646 نتیجه برای نوع مطالعه: پژوهشي
زهرا گائینی، پروین میرمیران، زهرا بهادران، فریدون عزیزی،
دوره 18، شماره 3 - ( 9-1401 )
چکیده
مقدمه و اهداف: رژیم غذایی از عوامل اثرگذار در بروز بیماری مزمن کلیوی است. با توجه به مطالعات اندک با نتایج متناقض درزمینه ارتباط دریافت کافئین و بیماری مزمن کلیوی، مطالعه حاضر به‌منظور بررسی رابطه مصرف کافئین، چای و قهوه در درازمدت بر بروز بیماری انجام شد.
روش کار: دریافت‌های رژیمی 1780 نفر از بزرگسالان شرکت‌کننده در فاز سوم مطالعه قند و لیپید تهران، با استفاده از پرسشنامه بسامد خوراک ارزیابی گردید. جهت تخمین نسبت شانس بیماری مزمن کلیوی بعد از حدود 6 سال پیگیری، از آزمون رگرسیون لجستیک استفاده شد.
یافته‌ها: میانگین و انحراف معیار سن افراد در ابتدای مطالعه 15/40± 33/96 سال بود. طی حدود 6 سال پیگیری، نسبت شانس بیماری مزمن کلیوی 17/9 درصد بود. پس از تعدیل اثر متغیرهای مخدوش گر، نسبت شانس بیماری مزمن کلیوی با هیچ‌یک از سهک های دریافت چای، قهوه یا کافئین ارتباط معناداری را نشان نداد (نسبت شانس و حدود اطمینان تعدیل‌شده بروز بیماری در سهک سوم دریافت چای و کافئین نسبت به سهک اول و مصرف‌کنندگان قهوه نسبت به افرادی که قهوه مصرف نمی‌کردند، به ترتیب شامل (1/25-0/68) 0/92، (1/21-0/63) 0/87، (1/51-0/90) 1/17 بود).
نتیجهگیری: رابطه معکوس و غیرمعنادار بین مصرف چای و کافئین با بیماری مزمن کلیوی و همچنین رابطه مستقیم و غیرمعنادار بین مصرف قهوه و بیماری مشاهده‌شده در این مطالعه، لزوم مطالعات آینده‌نگر بیشتری را جهت بررسی اثرات دریافت‌های غذایی بر بروز بیماری مزمن کلیوی بیان می‌دارد.
زهرا حمیدی، مهدی رنجبران، فاطمه قطبی نیا، اکرم باحجب، حمید کاریاب،
دوره 18، شماره 3 - ( 9-1401 )
چکیده
مقدمه و اهداف: کروم فلزی سنگین است که غلظت جزئی آن هم برای انسان سمی بوده و حضور آن در آب خطر ابتلا به سرطان را به همراه دارد. بر این اساس، مطالعه حاضر برای نخستین بار در کشور در مناطق روستایی استان قزوین و با هدف برآورد خطر سرطانی مواجهه با کروم درآب شرب انجام شد.
روش کاز: نمونه برداری آب شرب مطابق با دستورالعمل‌های استاندارد انجام و آنالیز کروم با دستگاه ICP-OES انجام شد. فاکتورهای مواجهه با استفاده از یک پرسشنامه که روایی آن سنجیده شده است، تعیین شدند. تخمین خطر نقطه‌ای مواجهه خوراکی و پوستی با کروم با استفاده از روش فنی ارزیابی خطر انجام و جهت تعیین عدم‌قطعیت ناشی از برآورد خطر نقطه‌ای، از شبیه‌سازی مونت‌کارلو استفاده شد.
یافته‌ها: میانگین غلظت کروم در آب شرب در دوره زمانی 10 ساله 5/04±2/8 میکروگرم در لیتر بود. مجموع خطر سرطان اضافی در کل عمر در جمعیت مورد مطالعه در برآورد نقطه‌ای 4/83 و در شبیه‌سازی مونت‌کارلو 30/8 مورد در هر 100 هزار نفر جمعیت در معرض مواجهه برآورد گردید.
نتیجهگیری: بر اساس نتایج حاصله می‌توان نتیجهگیری نمود که اگرچه غلظت کروم از حداکثر مجاز اعلام‌شده در استاندارد ملی کشور ایران (0/05 میلی‌گرم در لیتر) کمتر بود ولی خطر سرطان‌زایی حاصل از مواجهه با آن بیشتر از سطح خطر قابل‌پذیرش WHO برآورد شد. همچنین استفاده از نتایج حاصل از روش شبیه‌سازی مونت‌کارلو بجای برآورد نقطه‌ای، اطمینان بالاتری در تصمیم‌گیری‌های مدیریت خطر را حاصل می‌نماید.
علی حسن‌آبادی، شیرین نصری، الهه سالارپور، ناصر نصیری، حمید شریفی،
دوره 18، شماره 3 - ( 9-1401 )
چکیده
مقدمه و اهداف: غربالگری تماس‌های خانگی مبتلایان سل، جهت شناسایی عفونتهای جدید ضروری است. این مطالعه با هدف ارزیابی وضعیت ابتلا به سل در اعضای خانواده بیماران مسلول ریوی در شهرستان بم انجام گردید.
روش‌کار: این پژوهش مقطعی، به‌صورت سرشماری از اطرافیان بیماران مسلولی که پرونده آنها طی سال‌های 1398-1392 در مرکز بهداشت بم موجود بود، انجام شد. اطلاعات اطرافیان بیماران بر اساس چک‌لیست جمع‌آوری و سپس با استفاده از آزمون توبرکولین و اسمیر خلط، اطرافیان بیماران مبتلا به سل ریوی اسمیر خلط مثبت شناسایی شدند.
