مجله تخصصی

---

مقدمه و اهداف: عنصر آهن یکی از مهم‌ترین عناصر ضروری مورد نیاز در طی دوران بارداری می‌باشد که در رشد و تکامل جنین در داخل رحم و زایمان سالم و بی‌خطر نقش اساسی دارد. این مطالعه به هدف بررسی وضعیت کم‌خونی، فقر آهن و کم‌خونی ناشی از آن در زنان باردار ایرانی به جهت اتخاذ استراتژی‌های هدفمند از سوی سیاست‌گذاران حوزه‌ی سلامت طراحی و اجرا شده است.
روش کار: در این مطالعه مقطعی، 4368 زن باردار حاضر در ماه‌های 5 تا 9 حاملگی به روش خوشه‌ای از 11 اقلیم مختلف کشور انتخاب شدند. سطوح هموگلوبین، هماتوکریت، متوسط حجم گلبول قرمز و فریتین سرم اندازه‌گیری شد. و شیوع کم‌خونی، کم‌خونی فقر آهن و فقر آهن در کل کشور و به تفکیک اقلیم‌ها تعیین شد. 5/21% از زنان باردار با سن حاملگی 5 تا 9 ماهه‌ی ایرانی مبتلا به کم‌خونی هستند، ‌7/42% آن‌ها مبتلا به فقر آهن بوده و نسبت ابتلا به کم‌خونی فقر آهن در آنان 4/10‌% برآورد می‌شود. شیوع کم‌خونی در زنان باردار مناطق روستائی کشور به طور معنی‌داری بیش از مناطق شهری است (به ترتیب 8/27%-2/22% در مقایسه با
6/21%-1/17%=CI95%) و بیشترین شیوع کم‌خونی و هماتوکریت پائین در زنان باردار اقلیم 5 (سیستان و بلوچستان، جنوب کرمان و جنوب خراسان) مشاهده شد (به ترتیب2/44% ،5/40%) و کم‌ترین میزان شیوع کم‌خونی در زنان باردار اقلیم 6 (اصفهان، یزد، کهکیلویه و بویراحمد و شمال کرمان) وجود داشت (به ترتیب 0/9% ،8/10%).
نتایج: مصرف مکمل آهن (حتی به صورت نامنظم) نیز در کاهش احتمال ابتلا به کم‌خونی مؤثر بود اما تأثیر آن بر کمبود هماتوکریت فقط در نمونه‌هایی دیده شد که مصرف مکمل آهن را به صورت منظم گزارش نموده بودند.
نتیجه‌گیری: کم‌خونی هم‌چنان یکی از مشکلات بهداشتی زنان باردار کشور به حساب می‌آید و گرچه تداوم برنامه مکمل یاری در آنان باید مد نظر قرار گرفته شود اما رفع پایدار کم‌خونی در زنان باردار کشور نیازمند ارائه مداخلات جامع‌تر به گونه‌ای می‌باشد که تمامی گروه‌های هدف به خصوص زنان سنین باروری را مورد هدف قرار دهد.

---

مقدمه و اهداف: با توجه به نقش رادیکال‌های آزاد در پاتوژنز آرتریت روماتوئید، این مطالعه با هدف بررسی اثرمکمل‌یاری توام ویتامین A،C و عنصر روی برشاخص‌های اکسیدانی– آنتی اکسیدانی، التهابی و بالینی بیماران آرتریت روماتوئید غیر فعال صورت گرفت.
روش‌ کار: 49 بیمار (میانگین سنی 54/12±78/48سال) دریک کارآزمایی بالینی تصادفی شده، به دو گروه تقسیم شدند. گروه اول به مدت 12هفته همراه با داروهای معمول خود، روزانه کپسول توام ویتامینCو روی (300میلی گرم ویتامینCو5میلی گرم روی) و یک روز درمیان کپسول ویتامین ) A حاوی 25000 IU) دریافت نموده و گروه دوم در این مدت تنها داروهای معمول خود را دریافت می‌کردند. شاخص‌های بالینی (شاخص فعالیت بیماری)، بیوشیمیایی(مالون‌دی‌آلدئید و ظرفیت آنتی اکسیدانی تام) و التهابی (پروتئین CRP و ضریب سدیمانتاسیون گلبول‌های قرمز) درشروع و پایان 12هفته بررسی شدند. مقایسه تغییرات بین گروه‌ها و درون گروه‌ها به ترتیب بــــا آزمــون t-مستقل و آزمون t-مزدوج، بــا قبول سطح معنی‌داری 05/0 £P انجام گرفت.
نتایج: بعد از 12 هفته مکمل یاری، در گروه اول نسبت به گروه دوم، مقادیر مالون‌دی‌آلدئید و امتیاز فعالیت بیماری (0001/0>P) و ضریب سدیمانتاسیون (033/0=P) بــه طور معنی‌داری کاهش و ظرفیت آنتی اکسیدانی تام به طور معنی‌داری (0001/0>P) افزایش یافت. از نظر CRP، اختلافی بین دو گروه وجود نداشت (05/0 

