پاتریشیا خشایار، عباسعلی کشتکار، افشین استوار، باقر لاریجانی، هلنا جوهانسون، نیکلاس هاروی، ماتیاس لورنتزون، یوژن مک کلوسکی، جان آ کنیس،
دوره 16، شماره 4 - ( دوره 16، شماره 4 1399 )
چکیده
مقدمه و اهداف: هدف از انجام این پروژه بومی‌سازی الگوریتم ارزیابی احتمال 10-ساله شکستگی برای جمعیت ایرانی و توضیح نحوه مناسب استفاده از آن در بالین است.
روش کار: احتمال 10-ساله اختصاصی سنی شکستگی‌های اساسی ناشی از پوکی استخوان، در زنان با شاخص توده بدنی معمولی و به‌منظور تعیین احتمال شکستگی در دو آستانه مداخله محاسبه گردید. اولین آستانه، برابر احتمال شکستگی اختصاصی-سنی در افراد با T-score معادل 5/2- در گردن فمور بود. رویکرد دوم، احتمال شکستگی اختصاصی-سنی معادل احتمال شکستگی در زنان باسابقه قبلی شکستگی و در غیاب تست سنجش تراکم استخوان بود. این آستانه‌ها بر اساس راهنماهای موجود تعریف شدند. تأثیر تراکم معدنی استخوان بر مقادیر این آستانه‌ها نیز به‌طور جداگانه بررسی شد.
یافته‌ها: مشابه زنان باسابقه قبلی شکستگی، احتمال 10 ساله شکستگی اساسی ناشی از پوکی استخوان از 9/4% در 50 سالگی به 17% در 80 سالگی افزایش یافت. در صورت استفاده از T-score کمتر از 5/2 به‌عنوان معیار، احتمال شکستگی در زنان 50 ساله با توده استخوانی پایین دو برابر زنان هم‌سن ولی با توده استخوانی طبیعی و در غیاب عوامل خطر بود. در این گروه میزان افزایش نسبی احتمال شکستگی با افزایش سن کاهش یافت، و در سنین بالای 80 سال، داشتن T-score کمتر از 5/2 محافظت‌کننده بود..
نتیجه‌گیری: تعیین آستانه مداخله تنها بر اساس توده استخوانی، برای شناسایی زنان در معرض خطر شکستگی بخصوص در سنین بالا کمک‌کننده نیست. استفاده از احتمال شکستگی بر اساس "آستانه شکستگی" می‌تواند شناسایی این زنان را بهبود بخشد.
فاطمه حاجی ولی زاده، مهناز سنجری، نوشین فهیم فر، کاظم خلجی، محمد جواد منصورزاده، الهه حصاری، باقر لاریجانی، حدیث قجری، محبوبه درمان، افشین استوار،
دوره 19، شماره 2 - ( دوره 19، شماره 2، تابستان 1402 )
چکیده
مقدمه و اهداف: در ایران بسیاری از بیماران در معرض خطر پوکی استخوان، به خدمات تشخیصی پوکی استخوان دسترسی ندارند و این نشان دهنده شکاف بزرگ تشخیص و نهایتا درمان پوکی استخوان است. بنابراین، این مطالعه با هدف بررسی توزیع دستگاه های سنجش تراکم استخوان در ایران انجام شد.
روش کار: دستگاه های سنجش تراکم استخوان موجود در کشور در سال 1398 بر اساس سرشماری مورد ارزیابی قرار گرفتند. اطلاعات دستگاه به تفکیک محل استقرار، دولتی یا خصوصی بودن، استاندارد بودن و مدت زمان استفاده جمع آوری شد. به منظور محاسبه شاخص نابرابری در توزیع دستگاه ها بین شهرستان های استان، فراوانی دستگاه های مستقر در مرکز استان با خارج از مرکز استان مقایسه گردید. به منظور بررسی نابرابری توزیع دستگاه ها در بین استان های کشور از منحنی لورنز و شاخص تمرکز(Concentration index) استفاده شد. تمامی میزان ها به ازای یک میلیون نفر جمعیت بالای 50 سال محاسبه شد.
یافته‌ها: در مجموع، از تعداد 492 دستگاه سنجش تراکم استخوان موجود در کشور، 399 دستگاه (81/0%) در مراکز استان مستقر بودند. از این تعداد، 103 (20/9%) دستگاه در مراکز دولتی و 389 (79/0%) دستگاه در مراکز خصوصی بودند. به ازای یک میلیون جمعیت بالای 50 سال تعداد کل دستگاه ها، دستگاه های استاندارد، دستگاه های استاندارد با کارکرد کمتر از 10 سال و دستگاه ها در مراکز دولتی به ترتیب 33/4، 20/3، 9/9 و 7 محاسبه شد. شاخص نابرابری در توزیع دستگاه ها در شهرستان ها برابر 4/7 بود. همچنین شاخص نابرابری در توزیع دستگاه ها بین استان‌ها، 0/13 (0/25- 0/005 ,95/0 CI:) برآورد شد (0/05= P value).
نتیجه‌گیری: توزیع دستگاه های سنجش تراکم استخوان در کشور نابرابری قابل توجهی میان استان ها و شهرستان های استان دارد.
