فصلنامه

---

 زمینه و هدف:امروزه تولید ورمی کمپوست از پسماندهای غذایی یکی از روش­های مناسب دفع پسماندهای غذایی به شمار می­رود که محصول آن به عنوان کودی سودمند در کشاورزی و باغداری کاربرد دارد، از طرفی این فرآیند علاوه بر تولید کود مفید کشاورزی محصولات جانبی نیز دارد که یکی از آنها خود کرم­ها می­باشند که با پرورش آنها می­توان از این موجودات در انواع محصولات به خصوص در تولید غذای طیور و ماهی استفاده کرد. لذا تعیین شرایط بهینه انجام فرآیند ورمی کمپوست پسماندهای غذایی و همچنین رشد کرم­ها در این پسماندها حائز اهمیت است. هدف از این مطالعه تعیین حدود دما و رطوبت بهینه رشد کرم­ها و پیشرفت فرآیند در تولید ورمی کمپوست از پسماندهای غذایی بود.
روش بررسی: در این مطالعه از کرم های گونه (Eisenia foetida) ای زنیا استفاد شد. انجام فرآیند در محیط های کوچک  به اندازه گلدان به ارتفاع cm15و قطرcm12 و به مدت یک ماه صورت گرفت،  سه بازه دمایی 5-15، 15- 25و 25-35 درجه سانتی­گراد و سه بازه رطوبتی 55-65% ، 65-75% و75-85% استفاده شد.
یافته­ها: برای آنالیز آماری نتایج از آزمون چند متغیره استفاده شد که تحلیل نتایج نشان دهنده معنی­دار بودن تاثیر دما و رطوبت بر نسبت ‍C:N در فرآیند می­باشد .(P_value<0.05)
نتیجه گیری: نتایج نشان داد که دمای 15-25 درجه سانتی­گراد برای انجام فرآیند مناسب­تر می­باشند. بر طبق نتایج با افزایش یا کاهش دمای محیط، مانند فصل زمستان و تابستان، نگهداری رطوبت در حد 65-75% در انجام بهتر فرآیند موثر است. با توجه به نتایج به دست آمده، همچنین به نظر می­رسد که دمای 15-25 درجه و رطوبت 65-75% برای رشد کرم­ها شرایط بهتری باشد.