و مناسب ترین زمان تماس بی هوازی  3 الی 4ساعت، زمان ماند سلولی 3 روز و نسبت غذا به میکروارگانیسم 12/0  تعیین گردید که بیشترین تاثیر را کاهش زمان ماند سلولی داشته است.
نتیجه گیری: با تنظیم عوامل بهره برداری مانند زمان ماند سلولی، میزان لجن برگشتی ونحوه پردازش لجن در تصفیه خانه های فاضلاب می توان ضمن حفظ کارایی کلی آنها میزان حذف فسفر را افزایش داد که در مورد این تصفیه خانه این امر به میزان 12درصد بود.درتصفیه فاضلاب،مخصوصا برای حذف فسفر فرایند بی هوازی-هوازی مناسب تراست همچنان که در این طرح تاثیر آن در افزایش میزان حذف فسفر  20 درصد بود

---

زمینه و هدف:  ترکیبات فنلی در فاضلاب صنایع مختلف موجود بوده و جزء آلاینده های دارای تقدم می باشند. کاربرد برخی فرایند های متداول حذف این ترکیبات از فاضلاب های صنعتی به دلیل هزینه بالا و کارایی پایین  با محدودیت هایی مواجه می باشند. فرایند پلیمریزاسیون آنزیمی به عنوان یک روش نوین پتانسیل رقابت با      روش های متداول را دارد.این مطالعه با هدف بررسی کارایی عصاره گیاه تربچه (Raphanus Sativus) به عنوان منبع آنزیم پراکسیداز در پلیمریزاسیون و حذف فنل از فاضلاب مصنوعی در حضور پراکسید هیدروژن انجام شد.
روش بررسی: در این مطالعه کارایی حذف فنل از فاضلاب مصنوعی در مقیاس آزمایشگاهی و به صورت منقطع بررسی شده است. مقادیر غلظت فنل و فعالیت آنزیم پراکسیداز با استفاده از اسپکتروفتومتر و از طریق روش رنگ سنجی (4- آمینو آنتی پیرین) اندازه گیری گردید . غلظت فنل در فاضلاب مصنوعی مورد آزمایش 1000 میلی گرم در لیتر و میانگین فعالیت آنزیم پراکسیداز در عصاره گیاه تربچه 107/3 (واحد بر میلی لیتر) بوده است.
یافته ها: نتایج این مطالعه نشان داد که با افزایش حجم عصاره گیاه، راندمان حذف فنل افزایش می یابد. به طوری که برای حجم عصاره 5 و 50 میلی لیتر، به ترتیب راندمان حذف 6/7 و 2/98 درصد بوده است. به علاوه با افزایش تعداد دفعات افزودن عصاره گیاه و پراکسیدهیدروژن، راندمان حذف بهبود یافته، به طوری که در افزودن یک مرحله ای و سه مرحله ای پراکسیدهیدروژن و زمان واکنش 3 ساعت، راندمان حذف فنل به ترتیب 2/84 و 1/93 درصد بوده است.
نتیجه گیری: فرایند پلیمریزاسیون آنزیمی به عنوان یک فرایند مناسب می تواند جهت حذف فنل و ترکیبات آن از فاضلاب مورد استفاده قرار گیرد. جهت دستیابی به راندمان مناسب لازم است نسبت آنزیم به فنل و نسبت پراکسید هیدروژن به فنل و تواتر افزودن عوامل شرکت کننده در واکنش در حد مناسب تنظیم گردد.

---

زمینه و هدف: در سال های اخیر کاربرد سیستم های راکتورهای زیستی با بستر متحرک در تصفیه زیستی فاضلاب های شهری و صنعتی توسعه یافته است. آزمایش طراحی شده آزمونی است که در آن تغییرات هدف داری در متغیر‌های ورودی فرآیند اعمال می گردد و معمولاً برای شناسایی عوامل مهم و موثر بر روی یک فرآیند و بهینه سازی مدل تجربی فرآیند استفاده می شود. روش تاگوچی از سال 1980 به عنوان یک روش کنترل کیفیت به منظور بهینه‌سازی فرآیند آزمایش‌های مهندسی، به کار گرفته شده‌ است. هدف از انجام این مطالعه بررسی و تعیین شرایط بهینه جهت افزایش کارایی یک راکتور بیوفیلمی با بستر متحرک (MBBR) با کمک روش تاگوچی است.
مواد و روش ها: در ابتدا راه اندازی راکتور با کمک لجن فعال برگشتی تصفیه خانه فاضلاب چنیبیه اهواز انجام گردید. پس از راه اندازی و سازگارسازی، با ثابت بودن زمان ماند 9ساعت بارگذاری آلی در سه میزان COD برابر با 1000، 2000 و 3000 (mg/L) انجام شد. در این مطالعه برای تعیین شرایط بهینه رشد میکروارگانیسم های سازگار شده، در 9 مرحله تغییرات  پارامترهای pH، نوع منبع نیتروژن، میزان اکسیژن خواهی شیمیایی (COD) و نهایتاً میزان شوری در سه سطح مختلف اندازه گیری شد و نتایج توسط نرم افزار Qualitek-4 (w32b)تجزیه و تحلیل گردید.
یافته ها: در این مطالعه، مقدار حذفCOD  محلول در زمان راه اندازی 97 درصد و بهترین شرایط بهینه رشد راکتور MBBR به ترتیب در میزان COD ورودی برابر 1000 میلی گرم در لیتر ، pH  برابر 8، منبع نیتروژن NH₄Cl و شوری 5٪  بدست آمد.
نتیجه گیری: بر اساس تحلیل نتایج می توان با استفاده از روش تاگوچی شرایط بهینه و مناسب را برای افزایش کارایی یک راکتور MBBR بدست آورد.

