فصلنامه

---

زمینه و هدف : تامین آب آشامیدنی سالم یکی از اهداف مهم در جوامع بشری است و دستیابی به توسعه و پیشرفت در سایه سلامت افراد جامعه امکان پذیر است، واضح است که سلامتی افراد در گرو تامین آب شرب مطلوب است. این بررسی با هدف ارایه تصویری روشن از کیفیت میکربی آب شرب 116 روستای تحت پوشش آب و فاضلاب روستایی شهرستان سقز در سال 1386 انجام شده است.
روش بررسی : منابع آب شرب روستاهای سقز از چاه ‎های نیمه عمیق و چشمه تامین می‎شود و چون در تعدادی از روستاها از هر دو منبع استفاده می‎شد. در کل 359 نمونه برای آزمایش میکربی به فاصله زمانی ماهی یک بار برداشت شد و بر روی نمونه ها آزمون آماری رگرسیون خطی نیز انجام شد.
 یافته‎ها : میزان کلر باقی مانده در آب شرب 88/ 33 درصد جمعیت روستایی شهرستان سقز در گستره  2/0-1  میلی گرم بر لیتر است. میزان کدورت آب شرب 3/98 درصد جمعیت روستایی شهرستان سقز کمتر از حداکثر مجاز استاندارد آب آشامیدنی ایران ( 5واحد NTU )  قرار دارد. همچنین آب شرب 88 درصد از ساکنان روستاهای شهرستان سقز فاقد آلودگی کلیفرم گرماپای بوده است.
نتیجه گیری : بر اساس رهنمود سازمان جهانی بهداشت در سال 2006 برای ارزیابی سلامت میکربی آب، میانگین شاخص مطلوبیت فقدان باکتری کلیفرم گرماپای در روستاهای شهرستان سقز 88 درصد بوده که در محدوده خوب قرار دارد.

---

زمینه و هدف: در این مطالعه روند حذف کلیفرم های کل و گوارشی، هتروتروف ها و شناسایی باکتری بیماری زایE.coli O157: H7 با روش های میکروبیولوژی، ایمنولوژیک و Real Time PCR در آبگیر و واحدهای تصفیه خانه آب اصفهان بررسی گردید.
روش بررسی: پروفایل تغییرات کلیفرم های کل و گوارشی، شمارش هتروتروف ها، کدورت و کل کربن آلی در 8 نقطه شامل آبگیر سد چم آسمان، ورودی تصفیه خانه، ته نشینی، ازن زنی، فیلتراسیون و در آب خروجی تصفیه خانه تعیین گردید. وجود باکتریE.coli O157: H7 در نقاط هشت گانه، لجن حوض ته نشینی و آب حاصل از شست و شوی معکوس فیلترها با استفاده از روش ایمنولوژیک و Real time PCR مورد بررسی قرار گرفت.
یافته ها: ‌در روش ایمنولوژیک با تشکیل ذرات آگلوتیناسیون، و در روش Real time PCR با پروب های نشاندار شده وجود باکتریE.coli O157: H7 در نمونه لجن حوضچه ته نشینی تصفیه خانه به اثبات رسید، در حالی که نمونه های آب فاقد E.coli O157: H7 بود. راندمان حذف کلیفرم کل، گوارشی و هتروتروف ها توسط واحد ته نشینی، به ترتیب 5/59، 49، 8/54،  ازن زنی: 66، 8/45، 57، فیلتراسیون: 8/98، 98، 8/78، گندزدایی: 96، 100، 91 درصد می باشد.
نتیجه گیری: این مطالعه وجود سویه بیماری زای کلیفرم را در لجن حوضچه های ته نشینی تصفیه خانه آب اصفهان اثبات نمود. عدم وجود این سویه در آب خروجی حاکی از آن است که فرایندهای موجود در واحدهای تصفیه خانه قادر به حذف این باکتری قبل از رسیدن به مراحل انتهایی تصفیه خانه مثل فیلترها و واحد گندزدایی می باشند.