یافته‌ها: پرونده 97 نفر از بیماران با نتیجه مثبت آزمایش اسمیر خلط بررسی شدند. بر اساس پرونده‌های این بیماران تعداد 237 نفر از اعضای خانواده آنها به‌عنوان افراد در تماس،بررسی شدند. بیشتر اطرافیان بیماران زن و در رده سنی 50-40 سال بودند، 76/8% آنها تماس‌های نزدیک‌شان محافظت نشده و 78/9% سابقه تماس دائمی با بیماران داشتند. طی بررسی 5 نفر (2/1% فاصله اطمینان %95: 4/9-0/7) مبتلا به سل ریوی اسمیر خلط مثبت شناسایی شدند. از این ۵ نفر بیمار جدید، ۳ نفر (60/0%) بالای ۵۰ سال و زن بودند. ۲ نفر (40%) از این افراد تماس‌های نزدیک محافظت نشده داشتند و متراژ منزل 80% از آنها زیر 80 متر بود.
نتیجهگیری: در این بررسی حدود 2/0% از اطرافیان بیماران مسلول اسمیر مثبت بودند. شناسایی اطرافیان بیماران مبتلا به سل و پیگیری آنها برای جلوگیری از شیوع سل مهم است. غربالگری اعضای خانواده بیمار میتواند کمک زیادی به کاهش بار بیماری سل در ایران کند.
نسرین تلخی، نوشین اکبری شارک، زهرا رجب زاده، مریم سالاری، سید مسعود ساداتی، محمد تقی شاکری،
دوره 18، شماره 3 - ( 9-1401 )
چکیده
مقدمه و اهداف: شیوع و نرخ مرگومیر بالای بیماری کووید-19، علائم، اطلاعات جمعیت شناختی و بیماریهای زمینه‌ای مؤثر در پیش‌بینی مرگ ناشی از آن را ضروری می‌سازد. لذا در این مطالعه قصد داریم به پیش‌بینی رفتار مرگومیر ناشی از کووید-19 در استان خراسان رضوی بپردازیم.
روش کار: در این مطالعه داده‌های کامل 47460 نفر از بیماران بستری در بیمارستان‌های استان خراسان رضوی از 4 اسفند 1398 تا 21 شهریور 1400 جمع‌آوری شد. برای تشخیص بازماندگان و غیر بازماندگان ناشی از کووید-19 روش شبکه‌های عصبی و رگرسیون لوژستیک و برای مقایسه دو مدل از حساسیت، ویژگی، صحت پیش‌بینی و سطح زیر منحنی مشخصه عملکرد استفاده گردید.
یافته‌ها: کاهش سطح هوشیاری، سرفه، درصد اکسیژن خون کمتر از 93%، سن، سرطان، بیماریهای مزمن کلیه، تب داشتن، سردرد داشتن، سیگاری بودن، و بیماریهای مزمن خون به‌عنوان ده عامل مهم‌تر در پیش‌بینی مرگ شناسایی شدند. صحت مدل شبکه عصبی و رگرسیون لوژستیک به ترتیب برابر 89/90% و 83/67%درصد، همچنین حساسیت، ویژگی و سطح زیر منحنی راک در دو مدل به ترتیب (76/14%، 68/94%)، (91/99%، 85/30%) و (77/14%، 68/98%) بود.
نتیجهگیری: یافته‌های ما اهمیت برخی اطلاعات جمعیت شناختی، بیماریهای زمینه‌ای و علائم بالینی را ارائه کرد. همچنین، مدل شبکه عصبی میتواند مرگ را با دقت بیشتری نسبت به مدل رگرسیون لوژستیک پیش‌بینی کند. بااین‌حال، تحقیقات پزشکی در این زمینه با به‌کارگیری سایر روشهای یادگیری ماشین و قدرت بالای آنها، نتایج کامل‌کننده‌ای به دنبال خواهد داشت.
محبوبه حجتی، ندا یعقوبیه، جلال کریمی، منصور فیروزبخت، امید ایروانی،
دوره 18، شماره 3 - ( 9-1401 )
چکیده
مقدمه و اهداف: دوران کودکی پرمخاطره‌ترین دوران زندگی است و بررسی علل مرگ کودکان و جلوگیری از موارد قابل‌پیشگیری نقش مهمی در وضعیت سلامت و بهره‌وری خانواده و جامعه دارد، هدف از مطالعه حاضر بررسی اپیدمیولوژیک مرگ کودکان زیر 5 سال ارجاعی به پزشکی قانونی استان اصفهان است.
روش کار: در این مطالعه مقطعی- تحلیلی و گذشته‌نگر، پرونده 194 کودک زیر 5 سال (109 پسر و 85 دختر) که در طی سال‌های 1397 تا 1400به مرکز پزشکی قانونی اصفهان ارجاع شده‌اند؛ مورد بررسی قرار گرفت و علل مرگ بر اساس معیارهای ICD10 و ویژگی‌های جمعیت‌شناختی و بالینی آنها استخراج گردید. اطلاعات به‌دست‌آمده با استفاده از آزمون آماری کای اسکوئر و آزمون دقیق فیشر مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: ازنظر توزیع علل مرگ غیرطبیعی، 30/4% مرگ به علت وقایع خانگی، 22/7% مرگ به علت بیماری مزمن، 21/1% مرگ به علت تصادفات، 17/5% مرگ به علت بیماری حاد، 2/1% مرگ به علت آسفیکسی، 3/1% مرگ به علت سندرم مرگ ناگهانی و 3/1% مرگ به علت متفرقه اتفاق افتاده است. تفاوت معنادار آماری بین علت مرگ و گروه سنی، محل فوت، سابقه بیماری و سال فوت وجود دارد (0/05>P) ولی بین علت مرگ با جنس و ملیت تفاوت معنادار آماری وجود ندارد (0/05<P).
نتیجهگیری: در بین علل فوت، مرگ ناشی از حوادث و سوانح بیشترین علت فوت بود. بنابراین با توجه به قابلیت انجام اقدامات پیشگیرانه، لازم است سیاست‌گذاری آتی در جهت تأمین سلامت و امنیت کودکان صورت گیرد.
لیلا حلیمی، اسحاق درتاج رابری، رضا مجدزاده، علی اکبر حقدوست،
دوره 18، شماره 4 - ( 12-1401 )
چکیده
مقدمه و اهداف: در سنین نوجوانی تمایل برای تقویت شبکه اجتماعی در مدارس بیشتر است که به انتقال اطلاعات می انجامد. این مطالعه خصوصیات افراد تاثیرگذار بر انتقال اطلاعات بین دانش آموزان در کلاس را بررسی می کند.
