مجله تخصصی

---

زمینه واهداف : در 5 دی ماه 1382 زلزله ای با قدرت 5،6 ریشتر، شهر بم و روستاهای اطراف را در مسیر گسل بم لرزاند. در اِین مقاله نتِیجه مطالعه اِی که به منظور تعیین نیازها و شرایط سلامتی جمعیت آسیب دیده، حدود 20 روز پس از واقعه، انجام شده است ارائه مِیگردد و ِیافته ها از دو جنبه برنامه رِیزِی سِیستم مدِیرِیت سلامت در بحران و متدولوژِی روشهاِی ارزِیابِی نِیاز بحث مِیشوند.
روش بررسی : متعاقب امکان سنجی در21 دی ماه، تیمی از دانشجویان دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی کرمان آموزش دیدند. هر یک از 8 تیم بررسی شامل 4-3 نفر با حضور حداقل یک پسر، بدلیل نگرانی از امنیت فیلد بود. طی روزهای 24 و 25 دی ماه در یک مطالعه مقطعی، 60 خوشه شامل 420 خانوار، در قالب خوشه های 7 خانواری، براساس نمونه گیری خوشه ای مبتنی بر موقعیت جغرافیایی بررسی شدند.
یافته ها : پنجاه و پنج خانوار (13.1%) دارای کودک زیر 2 سال، 81 خانوار (19.3%) دارای کودک 5-2 سال، 68 خانوار (16.2%) دارای فرد بالای 60 سال بودند. سی و هفت خانوار (11.7%-6.4% : 95% CI، 8.9%) منطقه زندگی خود را تغییر داده بودند که مهمترین عامل شرایط نامناسب بهداشت محیط (85%) بود. مهمترین منبع اطلاع مردم از پیامهای بهداشتی و امداد رسانی ارتباطات فردی 284 (67.6%) بود. شایعترین نیازها از دِیدگاه مردم در زمان مطالعه، حمام (78.7%-68.9% : 95% CI، 73.8%)، غذا (75.0%-62.6% : 95% CI، 68.%) و لباس گرم (73.8%-60.9% : 95% CI، 67.4%) بودند. شایعترین بیماری عفونت تنفسی بود (65.2%-54.3% : 95% CI، 59.8%). دویست خانوار (52.6%-42.6% :  95% CI، 47.6%) با مشکلاتی برای دسترسی به خدمات بهداشتی-درمانی مواجه بودند و مهمترین مانع دسترسی نبود وسیله نقلیه و دور بودن مسافت بود (40.6%- 35.6% : 95% CI، 38.1%).
نتایج : بر اساس نتاِیج مشاهده شده، ارائه خدمات اساسی باید با هدف توزیع و کیفیت مطلوبتر ادامه میافت و بر ارائه فعال خدمات بهداشتی درمانی تاکِید میشد. همچنِین نیازهای مربوط به بهداشت باروری مورد توجه قرار می گرفت. در اِین مطالعه روش نمونه گیری مبتنی بر موقعیت جغرافیایی ابزاری سریع و قابل استفاده در بلایا ِیافت شد و همچنین تجربه موفق استفاده از تیم های دانشجویی داوطلب در بلایای بعدی توصِیه مِیشود. ضمنا مبحث اپیدمیولوژی بلایا و کاربردهای آن باید در کشور توسعه یابد.

---

زمینه واهداف : کاهش شنوایی ناشی از سروصدا (Noise-induced hearing loss-NIHL) شایعترین کاهش شنوایی در کارگران می باشد.بررسی آسیب های ناشی از سرو صدا در کارگران واحدهای صنعتی به عنوان گام نخست برای یافتن راه حلهای مناسب جهت کاهش ضایعات ناشی از آن می باشد(8) .
روش بررسی : این بررسی به صورت یک مطالعه همگروهی تاریخی در 131 نفر از کارکنان و کارگران شاغل بخش‌های مختلف کارخانجات کشت و صنعت انجام پذیرفت. وضعیت شنوایی این افراد و بروز کاهش شنوایی در آن‌ها از طریق شنوایی سنجی در فواصل 3 ساله از سال 1372 تا 1383 و با استفاده از آنالیز بقا به روش کاپلان مایر مورد بررسی قرار گرفت.
یافته ها : از 131 کارگر مورد بررسی 100 نفر در گروه مواجهه یافته و 31 نفر در گروه مواجهه نیافته قرار گرفتندکه49% افراد در گروه مواجهه یافته (49 نفر) و 7/9% در گروه مواجهه نیافته (3 نفر) مبتلا به کاهش شنوایی ناشی از سروصدا بودند (001/0p<). خطر نسبی ابتلا به کاهش شنوایی ناشی از سروصدا دردو گروه برابر 1/5 (فاصله اطمینان 95%: 1/15-7/1) بود.
نتیجه گیری : نتایج آنالیز بقا نشان داد که متوسط زمان در معرض خطر تا قبل از ابتلا (زمان بقا) در گروه مواجهه نیافته 9/24 سال (فاصله اطمینان 95%: 1/27-7/22) و در گروه مواجهه یافته 2/22 سال (فاصله اطمینان 95%: 7/23-7/20) بود. جهت حفظ تندرستی کارگران توصیه می شود که اولاً سطح صوت را در حد استاندارد نگه دارند، کارگران از وسائل حفاظت ایمنی استفاده کنند و میزان شنوایی به طور منظم اندازه گیری گردد تا در صورت لزوم محل کار آنان تغییر کند.

