مجله تخصصی

---

مقدمه و اهداف: سالانه حدود دو میلیون نفر از مسلمانان جهان در مراسم حج شرکت می‌نمایند. حجاج بایستی در مدت زمان محدود اعمال خود را در یک فضای فیزیکی محدود انجام دهند، لذا تراکم جمعیت باعث ایجاد تماس‌های نزدیک غیرقابل اجتناب می‌شود، که خود می‌تواند باعث شیوع بیماری‌های مختلف عفونی و مسری شود.
با توجه به این‌که شایع‌ترین شکایت حجاج در این سفر علائم تنفسی شبه آنفلوانزا است که باعث اختلال در انجام اعمال حج می‌شود، با مطالعه حاضر، اثر بخشی واکسیناسیون آنفلوانزا بر سندرم تنفسی شبه آنفلوانزا حجاج را می‌توان اندازه‌گیری نموده و از آن جهت برنامه‌ریزی‌های آتی استفاده نمود.
روش کار: در این مطالعه که به صورت کارآزمائی بالینی تصادفی دو سوکور بر روی 156 زائر شهرستان ابهر انجام شد، به ترتیب ورود به جلسات توجیهی در مسجد و نیز به تفکیک جنس به صورت یک در میان واکسن و دارونما تزریق شد و اطلاعات توسط فرد واکسیناتور به عنوان گیرنده داروی A یا B ثبت گردید. سپس این افراد در طول سفر حج از نظر علائم سندرم تنفسی حاد مورد بررسی قرار گرفته و روزانه در پرونده فردی حجاج ثبت گردید. پرونده‌ها پس از بازگشت از حج توسط فرد سوم (مجری طرح) بر اساس قرار گرفتن زائر در گروه A یا B طبقه بندی شده و اطلاعات پرونده استخراج و در نهایت با مشخص شدن واکسن و دارونما در مورد نتایج بحث و آنالیز صورت گرفت.
نتایج: یک‌صد و چهل و هفت نفر از زائران طی مدت حج بیماری سندرم تنفسی حجاج را تجربه کردند که 5/90% از کل زائران را تشکیل می‌دادند. در گروه مورد 93% زائران و در گروه شاهد 96% زائران بیمار شدند و اختلاف معنی‌داری از نظر درصد ابتلا مشاهده نشد.
نتیجه گیری: واکسیناسیون آنفلوانزا در پیش‌گیری از بیماری سندرم تنفسی حجاج سال 1381 تاثیری نداشت، لذا می‌توان توصیه نمود که واکسن آنفلوانزا فقط برای کسانی‌که اندیکاسیون دیگری غیر از سفر حج ندارند تجویز نشود. لیکن جهت اخذ سیاست‌های مناسب
پیش‌گیرانه، هم‌چنان به تحقیقات بیشتری نیاز است.

---

---

مقدمه و اهداف: آنفلوانزای پرندگان بیماری حاد، بسیار واگیر، در گونه‌های مختلف پرندگان می‌باشد. نظر به اهمیت شناخت عوامل مؤثر بر رخداد آنفلوانزا، در این پژوهش میزان شیوع تحت تیپ‌های H5 و H7و عوامل مؤثر بر آن در پرندگان صنعتی، روستایی و وحشی مورد بررسی قرار گرفت.

روش کار: این مطالعه مقطعی، از شهریور تا آذرماه سال1393 و با نمونه‌برداری تصادفی بر اساس کد 11 رقمی GIS انجام گرفت. ابتدا آزمایش غربالگری الایزا و سپس بر روی موارد الایزا مثبت، آزمایش ممانعت از هماگلوتیناسیون ) (HI انجام شد، در مجموع از تعداد 1378 واحد و 31547 قطعه پرنده نمونه‌برداری شد.

نتایج: در آزمون HI از 1378 واحد نمونه‌برداری شده، یک واحد (باغ پرندگان) در مورد تحت تیپ H7 و 6 واحد (2 واحد باغ پرندگان، 3 واحد روستایی و یک مزرعه پرورش شترمرغ) برای تحت تیپH5  مثبت بود. تمام نمونه‌های سواب اخذ شده منفی بودند. از بین متغیرهای مورد بررسی، در مورد تحت تیپ H5، وجود دریاچه تا شعاع 3 کیلومتری با نسبت شانس 20/12 (فاصله اطمینان 95 درصد: 09/68-19/2) و وجود بازارچه فروش پرندگان زنده تا شعاع 3 کیلومتری با نسبت شانس 73/11 (فاصله اطمینان 95 درصد:42/104-32/1) به عنوان عوامل خطر این تحت تیپ مشخص شدند.

