فصلنامه

---

 زمینه و هدف:امروزه تولید ورمی کمپوست از پسماندهای غذایی یکی از روش­های مناسب دفع پسماندهای غذایی به شمار می­رود که محصول آن به عنوان کودی سودمند در کشاورزی و باغداری کاربرد دارد، از طرفی این فرآیند علاوه بر تولید کود مفید کشاورزی محصولات جانبی نیز دارد که یکی از آنها خود کرم­ها می­باشند که با پرورش آنها می­توان از این موجودات در انواع محصولات به خصوص در تولید غذای طیور و ماهی استفاده کرد. لذا تعیین شرایط بهینه انجام فرآیند ورمی کمپوست پسماندهای غذایی و همچنین رشد کرم­ها در این پسماندها حائز اهمیت است. هدف از این مطالعه تعیین حدود دما و رطوبت بهینه رشد کرم­ها و پیشرفت فرآیند در تولید ورمی کمپوست از پسماندهای غذایی بود.
روش بررسی: در این مطالعه از کرم های گونه (Eisenia foetida) ای زنیا استفاد شد. انجام فرآیند در محیط های کوچک  به اندازه گلدان به ارتفاع cm15و قطرcm12 و به مدت یک ماه صورت گرفت،  سه بازه دمایی 5-15، 15- 25و 25-35 درجه سانتی­گراد و سه بازه رطوبتی 55-65% ، 65-75% و75-85% استفاده شد.
یافته­ها: برای آنالیز آماری نتایج از آزمون چند متغیره استفاده شد که تحلیل نتایج نشان دهنده معنی­دار بودن تاثیر دما و رطوبت بر نسبت ‍C:N در فرآیند می­باشد .(P_value<0.05)
نتیجه گیری: نتایج نشان داد که دمای 15-25 درجه سانتی­گراد برای انجام فرآیند مناسب­تر می­باشند. بر طبق نتایج با افزایش یا کاهش دمای محیط، مانند فصل زمستان و تابستان، نگهداری رطوبت در حد 65-75% در انجام بهتر فرآیند موثر است. با توجه به نتایج به دست آمده، همچنین به نظر می­رسد که دمای 15-25 درجه و رطوبت 65-75% برای رشد کرم­ها شرایط بهتری باشد.

---

زمینه و هدف: کود کمپوست برای بهبود ساختار و مواد مغذی خاک سودمند است. فلزات سمی مهمترین آلاینده‌هایی هستند که می‌توانند از طریق کود کمپوست وارد چرخه غذایی شوند و اثرات مضری بر سلامت انسان‌ ‌بگذارند. در این مطالعه میزان آرسنیک، جیوه، کادمیوم و سرب موجود در 6 مارک ورمی کمپوست تولیدی از پسماندهای آلی شهر تهران بررسی و مقایسه‌ این مقادیر با استانداردهای داخلی و جهانی انجام شد.

روش بررسی: این تحقیق یک مطالعه‌ توصیفی – تحلیلی بود که در آن 6 مارک مختلف به صورت تصادفی از مراکز توزیع ورمی کمپوست شهر تهران انتخاب و از هر مارک چهار نمونه تهیه گردید. در مجموع 24 نمونه تهیه گردید. سپس نمونه‌ها به روش TCLP (روش استخراج ویژه سمیت) استخراج و پس از صاف‌سازی، غلظت فلزات موجود به وسیله‌ دستگاه ICP اندازه‌گیری شد. سپس داده‌ها به وسیله نرم افزار Excel مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها: میانگین و انحراف معیار غلظت فلزات سمی (آرسنیک، جیوه، کادمیوم و سرب) موجود در نمونه‌های ورمی کمپوست تهیه شده از هر مارک بر حسب میلی گرم بر کیلوگرم جرم کمپوست گزارش شد. بیشترین میانگین غلظت آرسنیک، کادمیوم، جیوه و سرب در مارک‌های ورمی کمپوست شهر تهران به ترتیب 7/45، 0/15‌، 0/19 و mg/kg 79/95 برآورد شد.

نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که غلظت فلزات سمی در نمونه‌های ورمی کمپوست حاصل از پسماند آلی شهر تهران پایین‌تر از حد مجاز استانداردهای ملی ایران و جهان است.