فصلنامه

---

زمینه و هدف: مواد آلی طبیعی که از منابع طبیعی و مصنوعی وارد آب می شوند  به علت ویژگی های خاص از جمله ایجاد بو و مزه نامطبوع، واکنش با کلر و تشکیل فرآورده های جانبی گندزدایی، که اغلب سرطان زا می باشند و نیز عدم امکان حذف کامل در تصفیه متداول آب، از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند. آب شرب تهران عمدتا از آب سه رودخانه کرج، جاجرود و لار تامین می گردد و هدف از این مطالعه تعیین غلظت مواد آلی طبیعی منابع آب شرب تهران و اجزاء هیدروفیلیک و هیدروفوبیک آنها می باشد.روش بررسی: نمونه برداری در سه ماه متوالی (اردیبهشت، خرداد و تیر) از منابع سطحی آب شرب تهران انجام شد. نمونه ها از نظر pH ، جذب اشعه ی فرا بنفش در طول موج 254 نانومتر، هدایت الکتریکی و جذب ویژه ی اشعه ی فرا بنفش مورد آنالیز قرار گرفتند. استخراج اجزاء آب دوست و آب گریز مواد آلی طبیعی، مطابق روش5510  استاندارد متد، انجام شد.یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین غلظت مواد آلی طبیعی  در آب رودخانه کرج، جاجرود و لار به ترتیب  33/11، 9/12و53/8 با میانگین کل کربن آلی محلول برابر 92/10 میلی گرم در لیتر می باشد. درصد اجزاء آب دوست و آب گریز آب رودخانه کرج به ترتیب 41% و 59%، در آب رودخانه  لار به ترتیب 40% و60% و در آب رودخانه جاجرود به ترتیب 48% و 52% می باشد. میانگین کل درصد اجزاء آب دوست و آب گریز در منابع آب به ترتیب43% و 57% و جذب ویژه ی اشعه فرا بنفش آب رودخانه های کرج، لار و جاجرود به ترتیب 13/3، 38/2 و 92/3 می باشد.نتیجه گیری: نتیجه این بررسی نشان داد که آب های مورد مطالعه پتانسیل بالایی در تشکیل فرآورده های جانبی گندزدایی ازجمله  هالواستیک‌اسیدها و تری هالومتان ها دارند اما بدلیل اینکه نسبت اجزاء آب گریز کمی بیش از اجزاء آب دوست است،  احتمال تشکیل تری هالومتان ها بیشتر می باشد. مقدار جذب ویژه ی اشعه فرا بنفش بیانگر آن است که آب دارای مخلوطی از اجزاء هیدروفوبیک و هیدروفیلیک می باشد.