روش کار: مطالعه روی350 دانش آموز پسر و دختر مقاطع راهنمایی و متوسطه مدارس شهر همدان انجام شد که برای هر کلاس دو شبکه ترسیم گردید. شبکه ارتباطی، ارتباطات عادی دانش آموزان در کلاس و شبکه اطلاعاتی، انتقال اطلاعات حساس مرتبط با بلوغ بود. شاخص مرکزیت شبکه محاسبه شد. عوامل تاثیرگذار بر انتقال اطلاعات با استفاده از پرسشنامه بررسی شد.
یافته ها: شاخص مرکزیت در شبکه اجتماعی پسرها بیشتر از دخترها به ترتیب (55/4% در مقابل 47/6% در شبکه ارتباطی و 33/4% در مقابل 20/1% در شبکه اطلاعاتی) بود. اندازه مرکزیت دانش آموزان با صرف زمان بیشتر در ارتباطات هر دانش آموز با همکلاسی های خود، از نظر آماری معنی دار بود. همچنین با بالا رفتن مقطع تحصیلی و سن شاخص مرکزیت در شبکه ارتباطی و به خصوص اطلاعاتی بیشتر بود.
نتیجهگیری: پسران در دوران نوجوانی شبکه ارتباطی گستردهتری در درون کلاس دارند و در انتقال اطلاعات بلوغ تواناتر هستند. ارتباط مناسب و توانایی برقراری ارتباط آسان، داشتن اطلاعات در زمینه بلوغ و اختصاص دادن زمان کافی در برقراری ارتباط با همکلاسی ها از عوامل موثر بر انتقال اطلاعات بین نوجوانان در مدارس است.
بتول ربانی، اردشیر خسروی، مهین سادات عظیمی، جعفر صادق تبریزی، عزیزالله عاطفی، امین عطایی، حسین کاظمینی، الهام رشیدیان،
دوره 18، شماره 4 - ( 12-1401 )
چکیده
مقدمه و اهداف: به طور کلی چهار گروه از بیماریهای غیر‌واگیر (بیماریهای قلبی و عروقی، سرطان، دیابت و بیماریهای مزمن تنفسی) بیش از 80% از علل مرگ زودرس را در سال به خود اختصاص می‌دهند و بیش از 85% آنها در کشورهای با درآمد کم و متوسط رخ میدهد. این مطالعه با هدف برآورد احتمال مرگ زودرس ناشی از این بیماری‌ها در استان‌های ایران انجام شد.
روش کار: داده‌های علل مرگ برای سال‌های 1395 تا 1398 از سامانه نظام ثبت و طبقه‌بندی علل مرگ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی استخراج گردید. پس از اصلاح کم شماری مرگ (با استفاده از روش پیشنهادی Adair و Lopez) احتمال مرگ‌های زودرس ناشی از بیماریهای غیر‌واگیر محاسبه گردید.
یافته‌ها: بیماریهای غیر‌واگیر (چهار بیماری اصلی) در سال‌های 1395 تا 1398 به ترتیب 68/98، 69/44، 69/17 و 67/94 درصد از کل موارد مرگ کشور را تشکیل می‌دادند. احتمال مرگ زودرس کشوری ناشی از بیماریهای اصلی غیر‌واگیر در سال‌های 1395 تا 1398 به ترتیب 14/95، 15/15، 15/25 و 16/63 درصد بود و بیشترین درصد احتمال مرگ زودرس در استان گلستان بود.
نتیجه گیری: درصد احتمال مرگ بیماریهای غیر واگیر یکی از شاخص های مهم برای پیشگیری و کنترل بیماری های غیر واگیر در سطح ملی و بین المللی می باشد که باید مورد پایش مستمر قرار گیرد. با توجه به اختلاف عوامل اجتماعی-اقتصادی و شرایط اپیدمیولوژیک بین استان های مختلف کشور، لازم است مطالعات جامعی به منظور شناسایی عوامل اجتماعی-اقتصادی، همه گیر شناسی و سایر عوامل خطر بیماری در هر استان طراحی و اجرا گردد.
محمد خواجه دلویی، ملیحه دادگرمقدم، امیررضا خواجه دلویی، هیوا شاربیانی، حمیدرضا بهرامی طاقانکی، مریم زیادی لطف آبادی، زینب شاطری امیری،
دوره 18، شماره 4 - ( 12-1401 )
چکیده
مقدمه و اهداف: بیماری های قلبی و عروقی علل عمده مرگ و میر بزرگسالان در بسیاری از کشورهای در حال توسعه است. این مطالعه به مقایسه تخمین خطر نسبی ده ساله حوادث قلبی عروقی با استفاده از معیارهای فرامینگهام با مدل بومی پرداخته است.
روش کار: این مطالعه مقطعی مبتنی برجمعیت، به روش نمونه گیری طبقه ای خوشه ای تصادفی، بر روی جمعیت بالغ (≥16 سال) شهرنشین مشهد انجام گردید. اطلاعات شرکت کنندگان براساس معیارهای فرامینگهام جمع آوری و داده کاوی جهت طراحی الگوریتم درخت تصمیم گیری با نرم افزار Rapidminer v5.3 و با متد cross-validation ارزیابی شد.
یافته ها: از 2978 نفر، (64/9%)1930 زن و (35/1%) 1041 مرد با میانگین سنی (14/7±43/5) حضور داشتند. تخمین سطح خطر ده ساله بیماری قلبی عروقی براساس معیارهای فرامینگهام 77/8% با خطر کم و 13/4% خطر متوسط و 8/8% خطر بالا برآاورد شد. در داده کاوی با استفاده از مدل درخت تصمیم گیری، مدل شماره (1) با دقت 79/56% نشان میدهد که مقادیر پیش بینی سطوح خطر الگوریتم فرامینگهام نسبت به مقادیر مشاهده شده در سطح کم خطر 95/24% و خطر متوسط90/8% و خطر بالا 33/13% تطابق داشت و مدل شماره (2) با دقت 82/78%، در سطح کم خطر 98/20% و خطر متوسط 0/42% و خطر بالا 53/01% تطابق داشته است.