---

مقدمه و اهداف: سوء‌تغذیه به عنوان یکی از مشکلات بهداشتی در کشورمان مطرح است و بررسی کشوری رشد در سال 1377 نشان داد که 000/800 کودک دچار نوع متوسط و شدید انواع کم‌بود وزن هستند. یکی از مناطق اصلی شیوع این مشکل استان هرمزگان است و لازم است عوامل مؤثر و ریسک‌ فاکتورهای کم‌وزنی در کودکان زیر 5 سالِ این منطقه بررسی و تعیین شود.
روش کار: در این مطالعه‌ی مقطعی 1725 نمونه انتخاب و آنالیز بر حسب کم وزنی، به عنوان متغیر وابسته، به روش مورد ـ شاهد انجام شد. اطلاعات لازم توسط پرونده‌ی بهداشتی خانوار و مصاحبه با والدین کودک جمع‌آوری شد. رابطه‌ی 21 متغیری که به عنوان عوامل خطر یا نقش مخدوش‌کنندگی و یا متغیر زمینه‌ای مطرح بودند، با متغیر کم‌بود وزن براساس شاخص امتیاز استاندارد شده وزن مناسب برای سن یا WAZ (Weight for Age Z-score) تعیین شد.
نتایج: در این مطالعه، شغل پدر با 004/0
P<، سطح تحصیلات والدین، فاصله‌ی بین دو زایمان، سکونت در شهر یا روستا (همگی با 001/0p<) و بعد خانوار 04/0p< و عدم آشنایی مادر با منحنی پایش رشد کودک با 03/0p<، با کم وزنی برای سن رابطه نشان دادند.
از نظر سنی میانگین سن گروه مورد 3/2 ماه بیش از گروه شاهد بود (001/0p<) دو متغیر استفاده از مهد کودک (005/0p<) و سابقه‌ی مثبت واکسیناسیون (018/0p<) هم اثر پیش‌گیری‌کننده‌ی خود را بر کم وزنی برای سن مشخص کردند. از نظر سایر متغیرهای مورد مطالعه تفاوت معنی‌داری در گروه مورد و شاهد به‌دست نیامد.
نتیجه‌گیری: کودکان خانوارهای کم سواد، کارگر، کشاورز و خانواده‌های پر تعداد و روستایی که مادران خانواده با منحنی رشد آشنایی ندارند و یا امکان استفاده از مهد کودک را ندارند، در معرض خطر سوء‌تغذیه هستند. این متغیرها به شدت تحت تاثیر وضعیت اقتصادی و بیانگر جایگاه خاص فقر اقتصادی در سوء‌تغذیه‌ی اطفال منطقه هستند. از طرفی ایمن‌سازی کامل و آموزش منحنی رشد کودک توسط مراکز بهداشتی اثر حفاظتی خود را در بروز سوء تغذیه نشان داده‌اند.

---

مقدمه و اهداف: از آن‌جا که درحال حاضر واکسن مصرفی در کشورمان، ساخت داخل(انستیتو رازی) است و تاکنون فقط چند پژوهش معدود دال بر تعیین میزان یا نسبت بروز عوارض واکسن ساخت کشور در خارج از محیط پژوهش بررسی حاضر انجام شده است؛ لذا این بررسی با هدف تعیین میزان بروز تجمعی عوارض واکسن سه‌گانه و عوامل مؤثر بر آن انجام شده‌است.
روش کار: روش مطالعه در تحقیق مورد نظر مطالعه‌ی هم‌گروهی است. با توجه به اهداف اصلی مطالعه، 1910 کودک زیر 7 سال به هم‌گروه‌های مختلفی تقسیم و به مدت 48 ساعت پی‌گیری شدند. در بررسی اخیر اطلاعات از طریق پرسش‌نامه و به صورت تلفنی یا مراجعه به درب منازل جمع آوری شده‌‌‌‌است. روش نمونه‌گیری در این مطالعه «نمونه‌گیری طبقه‌ای و یا تخصیص متناسب» است. واکسن مورد استفاده، واکسن سه‌گانه ساخت کشور ایران ـ انستیتو رازی ـ است. ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسش‌نامه‌ای دو قسمتی است که قسمت اول آن حاوی سؤالاتی در زمینه‌ی مشخصات دموگرافیک فرد واکسینه شده و قسمت دوم پرسش‌نامه نیز شامل 15 سؤال دو بخشی (بلی - خیر) در مورد عوارض واکسن در فاصله‌ی دو روز پس از دریافت واکسن است. پس ازتکمیل پرسش‌نامه‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS، نگارش 5/11 نتایج پژوهش را استخراج کردیم.
نتایج: میزان بروز تجمعی پی‌آمدهای نامطلوب متعاقب ایمن‌سازی در فاصله‌ی 48 ساعت پس از دریافت واکسن سه‌گانه، برای عارضه‌ی تورم 66/40% (43/38 و 89/42)، عارضه‌ی قرمزی 08/43% (84/40 و 32/45)، عارضه‌ی درد 32/67% (20/65 و 4/69)، عارضه‌ی تب مساوی یا بیشتر از 38 درجه‌ی سانتیگراد 14/54% (89/51 و 40/56)، عارضه‌ی تب مساوی یا بیشتر از 5/40 درجه‌ی سانتیگراد 11/1% (64/0 و 59/1)، عارضه‌ی خواب‌آلودگی 35/33% (21/31 و 48/35) و برای عارضه‌ی گریه‌ی طولانی مدت 35/13% (81/11 و 88/14) است. متعاقب واکسیناسیون با واکسن سه‌گانه، فقط یک مورد از افراد مورد پژوهش عارضه‌ی تشنج را از خود نشان داد.
نتیجه‌گیری: با توجه به بالا بودن میزان بروز تجمعی عارضه‌ی درد و گریه‌ی طولانی مدت در این مطالعه نسبت به سایر مطالعات می‌توان چنین قضاوت کرد که تفاوت مذکور به دلیل ساختار متفاوت واکسن‌ها یا ابزار اندازه‌گیری عوارض واکسن باشد. هم‌چنین نظر به اهمیت عوارض عمومی نسبت به عوارض موضعی پیش‌نهاد می‌‌شود واکسن سه‌گانه در عضله‌ی ران تزریق شود.