---

مقدمه و اهداف: وبا همواره به عنوان تهدیدی برای سلامت عمومی کشورهای فقیر و در حال توسعه سراسر دنیا محسوب می‌شود. هرساله اپیدمی‌هائی از وبا دردنیا رخ می‌دهد و در ایران نیز طغیان‌هائی ازاین بیماری در طی سال‌های گذشته درنقاط مختلف کشور گزارش شده است. هدف این پژوهش بررسی اپیدمی و ارتباط بروز بیماری با عوامل خطرساز آن به منظور شناسائی عوامل خطرآن و البته با هدف کاربردی کنترل اپیدمی درهمان زمان بوده است.
 روش کار: این مطالعه، یک مطالعه مورد- شاهدی (case control) به منظوربررسی اپیدمی (outbreak investigation) می‌باشد. 54 مورد بیمار مبتلا به وبای تشخیص داده شده بر اساس نتایج آزمایشگاهی با 106 شاهد از همسایه‌های بیماران که از نظر گروه سنی وجنسی همسان شده بودند مورد مطالعه قرارگرفتند.
نتایج: در طی بروز اپیدمی وبای کرج درسال 1387در مجموع 54 مورد کشت مدفوع از نظر ویبریو کلرا، سروتایپ اینابا، مثبت اعلام گردید. بر اساس نتایج این مطالعه نسبت شانس برای عوامل خطر مصرف سبزیجات و میوه‌جات 35/3 و مصرف یخ کارخانه‌ای 43/4 بدست آمد
نتیجه‌گیری: مصرف میوه و سبزیجات و مصرف یخ کارخانه‌ای دو عامل خطر بروز وبا درطی این طغیان بودند. در همان زمان از سبزیجات مصرفی درزمان اپیدمی در سطح شهرستان نیز نمونه برداری بعمل آمد که بعضی ازنمونه سبزیجات از نظر ناگ (NAG) مثبت بودند. در اپیدمی‌های وبا در ایران باید کنترل سبزیجات وروش آبیاری آن‌ها و آب مصرفی کارخانه‌های یخ‌سازی مورد توجه جدی قرار گیرد. با توجه به نقش این عوامل درچند اپیدمی وبا وبیماری‌های روده‌ای دیگردرکشور درسال‌های گذشته، به منظورپیشگیری ازطغیان‌های در آینده، باید برنامه‌هائی برای بهداشتی کردن این موارددرکشوربه عمل آید.

---

Normal 0 false false false EN-US X-NONE AR-SA مقدمه و اهداف: از آنجایی که زندگی در خوابگاه می‌تواند بر کیفیت خواب دانشجویان موثر باشد، این مطالعه با هدف تعیین کیفیت خواب دانشجویان ساکن در خوابگاه‌های دانشگاه علوم پزشکی تهران و برخی از عوامل تعیین کننده آن انجام گردید.
روش کار: پژوهش حاضر یک مطالعه مقطعی توصیفی- تحلیلی بود که بر روی 277 نفر از دانشجویان ساکن خوابگاه‌های دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام گردید. روش نمونه‌گیری در این مطالعه تصادفی طبقه‌بندی شده بود. ابزارهای مورد استفاده پرسشنامه دموگرافیک و نیز پرسشنامه استاندارد سنجش کیفیت خواب پیتزبورگ (PSQI- Pittsburgh Sleep Quality Index) بودند.
نتایج: میانگین و فاصله اطمینان نمره کلی کیفیت خواب (PSQI) در دانشجویان مورد مطالعه (04/9- 10/8) 57/8 محاسبه گردید. در مجموع3/73% از نمونه مورد بررسی دارای کیفیت خواب نامطلوب بودند. کیفیت خواب دانشجویان دختر مورد بررسی به طور معنی داری نامطلوب تر از دانشجویان پسر بود. میانگین طول مدت خواب در دانشجویان´105±´5:15 بود. میانگین طول مدت خواب در دانشجویان پسر به طور معنی‌داری بیشتر از دانشجویان دختر بود. رابطه معنی‌داری بین متغیرهای دموگرافیک (سن، مقطع تحصیلی، وضعیت تاهل، درآمد خانواده و ...) و کیفیت خواب دانشجویان ساکن در خوابگاه مشاهده نشد.
نتیجه‌گیری: براساس این مطالعه کیفیت خواب دانشجویان ساکن در خوابگاه در وضعیت نامطلوبی قرار دارد. لذا توجه به به وضعیت خواب این دانشجویان به منظور ارتقاء کیفیت خواب آن‌ها که عاملی مهم در ارتقاء سلامت آن‌هاست از سوی مدیران و برنامه ریزان بهداشتی ضروری به نظر می‌رسد.