نتیجه گیری: معیارهای فرامینگهام در پیش بینی سطوح خطر متوسط و بالا در جمعیت مشهدکارآمد نیست و براساس مدل بومی، مهمترین عامل درپیش گویی خطر بیماریهای قلبی و عروقی درجوانان مصرف سیگار و در بزرگسالی فشارخون بالا است.
یاسر مصری، مینا پاک خصال، علی اکبر نقوی الحسینی، فاطمه میرزائی، عبدالحلیم رجبی،
دوره 18، شماره 4 - ( 12-1401 )
چکیده
مقدمه و اهداف: با توجه به تأثیر پاندمی کووید- ۱۹ بر روی سلامتی و اهمیت سلامت دهان، مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیر پاندمی کووید-19 بر روی استفاده از خدمات دندانپزشکی میان کودکان انجام شده است.
روش کار: مطالعه گذشته‌نگر حاضر با استفاده از اطلاعات موجود در آرشیو کلینیک دندانپزشکی بیمارستان کودکان شهر گرگان در سال 1401 انجام شد. مشخصات دموگرافیک بیماران و نوع خدمات دندانپزشکی دریافت شده جمع آوری و وارد نرم افزار آماری SPSS نسخه 26 گردید. جهت مقایسه تفاوت سالانه فراوانی دریافت انواع خدمات دندانپزشکی ، دادهها تحت آزمون کای اسکوئر قرار گرفته و برای بررسی روند تغییرات خطی هر خدمت از آزمون کوکران – آرمیتاژ استفاده شد.
یافته‌ها: تعداد 24185 خدمات دندانپزشکی مختلف، از ابتدای سال 1398 تا انتهای سال 1400 توسط کودکان 2 تا 14 سال مراجعه کننده به کلینیک دندانپزشکی بیمارستان طالقانی دریافت شده بود. مقایسه فراوانی استفاده از خدمات دندانپزشکی سال 1399 نسبت به سال 1398، کاهش 31 درصدی را نشان داد. نوع خدمات استفاده شده در سال اول حین پاندمی نسبت به سال قبل از پاندمی تغییرات معنی‌داری داشت که عمده آنها افزایش خدمت کشیدن دندان (0/001 P =) و کاهش خدمت ترمیم (0/000 P =) بود. همچنین افزایش درمان پالپ (0/003 P =) بهویژه در سال دوم پاندمی قابل ملاحظه بود.
نتیجه گیری: میزان استفاده از خدمات دندانپزشکی و نوع خدمات دریافتی در زمان پاندمی تغییرات قابل ملاحظه‌ای داشته و این امر برنامه‌ریزی برای درمان‌های موردنیاز در آینده و همچنین ایجاد زیرساختارهایی برای مواجهه با پاندمی های مشابه را ضروری می‌سازد.
ملیحه دادگرمقدم، مجید خادم رضائیان، زینب شاطری امیری،
دوره 18، شماره 4 - ( 12-1401 )
چکیده
مقدمه و اهداف: جدید و ناشناخته بودن و سرعت بالای گسترش کووید- 19 مدیریتی فراتر از امکانات و توان سیستم بهداشتی درمانی را می طلبد . مطالعه حاضر به نقش و ارتباط برخی تعیین کننده های اجتماعی سلامت با پیامد نهایی مبتلایان می پردازد.
روش کار: در این مطالعه مقطعی با استفاده از روش سرشماری اطلاعات 182602 نفر مبتلایان به کووید-19 در جمعیت تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد (بطور سرپایی و یا بستری) ازاسفند 1398 تااسفند 1399، از سه منبع اطلاعاتی مورد بررسی قرار گرفت و از مدل رگرسیون لجستیک برای تعیین پیشگویی کنندگی عوامل ساختاری تعیین کننده های اجتماعی سلامت استفاده شد.
یافته‌ها: از 182602 نفرمبتلا تعداد 100407 نفر (55%) مرد و 82195 نفر (45%) زن بودند. رگرسیون لجستیک چند متغیره نشان داد که شانس مرگ و میرناشی از ابتلا به کرونا با افزایش هر یک سال سن برابر (1/077-1/073)1/075، مردان نسبت به زنان برابر (2/73-2/06)2/37 بیشتر و با سطح تحصیلات رابطه معکوس داشت (0/001 > PV). وضعیت شغل تاثیر معناداری بر افزایش شانس مرگ ومیر نشان نداد. وجود دیابت با (1/38-1/19)1/28=OR و بیماری زمینه ای (1/22-1/09)1/16= OR و ضعف سیستم ایمنی با (9/80-6/44)7/94 =OR، با افزایش شانس مرگ ومیر همراه بودند. بارداری با (1/42-0/57)0/90=OR و فشارخون بالا با (1/02-0/89)0/95=OR مورد توجه بودند.
نتیجهگیری: با توجه به ارتباط مولفه های اجتماعی سلامت با پیامد مرگ مبتلایان کووید-19 توصیه می شود که سیاست گذاران نسبت به درگیر ساختن بخشهای خارج ازسیستم بهداشت و درمان در امر سلامت اهتمام ورزند.
فاطمه شهبازی، سلمان خزایی، محمد میرزایی، سید جلال‌الدین بطحایی، علی ظهیری، منوچهر کرمی،
دوره 18، شماره 4 - ( 12-1401 )
چکیده
مقدمه و اهداف: این مطالعه با هدف تعیین میزان مرگ و میر و محاسبه سال‌های از دست رفته عمر (YLL) به دلیل ابتلا به عفونت کووید-19 در استان همدان انجام شد.