---

مقدمه و اهداف: اخیرا افزایش تعداد موارد لیشمانیوز پوستی در کرمان دیده شده است. این مطالعه با هدف تعیین روند ابتلا به بیماری، شناسایی کانون‌های پرخطر بیماری در شهر کرمان و بررسی خصوصیات زیست- محیطی این مناطق پرخطر اجرا شده است.
روش‌کار:در بخش کمی مطالعه، موارد سالهای 84-1381 روی نقشه دیجیتالی شهری با مقیاس 2000/1 مکان‌یابی شدند. تعمیم نتایج به نقشه، در سطح محله‌های شهری و جمعیت پایه هر محله براساس جمعیت برآورد شده مرکز آمار انتخاب گردید. در بخش کیفی، براساس میزان بروز محاسبه شده، کانون‌های پرخطر این بیماری شناسایی شد و سپس با مراجعه و مشاهده دقیق محله‌های پرخطر با استفاده از چک ‌لیست عوامل احتمالی محیطی مرتبط، ویژگی‌های زیست محیطی این مناطق ثبت گردید.
یافته‌ها: کلا 771 مورد مبتلا مشاهده شد. کانون‌های اصلی در نیمه شرقی شهر بوده و تعداد (9/15%)123 مورد تنها متعلق به شرقی‌ترین محله بودند. پرخطرترین محله های شهر با 9/54، 8/52 و 2/51 در 10000 نفر، سرآسیاب فرسنگی، خیابان امام و سرباز بودند. بعضی کانون‌های فرعی مانند محله‌های شهاب، ابوذر و شاهزاده محمد (محله‌های مرکزی و جنوبی شهر) در حال کمرنگ شدن بوده و
 کانون‌های جدیدی از بیماری در محله‌های شمالی و شمال شرقی در حال شکل‌گیری هستند(01/0P<).
نتیجه‌گیری: کانون‌های اصلی لیشمانیوز در قسمت شرقی و مرکزی شهر شامل محله‌های سرآسیاب، امام و سرباز همچنان فعال بوده و کانون‌های جدیدی در مناطق دیگر در حال شکل‌گیری است. عوامل خطر زیست محیطی مربوط به وجود زمین‌های بایر، معابر خاکی و بافت قدیمی شهری است.