---

Normal 0 false false false EN-US X-NONE AR-SA مقدمه و اهداف: مطالعه حاضر قصد دارد با تعیین الگوی همه‌گیری شناسی انواع سوختگی و مهم‌ترین عوامل خطر آن در استان فارس، دید وسیع‌تری از این معضل در جامعه به لحاظ محتوائی و اتیولوژی پدید آورد.
روش کار: این مطالعه یک پژوهش مقطعی توصیفی- تحلیلی است که بر روی حوادث سوختگی بروز یافته در سال 1389 در استان فارس به روش سرشماری انجام گرفته است. در این مطالعه علاوه بر تعیین مشخصات توصیفی حوادث، با استفاده از نرم افزار SPSS19 ارتباط برخی عوامل خطر مهم نیز با درصد سوختگی تعیین شده‌اند.
نتایج: در میان کل 328 نفر بیمار با میانگین سنی 94/17±93/25 مشتمل بر 178 بیمار مرد (3/54%) و 150 بیمار زن (7/45%)، شایع‌ترین سن بروز حادثه 26 سالگی، میانگین درصد سوختگی 84/26±63/36%، میانگین مدت بستری در بیمارستان 72/12±40/13روز، 249 مورد سوختگی غیر عمدی (91/75%) و 79 مورد عمدی (09/24%)، مهم‌ترین دلیل سوختگی‌های عمدی طلاق با 55 مورد (76/16%)، شایع‌ترین ماه بروز حادثه آذرماه، میزان بروز تجمعی کلی جراحات سوختگی 28/7 در صدهزار نفر و میزان کشندگی سوانح برابر 88/29% بدست آمد.
نتیجه‌گیری: با توجه به برتری سوختگی‌های غیرعمدی، میزان کشندگی نسبتاً بالا و اهمیت موارد عمدی، به نظر می‌رسد بایستی بر ریشه یابی، مراقبت، درمان و لزوم تحقیقات همه جانبه در این حوزه به عنوان یک اولویت بسیار مهم بهداشت و درمان کشور تأکید گردد.

---

مقدمه و اهداف: با وجود روند روبه کاهش شیوع بیماری‌های کرونری در کشورهای پیشرفته و پیشرفت‌های چشمگیر در درمان بیماران،میزان کشندگی در پی رخداد سکته قلبی حاد در هر دو جنس بالا باقی مانده است. تعیین عوامل پیشگویی کننده بقای کوتاه مدت از سکته قلبی می‌تواند نقش مهمی در کاهش مرگ و میر در بیماران داشته باشد.
روش کار: در این مطالعه همگروهی، اطلاعات تمامی بیماران مبتلا به انفارکتوس  قلبی حاد که درطی سال‌های1378 تا 1386 به بیمارستان‌های شهر اصفهان مراجعه کرده‌اند، درمرکزتحقیقات قلب و عروق اصفهان گردآوری شده است. با استفاده از روش رگرسیون کاکس، خطر نسبی تک متغیره و چند متغیره تطبیق شده مربوط به متغیرهای مطالعه محاسبه شد.
نتایج: در طی دوره مطالعه 8800 بیمار به مطالعه وارد شدند که 6/73%از آن‌ها مرد بودند. میانگین سنی بیماران 58/12±85/61 و میزان بقای 28 روزه کل بیماران 5/90% بود. خطر نسبی مرگ برای گروه‌های سنی 50 تا 70 سال(1/3-2 CI: 5/2RR=) و گروه سنی بالاتر از 70 سال (3/6-4 CI: 5 RR=) و در زنان (9/1-5/1 CI:7/1RR=) و در گروهی که داروی استرپتوکیناز را دریافت نکرده بودند
(1/1- 8% CI: 9/0RR=) و از نظر نوع انفارکتوس قلبی، خطر نسبی مرگ برای انفارکتوس تحتانی (8/7-2/2 CI: 2/4RR=) و برای انفارکتوس قدامی (3/13-4 CI: 2/7RR=) بود.
نتیجه‌گیری: بامشخص شدن شاخص‌های پیشگویی کننده بقای کوتاه مدت بیماران مبتلا به انفارکتوس قلبی باید در اقدامات درمانی و مراقبتی گروه‌های با خطر بیشتر )بیماران با سن بالاتر، زنان و انفارکتوس قدامی( دقت بیشتری مبذول گردد.