روش کار: در این مطالعه مقطعی، اطلاعات مربوط به تعداد مرگ ناشی از ابتلا به عفونت کووید ـ 19 از معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان اخذ شد. بازه زمانی انجام پژوهش از اسفند سال 1398 تا اسفند 1399 بود. مرگ‌های ثبت‌شده توسط معاونت بهداشتی شامل مرگ‌های رخ‌داده در بیماران سرپایی و بستری بود. مقدار YLL بر اساس دستورالعمل Global Burden of Disease 2010 محاسبه شد.کلیه اطلاعات پس از جمع‌آوری در نرم افزار اکسل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: در طول دوره یک ساله مطالعه 1556 مورد مرگ به دلیل ابتلا به عفونت کووید-19 در استان همدان اتفاق افتاد. تعداد سال‌های ازدست رفته عمر به علت مرگ زودرس در مردان 15783 سال (49/99 در هزار نفر)، در زنان 12794 سال (38/43 در هزار نفر) و در هر دو جنس 28577 سال (44/08 در هزار نفر) به دست آمد. مقدار YLL در مناطق شهری و روستایی نیز به ترتیب 19824 و 8753 سال بود.
نتیجهگیری: بر اساس یافته‌های این مطالعه عفونت با ویروس کووید-19 منجر به از دست رفتن سال‌های بالقوه عمر به ویژه در مردان، گروه‌های سنی بالای60 سال و مناطق شهری شد؛ لذا برنامه‌های مداخلاتی باید بر اهمیت تشخیص زود هنگام موارد بیماری برای کاهش شدت بیماری و متعاقب آن کاهش موارد مرگ و همچنین کنترل بهتر بیماری در سالمندان که مسئول بیشترین مقدار YLL هستند متمرکز شوند.
نفیسه صالح نیا، عباس عصاری آرانی، حسین صادقی سقدل، علیرضا اولیایی منش،
دوره 18، شماره 4 - ( 12-1401 )
چکیده
مقدمه و اهداف: ارتقاء سلامت از مهمترین وظایف سیاستگذاران و اهداف توسعه پایدار است. از این‌رو پژوهش حاضر باهدف تعیین مهمترین عوامل کلان تعیین‌کننده سلامت جمعیت در ایران و به تصویر کشیدن روابط علّی میان این عوامل انجام شد.
روش کار: پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد ترکیبی در سه مرحله انجام شد. ابتدا با تحلیل محتوای منابع موجود در بازه 2000-2019، تعیین‌کننده‌های کلان اجتماعی سلامت شناسایی و غربالگری عوامل، به روش دلفی فازی و نظرسنجی از 15 نفر از خبرگان انجام شد. درنهایت روابط علّی میان تعیین‌کننده‌های اجتماعی سلامت در قالب نقشه شناختی فازی(FCM) نشان داده شد.
یافته‌ها: در مرحله اول 96 عامل مؤثر بر سلامت در سطح کلان شناسایی شد که در دو طبقه اصلی ملی و جهانی و 16 زیر طبقه قرار گرفت. پس از غربالگری 8 مورد که دارای اهمیت کمتری در سلامت جمعیت بود حذف شد. تحلیل روابط علّی نشان داد سیستم اقتصادی با درجه مرکزیت 21/06 و خروجی 10/91 مهمترین و تأثیرگذارترین عامل مؤثر بر سلامت جمعیت در سطح کلان است. پس از آن حکمرانی و سیاست‌گذاری و سیاست‌های ملی به ترتیب با درجه مرکزیت 20/25 و 20/19 قرار داشتند.
نتیجهگیری: بدون در نظر گرفتن روابط علّی، نظام سلامت دارای بیشترین اهمیت در سلامت جمعیت است. اما با در نظر گرفتن روابط علّی، سیستم اقتصادی مهمترین عامل بوده و نظام سلامت در میان سه عامل اول قرار ندارد. بنابراین تجزیه و تحلیل نقشه شناختی فازی به سیاستگذاران کمک می‌کند تا با درک اولویت‌ها و پیوند بین بخش‌ها در توسعه و اجرای سیاست‌های سلامت‌محور، بهترین سیاست‌ها را اتخاذ نمایند.
سحر نجفی زاده، سید وحید احمدی طباطبایی، فاطمه دهنویه تیجنگ، سمیه نوری حکمت،
دوره 19، شماره 1 - ( 3-1402 )
چکیده
مقدمه و اهداف: منابع انسانی نقش مهمی در ارائه خدمات بهینه مراقبت های بهداشتی به مردم ایفا می کنند. گسترش پوشش مراقبت های بهداشتی اولیه به دلیل نقش محوری آنها نیازمند تمرکز بیشتر بر نیروی کار مراقبت های بهداشتی است. این مطالعه با هدف ارزیابی حجم کار و نیاز به کارکنان بهداشتی اولیه و ماماها در کرمان، ایران با استفاده از روش شاخص‌های حجم کار نیاز به نیروی انسانی (WISN) انجام شد.
روش کار: جهت برآورد نیاز کارکنان از یک مطالعه توصیفی مقطعی در چهار مرکز بهداشتی درمانی منتخب شهر کرمان، در دو گروه استفاده شد. در مجموع 118 فعالیت برای بهورزان و 89 فعالیت برای ماماها با همکاری پنل های متخصصین و بررسی جامع نظام یکپارچه سلامت ایران (سیب) شناسایی شد. پس از آن، تمام فعالیت‌ها در هر یک از چهار مرکز بهداشتی با استفاده از کرونومتر زمان‌بندی دقیق شدند و میزان ها و نسبت‌های WISN با استفاده از نرم افزار مایکروسافت اکسل 2010 محاسبه شدند.
یافته‌ها: بر اساس محاسبات WISN مازاد نیروی مراقب سلامت در سه مرکز ب، ج و د نشان داده شد. با این حال، در مرکز الف، نیروی کار کافی درنظر گرفته می‌شود. برعکس، کمبود ماماها در دو مرکز الف و ب با نسبت WISN به ترتیب 0/67 و 0/50 مشاهده شد، در حالی که مرکز ج مازاد نیروی کار را با نسبت WISN برابر با 2/0 نشان داد. قابل ذکر است که به طور متوسط 50 درصد از حجم کار کارکنان در هر دو دسته شامل فعالیت های حمایتی و اضافی است.
