زمینه و هدف: شیر یکی از مهمترین اجزای غذایی انسان به حساب می‌آید. استفاده مداوم از سموم دفع آفات در دهه‌های اخیر منجر به آلودگی خاک، آب، هوا و شیر و ایجاد نگرانی عمومی در جامعه شده است. مواجهه طولانی مدت با باقیمانده سموم دفع آفات در زنجیره غذایی می‌تواند مضر باشد، بنابراین نیاز به کنترل شرایط زیست‌محیطی در راستای ارتقاء شیوه‌های فرآوری غذای سالم و پایدار وجود دارد.
روش بررسی: در این تحقیق 30 نمونه شیر خام گاو در مهر ماه سال 1399 به‌طور تصادفی از مراکز جمع‌آوری شیر خام در شهر ارومیه جمع‌آوری و جهت سنجش باقیمانده سموم با دستگاه گاز کروماتوگرافی با طیف سنجی جرمی GC-MS)) مورد بررسی قرار گرفت.
یافته‌ها: ترکیبـات ارگـانوکلره در برخـی نمونـه‌هـای شـیرگاو خام شناسایی شدند .بالاترین میزان باقیمانده این سموم مربوط به سم لیندان (γ- HCH) با دامنه mg/kg 0/6 – 0/3 در 5 نمونه شیر بود. تعداد 15 نمونه از 30 نمونه مورد سنجش حاوی باقیمانده سم آترازین با دامنه mg/kg1/33– 0/8 و 13 نمونه نیز دارای سم آلاکلر با دامنه mg/kg0/5 – 0/35 بودند. سموم در تمام نمونه‌های شیر آلوده در مقادیر بیشتر از مرز بیشینه آفت‌کش (MRL) طبق مقادیر ذکر شده توسط اتحادیه اروپا وجود داشتند.
نتیجه‌گیری: بررسی حاضر نشان داد که باقیمانده سموم ارگانوکلره آلاکلر، آترازین و لیندان از مقدار MRL طبق بیانیه اتحادیه اروپا (EC) بیشتر بود. همچنین این مطالعه کاهش استفاده از آفت‌کش‌های ارگانوکلره هپتاکلر، آلدرین و ایزومرهای هگزاکلروسیکلوهگزان (HCH) از نوع α،β ، γ را منعکس می‌سازد.