---

مقدمه و اهداف: وبا یک مشکل جهانی سلامت است و سلامت عموم مردم را تهدید می‌کند. تحقیق حاضر با هدف شناسایی راه‌های انتشار بیماری و عوامل تأثیرگذار بر گسترش طغیان انجام شد.
روش کار: در یک مطالعۀ مورد- شاهدی طغیان وبا در قم در سال 1390، بررسی شد. بر‌ اساس معیار اقامت در استان در 5 روز پیش از بروز علایم بالینی، 100 بیمار واجد شرایط از کل 136 مورد به ‌همراه دو شاهد برای هرمورد، که با بیماران همسان‌سازی جفتی شده بوده‌اند، وارد مطالعه گردیدند. از جدول فراوانی و رگرسیون لجستیک چند متغیره برای انجام تحلیل‌ها استفاده شد.
نتایج: 80% بیماران بین 21 تا 60 سال سن داشتند و 76% آن‌ها خانه‌دار و کارگر بودند. زنان، افراد، روستاییان، ایرانیان و بیماران سرپایی، به ‌ترتیب 51، 13، 91 و 90 درصد بیماران را تشکیل می‌دادند. 43% نمونه‌های گرفته‌شده از سبزیجات درطول فصل شیوع آلودگی به ناگ داشتند و تنها یک مورد مثبت اوگاوا جداسازی شد. مصرف سبزیجات ضدعفونی ‌نشده، سالاد و مسافرت، به‌ ترتیب نسبت شانس (فاصلۀ اطمینان 95%) (7/9-6/2) 04/5، (31/0-07/0) 15/0 و (9/0-01/0)1/0 را داشته‌اند. برخلاف تصور، نوع سالاد مصرفی می‌تواند اثر متفاوتی بر بیماری داشته باشد. بر اساس یافته‌ها مصرف سالاد آبلیمو (شیرازی) اثر محافظتی در برابر وبا داشت
(نسبت شانس (13-6/3) 9/6).
نتیجه‌گیری: مصرف سبزیجات ضدعفونی‌نشده سبب خطر بالای طغیان وبا می‌شود. ازاین‌رو به تلاش بیشتری برای حل این مسئله نیاز است. مصرف سالاد آبلیمو اثر حفاظتی در برابر وبا دارد و می‌تواند به عنوان یک راهکار مطرح باشد. 

Normal 0 false false false EN-US X-NONE AR-SA

---

مقدمه و اهدف: خود درمانی یکی از مسایل مهم بهداشتی – اجتماعی است. مطالعه حاضر به منظور بررسی خوددرمانی و عوامل مؤثر بر آن در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال،1390 انجام گرفته ‌است.
روش کار: این مطالعه از نوع مطالعه‌های توصیفی– تحلیلی است و به‌صورت مقطعی انجام شد. در این مطالعه، 600 نفر بررسی شدند. داده‌ها از طریق پرسش‌نامۀ خود‌ساخته جمع‌آوری شد و سپس، اطلاعات به‌صورت توصیفی و تحلیلی گزارش گردید.
نتایج: میزان خود‌درمانی در کل این مطالعه، 217 مورد، یعنی 7/35% بود. میزان مصرف در دختران بیشتر از پسران بود، ولی رابطه معنا‌دار آماری بین این دو وجود نداشت. دراین مطالعه، دانشجویان علت‌های خوددرمانی خود را، به‌ترتیب، تجربه قبلی از بیماری (9/51%)، دردسترس بودن دارو (5/28%) و مهم تلقی نکردن بیماری (9/22%) بیان کردند.
نتیجه‌گیری: با توجه به هزینه بالای تولید و تهیه دارو و همچنین عوارض ناخواسته مصرف خودسرانه آن، باید برای بالا بردن دانش و اصلاح عملکرد دانشجویان در مورد مصرف خودسرانه داروها اقدام گردد.

