محمد مسعود وکیلی، لیلا باباخانی، سمیرا شریفی، آرزو موذن، زینب محرابی، کورش کمالی، معصومه نمدیان، الهام شکیبازاده،
دوره 14، شماره 2 - ( دوره 14، شماره 2، 1397 )
چکیده
مقدمه و اهداف: اچآیوی/ایدز در خاورمیانه و ایران با سرعت بیشتری نسبت به سایر کشورها درحال گسترش است. تعیین نیازهای آموزشی گروههای جمعیتی در مورد ایدز، نیازمند ابزاری روا و پایا است. این مطالعه با هدف طراحی و روانسنجی ابزار بومی سنجش آگاهی در مورد ایدز، متناسب با ارزشهای فرهنگی و ویژگیهای جمعیتی انجام شد.
روش کار: بر اساس بررسی متون، 58 گویهی مرتبط با آگاهی در مورد ایدز تهیه شد و روایی بیرونی و درونی (محتوایی) ابزار، به روش کمی و کیفی و با بهرهگیری از نظر گروههای هدف و پانل 15 نفره از خبرگان، مورد ارزیابی قرار گرفت. پایایی ابزار با مشارکت دانشآموزان، دانشجویان، دبیران، والدین و داوطبان سلامت، از راه بررسی همبستگی درونی گویهها با محاسبهی آلفای کرونباخ و ثبات ابزار به روش آزمون بازآزمون ارزیابی شد.
یافتهها: براساس فرایند ارزیابی روایی صوری و محتوایی، ابزار پژوهش شامل 44 گویه، با مقادیر شاخص تأثیر آیتم بالای 5/1، نسبت روایی درونی بالای 49/0 و شاخص روایی بالای 79/0 طراحی و در سه بخش آگاهی عمومی (9 گویه)، آگاهی از راههای انتقال و عدم انتقال (25 گویه) و آگاهی از راههای پیشگیری از انتقال ایدز (10 گویه) تأیید شد. پایایی ابزار با محاسبهی مقدار آلفای کرونباخ99/0 – 77/0 و شاخص ضریب همبستگی بالای 88/0 تأیید شد.
نتیجهگیری: ابزار سنجش آگاهی ایدز، دارای روایی و پایایی مناسب و متناسب با ارزشهای فرهنگی و جمعیتی ایران بوده و با ارایه مستندات کافی، قابلیت بهکارگیری در مطالعههای آتی را دارا است.
محمد مسعود وکیلی، آرزو موذن، سمیرا شریفی، کورش کمالی،
دوره 14، شماره 3 - ( دوره 14، شماره 3، 1397 )
چکیده
مقدمه و اهداف: طراحی و اجرای مداخلههای رفتاری مبتنی بر مدلهای آموزش بهداشت، برای توصیف عوامل فردی و روانشناختی مرتبط با رفتارهای مرتبط با ایدز به کار میروند. یافتههای پژوهشهای اخیر نشان میدهند که برنامههای مبتنی بر مدل، در تغییر رفتارهای بهداشتی از کارایی بیشتر برخوردار هستند. هدف این پژوهش، طراحی و ارزیابی روایی ابزار مبتنی بر مدل و فرهنگ ایران، برای مطالعه رفتارهای پیشگیرانه از اچآیوی/ایدز در دانشآموزان و دانشجویان بود.
روش کار: براساس بررسی متون، 58 گویه مرتبط با رفتارهای پیشگیرانه از ایدز تدوین و روایی صوری و محتوایی ابزار به روش کمی و کیفی، توسط گروههای هدف و پانل خبرگان، ارزیابی شد. پایایی ابزار از با محاسبه آلفای کرونباخ و ثبات ابزار به روش آزمون– بازآزمون تأیید شد.
یافتهها: ابزار پژوهش اولیه شامل 53 گویه، با مقادیر شاخص تأثیر آیتم بالای 5/1، نسبت روایی محتوای بالای 49/0 و شاخص روایی محتوای بالای 79/0 تأیید شد. با تحلیل عامل اکتشافی 5 عامل، شامل 30 گویه برای دانشآموزان و 31 گویه برای دانشجویان و با بار عاملی بیش از 40/0 با عنوان حساسیت، شدت، منافع، موانع و خودکارآمدی درک شده شناسایی شد، که قادر به پیشگویی 58 درصد از تغییرات بود. پایایی ابزار با محاسبه آلفای کرونباخ بالای 80/0 و شاخص ضریب همبستگی بالای 86/0 تأیید شد.
نتیجهگیری: یافتههای مطالعه نشان داد ابزار طراحی شده برای سنجش رفتارهای پیشگیرانه از اچآیوی/ ایدز مبتنی بر الگوی اعتقاد بهداشتی، از روایی و پایایی مناسب برخوردار است و با ویژگیهای فرهنگی و اجتماعی ایران تناسب دارد.