---

زمینه و هدف: تکنیک ‌های مختلفی برای استفاده بهینه از گاز تولیدی در دفنگاه زباله مورد مطالعه قرار گرفته است. اما برای استفاده از هر یک از این تکنیک‌­ ها  و همچنین تضمین کارایی سیستم های استحصال انرژی، باید درصد متان موجود در بیوگاز سنجش و پیش بینی شود. در این مطالعه برای پیش بینی درصد متان موجود در گاز دفنگاه زباله در مقیاس آزمایشگاهی، از شبکه عصبی استفاده شده است.
روش بررسی: در این مطالعه راکتورهای شبیه ساز مرکز دفن زباله، در دو سیستم متفاوت عمل می کنند، جهت تخمین درصد متان موجود در گاز مرکز دفن به وسیله شبکه عصبی مصنوعی، از مشخصات فاضلاب این راکتورها به عنوان داده های ورودی استفاده شده است. سیستم یک(C₁)، در این سیستم، فاضلاب پس از تولید بر روی زباله تازه بازگردانده می شود. سیستم دو(C₂)، در این سیستم، فاضلاب پس از خروج از زباله تازه  برروی راکتور حاوی زباله خوب تجزیه شده تخلیه و سپس بر روی زباله تازه بازگردانده می شود
یافته ها: شبکه عصبی دارای کارایی بالایی در پیش بینی درصد متان موجود در بیوگاز است، به طوری که مقدار ضریب همبستگی در شبکه عصبی بهینه، برای داده های آموزش و تست، به ترتیب برابر 999/0 و 997/0 می باشد و ضریب انحراف معیار به ترتیب برابر 098/1 و 387/2 می باشد.
نتیجه گیری: با توجه به کارایی بالای شبکه عصبی در پیش بینی درصد متان موجود در بیوگاز، می توان از این مدل جهت طراحی بهینه سیستم های جمع آوری و تصفیه گاز مراکز دفن زباله، و همچنین برای حصول اطمینان از نتایج پایش و کاهش هزینه پایش استفاده کرد.

---

زمینه و هدف: رنگ ها ، مواد آلی با ساختار پیچیده ، غالبا سمی ، سرطان زا ، جهش زا ، غیر قابل تجزیه بیولوژیک ویکی از مهمترین آلاینده های فاضلاب صنایع نساجی  و رنگرزی هستند. این مطالعه با هدف کلی بررسی امکان سنجی استفاده از خاکستر استخوان به عنوان یک جاذب در حذف رنگ متیلن بلو(MB ) از فاضلاب سنتتیک انجام شد.  اهداف جزئی مطالعه شامل تعیین ایزوترم جذب ، تاثیر غلظت اولیه رنگ ، دز جاذب ، زمان تماس و pH در جذب متیلن بلو با خاکستر استخوان بود.
روش بررسی: در این مطالعه خاکستر استخوان در شرایط آزمایشگاهی با استفاده از کوره الکتریکی در دمای°C800 و زمان 2 ساعت تهیه شد. خرد کردن  و دانه بندی خاکسترهای استخوان با استفاده از آسیاب برقی و الک های استاندارد ASTM با اندازه های10و 16 مش(2-18/1 میلیمتر) انجام گرفت . جهت تعیین مشخصات ساختاری خاکستر استخوان از تکنیک های پراکنش پرتوایکس(XRD)، میکروسکوپ الکترونی روبشی(SEM ) و تعیین سطح ویژه آن از تکنیک ایزوترم BET استفاده شد. غلظت رنگ در نمونه های مختلف با استفاده از اسپکتروفتومتر  در طول موج 663 نانومتر اندازه گیری شد.
یافته ها: ساختار خاکستر استخوان تهیه شده در این مطالعه اغلب از هیدروکسی آپاتیت کلسیم تشکیل شده که میزان سطح ویژه  آن m²/gr14  است.  نتایج  مطالعات جذب نشان داد که میزان جذب/ حذف رنگ متیلن بلو با افزایش غلظت اولیه رنگ، دز جاذب و با افزایش pH (5 تا 12 ) افزایش می یابد . جذب رنگ متیلن بلو بعد از مدت 2 ساعت به تعادل رسیده و pH بهینه در جذب متیلن بلو با خاکستر استخوان بین 5/8 تا 12 است . داده های جذب ازمدل ایزوترم جذب فروندلیچ (99/0 =R²) تبعیت می کنند.
 نتیجه گیری: خاکستر استخوان به عنوان یک جاذب ارزان وبا امکان آماده سازی در شرایط مختلف می تواند به عنوان یک جاذب در تصفیه آب و فاضلاب مورد استفاده قرارگیرد.  با توجه به اینکه pH بهینه حذف رنگ با این جاذب در محدوده  12-5/8 است و اغلب فاضلاب های نساجی دارای pH قلیایی هستند. به نظر      می رسد  این جاذب می تواند در حذف رنگ از فاضلاب های نساجی مورد  استفاده قرار گیرد. 