---

---

مقدمه و هدف: استرپتوکوکوزیس و لاکتوکوکوزیس از بیماری‌های مهم، پرهزینه و زئونوز در صنعت آبزی‌پروری، به‌ویژه برای ماهی قزل‌آلای رنگین کمان به‌شمار می‌آیند، به‌طوری‌که خسارات سالانه ناشی از آن‌ها به ده‌ها میلیون دلار می‌رسد. این مطالعه با هدف بررسی پراکنش این بیماری‌ها در 50 کارگاه قزل‌آلای رنگین کمان در استان‌های چهارمحال و بختیاری (25 کارگاه) و کهکیلویه و بویر احمد (25 کارگاه) و همچنین، تعیین میزان فراوانی نسبی حضور 20 عامل خطرساز و مستعد‌کننده بروز این بیماری‌ها انجام گرفته‌‌ است. 
 روش کار: مطالعه به‌صورت توصیفی و در قالب بازرسی کارگاهی، نمونه‌گیری، کشت باکتریایی و مطالعه‌های مولکولی، برای تشخیص بیماری‌های پیش‌گفته انجام شده‌ است.
نتایج: نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که 56% (13 کارگاه) در استان چهارمحال بختیاری به لاکتوکوکوزیس با عامل لاکتوکوکوس گارویه و تعداد 20% (5 کارگاه) به استرپتوکوکوزیس با عامل استرپتوکوکوس اینیایی مبتلا بودند. در استان کهگیلویه و بویر احمد 64% (16 کارگاه) به لاکتوکوکوزیس و 12% (3 کارگاه) به استرپتوکوکوزیس مبتلا بودند. بررسی میزان فراوانی نسبی حضور عوامل خطرساز در کارگاه‌های هر دو استان، به‌ترتیب برای 10 و 16 عامل مورد مطالعه، بیش از50% و80% بود.
 نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که این بیماری‌ها، به‌ویژه لاکتوکوکوزیس، در هر دو استان دارای پراکنش وسیع و میزان حضور عوامل خطرساز در بروز و تشدید آن‌ها در این مزارع شایان توجه است.

---

مقدمه و اهداف: کارآزمایی‌های کنترل‌دار تصادفی از جمله انواع مطالعاتی است که می‌توانند معتبر‌ترین اصول را برای مقایسه مداخله‌های گوناگون در پژوهش‌های علمی فراهم سازند. تورش می‌تواند به‌شدت بر کیفیّت پژوهش را تأثیر بگذارد و نتایج مطالعه را نامعتبر سازد. هدف این مطالعه بررسی تورش‌ها در مطالعات کارآزمایی کنترل‌دار تصادفی منتشرشده در نشریه‌های پرستاری و مامایی است.
روش کار: در این توصیفی، همه مقالات منتشرشده در نشریه‌های تخصصی پرستاری و مامایی در سال ۱۳۸۹ از نظر معیارهای ورود بررسی شدند. تورش‌ها در مقالات منتخب با کمک ابزار استاندارد Risk of bias گروه کاکرین، توسط دو نفر به‌صورت مستقل بررسی شد. همه داده‌های به‌دست‌آمده با کمک آمار توصیفی گزارش شدند.
نتایج : پس از بررسی مقالات در ۸ مجله، ۶۸ کارآزمایی کنترل‌دار تصادفی بررسی قرار شدند. بیشتر مطالعات دارای تورش بالا و یا مبهم بودند. تولید توالی تصادفی در 22% مطالعات، تخصیص تصادفی در 5/4%، کورسازی در 22%، گزارش داده‌های ناقص در 3/35%، گزارش انتخابی پیامدها در 5/51% و دیگرر تورش‌ها در 7/36% مطالعات تورش پایینی داشتند.
 نتیجه‌گیری: از کارآزمایی‌های کنترل‌دار تصادفی در تحقیقات پرستاری و مامایی بسیار استفاده می‌شود. یافته‌های به‌دست‌آمده نشان داد که بخش زیادی از این کارآزمایی‌ها دارای تورش بالا و یا مبهم است. باید یادآور شد که گزارش‌‌ندادن این موارد به ابهام و سردرگمی خوانندگان مطالعه منجر می‌شود و تورش در این ابعاد به میزانی قابل توجه اعتبار داخلی نتایج مطالعه را مخدوش می‌کند. بنابراین، یافته‌های این گونه مطالعات باید با احتیاط تفسیر شوند.

---

---

---

مقدمه و اهداف: پاسخگویی (Responsiveness)، پاسخ به انتظارات منطقی افراد در مورد جنبه‌های غیر بالینی (Non-clinical) نظام سلامت می‌باشد. هدف این مقاله، بررسی میزان پاسخگویی نظام سلامت بعد از گذشت یک‌سال از اجرای طرح تحول نظام سلامت در شهر سنندج می‌باشد.

روش کار: این پژوهش یک مطالعه توصیفی- تحلیلی است که به صورت مقطعی روی 646 خانوار در شهر سنندج در سال 94-1393 انجام گرفته است. پرسشنامه پاسخگویی سازمان جهانی بهداشت برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده شد. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 20 از طریق روش‌های آماری توصیفی و آنالیز واریانس یک طرفه تجزیه و تحلیل شد.