نتیجه‏گیری: با توجه به نقش پرندگان مهاجر آبزی در انتقال این بیماری و احتمال گردش این ویروس در کشور توصیه می‌شود نمونه‌برداری از این پرندگان برای شناسایی زودهنگام عفونت احتمالی و جلوگیری از گسترش آن‌ها به طیور بومی و صنعتی کشور انجام شود.

---

مقدمه و اهداف: نظام‌های مراقبت سندرومیک برای شناسایی به هنگام رخداد احتمالی طغیان‌ها استفاده می‌شوند. این مطالعه باهدف امکان‌سنجی استفاده از داده‌های فروش بدون نسخه دارو و موارد غیبت دانش آموزان در نظام‌های مراقبت سندرومیک برای پیش‌بینی طغیان آنفلوانزا انجام‌شده است.

روش کار: مطالعه حاضر یک مطالعه سری زمانی است. داده‌های غیر بالینی و بالینی قابل‌استفاده در نظام مراقبت سندرومیک بیماری آنفلوانزا به ترتیب شامل تعداد روزهای غیبت دانش‌آموزان به علت سندروم شبه‌آنفلوانزا از 12 مدرسه و فروش بدون نسخه دارو برای درمان سندروم شبه‌آنفلوانزا از 15 داروخانه در سطح شهر زنجان که به‌صورت تصادفی انتخاب‌شده بودند، در شش‌ماهه دوم سال 1393 گردآوری گردید. از نمودارهای خطی و میانگین متحرک برای ترسیم روند زمانی روزهای غیبت و فروش بدون نسخه دارو به دلیل رخداد سندرم شبه آنفلوانزا استفاده گردید. ارتباط بین سری‌های زمانی موردنظر در این مطالعه یعنی داده‌های بالینی و غیربالینی مرتبط با رخداد موارد سندروم شبه آنفلوانزا با ترسیم هم‌زمان نمودار روند موردبررسی قرار گرفت. تشابه سری‌های زمانی داده‌های یادشده با ترسیم نمودار همبستگی متقاطع ارزیابی گردید.

نتایج: با مشاهده نمودارهای خطی، الگوی تکرارشونده در مقیاس‌های هفتگی مشاهده گردید که بیانگر اثر روزهای هفته است. مقدار تابع همبستگی متقاطع برابر با 5/0 بود. نمودار همبستگی متقاطع بیانگر ارتباط بین سری‌های زمانی موردنظر در این مطالعه یعنی داده‌های بالینی و غیربالینی مرتبط با رخداد موارد سندروم شبه آنفلوانزا است.

نتیجه‌گیری: تشابه روند افزایشی یا کاهشی و به‌طورکلی تشابه سری‌های زمانی داده‌های موارد روزانه غیبت دانش آموزان مدارس و اقلام فروش بدون نسخه دارو بیانگر قابلیت داده‌ها به‌عنوان منابع بالقوه داده نظام مراقبت سندرومیک آنفلوانزا است.

---

مقدمه و اهداف: واکسن هموفیلوس آنفلوانزا از آذرماه 1393 به برنامه‌ی کشوری ایمن‌سازی اضافه شده است. برنامه‌ریزی برای اضافه کردن واکسن پنوموکوک در ایران نیز بنا به توصیه سازمان جهانی بهداشت صورت گرفته است. با توجه به ضرورت پایش و ارزش‌یابی اثرات واکسن‌های جدید، در این مطالعه رویکردهای مربوط و چالش‌های روش‌شناختی مورد بررسی قرار گرفته است.

روش کار: امکان‌سنجی استفاده از رویکرد مراقبت گام به گام سازمان جهانی بهداشت برای ارزیابی اثرات واکسن با یک مطالعه امکان‌سنجی و استفاده از روش‌های مختلف پایش و ارزش‌یابی اثرات واکسن پیش و پس از ادغام واکسن جدید با بهره‌مندی از افراد صاحب‌نظر بررسی شد.

یافته‌ها: طرح‌های مورد استفاده برای پایش و ارزش‌یابی اثرهای واکسن‌های جدید شامل راه‌اندازی نظام‌های مراقبت به‌منظور پایش روند بیماری مربوط در فاصله دو سال پیش تا 3 سال پس از ادغام واکسن، بررسی‌های دوره‌ای اپیدمیولوژیک و مطالعه‌های اثربخشی واکسن است. یافته‌های مطالعه امکان‌سنجی بیان‌گر برتری استفاده از نظام مراقبت دیده‌ور مبتنی بر بیمارستان متناسب با شرایط کشور است.

