فصلنامه

]زمینه و هدف: مجموعه‌های آبی از جمله جکوزی‌ها از پرطرفدارترین مراکز تفریحات آبی برای مردم بشمار می‌روند که عدم رعایت معیارهای بهداشتی در آنها می‌تواند منجر به افزایش رشد میکروبی در آب آنها و در نتیجه افزایش شیوع بیماری‌های عفونی شود. این تحقیق با هدف بررسی جامع آب جکوزی‌های شهر یزد و مقایسه نتایج با استانداردهای ملی و بین المللی صورت گرفته است. روش بررسی: این تحقیق یک مطالعه توصیفی- تحلیلی بوده که جامعه آماری آن شامل جکوزی‌های شهر یزد است. نمونه‌برداری از کلیه جکوزی‌ها هر دو هفته یکبار و به مدت 3 ماه (تابستان 1390) انجام گردیده و پارامترهای درجه حرارت، pH، میزان کلر باقیمانده، کدورت، قلیاییت، سختی، جمعیت باکتری‌های هتروتروف، استافیلوکوک‌اورئوس، سودوموناس‌آیروژینوزا، استرپتوکوک ‌مدفوعی و کلیفرم‌مدفوعی مطابق با روش‌های استاندارد مورد آزمایش قرار گرفته‌اند. از نرم افزار SPSS و آزمون‌های آماری ANOVAو T-test یا Kruskal-Wallis و Mann-Whitney برای توصیف داده‌ها استفاده و نتایج حاصل از تحقیق به روش مقایسه با استانداردها نیز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: با توجه به نتایج این مطالعه، میانگین کلر آزاد و ترکیبی باقیمانده به ترتیب برابر با 0/628mg/L و 0/337، قلیاییت 141/928mg/LCaCO3 و سختی برابر با 275mg/LCaCO3 بوده است. میانگین pH، کدورت و دما به ترتیب برابر با 7/88، 0/457NTU و 38/121C بود و از نظر باکتری‌های شاخص، میانگین جمعیت باکتری‌های هتروتروف، استافیلوکوک‌اورئوس، سودوموناس‌آیروژینوزا و کلیفرم‌مدفوعی به ترتیب 20465/7، 120/77، 209/91 و 31/143 در 100mL بوده است. آنالیز آماری داده‌ها نشان داد بین کدورت و Pvalue = 0/018) pH) رابطه مستقیم و بین جمعیت باکتری‌های هتروتروف و کلر آزاد باقیمانده، رابطه عکس (0/026 = Pvalue) وجود دارد. نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج، پارامترهای جمعیت باکتری هتروتروف و قلیاییت کمترین تطابق را با استاندارد داشتند که نشان‌دهنده ضرورت پایش مداوم پارامترهای فیزیکی، شیمیایی و میکروبی آب جکوزی، کنترل تعداد و تراکم افراد استفاده‌کننده از جکوزی و پایش مداوم عملکرد فرایند فیلتراسیون و کلرزنی آب جکوزی‌ها است.

زمینه و هدف: حضور کارگاه‌های صنعتی میزان آلودگی‌های شهری را افزایش داده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی فلزات سنگین کارگاه‌های باتری‌سازی شهر یزد و شناسایی میزان اثرات زیست‌محیطی حاصل از این آلاینده‌ها صورت گرفته است.

روش بررسی: این مطالعه به‌صورت توصیفی تحلیلی-مقطعی انجام شد. براساس خصوصیات جغرافیایی، شهر به سه بخش تقسیم و در مجموع 30 کارگاه باتری‌سازی به‌ روش تصادفی طبقه‌بندی‌ شده انتخاب شد. فلزات سنگین (سرب، کادمیوم، کروم، روی و مس، آهن و منگنز) موجود در غبار کف با استفاده از دستگاه جذب اتمی (AAS) اندازه‌گیری شد. اثرات زیست‌محیطی ناشی از آلودگی با فلزات سنگین نیز با شاخص‌ خطر بالقوه زیست‌محیطی (RI)، شاخص آلودگی تجمعی (IPI)، ضریب آلودگی (Cf) و درجه آلودگی اصلاح‌شده (mC_d) و آزمون‌ آماری همبستگی پیرسون شناسایی شد.

یافته‌ها: روند تغییرات غلظت فلزات سنگین در ذرات غبار کف کارگاه‌ها به‌صورت آهن>مس> سرب> روی> منگنز> کروم> کادمیوم حاصل شد. لذا میانگین غلظت فلز آهن در نمونه‌ها 27011/52±4721/05 و فلز کادمیوم  78/25±21/07mg/kg بود. همچنین نتایج شاخص خطر بالقوه زیست‌محیطی (RI) نشان داد که فلزات سنگین غبار کف خطر خیلی زیاد (2816/29) دارد. میزان شاخص (mC_d) در کارگاه‌ها نیز معادل 63/35 نمایانگر این است که این کارگاه‌ها در کلاس آلودگی بسیار شدید قرار دارند. ضریب آلودگی (Cf) نیز برای فلز مس معادل 304/17 حاصل شد که آلودگی بسیار زیاد این فلز را در کارگاه‌ها نشان داد.      

نتیجه‌گیری: یافته‌ها نشان داد که غلظت زیاد فلزات سنگین در کارگاه‌های باتری‌سازی ناشی از تعامل فلزات سنگین اجزای ضایعات صنایع از جمله زباله‌های الکتریکی و باتری با گردوغبار است که منشا انسان‌ساخت دارد.  

زمینه و هدف: لجن آبگیری شده فاضلاب نوعی محصول فرعی در فرایند تصفیه فاضلاب است که در صورت عدم مدیریت مناسب می­ تواند مشکلات بهداشتی و زیست محیطی ایجاد کند. مطالعه حاضر با هدف تعیین قابلیت کمپوست شدن لجن آبگیری شده تصفیه خانه فاضلاب شهری یزد به روش ویندرو با تیمارهای مختلف انجام شد.

روش بررسی: در این مطالعه، لجن آبگیری شده فاضلاب با دو تیمار پسماند کشاورزی (کاه) و پسماند سبز (باغبانی) به ترتیب با نسبت وزنی 20:1 و 10:1 (پسماند کشاورزی:­ لجن آبگیری شده و پسماند سبز: لجن آبگیری شده) برای رسیدن به نسبت 20:C/N مخلوط و ویندروهایی به طولm 2، عرض cm 75 و ارتفاعm  1/5 ساخته شد. فرایند کمپوست‌سازی از طریق اندازه ­گیری پارامترهای دما، رطوبت، جامدات فرار، خاکستر، pH، EC، کربن آلی و برآورد نسبت C/N کنترل و در نهایت با مقادیر استاندارد اعلام شده توسط موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مقایسه گردید.

یافته ­ها: پس از گذشت 100 روز از شروع فرایند کمپوست‌سازی نسبت C/N در تیمار پسماند سبز به 6/25±13/08 و در تیمار پسماند کشاورزی به 5/35±15/46 رسید. مقدار جامدات فرار در تیمار پسماند سبز 14/01±19/8 درصد و در تیمار پسماند کشاورزی 16/06±20/71 درصد کاهش یافت. میزان EC در هر دو تیمار روند افزایشی داشت.

نتیجه‌گیری: کمپوست‌سازی منجر به بهبود شاخص­های کود آلی در لجن آبگیری فاضلاب با هر دو تیمار شد. به هر حال ویندرو حاوی پسماند سبز از لحاظ زمانی زودتر از ویندرو حاوی پسماند کشاورزی به استانداردهای تعیین شده کمپوست رسیده، رسید.