---

مقدمه و اهداف: ارتقا و پیشرفت سلامت اعضای یک جامعه، بر پایه‌ی ارزیابی آن جامعه استوار است. هدف از این مطالعه، ارائه چارچوبی جهت اجرای جامع و مشارکتی ارزیابی جامعه برای تعیین وضعیت سلامت، اولویت‌بندی مشکلات در راستای ارتقای سلامت، تدوین مداخله‌های مؤثر، ارزشیابی سیاست‌ها و برنامه‌های بهداشت عمومی ساکنان منطقه و ارایه الگوی مناسب برای مطالعات دیگر بود.
روش کار: این مطالعه براساس تجارب گروه پزشکی اجتماعی، اپیدمیولوژی و آمار زیستی دانشگاه علوم پزشکی تهران از سال 1368 و مدل کارولینای شمالی از سال 2002 میلادی در هشت مرحله اجرا گردید. تیم ارزیابی جامعه در برگیرنده‌ی دامنه وسیعی از ذینفعان کلیدی و مردم محلی در سه سطح مشارکتی شامل گروه مشورتی، گروه کار و ناظر پروژه بود. داده‌ها به روش مشاهده، مصاحبه، بحث گروهی متمرکز و فهرست منابع سلامت جامعه جمع‌آوری شد. همزمان با جمع‌آوری داد‌ها، نقشه‌های دارایی جامعه آماده گردید. سپس آمارهای زیج حیاتی به دو روش کمی و کیفی بررسی شد و اطلاعات در دسترس از آمارهای شهرستان و نیروی انسانی خلاصه گردیدند. داده های  مرتبط به بررسی کیفی تحلیل محتوا شدند. در مرحله بعدی (چهارم)، داده‌های سلامت شهرستان با داده‌های جامعه ترکیب شده و نتایج حاصل از این ترکیب به جامعه گزارش گردیدند از روشHanlon  شامل سه ملاک وسعت، خطرناک بودن و قابلیت اصلاح جهت اولویت‌بندی مشکلات بهره گرفته شد.
نتایج: تیم ارزیابی جامعه مصرف مواد مخدر، استعمال سیگار و افسردگی را به عنوان مهم‌ترین مشکلات اولویت‌بندی نمودند. بعد از ایجاد پرونده ارزیابی جامعه، برنامه عملیاتی سلامت جامعه تدوین و مشکلات مطرح شده براساس الویت، تعیین علل شده و فعالیت‌های مداخله‌ای و پیشگیرانه ارایه گردید.
نتیجه‌گیری: ارزیابی جامعه در این مطالعه بخوبی مشکلات موجود را آشکار ساخت. این روش برای ارزیابی مشکلات سلامتی توصیه می‌شود.

Normal 0

---

مقدمه و اهداف: زمین لرزه هر ساله منجر به مرگ و جراحات هزاران نفر می‌شود. کشور جمهوری اسلامی ایران نیز در معرض انواع مخاطرات طبیعی و انسان ساخت قرار دارد. بنا بر گزارش جهانی کاهش خطر بلایا که در سال 2009 انتشار یافته، سطح خطر ایران تنها در برابر مخاطرات طبیعی بر اساس مرگ حدود 106 هزار نفر در طی چهار دهه، 8 از 10 برآورد شده است (1).
مطالعات اندکی در این زمینه صورت گرفته است. این مطالعه با هدف توصیف میزان جراحات وارده به افراد، علل جراحات، ویژگی‌های سازه‌ای ساختمان‌ها و میزان آسیب وارده به آن‌ها، عکس العمل افراد بلافاصله بعد از زلزله انجام شد.
روش کار: این مطالعه، یک مطالعه موردی (case study) است که یک هفته بعد از رخداد زلزله در پنج روستای جنوبی شهرستان دامغان انجام شد. برای جمع‌آوری اطلاعات، از پرسشنامه بررسی آسیب‌های جسمی ناشی از زلزله، استفاده شد. از مصاحبه با مسئولین و مشاهده و مرور منابع موجود، برای جمع‌آوری اطلاعات منطقه و میزان خسارات وارده استفاده شد.

نتایج: یافته‌ها نشان داد که در این 5 روستا در اثر وقوع زلزله 4 مورد مرگ (28/0 درصد) و 56 مورد جراحات (4درصد) رخ داد. نوع جراحات در 50% موارد جراحت سطحی و 35 % کوفتگی و 10% شکستگی بوده است. جراحات در 4/87 درصد افراد به علت آسیب توسط اجزای سازه‌ای و در 1/7 درصد افراد به علت آسیب توسط اجزای غیر سازه‌ای و در 3/5 درصد افراد به علت گیر افتادگی بین اشیاء پرت شده بود.
نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که علت عمده آسیب توسط اجزای سازه‌ای (4/87 درصد) بود. شاید بتوان با افزایش مقاومت سازه‌ای ساختمان‌ها، بویژه در مناطق روستایی که لزوم انجام این امر بسیار احساس می‌شود، تعداد تلفات ناشی از زمین لرزه را به حداقل رسانید، هرگاه این امر با آموزش به افرادجامعه همراه شود، به نتایج بهتری در این زمینه می‌توان دست یافت.