نتیجهگیری: جالب اینجاست که علیرغم 75 درصد موارد که حاکی از مازاد یا کفایت کارمندان است، کارکنان همچنان با فشارهای کاری بالا دست و پنجه نرم می کنند. به نظر می رسد این ناهنجاری با حجم قابل توجهی از فعالیت های پشتیبانی و اضافی مرتبط باشد. علاوه بر این، حجم کاری شدید در طول روزها و ساعات خاص به احساس فشار فراگیر در طول هفته تبدیل می شود. به عنوان یک راه حل بالقوه، معرفی یک سیستم نوبت دهی در بخش مراقبت های بهداشتی اولیه می تواند این مشکل را کاهش دهد.
فاطمه رنگرز جدی، احسان نبوتی، افسانه وزین، آذر هوشمند، رضا عباسی،
دوره 19، شماره 1 - ( 3-1402 )
چکیده
مقدمه و اهداف: آنتی‌بیوتیک‌ها از جمله پرمصرف‌ترین و پرهزینه‌ترین داروهای مورداستفاده در بیمارستان‌ها می‌باشند که مصرف بیش‌ازحد آنها چالش‌هایی دارد. بخش مراقبت ویژه بیمارستان‌ها ازجمله بخشهای پرمصرف این داروها می‌باشد. هدف از انجام این مطالعه، تعیین میزان و الگوی تجویز آنتی‌بیوتیک در بخشهای مراقبت ویژه بیمارستان نمازی شیراز بر اساس نسخ دارویی بود.
روش‌کار: در این مطالعه، تمام نسخ الکترونیکی در 16 بخش مراقبت ویژه بیمارستان نمازی در سال 1399، بازیابی و مورد بررسی قرارگرفت. ابزار جمع‌آوری در این مطالعه چک لیستی شامل اطلاعات هویتی بیماران و همچنین تاریخ و تعداد تجویز آنتی‌بیوتیک بود. از آزمون‌های آماری کای‌اسکوئر برای بررسی ارتباط میان گروه‌های آنتی‌بیوتیکی تجویزشده با متغیرهای هویتی بیماران استفاده شد.
یافته‌ها: در این مطالعه 381003 نسخه الکترونیکی مورد بررسی قرار گرفت که 67002 نسخه (17/6%) حاوی آنتی‌بیوتیک بود. همچنین 5056 نفر از بیماران (98/9%) نیز آنتی‌بیوتیک دریافت کرده بودند. بر اساس نسخ، بیشترین میزان آنتی‌بیوتیک تجویزشده برای مردان و همچنین گروه سنی کمتر از 15 سال بود (0/05<P). بیماران بستری‌شده در فصل زمستان نیز بیشترین میزان تجویز آنتی‌بیوتیک را داشتند(0/05P<). در این مطالعه، پرتجویزترین گروه‌های آنتی‌بیوتیکی مربوط به بتالاکتام و کلرامفنیکل‌ها (32/89%)، سفالوسپورین‌ها (19/28%) و گلیکوپپتیدها (%18) بود.
نتیجهگیری: نتایج این مطالعه نشان داد اگرچه کمتر از یک‌پنجم از نسخ دارویی حاوی آنتی‌بیوتیک بود اما تقریباً تمام بیماران بستری در بخشهای مراقبت ویژه، آنتی‌بیوتیک دریافت کرده بودند. بااین‌وجود، پیشنهاد می‌شود در مطالعات آتی میزان تجویز آنتی‌بیوتیک بر اساس نسخ دارویی نیز ارزیابی‌شده تا مدیران بیمارستانی بتوانند ضمن کسب آمار دقیق‌تر نسبت به منابع دارویی بیمارستان، اقدامات مناسبی در راستای نظارت بر تجویز داروهای آنتی‌بیوتیکی انجام دهند.
علیرضا دیدارلو، بهروز فتحی، رعنا حسینی، حبیب الله پیرنژاد، سیما قربان زاده، کژال یاسمنی،
دوره 19، شماره 1 - ( 3-1402 )
چکیده
مقدمه و اهداف: واکسیناسیون از برجسته‌ترین دستاوردهای بهداشت عمومی در جهان و بهترین استراتژی برای کنترل بیماری کووید-19 می باشد. پذیرش و تمایل به دریافت واکسن از عوامل اصلی موفقیت یا شکست برنامه واکسیناسیون محسوب می‌گردد. با توجه به توانایی مدل‌ها و تئوری‌های آموزش بهداشت در پیش‌بینی قصد رفتار، پژوهش حاضر با هدف بررسی تعیین‌کننده‌های قصد واکسیناسیون کووید-19 در بین جمعیت عمومی شهر ارومیه با استفاده از مدل اعتقاد بهداشتی انجام گرفت.
روش کار: مطالعه توصیفی- تحلیلی حاضر به روش مقطعی در بین 575 فرد بالای 18 سال ساکن شهر ارومیه انجام گرفت. نمونه‌ها به روش گلوله‌برفی و نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. دادهها با استفاده از پرسشنامه محقق‌ساخته الکترونیکی روا و پایا مشتمل بر چهار بخش شامل ویژگی‌های دموگرافیک، آگاهی، سازه‌های مدل اعتقاد بهداشتی و قصد دریافت واکسن کووید-19 جمع‌آوری شد و با روشهای آمار توصیفی و استنباطی در نرم افزار SPSS نسخه16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته‌ها: مدل اعتقاد بهداشتی توانست 67% از واریانس قصد واکسیناسیون کووید-19 را تبیین کند و در بین مولفه‌های مدل، خودکارآمدی درک‌شده افراد (0/001 = P، 0/505β =)، قوی‌ترین پیش‌بینی‌کننده قصد انجام واکسیناسیون کووید-19 بود. بقیه مولفه‌ها از جمله حساسیت درک‌شده (0/001 = P، 0/158= β) و موانع درک‌شده (0/001 = P، 0/109= -β) از دیگر عوامل موثر بر قصد افراد برای انجام واکسیناسیون بودند.