---

زمینه و هدف: در تصفیه خانه های آب علاوه بر تعیین ماده منعقدکننده مناسب برای حذف کدورت، یافتن روش هایی که در عین کارایی موثر منجر به کاهش مقدار مصرف ماده منعقدکننده وهزینه شود از اهمیت به سزایی برخوردار است. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثر لجن برگشتی در بهبود عملکرد منعقدکننده پلی آلومینیوم کلراید در حذف کدورت، باکتری های کلیفرم، باکتری های هتروترفیک در مرحله اختلاط سریع از آب آشامیدنی صورت پذیرفت. 
روش بررسی: به منظور تعیین حجم  بهینه لجن برگشتی تزریقی به مرحله اختلاط سریع به همراه پلی آلومینیوم کلراید در حذف کدورت، کلیفرم کل، کلیفرم مدفوعی و باکتری های هتروتروف، آزمایشات بر مبنای متغیرهایی چون حجم لجن تزریقی (0 تا 125 میلی لیتر) و کدورت های مختلف بین NTU58-112 صورت پذیرفت. درپایان هرآزمایش جار، کدورت باقی مانده وپارامترهای میکروبی نمونه ها اندازه گیری شده و کارایی ماده منعقدکننده در حذف کدورت وپارامترهای میکروبی با استفاده از آنالیز کوواریانس ودانکن تعیین ونمودارهای مربوط  با استفاده از نرم افزار Excel ترسیم شد واز نظر آماری (05/0> P) معنی دار تلقی گردید.
یافته ها: حجم لجن برگشتی بهینه به همراه پلی آلومینیوم کلراید در حذف کدورت با حداکثر کارایی حذف کدورت برابر31/98%  در دوز ppm 10 در حجم لجن تزریقی برابر10میلی لیترمشاهده شد. همچنین حداکثر کارایی حذف کدورت برابر92/98 % در دوز ppm 30 در حجم لجن تزریقی برابر4 میلی لیترمشاهده شده است.
نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که با افزایش لجن به مرحله اختلاط سریع کدورت نمونه کاهش پیدا می کند. 

---

MicrosoftInternetExplorer4 زمینه و هدف: استان گیلان با ارزش زیست محیطی بی نظیر در جنوب غربی دریای خزر واقع شده است. دفع فاضلاب‌های تصفیه نشده خانگی، صنعتی و کشاورزی به آب‌های سطحی و سپس دریای خزر سبب آلودگی قابل توجه آب‌های  منطقه و به خصوص سواحل شده و به علت دارا بودن آلودگی‌های مختلف می‌تواند سلامت شناگران را به خطر اندازد. هدف از این تحقیق بررسی میزان آلودگی میکروبی آب دریای خزر در استان گیلان است.
روش بررسی: در این مطالعه موردی 21 نقطه شناگاه ساحلی دریای خزر در استان گیلان  شناسایی و این نقاط از نظرآلودگی میکروبی به وسیله شاخص‌های میکروبی کلیفرم کل و گرماپای به همراه pH و دما و کدورت در طی یکسال 89-1388  با روش استاندارد بررسی شد. از هر ایستگاه در طی دوره نمونه برداری 6 نمونه و جمعا 122 نمونه برداشت شد. سپس داده‌ها با استفاده از نرم افزار آماری مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت.
یافته‌ها: نتایج حاصل از تحقیق نشان می‌دهد که میانگین کلیفرم کل 8/234 و کلیفرم گرماپای برابر60 MPN در100 میلی لیتر نمونه ضمن این که میانگین کلیفرم کل در ایستگاه‌های 1و2 به ترتیب 1445و600 MPN در100 میلی لیتر نمونه و کلیفرم گرماپای  در ایستگاه‌های 1و2و6و8و9و11 به ترتیب 195،3/163 ، 5/131، 5/111، 7/127، 8/118 MPN در100 میلی لیتر نمونه می باشد. همچنین رابطه معنی داری بین میزان دما، کدورت و آلودگی میکروبی مشاهده گردید(05/0>P).
نتیجه گیری: نتایج حاصل از تحقیق نشان می‌دهد که میانگین کلیفرم کل در دو ایستگاه های و میانگین کلیفرم گرماپای  در 6 ایستگاه بیش از حد استاندارد بوده و با توجه به  استانداردهای مربوط به محل‌های شنا  به عنوان خطر میکروبی برای شناگران محسوب می شود.