یافته ها: همه ابعاد پاسخگویی به غیر از بعد «حق انتخاب»، 100 درصد از نظر پاسخگویان مهم و خیلی مهم بوده است. هم‌چنین در بخش بستری، ابعاد «دسترسی به حمایت‌های خانواده و اجتماعی» و «محرمانه بودن اطلاعات شخصی» به ترتیب با 100 و 96 درصد بالاترین عملکرد و «وضوح ارتباطات» با 49 درصد پایین ترین عملکرد را داشته است. در بخش سرپایی، بعد «محرمانه بودن اطلاعات شخصی» با 100 درصد و بعد «استقلال» با 42 درصد به ترتیب بالاترین و پایین‌ترین عملکرد را داشته‌اند. در بخش بستری ابعاد پاسخگویی بر اساس نوع مالکیت مراکز بهداشتی و درمانی تنها در بعد «توجه سریع» تفاوت آماری معنی‌داری را نشان دادند (P =0.03) و در بخش سرپایی تفاوت آماری معنی‌داری بین ابعاد پاسخگویی و نوع مالکیت مراکز مشاهده نشد.

نتیجه‏گیری: در این مطالعه ابعاد «ارتباطات»، «استقلال» و «کیفیت محیط» به عنوان ابعاد اولویت‌دار برای اقدامات اصلاحی به منظور بهبود پاسخگویی نظام سلامت مشخص شد.

---

مقدمه و اهداف: با شناسایی سبب‌های مرگ در جامعه می‌توان برای کاهش عوامل خطر بیماری‌های مختلف مداخله‌هایی مبتنی بر شواهد را طراحی و اجرا نمود. بنابراین هدف از انجام این مطالعه، بررسی روند 10 علت نخست مرگ کشور طی سال‌های 90-1385 بوده است.

روش کار: جمعیت مورد مطالعه در این مطالعه، تمامی مرگ‌های ثبت شده کشور در نظام ثبت مرگ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی طی سال‌های 90-1385 بوده است. داده‌ها پس از جمع‌آوری از نظر کیفیت، کم‌شماری موارد مرگ، سبب‌های بد تعریف شده و کدهای پوچ منطبق بر چارچوب مطالعه‌ی جهانی بار بیماری‌ها مورد بررسی و اصلاح قرار گرفته و در نهایت بر اساس علت، گروه سنی و جنسی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

یافته‌ها: در سال 1390 بیماری‌های قلبی- عروقی 12/46 درصد، سرطان‌ها و تومورها 63/13 درصد، حوادث غیر عمدی 55/11 درصد سه گروه کلی سبب‌های مرگ بوده‌اند. 10 علت نخست مرگ در کل جمعیت در این سال به ترتیب: سکته قلبی، سکته مغزی،حوادث مربوط به حمل‌ونقل، بیماری‌های قلبی ناشی از پرفشاری خون، سایر بیماری‌های قلبی- عروقی، دیابت، بیماری‌های مزمن ریه و برونش، سرطان معده، سایر بیماری‌های قلبی و نارسایی کلیه بوده است.

نتیجه‏ گیری: مرگ‌های ناشی از بیماری‌های غیر واگیر سهم زیادی از کل مرگ‌های کشور را به خود اختصاص می‌دهد. با توجه به برنامه‌های طرح تحول سلامت و لزوم اجرای مداخله‌ها، اطلاعات حاصل از ثبت دقیق سبب‌های مرگ برای طراحی بسته‌های خدمات و هم‌چنین برای ارزش‌یابی میزان موفقیت برنامه‌ها و مداخله‌های در حال اجرا از اهمیت بالایی برخوردار است.