---

زمینه و هدف: بخش بزرگی از ترکیبات آلی که باعث ایجاد آلودگی در آب های طبیعی می گردند، مواد رنگی شیمیایی هستند. رنگ ها ی آزو کاربرد فراوا نی در صنایع مختلف دارند. رنگ ها ی آزو نه تنها رنگ نامطلوبی به آب می دهند، بلکه این رنگ ها  دارای پتانسیل جهش زایی و سرطان زایی در افراد بوده و سبب تولید محصولات جانبی سمی در محیط های آبی می شوند. هدف از این تحقیق بررسی کارایی سه فرایند پودرآهن، پراکسیدهیدروژن و پودرآهن ـ پراکسید هیدروژن درحذف رنگ اسیدی زرد36 از محیط های آبی بوده است.
روش بررسی: این تحقیق در مقیاس آزمایشگاهی انجام شد. در این آزمایش یک محلول سنتتیک از رنگ اسیدی زرد 36 ساخته شد و کارایی حذ ف پودر آهن، پراکسید هیدروژن و پودر آهن- پراکسید هیدروژن  در حذف رنگ اسیدی زرد 36 از محلول های آبی بررسی شد. همچنین اثر غلظت رنگ،  pHمحلول، ‏غلظت پراکسید هیدروژن، غلظت پودر آهن و زمان تماس در کارایی عمل رنگ زدایی، بررسی شد.
یافته ها: نتایج آزمایشات نشان داد که فرایند ترکیبی پودر آهن- پراکسید هیدروژن، نسبت به دو فرایند دیگر از قدرت رنگبری بالایی برخوردار است. به طوری که در فرایند ترکیبی پودر آهن- پراکسید هیدروژن، در 3=pH، زمان تماس 60 دقیقه، پراکسید هیدروژن= 33/23 میلی لیتربر لیتر، غلظت رنگ 60 میلی گرم درلیتروپودر آهن2000.میلی گرم در لیتر 9/97% حذف رنگ مشاهده شد.
نتیجه گیری: با توجه به آزمایشات انجام شده، نتایج نشان داد، این روش) فرایند ترکیبی پودر آهن ـ پراکسید هیدروژن( کارایی مناسبی در حذف رنگ ها ی آزو دارد. ‏‏‏‏‏‏ ولی کاربرد این روش در صنعت  باید از لحاظ اقتصادی مورد بررسی قرار گیرد.

---

زمینه و هدف: پروپیلن گلیکول ترکیبی است که در بسیاری از صنایع به کار می رود و در فاضلاب های آنها نیز با مقادیر زیاد مشاهده می گردد. تصفیه بیولوژیکی این ترکیب در غلظت های بالا سخت بوده و بعضا با مشکلاتی همراه است. هدف از این مطالعه بررسی تجزیه الکتروشیمیایی پروپیلن گلیکول و برخی پارامترهای موثر در افزایش راندمان تصفیه به این روش بوده است.
روش بررسی: در این مطالعه با عبور جریان برق از فاضلاب حاوی پروپیلن گلیکول تجزیه این ترکیب به روش الکتروشیمیایی انجام شد. جهت بررسی این روش تصفیه در این مطالعه از چند نوع الکترود و ولتاژهای مختلف مابین 5 الی 50 ولت استفاده گردید. با توجه به گزارش تاثیر غلظت کلرید سدیم بر روی میزان حذف ترکیبات آلی در روش الکتروشیمیایی توسط برخی محققین، این آزمایش ها در غلظت های مختلف کلرید سدیم نیز انجام شد.
یافته ها: در بهترین شرایط این روش قادر به حذف 90 درصد اکسیژن خواهی شیمیایی (COD) فاضلاب ورودی بوده و نتایج به دست آمده نشان داد که افزایش میزان ولتاژ ورودی به الکترودها و افزایش غلظت کلرید سدیم و همچنین افزایش زمان ماند منجر به افزایش راندمان حذف می گردد. زمان ماند بهینه در این مطالعه حدود 50 دقیقه به دست آمد. از میان انواع الکترودهای مورد آزمایش در این مطالعه الکترودی از جنس آلومینیوم بالاترین راندمان را ایجاد نمود که دلیل این امر نیز به تولید مواد منعقد کننده (کاتیون های سه ظرفیتی آلومینیوم) مربوط می گردد.
نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد استفاده از این روش در تصفیه پیشرفته چنین فاضلاب های صنعتی، می تواند بسیار مفید باشد.