---

زمینه و هدف: شنا یکی از محبوب‌ترین ورزش‌ها و تفریحات است که فواید سلامتی زیادی دارد، اما از طرف دیگر آلودگی میکروبی آب استخرهای شنا از طریق سرایت و گسترش بیماری‌های عفونی تهدید مهمی علیه بهداشت عمومی محسوب می‌شود. در این تحقیق کیفیت میکروبی آب کلیه استخرهای عمومی شهر تهران ارزیابی شد و عوامل مؤثر بر آن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

روش بررسی: این مطالعه مقطعی با رویکرد توصیفی- تحلیلی در سال 1392 انجام شد. کلیه استخرهای عمومی شهر تهران بازرسی شده و نمونه‌برداری آب جهت سنجش شاخص‌های میکروبی کلیفرم‌های گرماپای و شمارش بشقابی هتروتروفیک (HPC) و پارامترهای فیزیکوشیمیایی مؤثر بر کیفیت میکروبی شامل کدورت، کلر باقیمانده و pH صورت گرفت و از شاخص مجموع کیفیت میکروبی آب استخر برای توصیف وضعیت کلی استفاده شد. عوامل محتمل مؤثر بر کیفیت آب نیز از طریق بازرسی با استفاده از چک لیست بررسی شدند.

یافته‌ها: بررسی کیفیت میکروبی آب استخرهای شنا نشان داد که شاخص‌های میکروبی کلیفرم‌های گرماپای و HPC به ترتیب در  91/4 و 84/5  % موارد در سطح مطلوب قرار داشتند. سطح مطلوبیت پارامترهای کلر آزاد باقیمانده، کدورت، pH و دما نیز به ترتیب 82/7، 45/5، 85/6 و 65/4% بدست آمد. بر اساس شاخص مجموع کیفیت میکروبی آب استخر، کیفیت آب استخرها در 39/6 % موارد عالی، در 50/4 % موارد خوب و در بقیه موارد پایین تر از حد مناسب ارزیابی شد. کلر آزاد باقیمانده و کدورت آب، بار شناگران، دوره بازگشت آب به استخر، مقدار رقیق‌سازی و تعویض آب، نظافت، استفاده از دوش و حوضچه گندزدایی و نحوه بهره‌برداری سیستم تصفیه آب تاثیر معنی‌داری (P<0/05) بر روی شاخص‌های میکروبی مورد مطالعه داشتند.

نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه نشان داد که وضعیت کلی کیفیت میکروبی آب استخرهای تهران قابل قبول بوده و تجزیه و تحلیل نتایج، مداخلات مؤثرتر بر بهبود کیفیت میکروبی آب استخرهای مورد مطالعه را مشخص نمود.

---

زمینه و هدف: با صنعتی شدن جوامع و افزایش بهره ­وری از آب‌های سطحی، آلودگی رودخانه­ ها توسط آلاینده­ های کشاورزی، صنعتی و فاضلاب‌های انسانی افزایش یافته است. لذا بررسی آلودگی‌ رودخانه‌‌ها جهت برنامه‌‌ریزی‌های منطقه‌ای و زیست‌محیطی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برای ارزیابی آلودگی آب‌های سطحی تعدادی از شاخص‌های کیفیت آب­ های سطحی مورد بررسی قرار گرفتند.
روش بررسی: برای بررسی کیفیت آب رودخانه مهابادچای از شاخص کیفیت منابع آب سطحی ایران (_SCIRWQI) استفاده شد. نمونه­ برداری‌ در طول رودخانه مهابادچای و با در نظر گرفتن مواردی مانند محل‌های نزدیک به زهکش‌های احداث شده در سواحل رودخانه و مکان­ های تخلیه پساب‌های کشاورزی و خانگی انجام شد.
یافته‌ها: ضریب همبستگی پیرسون بین پارامترهای فیزیکی و شیمیایی و میکروبی آب نشان می‌دهد که کلیفرم مدفوعی، BOD، COD، نیترات، آمونیوم و فسفات، کدورت و سختی کل با یکدیگر ارتباط معنی‌دار مثبت در سطح 99 درصد (0/01>p) دارند. طبق این شاخص، نمونه­ های بالادست رودخانه در رده خوب، ایستگاه­ های میانی در رده نسبتا خوب تا متوسط، و نمونه­ های پایین دست رودخانه در رده نسبتا بد طبقه ­بندی می ­شوند.
نتیجه‌گیری: بررسی ارتباط بین هر پارامتر و شاخص IRWQI_SC نشان داد که کلیفرم مدفوعی، BOD، COD، آمونیوم و کدورت اثرپذیری بیشتری در تعیین این شاخص دارند. اغلب پارامترهای مورد بررسی، در بالادست رودخانه کم و به‌تدریج در طول رودخانه و به طرف مناطق شهری و صنعتی به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته است.