نتیجهگیری: با توجه به پیش‌بینی قوی قصد واکسیناسیون کووید-19 بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی، می‌توان از این مدل در برنامه‌ها و مداخلات آموزشی و رفتاری با تاکید بر سازه‌های تاثیرگذار بهویژه خودکارآمدی جهت افزایش انجام واکسیناسیون توسط شهروندان استفاده کرد
تینا فلاح، آمنه الیکایی، رکسانا منصور قناعی، عبدالله کریمی، ایرج صدیقی، مرجان تاری وردی، آرزو امیرعلی، طیبه نظری، نگین نهان مقدم، علیرضا ناطقیان، سید حمیدرضا منوری، سید محسن زهرائی، سوسـن محمـودی، مسعود آل بویه،
دوره 19، شماره 1 - ( 3-1402 )
چکیده
مقدمه و اهداف: شناسایی ژنوتیپ های روتاویروس در کودکان از نظر بالینی مهم است. هدف از مطالعه حاضر تعیین تنوع ژنوتیپ‌های روتاویروس و ارتباط آنها با یافته های دموگرافیک و علائم بالینی کودکان بستری در بیمارستان است.
روش کار: برای مشخص کردن ژنوتیپ های روتاویروس، نمونه های مدفوع روتاویروس-مثبت کودکان علامت دار در آذر 1399 الی اسفند 1400 وارد مطالعه شدند. استخراج RNA از نمونه ها و سنتز cDNA برای ژن های VP7 و VP4 طبق پروتکل استاندارد انجام شد. تعیین ژنوتیپ ها با استفاده از پرایمرهای اختصاصی انجام شد. توالی یابی و تجزیه و تحلیل بیوانفورماتیک برای تایید نتایج انجام شد. دادهها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ۲۰ و Graphpad نسخه ۹.۵.۰ تجزیه و تحلیل شد.
یافته‌ها: از میان نمونه های بیماران مبتلا، سه ژنوتیپ به عنوان ژنوتیپ غالب در جامعه تحت بررسی تعیین شد. این نتایج رابطه معنی‌داری را میان فراوانی یک ژنوتیپ و تغییرات فصول (0/0077= p-value) و بین نوع ژنوتیپ ها، مدت بستری و شدت اسهال نشان دادند. در حالیکه به طور معنادار با افزایش سن، انواع بیشتری از روتاویروس گروه A تعیین گردید، ارتباطی میان ژنوتیپ های شناسایی شده با جنسیت مشاهده نگردید (0/473 = p-value) همچنین، هیچ ارتباطی بین نوع ژنوتیپ، شدت کم آبی و حضور یا عدم حضور تب وجود نداشت.
نتیجهگیری: به طور کلی، نتایج این مطالعه تنوع نسبتا بالایی از ژنوتیپ‌های روتاویروس ها را در کودکان نشان داد. جهت تایید همبستگی های یافت شده بین برخی از ژنوتیپ ها و گروه های سنی، فصول، علائم بالینی و اثربخشی واکسن های موجود، مطالعات بیشتری مورد نیاز است.
عبدالاحد نبی اللهی، نجمه خمری، ناصر کیخا،
دوره 19، شماره 1 - ( 3-1402 )
چکیده
مقدمه و اهداف: موکورمایکوزیس یک عفونت قارچی تهاجمی با مرگ و میر بالا در بیماران نقص ایمنی می باشد و بیماران کووید-19 نیز مستعد ابتلا به این عفونت قارچی هستند. با توجه به شیوع گسترده این بیماری هدف از پژوهش حاضر تحلیل مقالات برتر حوزه موکورمایکوزیس در بیماران کووید-۱۹ بود.
روش کار: پژوهش حاضر یک مطالعهی تحلیل استنادی بوده که با استفاده از رویکرد تحلیل کتابسنجی انجام شد. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه مقالات حوزه موکورمایکوزیس و بیماران کووید-۱۹ می باشد که در بازه زمانی 19۴۵ تا 20۲۳ میلادی در پایگاه اطلاعاتی Web of Science نمایه شده و بیشترین میزان استنادات را دریافت کرده اند. جهت ترسیم خوشه های علمی و هم رخدادی واژگان از نرم افزارهای Histcite و VOS viewer استفاده شد.
یافته‌ها: تحلیل مقالات پراستناد نشان داد که از بین ۱۰۸۲ مدرک منتشر شده ۱۰۰ اثر برتر درحوزه های موضوعی موکورمایکوزیس و کووید-۱۹، یافته های آسیب شناسی بافتی و عفونت های همزمان قارچی بیشترین میزان استناد را دریافت کرده بودند. بعلاوه مقاله Singh بالاترین میزان استناد را داشت و مجله Mycoses با انتشار ۱۰ مقاله دارای بیشترین استناد جزوه مجلات اثرگذار حوزه کووید-۱۹ و موکورمایکوزیس شناخته شد. تحلیل هم رخدادی واژگان نشان از وجود چهار خوشه موضوعی کلیدی در ارتباط با کووید-۱۹ و موکورمایکوزیس و انواع دیگر عفونتهای قارچی بود. تحلیل صد مقاله برتر حوزه بیماری های کووید-۱۹ و موکورمایکوزیس نشان داد که خوشه های موکورمایکوزس و کووید-۱۹ در محوریت اصلی دارای بیشترین بسامد بوده و در بردارنده حوزههای موضوعی آسیب شناسی بافتی و عفونت های همزمان قارچی است.
نتیجهگیری: نقشه هم رخدادی واژگان، موضوعات نوظهورعفونتهای قارچی موکورمایکوزیس و کووید-۱۹ میتواند در شناخت ماهیت بیماری و روشهای درمانی و موضوعات روزآمد مرتبط، توسط پژوهشگران حوزه تحقیقات آزمایشگاهی مورد استفاده واقع شود و آینده روشنی نسبت به نویسندگان، مجلات و محققان فراهم نموده و پژوهشگران را در انتخاب اولویتهای پژوهشی یاری نماید.
محمد ساسانی پور، سعیده شهبازین،
دوره 19، شماره 1 - ( 3-1402 )
چکیده
مقدمه و اهداف: هدف این تحقیق بررسی مؤلفه‌های مدل سالمندی موفق روو و کان یعنی نبود بیماری و معلولیت، عملکرد بالای شناختی و فیریکی و مشارکت در زندگی در شهر تهران در سال 1401 است که بر روی دو گروه از سالمندان زن و مرد شهر تهران انجام شده است.