---

مقدمه‌وهدف: به منظور تعیین  میزان سرانه‌ مصرف‌آب‌ و تخمین تولید سرانه فاضلاب وسرانه‌بارآلی‌و ارتباط کمی آن‌ ها با وضعیت اقتصادی-اجتماعی جامعه وشرایط آب‌وهوائی، بر رسی آب و فاضلاب شهر کرمانشاه دراین مقاله صورت گرفته است‌. رابطه آب مصرفی،فاضلاب تولیدی و سرانه بار آلی  با درآمد ماهیانه خانوارهای جامعه و دما ی محیط برآورد گردیده است.
روش بررسی: دراین مطالعه توصیفی-تحلیلی، متناسب با جمعیت شهر(713000 نفر)، و با توجه به ملاحظات اقتصادی-اجتماعی و در آمد ماهیانه، سه منطقه(کسری، الهیه وتعاون‌) با درآمد خوب ، متوسط و پائین که مناطق کاملا مشخص و تعریف شده ای از نظر شهرداری و عرف اجتماعی بوده و معرف سه سطح مورد نظر باشد به عنوان‌زیرگروه‌های جامعه مورد مطالعه انتخاب گردید.ابزار جمع‌آوری‌داده‌ها‌،برای سنجش وضعیت‌اقتصادی-اجتماعی‌‌ درآمدماهیانه، وبرای‌آب مصرفی از کنتور‌آب، برای ‏فاضلاب تولیدی‌از دبی سنجی‌وبرای سرانه‌ بار‌آلی‌ ازنمونه‌گیری‌24ساعته استفاده‌گردید. اندازه گیری در دوفصل تابستان وزمستان انجام گردید.
یافته‌ها: مصرف‌آب‌ سه منطقه کسری،الهیه وتعاون درتابستان (75 ±398،48 ±291و50±188) ودرزمستان به ترتیب برای سه منطقه (25±200،35 ±188و 41 ±140( ‌تفاوت معنی‌داری‌نشان داد، لیکن بارآلی‌هرسه منطقه‌علیرغم‌تفاوت‌ ظاهری‌ اختلاف‌ معنی‌ داری‌ نشان‌نداد.  سرانه آب مصرفی با وضعیت اقتصادی-اجتماعی رابطه معنی‌داری دارد(r² =   0/977 و< 0/001  p)، اما  میزان سرانه فاضلاب تولیدی مناطق(60±220، 15 ±204و 34 ±170) برای‌شرائط‌گرم‌و (21±170 ، 31 ±158و 29±112 (برای‌شرایط سرد،ازنظر آماری اختلاف معنی داری نشان نمی‌دهند(r² = 0/371 و< 0/001  p)و‌سرانه‌فاضلاب‌تولیدی‌تفاوت چشمگیری در سه منطقه نداشت .
نتیجه‌گیری: این‌مطالعه‌تاثیر دوپارامتر، درآمدو‌تغییرات‌فصلی‌را‌بر میزان‌سرانه مصرف آب و سرانه‌تولید فاضلاب، بار‌آلی قابل‌تجزیه میکربی تأییدمی نماید. مصرف آب‌و تولید سرانه فاضلاب‌در شرائط‌گرم به طور چشمگیری بیشتر‌ از شرایط‌سرد‌می‌باشد. ارتباط‌سرانه مصرف‌آب‌با درآمد اقتصادی چشمگیر، لیکن سرانه‌تولید فاضلاب، تفاوت‌محسوسی‌نشان نمی دهد.همچنین‌این مطالعه‌برآورد‌میزان سرانه‌مصرف آب، وبالتبع‌آن میزان‌ سرانه‌فاضلاب تولیدی‌و‌میزان ماده‌آلی‌قابل‌تجزیه زیستی‌‌رادررابطه با‌درآمد‌اقتصادی‌ ودمای محیط مقدور می‌نماید.

---

زمینه و هدف: امروزه به استفاده از زایدات به عنوان جاذب توجه زیادی شده است. در این مطالعه یک ماده زاید تولید شده در واحد انعقاد و لخته سازی تصفیه خانه های آب به عنوان جاذب برای حذف رنگ از فاضلاب مطالعه شد.
روش بررسی: پس از تعیین مشخصات جاذب، اثر pH، دوز جاذب، غلظت رنگ و زمان تماس بر کارایی حذف یک رنگ آزو به عنوان مدل (RR198) مطالعه شد. سپس ایوترم جذب رنگ با استفاده از دو مدل لانگمایر و فروندلیچ بررسی گردید.
یافته ها: آزمون های تعیین مشخصات جاذب نشان داد که ماده مورد استفاده به عنوان جاذب عمدتا از هیدروکسید فریک تشکیل شده است. سطح ویژه جاذبm²/g  107 به دست آمد. نتایج نشان داد که حدکثر حذف رنگ در pH 7 تا 8 و دوز جاذب 2 گرم بر لیتر به دست آمد. با افزایش غلظت رنگ از 25 به mg/l 100 کارایی حذف رنگ در زمان تماس 140 دقیقه از حدود 100% به 65% کاهش یافت. نتایج مطالعه جذب بیشترین همبستگی را با مدل لانگمایر نشان داد. حداکثر ظرفیت جذب بر اساس مدل لانگمایر mg/g 4/34 حاصل شد.
نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده، لجن تولید شده در واحد انعقاد و لخته سازی تصفیه خانه های آب های سطحی می تواند ماده مناسبی به عنوان جاذب برای حذف رنگ از فاضلاب مورد توجه قرار گیرد.