---

مقدمه و اهداف: با توجه به اهمیت بیماری‌های قلبی و عروقی در کشور و شهرهای آن و هم‌چنین اهمیت تصمیم‌های سیاست‌گذاران سلامت در پیش‌گیری از آن، این مطالعه با هدف تعیین سهم دیابت بر بار بیماری‌های قلبی و عروقی در شهر یزد انجام شد.
روش کار: برای برآورد بار بیماری‌های قلبی- عروقی ناشی از دیابت، از فرمول سهم تأثیر بالقوه استفاده شد. بدین منظور داده‌های شیوع دیابت از مطالعه یاس که در طی سال‌های 94-1393 در شهر یزد انجام گرفته، استخراج و شاخص اندازه اثر دیابت بر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی نیز از مطالعه قند و لیپید تهران برگرفته شد.
یافته‌ها: سهم بیماری دیابت در کاهش بار قابل انتساب بیماری قلبی و عروقی در زنان در صورتی که شیوع دیابت به صفر برسد شود، برابر 6/23 درصد و هنگامی که شیوع دیابت در زنان به متوسط کشوری سال 1388 معادل 3/20 درصدرسانیده شود، برابر 3/0 درصد است. سهم بیماری دیابت در کاهش بار قابل انتساب بیماری قلبی و عروقی در مردان شهرستان یزد اگر شیوع دیابت به صفر برسد برابر 6/10 درصد و در صورتی شیوع دیابت به متوسط کشوری معادل 7/17 درصد رسانیده شود، برابر 2/1- درصد است.
نتیجه‌گیری: با توجه به شیوع بالای دیابت در شهر یزد و از طرفی سهم قابل توجه آن در بار منتسب به بیماری‌های قلبی- عروقی، لازم است این عامل خطرساز در اولویت مداخله‌های پیشگیرانه توسط نظام سلامت قرار گیرد.

---

از جمله روش‌های سنتی مورد استفاده در آنالیز داده‌های بقا، روش رگرسیون کاکس است که این روش شاخص نسبت مخاطره شرطی (Conditional Hazard ratio)  را محاسبه می‌کند. زمانی که هدف مطالعه، برآورد اثر مواجهه روی پیامد در سطح کلی جامعه
 (Total population)  ‌باشد، استفاده از این روش‌های شرطی مناسب نیستند. ضمناً شاخص نسبت مخاطره دارای معایبی از جمله non-collapsible بودن، تورش انتخاب ساختاری(Structural selection bias) و متغیر بودن در زمان است. با توجه به این محدودیت‌ها استفاده از نسبت خطر حاشیه‌ای که متوسط اثر علیتی مواجهه را در سطح جامعه محاسبه می‌کند، توصیه می‌شود.
در این تحقیق به معرفی روش «وزن‌دهی عکس احتمال درمان» به عنوان یکی از روش‌های برآورد اثر حاشیه‌ای علیتی پرداخته می‌شود و با استفاده از آن نسبت خطر علیتی حاشیه‌ای برآورد می‌گردد. در انتها نیز با استفاده از این روش در داده‌های مطالعه‌ی کوهورت گلستان به برآورد اثر علیتی حاشیه‌ای بین مصرف سیگار و زمان تا مرگ افراد در اثر سرطان دستگاه گوارش فوقانی (مری و معده)  پرداخته می‌شود.

---

مقدمه و اهداف: بهزیستی کودکان یک سازه چندبعدی است که به جنبه‌های مختلف زندگی کودکان می‌پردازد. مطالعه در پی شناخت حوزه‌های اصلی زندگی کودکان، مؤلفه‌ها و نشانگرهای آن‌ها در ایران است تا در سنجش بهزیستی کودکان در ایران مورداستفاده قرار گیرد.
روش کار: در این مطالعه ابعاد، مؤلفه‌ها و نشانگرهای بهزیستی کودکان که از طریق مرور منابع و دیدگاه‌های مطلعین و کودکان استخراج‌شده بود، از طریق سه دور مطالعه دلفی توسط30 نفر از صاحب‌نظران دارای سابقه آموزشی، پژوهشی یا اجرایی در حوزه‌های مختلف زندگی کودکان موردبررسی قرار گرفت. ابعاد و مؤلفه‌های دارای نمره بالاتر از میانگین انتخاب‌ و درصد موافقت اعضا دلفی با نشانگرهای مرتبط با آن‌ها موردسنجش قرار گرفت.
یافته‌ها: شش بعد بهزیستی کودکان شامل سلامت جسمی، مخاطرات و ایمنی، وضعیت اقتصادی، خانواده، بهزیستی فردی و اجتماعی، آموزش و مسکن و محیط زندگی و 25 مؤلفه و110 نشانگر مربوط به ابعاد مختلف بهزیستی کودکان توسط اعضا دلفی انتخاب شدند. در مورد مرتبط بودن نشانگرها با مؤلفه‌ها و ابعاد موافقت100%، واضح و روشن بودن توافق 96%، در نظر گرفتن وضعیت حال و آینده کودک 95%، در بر گرفتن گروه های سنی مختلف 95%، جامع بودن نشانگرها توافق 86% و تناسب کلی نشانگرها با مؤلفه‌ها توافق 95%حاصل شد.
نتیجه‌گیری: مؤلفه‌ها و بیانگرهای پیشنهادی این مطالعه جهت ساخت شاخص ترکیبی بهزیستی کودکان می‌تواند با پایش و مقایسه وضعیت بهزیستی کودکان ایرانی بین استان‌های کشور و سال‌های متفاوت نقاط قوت و ضعف سیاست‌ها و برنامه‌های مرتبط را مشخص کرده و دولت را در اتخاذ سیاست‌های مناسب و بومی در کشور استان‌ها یاری دهد.

