مجله تخصصی

---

مقدمه و اهداف: یکی از مهم‌ترین مسائل سلامتی جمهوری اسلامی ایران، حوادث است در این راستا آموزش کمک‌های اولیه از مهم‌ترین برنامه‌های جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران است.
روش کار: مطالعه حاضر اولین ارزشیابی گسترده این آموزش‌ها در میان داوطلبان دانش‌آموزی است که به روش مقطعی در 5 استان در سال 1386 بر روی 5626 عضو به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انجام شد. برای سنجش دانش و نگرش نمونه‌ها از پرسشنامه‌های خودایفا استفاده شد. تحلیل داده‌ها با نرم‌افزار آماری STATA 8.0 و با در نظر گرفتن طرح نمونه‌گیری پیچیده (Complex sampling design) انجام گرفت.
نتایج: دانش کل نمونه‌ها واجد میانگین امتیاز 72/2 + 36/9 (از نمره کل 18) بود (43/9- 29/9 :CI 95%). از بین نمونه‌ها، 3581 دانش‌آموز (7/63 درصد) در کلاس‌های آموزش کمک‌های اولیه هلال احمر شرکت کرده بودند که از این میان 674 نمونه (9/11 درصد) دارای سطح دانش مطلوب بودند. سطح دانش نمونه‌ها تنها با متغیر آموزش قبلی، ارتباط معنی‌دار آماری داشت (
04/0P=). میانگین امتیاز نگرش کل نمونه‌ها 73/4 + 11/20 (از نمره کل 25) برآورد شد (23/20- 98/19 :CI 95%).
نتیجه‌گیری: این تحقیق، به عنوان بخشی از خود- ارزشیابی جمعیت هلال احمر نشان داد که این جمعیت باید به افزایش پوشش آموزش کمک‌های اولیه به دانش آموزان با بهره‌گیری از روش‌های آموزشی متناسب و بازآموزی اقدام نماید. در این راستا همکاری با آموزش پرورش الزامی است. واژگان کلیدی: کمک اولیه، ارزشیابی، هلال احمر، داوطلب، ایران

---

مقدمه و اهداف: ارتقا و پیشرفت سلامت اعضای یک جامعه، بر پایه‌ی ارزیابی آن جامعه استوار است. هدف از این مطالعه، ارائه چارچوبی جهت اجرای جامع و مشارکتی ارزیابی جامعه برای تعیین وضعیت سلامت، اولویت‌بندی مشکلات در راستای ارتقای سلامت، تدوین مداخله‌های مؤثر، ارزشیابی سیاست‌ها و برنامه‌های بهداشت عمومی ساکنان منطقه و ارایه الگوی مناسب برای مطالعات دیگر بود.
روش کار: این مطالعه براساس تجارب گروه پزشکی اجتماعی، اپیدمیولوژی و آمار زیستی دانشگاه علوم پزشکی تهران از سال 1368 و مدل کارولینای شمالی از سال 2002 میلادی در هشت مرحله اجرا گردید. تیم ارزیابی جامعه در برگیرنده‌ی دامنه وسیعی از ذینفعان کلیدی و مردم محلی در سه سطح مشارکتی شامل گروه مشورتی، گروه کار و ناظر پروژه بود. داده‌ها به روش مشاهده، مصاحبه، بحث گروهی متمرکز و فهرست منابع سلامت جامعه جمع‌آوری شد. همزمان با جمع‌آوری داد‌ها، نقشه‌های دارایی جامعه آماده گردید. سپس آمارهای زیج حیاتی به دو روش کمی و کیفی بررسی شد و اطلاعات در دسترس از آمارهای شهرستان و نیروی انسانی خلاصه گردیدند. داده های  مرتبط به بررسی کیفی تحلیل محتوا شدند. در مرحله بعدی (چهارم)، داده‌های سلامت شهرستان با داده‌های جامعه ترکیب شده و نتایج حاصل از این ترکیب به جامعه گزارش گردیدند از روشHanlon  شامل سه ملاک وسعت، خطرناک بودن و قابلیت اصلاح جهت اولویت‌بندی مشکلات بهره گرفته شد.
نتایج: تیم ارزیابی جامعه مصرف مواد مخدر، استعمال سیگار و افسردگی را به عنوان مهم‌ترین مشکلات اولویت‌بندی نمودند. بعد از ایجاد پرونده ارزیابی جامعه، برنامه عملیاتی سلامت جامعه تدوین و مشکلات مطرح شده براساس الویت، تعیین علل شده و فعالیت‌های مداخله‌ای و پیشگیرانه ارایه گردید.
نتیجه‌گیری: ارزیابی جامعه در این مطالعه بخوبی مشکلات موجود را آشکار ساخت. این روش برای ارزیابی مشکلات سلامتی توصیه می‌شود.