---

زمینه و هدف: یکی از پیامدهای زیست محیطی شهرک‏های صنعتی، ایجاد آلودگی زیست محیطی از جمله تولید فاضلاب‏های صنعتی می‏باشد. در این شهرک‏ها باید فاضلاب‏های صنعتی قبل از ورود به آبهای پذیرنده به روش مناسب تصفیه گردد. اما احداث تصفیه‌خانه‌های فاضلاب به تنهایی نگرانی‌های زیست‌محیطی را بر طرف نمی‌کند بلکه برای رسیدن به استانداردهای مطلوب زیست محیطی باید عملکرد این تصفیه‌خانه‌ها مدام تحت بررسی و ارزیابی قرار گیرند. لذا هدف از این مطالعه بررسی عملکرد لجن فعال در تصفیه فاضلاب شهرک صنعتی آق‏قلا در استان گلستان می‏باشد.
روش بررسی:  این مطالعه از نوع توصیفی- مقطعی می‌باشد که در واحد آزمایشگاه تصفیه‌خانه فاضلاب شهرک‌ صنعتی آق‏قلا واقع در استان گلستان در سال 1386 طی مدت 12 ماه به انجام رسید. هر سه روز یکبار آزمایش COD (اکسیژن مورد نیاز شیمیایی و هر هفته یکبار آزمایش اکسیژن مورد نیاز بیوشیمیایی (BOD) ‌شد . پارامتر pH روزانه به وسیلۀ pH متر اندازه‌گیری شد. نمونه برداری از پساب خروجی به صورت لحظه‌ای انجام شد، ولی از نمونه‌های بردداشت شده ازفاضلاب ورودی به تصفیه‌خانه به صورت نمونه‌برداری مرکب بود. جمعاً 120 بار از فاضلاب و پساب نمونه‌برداشته شد وآزمایشات بر روی آنها انجام شد. آزمایشات مربوط به مواد جامد معلق (TSS) و مواد جامد محلول (TDS) نیز به صورت هر 10 روز یکبار انجام شد. آزمایشات صورت گرفته بر اساس آخرین روش ارائه شده در کتاب استاندارد متد انجام شد. در پایان با استفاده از نرم افزاز Excel داده‌ها را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادیم.
یافته‌ها: میانگین BOD، COD و TSS ورودی به تصفیه خانه به ترتیب 17/1196، 58/1854 و 25/1232 میلیگرم بر لیتر بود که بیشترین بار آلی ورودی به تصفیه‏خانه مربوط به ماههای شهریور و مهر بوده است. میانگین کل راندمان حذف برای COD ، BOD و TSS به ترتیب برابر با66/96 ، 2/98 و 6/97 درصد محاسبه شد.
نتیجه‌گیری: کیفیت پساب خروجی از تصفیه‌خانه شهرک صنعتی آق‌قلا در اکثر ماه‌های سال مطابق استانداردهای دفع پساب بود و در کل کارایی این تصفیه‌خانه (سیستم لجن فعال) در حذف آلاینده‌های ورودی بسیار عالی بود. البته در برخی موارد کیفیت پساب خروجی منطبق با استانداردها نبود مثلاً COD خروجی در ماههای تیر و بهمن و اسفند بالاتر از حد استاندارد بود  که عواملی مثل بالا بودن مقدار TSS ورودی در این ماهها از موارد اثرگذار بر این قضیه بودند. در کل   اگرچه در مواردی پساب خروجی منطبق با استانداردهای زیست محیطی نبود ولی با مدیریت ونظارت دقیق بر مقدار دبی و بار آلی ورودی این نواقص به راحتی قابل برطرف شدن است.

---

زمینه و هدف: امروزه به دلیل مشکلات بهداشتی، زیست محیطی و اقتصادی کاربرد کلر، انتخاب اشعه فرابنفش جهت گندزدایی پساب یک گزینه برتر است. هدف از انجام این مطالعه بررسی امکان گندزدایی مستقیم پساب تصفیه ثانویه با اشعه UV می باشد.
روش بررسی: از دو سیستم گندزدایی فرابنفش کم فشار (LP) و فشار متوسط(MP) غوطه­ور  بطور مستقیم جهت گندزدایی پساب ثانویه تصفیه خانه فاضلاب شمال اصفهان  استفاده شد. با بهره برداری از لامپ ها به صورت منفرد و تلفیقی، پارامترهای کلیفرم کل و مدفوعی  (TC و FC ) ،  و استرپتوکوک مدفوعی (FS) مورد آزمایش قرار گرفت. همچنین پارامترهای TSS، آهن، سختی، جذب و عبور اشعهUV جهت مطالعه رسوبگذاری سطح کوارتز لامپ ها آنالیز گردید.

یافته ها: در گندزدایی پساب ثانویه توسط لامپ LP، MP و تلفیق هر دو، به ترتیب ، تعداد TC و FC ، در دوزهای اشعه 161، 350 و mws/cm²460، به حد استاندارد سازمان حفاظت محیط زیست ml) 100 FC/ 400 و TC1000 (و تعداد FS در دوزهای mws/cm²250 ، 180و mws/cm²237  به کمتر از 400 عدد در 100 میلی لیتر کاهش یافت. حداکثر رشد مجدد کلیفرم های کل و مدفوعی در پساب گندزدایی شده با لامپ LP به ترتیب 15و 3 درصد مشاهده شد. مقایسه

نتیجه گیری: نتایج حاصل نشان داد که گندزدایی مستقیم پساب ثانویه با سیستمهای LP,MPو حتی تلفیق آنها به دلیل غلظت بالای جامدات معلق مقدور  نیست. بنابراین گندزدایی پساب تصفیه خانه فاضلاب شمال اصفهان با اشعه UV مستلزم بهبود کیفیت پساب از طریق ارتقای بهره برداری سیستم یا بکارگیری واحد تصفیه پیشرفته قبل از سیستم گندزدایی است.