روش کار: این مطالعه مبتنی بر پیمایش از یک نمونه 637 نفری از سالمندان 60 سال و بالاتر شهر تهران است که از طریق نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای از مناطق 22 گانه شهر تهران، متناسب با حجم جمعیت سالمندان در هر منطقه انتخاب شد. برای آزمون اینکه آیا مدل رو و کان، توسط داده ها تأیید می شود یا خیر از مدل معادلات ساختاری (SEM) تاییدی استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که مدل رو و کان از برازش آماری خوبی برخوردار است (0/01> p). بارهای عاملی در مدل کل جمعیت و نیز در میان هر دو جنس مورد مقایسه، از نظر آماری معنی دار و در عین حال متفاوت است. از بین سه بعد سالمندی موفق (نبود بیماری و معلولیت، کارکرد فیزیکی و شناختی و مشارکت در زندگی)، نبود بیماری و معلولیت بیشترین ارتباط را با سالمندی موفق در کل و هر دو جنس دارد. اما در دو بعد دیگر بر حسب جنس، اهمیت و قوت بعد مشارکت در زندگی و کارکرد فیزیکی و شناختی متفاوت است.
نتیجهگیری: برنامه هایی برای حمایت از سلامت جسمی سالمندان به ویژه در زمینه بیماری های مزمن ناشی از سبک زندگی باید تدوین شود و افزایش مشارکت فعال باید در اولویت باشد که به اعمال مداخلاتی در دوره جوانی و میان سالی نیاز دارد.
الهام رحیمی، ابراهیم قادری، احسان مصطفوی، محمد حسین پناهی، منوچهر کرمی،
دوره 19، شماره 1 - ( 3-1402 )
چکیده
مقدمه و اهداف: نگارش صحیح گزارش بررسی طغیان بیماری ها، گامی مهم و اساسی در انتقال اطلاعات و تجربیات بدست آمده است. با وجود الگوها و سبک های متفاوت برای تدوین گزارش طغیان بیماری ها، راهنمای اختصاصی تدوین گزارش بررسی طغیان ناشی از بیماری های منتقله از آب و غذا وجود ندارد. مطالعه حاضر با هدف ارائه الگویی واحد و اختصاصی برای تدوین گزارش بررسی طغیان بیماری های منتقله از آب و غذا در کشور ایران طراحی شده است.
روش کار: چهارچوب اولیه راهنمای گزارش نویسی مراحل بررسی طغیان بیماری های منتقله از آب و غذا پس از بررسی راهنماها و گایدلاین های موجود در زمینه گزارش بررسی طغیان این بیماری ها و همچنین انجام یک مطالعه مرور ساختارمند از مطالعاتی که به گزارش بررسی طغیان این گروه از بیماری ها از سال 2010 تا 2022 میلادی و بدون محدودیت زبانی پرداخته بودند، تهیه شد. نظرات صاحب نظران و متخصصان در نهایی سازی و بومی سازی این راهنما، بکار گرفته شد.
یافته ها: چهارچوب راهنمای گزارش طغیان بیماری های منتقله از آب وغذا در هشت قسمت شامل عنوان- چکیده (پیش زمینه، روش کار، نتایج، نتیجه گیری)، مقدمه، روش کار (نوع مطالعه، ویژگی های مطالعه، متغیرهای مورد بررسی)، نتایج (اطلاعات شرکت کنندگان، نتایج آماری، نتایج آزمایشگاهی، نتایج بررسی های محیطی)، بحث، نتیجه گیری و تضاد منافع تدوین گردید.
نتیجه گیری: راهنمای اختصاصی تدوین شده در مطالعه حاضر در شرایط رخداد طغیان بیماری منتقله از آب و غذا جهت نگارش گزارش بررسی طغیان توسط تیمهای بررسی طغیان و واکنش سریع و پژوهشگران می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
علی خورشیدی، مهدی مرادی نظر، منصور معصومی، محمدرضا کرمی قزلی، زهرا محمدی،
دوره 19، شماره 2 - ( 6-1402 )
چکیده
مقدمه و اهداف: بر اساس برآورد سازمان جهانی بهداشت روزانه بیش از یک میلیون نفر به بیماری های منتقله جنسی مبتلا می‌شوند و از آنجا که این بیماری ها به عنوان مشکل بزرگ بهداشت عمومی در کشورهای در حال توسعه به شمار می روند. لذا هدف این مطالعه بررسی اپیدمیولوژی و بار بیماریهای منتقله جنسی در کشورهای مدیترانه شرقی می باشد.
روش کار: در این مطالعه از داده‌های بار جهانی بیماری های انستیتو سنجش و ارزیابی سلامت برای بررسی شاخص‌های بیماری های منتقله جنسی در منطقه مدیترانه شرقی که شامل 22 کشور در سال‌های 1990 تا 2019 استفاده شد. تحلیل‌های مرتبط از طریق محاسبه شاخص دالی، بروز، شیوع، میزان‌های استاندارد شده سنی انجام شد. برآوردها به دلیل منابع مختلف خطا از جمله Measurement Bias و مدل‌سازی با فاصله عدم قطعیت 95 درصد گزارش شد. در این مطالعه تجزیه و تحلیل ها با استفاده ازMicrosoft Office Excel 2016 انجام شد.
یافته‌ها: میزان بروز استاندارد شده سنی بیماریهای منتقله جنسی در منطقه مدیترانه شرقی از 9053 در صد هزار نفر در سال 1990 به 8658 در صد هزار نفر در سال 2019 کاهش یافت. همچنین در همین سال ها میزان شیوع استاندارد شده سنی از 13424 در صد هزار نفر به 13143 در صد هزار نفرکاهش یافت و میزان مرگ استاندارد شده سنی از2 به 4 در صد هزار نفر افزایش یافت.
نتیجهگیری: با توجه به بار اقتصادی ناشی از این بیماری ها در منطقه مدیترانه شرقی لازم است سیاستگذاران حوزه سلامت به تدوین راهکارهای مداخله ای پیشگیری و برنامه ریزی های بهداشتی اقدام نمایند.
