مقدمه و اهداف: مصرف دخانیات یکی از معضلات جهانی است و به عنوان مهم‌ترین علت مرگ از بیماری‌های غیر واگیر می‌باشد. این مطالعه با هدف تعیین مصرف دخانیات و همبسته‌های آن در دانش‌آموزان پسر دبیرستانی استان خراسان جنوبی در سال88- 1387 طراحی و اجرا گردید.
روش کار: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی جامعه آماری شامل تمامی دانش‌آموزان پسر شاغل به تحصیل در زمان مطالعه بود که تعداد 2371 نفر از بین آن‌ها با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب شدند. داده‌ها از طریق پرسشنامه ساختاری تکمیل و با استفاده از نرم‌افزار SPSS و آمارهای توصیفی و تحلیلی و به وسیله آزمون‌های آماری مربع کای و رگرسیون لجستیک مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج: شیوع مصرف سیگار در بین افراد مورد مطالعه 3/12 درصد برآورد گردید. مهم‌ترین انگیزه‌های شروع مصرف سیگار در بین افراد مورد مطالعه به ترتیب کنجکاوی و کسب لذت تعیین گردید. مهم‌ترین عوامل پیشگویی کننده آن کشیدن قلیان، حضور فرد سیگاری در خارج و در محل زندگی و نگرش منفی در مورد سیگار شناخته شد. شاغل بودن پدر و آموزش در مورد خطرات دخانیات به عنوان عوامل پیش‌گیری کننده مصرف سیگار برآورد گردید.
نتیجه‌گیری: آموزش اختصاصی و آگاهی عمومی در رابطه با خطرات مصرف سیگار و ایجاد مراکز مشاوره برای نوجوانان در فشارهای زندگی می‌تواند قدمی اساسی در پیش‌گیری و کنترل مصرف سیگار در دانش‌آموزان باشد.