---

زمینه و هدف: شبکه های فاضلابرو و تصفیه خانه ها محیطی مناسب برای رشد و تکثیر بعضی از گونه های سوسریها می باشند. باتوجه به اینکه هر ساله شرکت آب و فاضلاب استان برای سمپاشی به منظورکنترل سوسری ها هزینه های زیادی را متقبل می شود، مطالعه حاضر به منظور تعیین فون سوسری ها در شبکه فاضلاب شهر قم و انتخاب  بهترین روش مبارزه می باشد تا یک کنترل موفقیت آمیز با کم ترین هزینه ممکن انجام گیرد.
روش بررسی: دراین طرح تعداد 120  آدمرو در قسمت های مختلف شهر قم انتخاب و پس از شمارش تعداد سوسری های آنها به گروه های مختلف تقسیم و در هر گروه یک نوع سم و در مجموع 8 نوع سم شامل دیازینون، سیمپراتور،  دورسبان، آیکون، فایکام، سایپرمترین، دلتامترین و سولفاک مورد استفاده قرار گرفتند. یک گروه ازمنهول ها نیز به عنوان شاهد در نظرگرفته شد. شمارش و بررسی نوع سوسری ها درآدمروهای انتخاب شده  قبل ازسمپاشی، یک ماه و 5 ماه بعد از سمپاشی انجام گردید .
یافته ها: نتایج وفورگیری نشان داد که منطقه تحت مطالعه صد درصد آلوده  می باشد. وفور منهولهای تحت مطالعه به سوسری حداقل 4 عدد و حداکثر3600 عدد در یک  منهول مشاهده گردید. کاربرد حشره کش های دورسبان، سیمپراتور، سولفاک و دلتامترین به صورت ابقایی به مقدار 2 گرم در متر مربع، 100 درصد جمعیت سوسری ها را در شبکه فاضلابرو کنترل کردند. سموم آیکون، فایکام، سایپرمترین و دیازینون نتایج کمتر از 100 درصد در یک ماه بعد از سمپاشی در کنترل سوسری ها داشته اند. جمعیت سوسری ها 5 ماه بعد از مصرف سم دورسبان در حد نزدیک به صفر (78/99) باقی مانده است. روش مه پاشی منهولها با سیمپراتور، 100 درصد سوسری ها را کنترل کرده است.
نتیجه گیری: موثرترین روش کنترل سوسری ها مربوط به کاربرد سم دورسبانEC به مقدار 2 گرم در متر مربع در شروع فصل گرما می باشد با توجه به نتایج مبارزه و هم چنین شرایط آب و هوایی شهر قم در صورتیکه زمان مبارزه صحیح انتخاب شود (20 اردیبهشت  تا20 خرداد) با اجرای یک بار مه پاشی و یک بارسمپاشی ابقایی به فاصله 5/1-1ماه با تقدم مه پاشی با دورسبان یا سیمپراتور می توان جمعیت سوسری ها را به مدت طولانی در حد صفر نگاه داشت. نتایج آزمون های آماری انجام شده نشان داد کاهش میزان سوسری ها 1ماه پس از سمپاشی در تمام موارد معنی دار بوده است (p-value  کمتر از05/ )، ولی این کاهش بعد از 5 ماه در تمام موارد معنی دار نبوده است. .هم چنین کاهش سوسری ها درمنهول های شاهد یک و 5 ماه بعد معنی دار نبوده است.

---

زمینه و هدف: به دلیل محدود بودن منابع قابل دسترس آب، کاهش میزان نزولات جوی، افزایش جمعیت و توسعه شهرنشینی و گسترش صنایع، استفاده بهینه از منابع موجود آب و جلوگیری از آلودگی آن که در جهت توسعه پایدار و حفظ محیط زیست و سلامت و بهداشت عمومی می باشد به یک امر غیر قابل اجتناب و ضروری تبدیل شده است. هدف از این مطالعه نشان دادن وضعیت کیفی رودخانه مهران رود و تعیین آلوده بودن یا آلوده نبودن آن به فاضلاب شهری  و ارزیابی و طبقه بندی آن بر اساس شاخص بین المللی کیفیت آب و نهایتا ارایه راهکارهای مدیریتی برای بهبود کیفیت آن می باشد.
روش بررسی: پیمایش مسیر عبور رودخانه مهران رود از سرچشمه تا محل حوزه آبریزی که وارد آن می شود به منظور تعیین نمودن محل های دقیق انشعابات رودخانه، ورود رواناب های داخل شهری و اتصال فاضلاب های شهری صورت گرفت. در این پیمایش تصمیمات لازم در خصوص محل های نمونه برداری و نیز مشخص نمودن نقاط بحرانی و تاثیرگذار در کیفیت رودخانه انجام و سپس برنامه نمونه برداری برای آنالیز خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی اجرا گردید.
یافته ها: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که میانگین و انحراف معیار مقادیر BOD₅، COD، TSS، NO₃، DO، pH، کدورت و رنگ بترتیب برابر 30±80، 58±155، 637±1013، 2±3/7، 5/3±5/4 میلی گرم در لیتر، 1±2/7، 238±385 NTU و 70±122 TCU می باشد.
نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده از این مطالعه مشخص شد که این رودخانه کاملا آلوده به فاضلاب های شهری و غیربهداشتی می باشد. شاخص کیفی آب در گستره 41-52 در تغییر بوده و آب این رودخانه در زمره آب های طبقه 4 قرار دارد. بنابراین آب این رودخانه در حال حاضر در وضعیت بسیار خطرناک و یا سمی قرار داشته و برای شرب اصلا قابل استفاده نبوده و یا نیاز به تصفیه های خیلی اختصاصی دارد .

---

زمینه و هدف: فنل و فرمالدهید از جمله مواد اصلی تشکیل دهنده فاضلاب صنایع تولید کننده رزین هستند. به علت سمیت این ترکیبات، وجود آنها در واحدهای تصفیه بیولوژیکی مانع از عملکرد طبیعی جمعیت های میکربی می شود. در نتیجه بر فرایندهای تصفیه بیولوژیکی تاثیر منفی می گذارند. هدف از این مطالعه بررسی فرایند الکتروکواگولاسیون در حذف TOC از فاضلاب صنایع تولید رزین فنل ـ فرمالدهیدی با استفاده از الکترودهای آلومینیومی است.
روش بررسی: این مطالعه در مقیاس آزمایشگاهی است که به صورت پایلوت اجرا گردید. نمونه فاضلاب پس از تنظیم مقایر pH، هدایت الکتریکی و شدت جریان مورد نظر به درون راکتور حاوی چهار عدد الکترودهای آلومینیومی وارد شد. الکترودها به یک دستگاه منبع تغذیه الکتریکی با جریان مستقیم ( V40-0 ،  A3-0 ) متصل شدند. نمونه ها پس از گذشت مدت زمان منظم، از میانه راکتور جهت اندازه گیری TOC جمع آوری شدند. نمونه های جمع آوری شده با استفاده از دستگاه آنالیزTOC اندازه گیری شدند.
 یافته ها: نتایج حاکی از آن بود که شرایط بهینه جهت حذف TOC، شدت جریان A/m² 150، pH طبیعی فاضلاب (4) و هدایت الکتریکی ms/cm 3 است. در این شرایط میزان انرژی مصرفی  kWh/m³ 5/22 بعد از 60 دقیقه زمان واکنش بوده است.
نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که فرایند الکتروکواگولاسیون در پیش تصفیه فاضلاب های صنایع تولید رزین فنل ـ فرمالدهیدی می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