Normal 0

---

مقدمه و اهداف: زمین لرزه هر ساله منجر به مرگ و جراحات هزاران نفر می‌شود. کشور جمهوری اسلامی ایران نیز در معرض انواع مخاطرات طبیعی و انسان ساخت قرار دارد. بنا بر گزارش جهانی کاهش خطر بلایا که در سال 2009 انتشار یافته، سطح خطر ایران تنها در برابر مخاطرات طبیعی بر اساس مرگ حدود 106 هزار نفر در طی چهار دهه، 8 از 10 برآورد شده است (1).
مطالعات اندکی در این زمینه صورت گرفته است. این مطالعه با هدف توصیف میزان جراحات وارده به افراد، علل جراحات، ویژگی‌های سازه‌ای ساختمان‌ها و میزان آسیب وارده به آن‌ها، عکس العمل افراد بلافاصله بعد از زلزله انجام شد.
روش کار: این مطالعه، یک مطالعه موردی (case study) است که یک هفته بعد از رخداد زلزله در پنج روستای جنوبی شهرستان دامغان انجام شد. برای جمع‌آوری اطلاعات، از پرسشنامه بررسی آسیب‌های جسمی ناشی از زلزله، استفاده شد. از مصاحبه با مسئولین و مشاهده و مرور منابع موجود، برای جمع‌آوری اطلاعات منطقه و میزان خسارات وارده استفاده شد.

نتایج: یافته‌ها نشان داد که در این 5 روستا در اثر وقوع زلزله 4 مورد مرگ (28/0 درصد) و 56 مورد جراحات (4درصد) رخ داد. نوع جراحات در 50% موارد جراحت سطحی و 35 % کوفتگی و 10% شکستگی بوده است. جراحات در 4/87 درصد افراد به علت آسیب توسط اجزای سازه‌ای و در 1/7 درصد افراد به علت آسیب توسط اجزای غیر سازه‌ای و در 3/5 درصد افراد به علت گیر افتادگی بین اشیاء پرت شده بود.
نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که علت عمده آسیب توسط اجزای سازه‌ای (4/87 درصد) بود. شاید بتوان با افزایش مقاومت سازه‌ای ساختمان‌ها، بویژه در مناطق روستایی که لزوم انجام این امر بسیار احساس می‌شود، تعداد تلفات ناشی از زمین لرزه را به حداقل رسانید، هرگاه این امر با آموزش به افرادجامعه همراه شود، به نتایج بهتری در این زمینه می‌توان دست یافت.