نتیجه‏ گیری: انجام مطالعه‌های مرور ساختارمند و فراتحلیل به منظور مستندسازی روند بیماری‌های ناشی از هموفیلوس آنفلوانزا و پنوموکوک ضرورت دارد. به منظور پایش اثرات غیرمستقیم واکسن پنوموکوک انجام بررسی‌های دوره‌ای برای تعیین شیوع حالت حاملی ناحیه حلق و بینی نیز پیشنهاد می‌شود.

---

مقدمه و اهداف: شواهد نشان می‌دهد که بیماری‌های زمینه‌ای شدت ابتلا به آنفلوانزا را افزایش داده و منجر به بستری یا مرگ بیمار می‌شوند. این مطالعه به‌منظور تعیین عوامل خطر مرتبط با بستری شدن بیماران در بیمارستان افضلی‌پور کرمان، طی طغیان آنفلوانزای H1N1 در آذرماه 1394 انجام شده است.
روش کار: این بررسی یک مطالعه مورد- شاهدی بود. گروه مورد 85 بیمار بودند که به‌دلیل ابتلا به آنفلوانزا در بیمارستان بستری شدند و گروه شاهد 51 بیمار که با علائم آنفلوانزا مراجعه کرده و پس از بررسی ترخیص شدند. اطلاعات طی 2 هفته به‌صورت روزانه از هر دوگروه گردآوری شد. تجزیه و تحلیل با استفاده از نرم‌افزار stata نسخه 12 و نرم‌افزار R انجام شد. از تحلیل توصیفی، تحلیل رگرسیون لجستیک تک‌متغیره و چند متغیره، رگرسیون لاسو وآزمون نسبت درست‌نمایی استفاده شد.
یافته‌ها: از بین متغیرهای مورد بررسی، پس از حذف متغیرهای اضافی، 12 متغیر به رگرسیون چند متغیره وارد شدند. سابقه‌ی ابتلا به بیماری ریوی بیش از 11 (OR=11.6, P=0.003) برابر و ابتلا به دیابت 9 برابر (OR=9, P=0.01) شانس بستری شدن به‌دنبال ابتلا به آنفلوانزا را افزایش داد.
نتیجه‌گیری: عوامل و بیماری‌های زمینه‌ای نقش عمده‌ای در ایجاد عوارض و تشدید بیماری‌ها دارند. بنابراین سامانه‌ی بهداشتی باید تدابیر پیشگیرانه لازم را در زمان طغیان بیماری‌ها از جمله آنفلونزا به کار ببرد.

---

مقدمه و اهداف: آنفلوانزای فوق حاد پرندگان از جنبه‌های اقتصادی و بهداشت عمومی دارای اهمیت است. پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی مخزن اصلی و عامل جابجایی ویروس‌های آنفلوانزا هستند. هدف از مطالعه ارزیابی خطر گسترش و انتقال ویروس‌های آنفلوانزای فوق حاد (H5) در کشور است.
روش کار: در این مطالعه کیفی از روش‌های مصاحبه ساختارمند (Structured Interview) و مباحثه گروهی (focus group discussion) برای ارزیابی خطر ورود و گسترش ویروس‌های آنفلوانزای فوق حاد به کشور در طی سال‌های 2015 تا 2018،  استفاده‌شده است.
یافته‌ها: بیش از 300  تالاب‌ها، دریاچه‌ها و آبگیر در کشور وجود دارد و ۵۱۷ گونه پرنده شناسایی‌شده که قوها، غازها، اردک‌ها و چنگر معمولی بیشترین تعداد پرندگان مهاجر ورودی هستند. ضعف در شناسایی پنجره‌های ورود ویروس، ضعف در مراقبت غیرفعال در پرندگان مهاجر، نابسامانی و عدم نظارت مؤثر بر امر صید و شکار پرندگان مهاجر، انتقال بدون ضابطه پرندگان صیدشده به مراکز نگهداری، ناتوانی در نظارت بر عرضه پرندگان وحشی مهاجر در بازارهای محلی به دلایل فنی و غیرفنی، خلاءهای قانونی در برخورد با متخلفین، ضعف در آموزش در کلیه سطوح، وجود شرایط مناسب جهت تماس نزدیک پرندگان مهاجر با طیور روستایی و صنعتی و ضعف در تحقیقات آنفلوانزا در پرندگان مهاجر مهم‌ترین عوامل مؤثر در گسترش ویروس‌ها در کشور هستند.
نتیجه‌گیری: آنفلوانزای فوق حاد در سال‌های آتی نیز یکی از مهم‌ترین چالش‌های صنعت طیور خواهد بود. حل معضل آنفلوانزا نیازمند عزم ملی، نگاه فرابخشی، همکاری و همیاری عملی دستگاه‌های مرتبط و برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت و بلندمدت بر اساس واقعیت‌های موجود است.