Normal

---

مقدمه و اهداف: سرطان هزینه‌های بسیاری را به صورت مستقیم و غیرمستقیم در پی دارد و میزان آن‌ها در سیاست‌گذاری سلامت اهمیت دارد. با توجه به فقدان مطالعه مشابه درکشور و با هدف پاسخ به کمیت وکیفیت هزینه‌های سرطان، برخی از بیماران سرطانی شهرکرمان در طی سال‌های 88 و 89 مورد مصاحبه و استخراج هزینه قرار گرفتند.
 روش کار: با بررسی لازم از دیدگاه بیماران، گروه‌ها و شکل هزینه‌های 233 بیمار مبتلا به سرطان را ثبت و آن‌ها را در هشت گروه سرطان خون، پستان، مغز و اعصاب محیطی، اندام‌های تناسلی زنان، گوارش، ریه، اندام‌های تناسلی مردان و پروستات قرارداده و محاسبات لازم انجام گردید.
 نتایج: میانگین هزینه‌های کلی سرطان در ماه 32/3 میلیون تومان
SD:0.71)) بود و پرهزینه‌ترین، سرطان پستان با میانگین ماهانه 30/4 میلیون تومان SD:3.70)) و کمترین، سرطان اندام‌های تناسلی مردان با میانگین ماهانه16/2 میلیون تومان (SD:1.67) شناخته شد. حدود دو میلیون تومان هزینه‌های مخفی این بیماران در ماه بودند سرطان‌های پستان، ریه، خون و اندام‌های تناسلی زنان به عنوان سرطان‌های پرهزینه، سرطان‌های مغز و اعصاب محیطی، گوارش وپروستات باهزینه متوسط و سرطان‌های اندام‌های تناسلی مردان در رده کم‌هزینه‌ترین سرطان‌های این استان قرارگرفتند.
 نتیجه‌گیری: با دقت در هزینه‌های انجامی توسط بیماران میزان هزینه‌ها در تمامی گروه‌ها و برای خانواده‌ها بالا و قابل توجه بوده، بخش مهمی از این هزینه‌ها به صورت مخفی هستندکه ضرورت توجه لازم را در سیاست‌گذاری سلامت و مدیریت هزینه بیماری‌ها می‌طلبند.

---

مقدمه و اهداف: در سراسر جهان جمعیت در حال پیر شدن است. سهم رو به افزایش جمعیت سالمندان، چالش‌های جدیدی را در قرن کنونی ایجاد کرده است. این مطالعه با هدف تعیین کیفیت زندگی و عوامل مرتبط با آن در سالمندان محله آذربایجان شهر تهران انجام شده است. روش کار: مطالعه مقطعی روی 287 نفر از افراد 60 سال و بالاتر انجام شد. شرکت کنندگان به روش تصادفی سیستماتیک انتخاب شدند. اطلاعات با پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت، پرسشنامه فعالیت‌های روزانه زندگی، و پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک جمع‌آوری شد. به هر حیطه بر اساس دست‌نامه سازمان جهانی بهداشت امتیازی معادل 0 تا 100 داده شد. متغیرهای نهایی در مدل رگرسیون خطی چند متغیره با استفاده از SPSS 16.0 تعیین شدند. نتایج: میانگین چهار حیطه تشکیل دهنده کیفیت زندگی (سلامت جسمانی، روان، محیط و اجتماعی) سالمندان به ترتیب 41/58، 53/13، 53/59 و 42/82 به دست آمد. نتایج رگرسیون خطی چند متغیره نشان داد که عوامل تأثیرگذار در هر حیطه به ترتیب شامل سن، وضعیت تأهل، ابتلا به بیماری مزمن جسمی و وضعیت اقتصادی در حیطه سلامت جسمانی، جنس وضعیت تأهل، ابتلا به بیماری مزمن جسمی، وضعیت اقتصادی و ترکیب خانواده در حیطه سلامت روان، ابتلا به بیماری مزمن جسمی و وضعیت اقتصادی در حیطه سلامت محیط و جنس در حیطه سلامت اجتماعی بودند. نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه نشان داد عوامل متعددی روی کیفیت زندگی سالمندان مؤثر است که شناخت این عوامل و در نظر گرفتن آن‌ها برای برنامه‌ریزی بهتر در مورد سالمندان و توانمند سازی آنان، اهمیت ویژه ای دارد.

---

---

---

---

مقدمه و اهداف: اپیدمیولوژی ابزار و علم تهیه شواهد برای تصمیم‌گیری است و به‌عنوان یکی از شاخه‌های اصلی پزشکی شناخته‌شده است. هدف مطالعه حاضر شناخت راهکارهای ارتقا جایگاه اپیدمیولوژی از طریق انجمن علمی اپیدمیولوژیست‌های ایران بود تا فارغ‌التحصیلان این رشته بتوانند نقش مؤثر و مثبت و مرتبطی در بخش‌های مختلف کشور ایفا نمایند.
روش کار: این مطالعه در سال 1394 صورت گرفت. جمع‌آوری دیدگاه‌ها و نظرات اعضا انجمن علمی اپیدمیولوژیست‌های ایران با استفاده از ایمیل صورت گرفت. دیدگاه‌های جمع‌آوری‌شده اعضا با استفاده از روش‌های کیفی دسته‌بندی شد.
یافته‌ها: نتایج این مطالعه منجر به شناخت بعضی از راهکارهای ارتقا جایگاه اپیدمیولوژی در نظام سلامت از طریق اعضا انجمن علمی اپیدمیولوژیست‌های ایران شد.

نتیجه‌گیری: انجمن علمی اپیدمیولوژیست‌های ایران باید نقش مؤثرتری در ارتقا جایگاه رشته اپیدمیولوژی در نظام سلامت ایفا نماید. ارتباط مؤثر با اعضا، تشکیل نشست‌های گروهی، حمایت‌طلبی و مذاکره، بعضی از راهکار‌هایی هستند که می‌توانند به ایفای نقش مؤثرتر انجمن در ارتقا جایگاه اپیدمیولوژیست‌ها کمک کند.