---

مقدمه و اهداف: این مطالعه با هدف بررسی روایی و پایایی ویرایش فارسی پرسشنامه استاندارد ”استفاده آسیب‌زا از اینترنت“ طراحی گردیده تا در مطالعات اپیدمیولوژیک مورداستفاده قرار گیرد.
روش کار: این مطالعه مقطعی در سال 1395 در سه دانشگاه علوم پزشکی کشور انجام شد. پرسشنامه دارای 5 حیطه است که عبارت‌اند از: ترجیح تعامل اجتماعی آنلاین، تنظیم خلق‌وخو، اشتغال ذهنی، استفاده جبری از اینترنت، و پیامدهای منفی. هر حیطه دارای 3 سؤال و پرسشنامه مجموعاً دارای 15سؤال است. سؤالات به‌صورت 7 گزینه‌ای طراحی و از 1 تا 7 نمره دهی شدند. بنابراین کمترین و بیشترین نمره قابل اکتساب برای مجموع سؤالات بین 15 و 105 بود. نمره 37-15 طبیعی، 60-38 اختلال خفیف، 83-61 اختلال متوسط، و 105-84 اختلال شدید در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: بر اساس پرسشنامه، نمره 307 نفر (1/31 %) طبیعی، 445 نفر (1/45 %) دارای اختلال خفیف، 191 نفر (4/19 %) دارای اختلال متوسط و 43 نفر (4/4 %) دارای اختلال شدید بودند. بر اساس نسبت اعتبار محتوا، روایی 10 سؤال 100%، 3 سؤال 80%، یک سؤال 40%، یک سؤال صفر، و روایی کلی پرسشنامه 3/85 % بود. بر اساس ضریب آلفای کرونباخ، پایایی حیطه ترجیح تعامل اجتماعی آنلاین 6/87%، حیطه تنظیم خلق‌وخو 1/91%، حیطه اشتغال ذهنی 8/89%، حیطه استفاده جبری از اینترنت 8/90%، حیطه پیامدهای منفی 2/86%، و پایایی کلی پرسشنامه 5/92 % بود.
نتیجه‌گیری: پرسشنامه از روایی قابل‌قبول و پایایی بالایی برخوردار است و می‌تواند به‌عنوان ابزار استاندارد در مطالعات اپیدمیولوژیک برای بررسی آسیب ناشی از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی در تحقیقات آتی استفاده شود.

---

مقدمه و اهداف: در میان بیماری‌های غیر واگیر، بیمارهای ناشی از غدد، تغذیه و متابولیک به‌خصوص در کشورهای درحال‌توسعه در دهه‌های اخیر رشد فزاینده‌ای داشته‌اند. لذا این مطالعه با هدف بررسی و پیش‌بینی روند مرگ ناشی از این گروه بیماری‌ها، در ایران انجام‌شده است.
روش کار: جمعیت مطالعه، کل مرگ‌های ثبت‌شده ناشی از بیماری‌های غدد تغذیه و متابولیک در وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی طی سال‌های 1385 تا 1394 است. جهت پیش‌بینی روندهای علل مرگ از مدل لی کارتر در پکیج دموگرافی 1/18 در نرم‌افزار R نگارش 1/3/3 استفاده‌شده است.
یافته‌ها: روند میزان مرگ ناشی از بیماری‌های غدد، تغذیه و متابولیک در همه گروه‌های سنی و جنسی طی سال‌های 1385 تا 1394 روند افزایشی داشته و پیش‌بینی می‌گردد در سال 1414 به میزان 71/197 در کل جمعیت، 97/202 در زنان و 99/188 در مردان (در هر 100 هزار نفر) جمعیت برسد.
نتیجه‌گیری: عوامل متعددی در ابتلا به بیماری‌های غدد تغذیه و متابولیک نقش دارند که یکی از این عوامل، افزایش سن و سالمندی جمعیت است که با توجه به تغییر ساختار سنی جمعیت ایران تا سال 1414 و افزایش سالمندی جمعیت، روند افزایشی در میزان مرگ‌های ناشی از این بیماری‌ها پیش‌بینی می‌شود و لازم است با توجه به روند سریع رشد آن در جمهوری اسلامی ایران، سیاست‌ها و برنامه‌های بین بخشی مبتنی بر جمعیت توسط سیاست‌گذاران اتخاذ گردد.