زمینه واهداف : در ۵ دی ماه ۱۳۸۲ زلزله ای با قدرت ۵،۶ ریشتر، شهر بم و روستاهای اطراف را در مسیر گسل بم لرزاند. در اِین مقاله نتِیجه مطالعه اِی که به منظور تعیین نیازها و شرایط سلامتی جمعیت آسیب دیده، حدود ۲۰ روز پس از واقعه، انجام شده است ارائه مِیگردد و ِیافته ها از دو جنبه برنامه رِیزِی سِیستم مدِیرِیت سلامت در بحران و متدولوژِی روشهاِی ارزِیابِی نِیاز بحث مِیشوند.
روش بررسی : متعاقب امکان سنجی در۲۱ دی ماه، تیمی از دانشجویان دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی کرمان آموزش دیدند. هر یک از ۸ تیم بررسی شامل ۴-۳ نفر با حضور حداقل یک پسر، بدلیل نگرانی از امنیت فیلد بود. طی روزهای ۲۴ و ۲۵ دی ماه در یک مطالعه مقطعی، ۶۰ خوشه شامل ۴۲۰ خانوار، در قالب خوشه های ۷ خانواری، براساس نمونه گیری خوشه ای مبتنی بر موقعیت جغرافیایی بررسی شدند.
یافته ها : پنجاه و پنج خانوار (۱۳,۱%) دارای کودک زیر ۲ سال، ۸۱ خانوار (۱۹.۳%) دارای کودک ۵-۲ سال، ۶۸ خانوار (۱۶.۲%) دارای فرد بالای ۶۰ سال بودند. سی و هفت خانوار (۱۱.۷%-۶.۴% : ۹۵% CI، ۸.۹%) منطقه زندگی خود را تغییر داده بودند که مهمترین عامل شرایط نامناسب بهداشت محیط (۸۵%) بود. مهمترین منبع اطلاع مردم از پیامهای بهداشتی و امداد رسانی ارتباطات فردی ۲۸۴ (۶۷.۶%) بود. شایعترین نیازها از دِیدگاه مردم در زمان مطالعه، حمام (۷۸.۷%-۶۸.۹% : ۹۵% CI، ۷۳.۸%)، غذا (۷۵.۰%-۶۲.۶% : ۹۵% CI، ۶۸.%) و لباس گرم (۷۳.۸%-۶۰.۹% : ۹۵% CI، ۶۷.۴%) بودند. شایعترین بیماری عفونت تنفسی بود (۶۵.۲%-۵۴.۳% : ۹۵% CI، ۵۹.۸%). دویست خانوار (۵۲.۶%-۴۲.۶% : ۹۵% CI، ۴۷.۶%) با مشکلاتی برای دسترسی به خدمات بهداشتی-درمانی مواجه بودند و مهمترین مانع دسترسی نبود وسیله نقلیه و دور بودن مسافت بود (۴۰.۶%- ۳۵.۶% : ۹۵% CI، ۳۸.۱%).
نتایج : بر اساس نتاِیج مشاهده شده، ارائه خدمات اساسی باید با هدف توزیع و کیفیت مطلوبتر ادامه میافت و بر ارائه فعال خدمات بهداشتی درمانی تاکِید میشد. همچنِین نیازهای مربوط به بهداشت باروری مورد توجه قرار می گرفت. در اِین مطالعه روش نمونه گیری مبتنی بر موقعیت جغرافیایی ابزاری سریع و قابل استفاده در بلایا ِیافت شد و همچنین تجربه موفق استفاده از تیم های دانشجویی داوطلب در بلایای بعدی توصِیه مِیشود. ضمنا مبحث اپیدمیولوژی بلایا و کاربردهای آن باید در کشور توسعه یابد.