---

مقدمه و اهداف: سرطان کولورکتال سومین سرطان شایع در مردان و دومین سرطان شایع در زنان در کل جهان است. برنامه‌ی غربالگری سرطان کولورکتال در ایران به صورت پایلوت از اواخر سال 1389با هدف کاهش بار ناشی از بیماری سرطان کولورکتال در حال اجرا است. هدف از این مطالعه ارزشیابی برنامه غربالگری سرطان کولورکتال در ایران است.

روش کار: این پژوهش یک مطالعه مقطعی است، که روی داده‌های حاصل از اجرای پایلوت برنامه غربالگری سرطان کولورکتال در 15 دانشگاه علوم پزشکی کشور و در سال 1393 انجام شده است. ابتدا شاخص‌های ارزشیابی برنامه غربالگری سرطان کولورکتال از طریق مرور جامع پایگاه‌های علمی، مصاحبه با افراد صاحب‌نظر و اجرای پایلوت ارزشیابی تعیین شد. سپس با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 18 شاخص‌های تعیین شده از طریق آنالیزهای آماری توصیفی محاسبه شدند.

یافته‌ها: شاخص‌های تعیین شده و مقدار آن‌ها بدین صورت است: میزان پوشش 04/33 درصد، میزان مشارکت 3/53، فراوانی افراد مشاوره شده 6/99 درصد، فراوانی نمونه‌های خونی تهیه شده 37 درصد، فراوانی افراد کولونوسکوپی شده 8/54 درصد، میزان تشخیص سرطان 7/2 درصد و میزان تشخیص پولیپ 1/18 درصد بوده است. در بین افرادی که نمونه خون از آن‌ها گرفته شده بود، 6/1 درصد دارای سندروم پولیپوز آدنوماتوز فامیلی (FAP) و 29 درصد سرطان کولورکتال غیرپولیپی ارثی (HNPCC) و  06/43 درصد اسپورادیک بوده‌اند.

نتیجه‏گیری: اجرای برنامه غربالگری در ایران با سایر کشورهای اجرا کننده برنامه تفاوت‌هایی دارد، که بیش‌تر شاخص‌ها تحت تأثیر این تفاوت‌ها قرار گرفته‌اند. این تفاوت‌ها شامل نوع آزمون غربالگری و گروه هدف برنامه بودند.

---

مقدمه و اهداف:اپیدمیولوژی ابزار و علم تهیه شواهد برای تصمیم گیری علمی است و به عنوان یکی از شاخه های اصلی پزشکی شناخته شده است. هدف مطالعه حاضر شناخت راهکارهای ارتقا جایگاه اپیدمیولوژی از طریق انجمن علمی اپیدمیولوژیست های ایران بود تا فارغ التحصیلان این رشته بتوانند نقش موثر و مثبت و مرتبطی در بخش های مختلف کشور ایفا نمایند.

روش کار:این مطالعه در سال 1394 صورت گرفت. جمع آوری دیدگاه ها و نظرات اعضا انجمن علمی اپیدمیولوژی با استفاده از ایمیل صورت گرفت. دیدگاه ها ی جمع آوری شده اعضا با استفاده از روش های کیفی دسته بندی شد.

نتایج:نتایج این مطالعه منجر به شناخت بعضی از راهکارهای ارتقا جایگاه اپیدمیولوژی در نظام سلامت از طریق اعضا انجمن علمی اپیدمیولوژی ایران شد.

نتیجه گیری: انجمن علمی اپیدمیولوژیست های ایران باید نقش موثرتری در ارتقا جایگاه این رشته در نظام سلامت ایفا نماید. ارتباط موثر با اعضا، تشکیل نشست های گروهی، حمایت طلبی و مذاکره، بعضی از استراتژی هایی هستند که می توانند به ایفای نقش موثرتر انجمن در ارتقا جایگاه اپیدمیولوژیست ها کمک کند.

---

مقدمه و اهداف: آگاهی از میزان دانش بهداشتی یک جمعیت و نقاط ضعف سواد سلامت مردم برای برنامه‌ریزی‌های آموزشی الزامی است. مطالعه حاضر یک مطالعه ارزیابی جامعه است که به‌منظور ایجاد زیربنایی مناسب جهت برنامه‌ریزی‌های آموزشی، به بررسی سطح سواد سلامت ساکنین جزیره هرمز منجر شد.
روش کار: مطالعه حاضر یک مطالعه مقطعی تحلیلی است که روی افراد بالای 18 سال و در تابستان 1394در جزیره هرمز انجام شد. جمع‌آوری اطلاعات با دو پرسشنامه اطلاعات پایه‌ای شامل سن، جنس، وضعیت تأهل، سن ازدواج و سؤالات غیرمستقیم جهت سنجش وضعیت اقتصادی افراد همچنین فرم کوتاه پرسشنامه سواد سلامت عملکردی بزرگسالان برای اندازه‌گیری توانایی بیماران در خواندن و درک مفاهیم مرتبط با سلامت انجام شد. تجزیه‌وتحلیل با رگرسیون خطی انجام شد
یافته‌ها: اطلاعات 486 نفر در این مطالعه تجزیه‌وتحلیل شد. میانگین سنی افراد 39 سال (79-18) و 48 درصد زن بودند. میانگین بعد خانوار 5/4 نفر به دست آمد. میانگین نمره کسب‌شده افراد تحت بررسی 06/58 به دست آمد. 35 درصد سواد سلامت نه‌چندان کافی، 21/18 درصد سواد سلامت کافی، 29/12 درصد سواد سلامت ناکافی و14/7 درصد سواد سلامت عالی داشتند. سطح تحصیلات (001/0P<)، وضعیت اقتصادی (001/0P<) و سن (001/0P<) متغیرهای اصلی تأثیرگذار بر سواد سلامت در نمونه موردبررسی بودند.
نتیجه‌گیری: ارزیابی جامعه نشان داد گروه‌های سنی مسن‌تر از سواد سلامت کافی برخوردار نیستند. وضعیت بد اقتصادی در کنار سطح پایین سواد باعث تمایل کمتر افراد برای یادگیری دانش سلامت و درنتیجه پایین بودن سطح سواد سلامت در جزیره هرمز است.