---

زمینه وهدف: هدف از انجام این تحقیق تعیین ضرایب بیوسینتیک فرآیند حذف نفت توسط میکروارگانیسم جدا شده درتحقیقات قبلی از سویه سودوموناس آئروژنوزا بر اساس معادله مونود بود
روش بررسی: در این مطالعه پارامترهای سینتیکی فرآیند حذف بیولوژیکی نفت توسط میکروارگانیسمی از سویه سودوموناس آئروژنوزا که قبلاً در تحقیقات منتشر شده قبلی از خاک پمپ بنزین جداسازی شده بود و برای تجزیه ترکیبات نفتی مورد استفاده قرار گرفته بود، تعیین گردید. میکروارگانیسم ها در این مطالعه در محیط کشت مایع که حاوی نفت خام به عنوان تنها منبع کربن بود رشد یافتند. در نهایت با تعیین مقدار میکروارگانیسم و غلظت نفت ضرایب بیوسنتیک مشخص شدند. برای این امر از معادله اصلاح شده مونود استفاده شد.
یافته ها:. ورود ترکیبات نفتی به محیط زیست در کلیه مراحل مختلف استخراج، حمل و نقل، نگهداری و... در صنایع نفت امکان پذیر است. بدین سبب محققین فراوانی بر روی حذف ترکیبات نفتی در محیط به روشهای گوناگون فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی مطالعه نموده اند. از جمله روشهای مورد استفاده در حدف ترکیبات نفتی از محیط، روشهای بیولوژیکی می باشد که به دلیل سادگی و اقتصادی بودن معمولاً بیش از سایر روشها مورد مطالعه قرار گرفته اند.
نتیجه گیری: با توجه به اینکه پل ارتباطی بین نتایج حاصل از مطالعات آزمایشگاهی و کاربردهای صنعتی حذف بیولوژیکی در تصفیه فاضلاب، تعیین ضرایب بیوسینتیک است، مطالعات بیوسینتیک برای تکمیل نتایج تحقیقات قبلی انجام پذیرفت. در این مطالعه میزان k_d برابر 107/0 بر معکوس روز، Y برابر با 882/0 میلی گرم بر لیتر، k برابر با 39/9 بر معکوس روز و در نهایت K_s برابر با 3/169 میلی گرم بر لیتر در روز محاسبه گردید

---

زمینه و هدف: در بسیاری از نقاط خشک و نیمه خشک جهان رواناب شهری به‌عنوان یکی از منابع آب قابل احیا و با ارزش مطرح است. تصفیه فاضلاب شهرها، ضمن حفظ محیط زیست، سبب بهره&thinspبرداری از فاضلاب، استحصال و بازیافت آب مصرفی می­&thinspشود. هدف از این تحقیق ارزیابی امکان استفاده از پودر دانه­&thinspهای پرگرینا در عملیات تصفیه فاضلاب در مقایسه با آلوم و پلی آلومینیم کلراید (پک) است.
روش بررسی: آزمایش های مربوط به لخته­&thinspسازی و انعقاد توسط دستگاه جار انجام پذیرفت. هم چنین اندازه&thinsp­گیری پارامترهای کیفی فاضلاب توسط روش­&thinspهای موجود در کتاب استاندارد متد انجام گرفت. لازم به ذکر است، منشا فاضلاب استفاده شده در این مطالعه،‌ فاضلاب خانگی است.
یافته ها: بررسی­&thinspها نشان داد که در غلظت بهینه&thinsp­ی پرگرینا درصد زدایش کدورت، سختی کل، سختی کلسیم، سختی منیزیم، کل کلیفرم ­ها و اشرشیاکلی به&thinspترتیب برابر 11/95، 38، 5/55، 6/46، 97 و 97 درصد است. یافته ها حاکی از افزایش راندمان مواد در صورت ترکیب پرگرینا با آلوم می&thinspباشد، شایان ذکر است که زدایش کدورت رابطه مستقیمی با درصد زدایش کلیفرم ها دارد، به طوری که با افزایش درصد کاهش کدورت میزان زدایش کلیفرم&thinsp­ها نیز افزایش می&thinsp­یابد. بیش ترین درصد زدایش اشرشیا توسط آلوم و ترکیب پلی آلومینیم کلراید با پرگرینا برابر 100 درصد است. در غلظت بهینه­&thinspی مواد فوق کیفیت فاضلاب تصفیه شده در محدوده استانداردهای محیط­ زیست جهت تخلیه به آب های سطحی، چاه جذب و یا استفاده در آبیاری است.
نتیجه گیری: نتایج برآمده از این تحقیق نشان داد این پساب را می&thinsp­توان در انواع روش­&thinspهای آبیاری به&thinsp­جز آبیاری بارانی به دلیل ایجاد سوختگی در برگ­&thinspها (بالا بودن هدایت الکتریکی) استفاده نمود. هم چنین با توجه به هزینه کم دانه­&thinspهای پرگرینا و عملکرد خوب آن در عملیات تصفیه پیشنهاد می­&thinspشود که از این گیاه به عنوان جایگزینی برای پلی آلومینیم کلراید و آلوم برای تصفیه فاضلاب استفاده گردد.