Normal

---

---

مقدمه و اهداف: بر اساس مدل بین‌المللی نظام مراقبت سلامت دانش‌آموزان، ایران همانند بقیه کشورها مجموعه پیمایش‌هایی را با عنوان کاسپین اجرا کرده است. هدف از این پژوهش، مقایسه پیمایش‌های کاسپین اجرا شده و سپس پیشنهاد‌هایی برای اجرا در دوره‌های آتی است.
روش کار: مطالعه مرور نظام‏مند که در آن جمـع‌آوری اطلاعات از مستندات مربوط بــه سازمان جهانی بهداشــت (WHO) و از راه جـست‌وجو در پایگاه‌های اطلاعاتی بین‌المللی شامل Pubmed، EMBASE، Scopus، GoogleScholar، ScienceDirect و پایگاه اطلاعات کشوری شامل Magiran، SID، Irandoc، Iran medex به دو زبان انگلیسی و فارسی (در فاصله زمانی 18-2003) انجام شد. زمان و مکان اجرا، گروه هدف، پرسشنامه‌های مورد استفاده، حجم نمونه و روش نمونه‌گیری در دوره‌های اجرا شده مقایسه شده است.
یافته‌ها: مطالعه کاسپین تاکنون 5 بار در ایران ( 2015-2003) به اجرا درآمده است. این مطالعه دو پرسشنامه دانش‌آموزان و والدین دارد. در هر 5 دوره، روش‌های نمونه‌گیری و پرسشنامه‌ها در هسته اصلی مشابه هستند و در برخی جزییات که به‌صورت انتخابی به آن اضافه می‌شود، با هم تفاوت دارند. پرسشنامه‌ها بر اساس برنامه نظام مراقبت سلامت دانش‌آموزان (GSHS) و برنامه رویکـرد گام‌به‌گام سازمان جهانی بهداشت برای مراقبـت عوامـل خطـر بیماری‌هـای غیر واگیر، طراحی شده‌اند.
نتیجه‌گیری: با توجه به تغییرات اندک در هر دوره و انطباق آن با مدل جهانی، پیشنهاد می‌شود پیمایش دوره بعدی کاسپین با تبعیت از دوره‌های قبلی و مطابق استانداردهای ارائه‌شده در مدل جهانی در طی سال‌های اخیر به فاصله منطقی از پیمایش سال 2015 اجرا شود.

---

مقدمه و اهداف: نظارت‎بر پیشرفت اهداف سلامت (با تمرکز بر پوشش همگانی سلامت) از طریق دو پیمایش‌ خوشه‌ای شاخص‌های چندگانه و جمعیت و سلامت (مبتنی‎بر خانوار) هستند؛ انجام می‌شود. هدف این مقاله ارزیابی اجرای این پیمایش‏ها در کشورهای منطقه مدیترانه شرقی، بررسی وضعیت ایران در اجرای پیمایش‌ها و هم‌چنین یافتن بهترین گزینه برای اجرا در ایران است.
روش کار: در این مطالعه مروری (با بررسی پایگاه اطلاعاتی مربوط به سازمان‌های متولی این پیمایش‌ها)، تاریخچه اجرا، دستورالعمل‌های که شامل ابزارها، پروتکل و هم‌چنین شاخص‌های استخراج‌شده از این دو پیمایش بود، موردبررسی قرار گرفت.
یافته‌ها: در منطقه مدیترانه شرقی، 26 بار DHS و 56 بار MICS انجام شده است. عراق بیش‌ترین تعداد MICS و مصر بیش‌ترین تعداد DHS را انجام داده‌اند. آخرین MICS انجام‌شده نسخه 6 و آخرین DHS نسخه 7 است. در گزارش‌های جهانی تعداد پیمایش‌های DHS برای ایران صفر گزارش شده است، اما با توجه به گزارش‌های رسمی کشوری، ایران طی 5 دوره، یک یا تلفیقی از 2 پیمایش را از سال 1995 اجرا کرده است.
نتیجه‌گیری: منطقه مدیترانه شرقی، در اجرای پیمایش‌ها فعال عمل کرده است. اکنون انتخاب این‌که کدام پیمایش در ایران انجام شود؛ تفاوتی ندارد، بلکه نکته مهم این است که در جهت رسیدن به روند جهانی انجام این پیمایش‌ها، ایران (با توجه به تعهدات بین‌المللی در زمینه پایش و ارزیابی پوشش همگانی سلامت) باید در سال‎های آتی حداقل یکی از آن‌ها را اجرا کند. درصورتی‌که فقط یک پیمایش انتخاب شود، بر اساس یافته‌های حاصل از مطالعه و مقایسه‌های انجام‌شده DHS برای شرایط ایران مناسب‌تر است.