---

مقدمه و اهداف: ویروس‌های آنفلوانزای فوق‌حاد پرندگان (HPAI) علاوه بر نگرانی بهداشت عمومی به سبب پیامدهای اقتصادی هنگفت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. در سال‌های اخیر، به علت شدت اپیدمی‌ها و عدم موفقیت در کنترل و ریشه‌کنی HPAI، واکسیناسیون در برنامه ملی پیشگیری و کنترل برخی از کشورها از جمله ایران وارد شده است. در این مقاله، نقش واکسیناسیون در کنترل HPAI، ویژگی و محدودیت‌های مربوط به واکسن، انواع واکسن‌های تجاری موجود و تجربه‌های  پیشین  بحث شده است.
روش کار: جست‌وجوی پایگاه‌های داده‌های علمی برای جمع‌آوری شواهد ضروری درباره نقش واکسیناسیون در کنترل HPAI در انواع طیور و پرندگان، بدون محدودیت زمان انتشار یا زبان انجام شد. مقاله‌های  مرتبط با کارآیی و اثربخشی واکسن‌های تجاری در سطح کشورها یا مطالعه‌های جمعیتی در تعدادی از مزرعه‌های پرورشی وارد این مطالعه شدند.
یافته‌ها: به علت ماهیت تغییرپذیر و بیماری‌زایی بالای ویروس آنفلوانزا، و هم‌چنین نقص برخی از واکسن‌های تجاری در ممانعت از انتقال ویروس، نیاز واقعی برای واکسیناسیون تنها در صورتی که تمام روش‌های دیگر بی‌نتیجه باشند، باید مورد توجه قرار گیرد. پیامد استفاده از بذر واکسن غیر هم‌خوان با سویه‌های در گردش مکرر گزارش شده است.
نتیجه‌گیری: سیاست‌گذاری مطلع از شواهد در برنامه کشوری واکسیناسیون، نیازمند واکسن‌شناسی مبتنی بر شواهد است تا با آگاهی از محدودیت‌های واکسن‌های تجاری و انتظار واقع‌بینانه از امکانات لجستیک، منابع مالی و نیروی انسانی، ارتقای زیرساخت ملی را تسهیل کند.

---

مقدمه و اهداف: ایران همچون بیشتر کشورهای جهان همواره در معرض تهدید اپیدمی‌ها و پاندمی های جهانی آنفلوانزا است. هدف از انجام مطالعه حاضر، مروری بر نظام مراقبت آنفلوانزا در ایران بود.
روش کار: داده های این مطالعه از نظام مراقبت مرکز مدیریت بیماریهای واگیر، بررسی اسناد، مدارک، کتاب ها و مقالات منتشر شده و مصاحبه با صاحبان فرایند و صاحب نظران نظام مراقبت آنفلوآنزا در سال های ۹۸-۱۳۹۶ هجری شمسی اخذ شد.
یافته‌ها: مراقبت بیماری آنفلوانزا در ایران در حال حاضر، ترکیبی از روش های مراقبتی شامل مراقبت دیده ور، مراقبت آزمایشگاهی، مراقبت بیمارستانی، مراقبت اپیدمیهای تنفسی و مراقبت مرزی می باشد. گزارش دهی موارد ناشی از طغیان های آنفلوآنزای انسانی و همچنین موارد مشکوک به آنفلوآنزای پرندگان به صورت تلفنی می باشد. برای هر مورد مشکوک علاوه بر تهیه و ارسال نمونه جهت تشخیص ابتلا و همچنین تشخیص زیر گونه های ویروس، بلافاصله اقدامات درمانی شروع و پیگیری و ردگیری تماس های احتمالی انجام خواهد می شود
نتیجه‌گیری: اگر چه در حال حاضر انسجام خوبی در مراقبت آنفلوآنزا در ایران دیده می شود اما بر اساس نگرانی های موجود از بروز پاندمی های بیماری در آینده و با توجه به تغییرات ژنتیکی احتمالی ویروس های آنفلوآنزا، ردیابی وضعیت گردش این ویروس ها در کشور به همراه به روز نمودن نظام مراقبت بیماری به ویژه با تاکید بر روش ها و فرمول های شناسایی سریع طغیان های ناشی از بیماری و  همچنین تدارک خدمات درمانی بهتر ضروری است.

---