---

زمینه و هدف: با توجه به این که لجن تولید شده در تصفیه ­خانه ­ها یکی از مشکلات عمده در زمینه محیط زیست است، کاهش حجم لجن تولیدی در اثر تشکیل پلیمر از اهداف این تحقیق بود.
روش بررسی: از یک راکتور SBR (هوازی ـ بی­&thinspهوازی) به حجم 10 لیتر جهت سازگاری میکروارگانیسم&thinsp­ها و از یک راکتور تولید پلیمر (PPR) به حجم 5/1 لیتر جهت تولید پلیمر استفاده شد. خوراک این سیستم از فاضلاب شهری به همراه غلظت­ های مختلف اسیدهای چرب فرار (استات و پروپیونات سدیم) تامین گشت و زمان ­های ماند سلولی 5، 7 و 10 روز در میزان تولید پلیمر بررسی شد.
یافته&thinsp­ها: زمان ماند سلولی 5 روز با اختلاف کمی از دو زمان دیگر پلیمر بیشتری تولید کرد و استات با غلظت  mg/L 3000 در راکتور تولید پلیمر بیش ترین راندمان تولید PHA یعنی 25 درصد وزن خشک سلول را نتیجه داد.
نتیجه گیری: تولید پلیمر از لجن فعال باعث کاهش حجم لجن شد که بیش ترین میزان کاهش حجم لجن با اعمال شرایط بهینه حاصل در روند تحقیق 19 درصد بود.

---

زمینه و هدف: سورفکتانت ها یکی از بزرگ ترین زنوبیوتیک های موجود در فاضلاب های شهری و صنعتی هستند. طی یک دهه گذشته مقادیر زیادی از سورفکتانت ها به علت افزایش استفاده از دترجنت های مصنوعی در مصارف صنعتی و خانگی وارد محیط زیست شده است. در این تحقیق پتانسیل حذف آلکیل بنزن سولفونات خطی از محلول سنتتیک با فرایند اکسیداسیون پیشرفته   UV/H₂O₂ مورد بررسی قرار گرفته است.
روش بررسی: در این مطالعه برای تعیین مقدار دترجنت های آنیونی از روش متیلن بلو و برای اندازه گیری میزان جذب از دستگاه فتومتر در طول موج 652 نانومتر استفاده گردید. برای بررسی کارایی فرایند از متغیرهای غلظت پراکسید هیدروژن، غلظت اولیه دترجنت، pH و مدت زمان تابش استفاده گردید و پتانسیل استفاده از فرایند برای تجزیه آلکیل بنزن سولفونات خطی با آزمون رگرسیون خطی چندگانه آنالیز گردید.
یافته ها: راندمان تابش فرابنفش به تنهایی در حذف دترجنت در مدت زمان 20 دقیقه و در8=pH برای غلظت های دترجنت 50 میلی گرم در لیتر برابر 88/38 درصد می باشد.  نتایج این آزمایش ها نشان داد که پراکسید هیدروژن در مدت زمان های 10، 20 و 30 دقیقه هیچ تاثیری بر روی محلول دترجنت تهیه شده نداشته است. کارایی فرایند ترکیبی در مدت زمان های 10، 20 و 30 دقیقه به ترتیب برابر 2/86، 90 و 5/96 درصد بوده است.
نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد که کارایی تابش فرابنفش و پراکسید هیدروژن به تنهایی روش موثری برای حذف دترجنت آنیونی نیست ولی فرایند ترکیبی UV/H₂O₂ روش مناسبی در حذف دترجنت هاست.

---

زمینه و هدف: ترکیبات کلروفنل در منابعی، اعم از پالایشگاه ها، صنایع پتروشیمی، صنایع تولید حشره­ کش و علف­ کش ها، صنایع تولید کننده عوامل ضدمیکروبی و صنایع دارویی دارای کاربرد فراوان هستند. بدیهی است این ترکیبات می توانند از طریق فاضلاب این صنایع به محیط زیست وارد شوند. در این مطالعه کاربرد فرایند شبه فنتون (Fe⁰/H₂O₂) جهت  حذف پاراکلروفنل مورد بررسی قرار گرفته است.
روش بررسی: این مطالعه در مقیاس آزمایشگاهی و بر روی فاضلاب مصنوعی حاوی پاراکلروفنل انجام شده است. دراین بررسی با غلظت 10 میلی گرم بر لیتر پاراکلروفنل، مقادیر بهینه پارامترهای موثر بر فرایند شامل pH، پراکسید هیدروژن، پودرآهن و زمان در حذف پاراکلروفنل تعیین شد.
یافته ها: بر اساس نتایج  حاصل pH بهینه برابر با 4، نسبت مولی بهینه پراکسید هیدروژن بر پاراکلروفنل، 8/18 و پراکسید هیدروژن بر پودرآهن برابر با 4/0 و زمان بهینه 5 دقیقه به دست آمد. نتایج نشان داد که در شرایط بهینه راندمان حذف برای غلظت های 10، 50 و 100 میلی گرم بر لیتر به ترتیب برابر با 9/93، 4/94 و 3/94 بوده است. بررسی های انجام شده نشان داد، میزان معدنی شدن پاراکلروفنل کامل نبوده است.
نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از این مطالعه و مقاومت بالا در تجزیه توسط فرایندهای بیولوژیکی، می توان از فرایند شبه فنتون برای تبدیل ترکیب مقاوم  پاراکلروفنل به سایر ترکیبات آلی که قابلیت تجزیه پذیری بیولوژیکی بالاتر و سمیت کم تری داشته باشند، استفاده نمود.