---

مقدمه و اهداف: به دنبال طغیان گاستروانتریت در دانشجویان ساکن خوابگاه، این مطالعه با هدف بررسی طغیان و شناسایی عوامل مؤثر بر ابتلای دانشجویان انجام پذیرفت.
روش کار: مطالعه مورد– شاهدی با بررسی دانشجویان ساکن خوابگاه یکی از دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور در خردادماه 1393 انجام شد. تعداد 70 نفر در هر گروه مورد و شاهد، به‌صورت نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. از نسبت شانس با حدود اطمینان 95 درصد برای ارزیابی ارتباط بین بیماری و مواجهه (مصرف مواد غذایی مختلف) استفاده شد. آنالیزها توسط نرم افزار STATA نسخه 11 انجام شد.
یافته‌ها: منحنی طغیان، نشان‌دهنده‌ی یک طغیان تک‌منبعی بود. نسبت شانس ابتلا به گاستروانتریت در مصرف‌کنندگان بستنی، شربت خانگی و سبزیجات تازه به ترتیب (79/0-16/0) 36/0، (97/0-2/0) 45/0، و (83/0-13/0) 34/0 محاسبه شد. مصرف ناهار در روز 27 خردادماه 1393 نیز به‌عنوان عامل خطر برای ابتلا نشان داده شد؛ به‌طوری‌که نسبت شانس خام برای لوبیاپلو (81/612-52/15) 47/69 و برای آش رشته (53/136-19/10) 2/33 به‌دست آمد.
نتایج مدل نهایی چند متغیره نشان داد شانس ابتلا گاستروانتریت در مصرف‌کنندگان ناهار روز 27 خرداد با تطبیق سایر متغیرها 48/178 بار بیش‌تر برای لوبیا پلو (15/1177-0/26)، 81/61 بار بیش‌تر برای آش رشته (9/276-8/13) و 74 درصد کم‌تر در مصرف‌کنندگان بستنی با نسبت شانس (66/0-10/0) 26/0 گزارش شده است.
نتیجه‌گیری: به‌نظر می‌رسد مصرف ناهار سلف دانشگاه در تاریخ 27 خرداد با ابتلا گاستروانتریت ارتباط داشته است. معاینه‌های سالیانه کارکنان مسؤول در تهیه و پخت غذا، رعایت نکات بهداشتی در پختن و نگهداری مواد غذایی به‌ویژه در مکان‌های تجمعی مانند مدرسه‌ها و دانشگاه‌ها در پیش‌گیری از رخداد طغیان‌های ناشی از غذا اهمیت دارد.

---

مقدمه و اهداف: وبا به‌عنوان یکی از تهدیدات سلامت عمومی است که با تغییرات اقلیمی و متغیرهای هواشناسی موردتوجه قرارگرفته است. در ابن مطالعه روند بیماری وبا و اپیدمی‌های رخ‌داده در 50 سال اخیر ، بر اساس متغیرهای اقلیمی بارش و دما موردبررسی قرار گرفت.
روش کار: این مطالعه به‌صورت کوهورت گذشته‌نگر با استفاده از نظام ثبت وزارت بهداشت در مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر، کل موارد وبا و اپیدمی‌های بیماری در کشور از سال 1344 تا سال 1394 و همچنین موارد بروز در سال‌های 1384 تا 1393به تفکیک استان‌ها، روند بیماری بررسی شد و داده‌های دما و بارش برای مدت‌زمان مشابه نیز از سایت سازمان هواشناسی برای هر استان به دست آمد. در تحلیل داده‌ها از آزمون‌های ضریب همبستگی و مدل رگرسیون Mixed-effects binomial استفاده شد.
یافته‌ها: همبستگی مثبت معنی‌داری بین موارد وبا با میزان بارش دیده شد (008/0=P و 168/0=r). با افزایش هر یک میلی‌متر بارش نسبت میزان بروز سال بعد 9/10% افزایش‌یافته است. همچنین از سال 1384 تا 1393هرساله نسبت میزان بروز برابر با 7/14% کاهش‌یافته است و این کاهش معنی‌دار بوده است (021/0=P) و بیشترین نسبت میزان بروز به ترتیب مربوط به استان‌های سیستان و بلوچستان، قم، تهران، کرمان و هرمزگان بوده است.
نتیجه‌گیری: در سال‌های اخیر روند کلی بروز وبا در طی ده‌ساله اخیر کاهشی بوده است. رخداد بیماری پیامدی از پارامتر بارش باران در سال قبل است که با افزایش بارش، احتمال رخداد اپیدمی در سال بعد را افزایش می‌دهد اما تغییرات دما، بی تاثیر است.

---

مقدمه و اهداف: همه‌گیری‌های اسهالی همه ساله در سراسر جهان به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه اتفاق می‌افتند. هدف از این مطالعه شناسایی عوامل مؤثر در ایجاد و گسترش همه‌گیری بیماری اسهالی با عامل سبب‌شناختی شیگلا فلکسنری در شهر اصفهان در بهار سال 1394 است.
روش کار: متعاقب دریافت نخستین گزارش‌ها، مطالعه مورد- شاهدی برای 360 بیمار مبتلا به اسهال و 360 شاهد هم‌سان از نظر سن، جنس و محل سکونت طراحی و اطلاعات به‌وسیله پرسشنامه محقق ساخته جمع‌آوری و از روش رگرسیون لجستیک شرطی برای تحلیل داده‌ها و نسبت‌های شانس تطبیق داده شده در سطح اطمینان 95 درصد استفاده شد.
یافته‌ها: مصرف سبزیجات خام آلوده (نسبت شانس =50/4، فاصله اطمینان 95 درصد =01/7-88/2) به عنوان منبع همه‌گیری و تماس با بیمار مشابه (نسبت شانس =19/7، فاصله اطمینان 95 درصد =12/12-26/4)، وجود بیمار در خانواده (نسبت شانس =2/33،فاصله اطمینان 95 درصد =82/80-64/13)، مصرف غذا در مراسم خاص (نسبت شانس =67/1، فاصله اطمینان 95 درصد = 62/2-06/1)، شغل کارمند (نسبت شانس =08/3، فاصله اطمینان 95 درصد=78/5-64/1) و بی‌سوادی (نسبت شانس =91/2، فاصله اطمینان
 95 درصد =67/7-10/1) از عوامل مؤثر در گسترش آن بودند.
نتیجه‌گیری: مصرف سبزیجات آلوده به شیگلا فلکسنری به دلیل آبیاری زمین‌های کشاورزی با پساب فاضلاب غیر استاندارد علت همه‌گیری شناسایی شد. لزوم رعایت استانداردها در تولید محصولات کشاورزی و تدوین برنامه جامع برای بهبود وضعیت مدیریت تصفیه فاضلاب در سیاست‌های زیست محیطی توسط دستگاه‌های ذی‌ربط در پیش‌گیری از همه‌گیری بیماری‌های اسهالی دارای اهمیت است.

---

مقدمه و اهداف: الگوی رخداد بیماری‌ها در جمعیت‌های مختلف متفاوت است. با توجه به این‌که سامانه اطلاعات جغرافیایی می‌تواند تأثیر مکان را بر رخداد و چگونگی توزیع بیماری بسنجد، مطالعه‌ای به‌منظور آنالیز فضایی سرطان کولورکتال و برخی عوامل خطر آن در ایران با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی انجام شد.
روش کار: این مطالعه توصیفی- تحلیلی با رویکرد آنالیز فضایی بوده است. داده‌های این مطالعه شامل«رخداد سرطان کولورکتال» به‌عنوان متغیر وابسته و سه متغیر «فعالیت جسمی»، «نمایه توده بدنی» و «سیگار کشیدن» به‌عنوان متغیرهای مستقل بودند که توسط اداره سرطان مرکز مدیریت بیماری‌های غیر واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و نظام مراقبت عوامل خطر بیماری‌های غیر واگیر به تفکیک استان و جنس در سال 1388(آخرین گزارش) ثبت شده است. داده‌‌ها با استفاده از نرم‌افزار ArcGIS نسخه 10.3 و مدل آماری رگرسیون وزنی جغرافیایی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته‌ها: ارتباط فضایی بیماری با متغیرهای فعالیت بدنی، نمایه توده بدنی و سیگار کشیدن با استفاده از مدل رگرسیون وزنی جغرافیایی مورد تأیید قرار گرفت؛ که بر این اساس استان‌های شمالی و مرکزی نسبت به سایر مناطق کشور بیش‌ترین خطر ابتلا به سرطان کولورکتال را با توجه به این عوامل خطر داشتند.

نتیجه‌گیری: آنالیزهای فضایی به خوبی می‌توانند در شناسایی سیمای بیماری و اولویت‌بندی مکانی عوامل مؤثر بر آن مفید واقع شوند و با برنامه‌ریزی‌های راهبردی و اقدام‌های مداخله‌ای بیماری را کنترل کرد