مجله تخصصی

---

مقدمه و اهداف: اعتیاد به اینترنت نوعی اختلال روان‌شناختی اجتماعی است، که با علایمی هم‌چون اختلال‌های عاطفی، کناره‌گیری و از هم‌گسیختگی رابطه‌های اجتماعی همراه است. علاوه بر این، این اختلال پیامدهای مهمی را برای افراد در محل کار به وجود می‌آورد و بر کارایی افراد هم اثر منفی می‌گذارد. هدف این مطالعه، بررسی وضعیت اعتیاد به اینترنت در گروه‌های دانشگاهی علوم پزشکی بود.

روش کار: این مطالعه یک مطالعه مقطعی بود که در فاصله زمانی اردیبهشت‌ماه تا مهرماه 1392 در حاشیه کنگره‌های اپیدمیولوژی، و همایش های میکروب‌شناسی و بیماری‌های کودکان انجام شد. نمونه‌های مورد بررسی شامل دانشجویان و دانش‌آموختگان رشته‌های اپیدمیولوژی، علوم بالینی و علوم پایه از دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور بودند. پرسشنامه اعتیاد به اینترنت Young برای بررسی وضعیت اعتیاد به اینترنت استفاده شد.

یافته‌ها: در این مطالعه 131 نفر از گروه‌های تخصصی اپیدمیولوژی، علوم بالینی و علوم پایه شرکت کردند. میانگین سنی (انحراف معیار) شرکت‌کنندگان 1/36 (4/8) سال بود. نسبت اعتیاد به اینترنت خفیف و متوسط به ترتیب 83/61 درصد (فاصله اطمینان 95 درصد: 26/70-53/40) و 95/26 درصد (فاصله اطمینان95 درصد: 56/33-35/18) بود. هیچ‌کدام از شرکت‌کنندگان از اعتیاد شدید به اینترنت رنج نمی‌برند.

نتیجه ‏گیری: در این مطالعه اعتیاد شدید به اینترنت مشاهده نشد، اما نسبت بالایی از افراد مورد مطالعه به اعتیاد خفیف و متوسط مبتلا بودند. با این وجود، سهم بالایی از افراد در معرض خطر ابتلا به فرم شدید اعتیاد به اینترنت قرار دارند. بنابراین برنامه‌ریزی برای اقدامات پیشگیرانه از اعتیاد به اینترنت در گروه‌های دانشگاهی ضروری به نظر می‌رسد.

---

مقدمه و اهداف: این مطالعه با هدف بررسی روایی و پایایی ویرایش فارسی پرسشنامه استاندارد ”استفاده آسیب‌زا از اینترنت“ طراحی گردیده تا در مطالعات اپیدمیولوژیک مورداستفاده قرار گیرد.
روش کار: این مطالعه مقطعی در سال 1395 در سه دانشگاه علوم پزشکی کشور انجام شد. پرسشنامه دارای 5 حیطه است که عبارت‌اند از: ترجیح تعامل اجتماعی آنلاین، تنظیم خلق‌وخو، اشتغال ذهنی، استفاده جبری از اینترنت، و پیامدهای منفی. هر حیطه دارای 3 سؤال و پرسشنامه مجموعاً دارای 15سؤال است. سؤالات به‌صورت 7 گزینه‌ای طراحی و از 1 تا 7 نمره دهی شدند. بنابراین کمترین و بیشترین نمره قابل اکتساب برای مجموع سؤالات بین 15 و 105 بود. نمره 37-15 طبیعی، 60-38 اختلال خفیف، 83-61 اختلال متوسط، و 105-84 اختلال شدید در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: بر اساس پرسشنامه، نمره 307 نفر (1/31 %) طبیعی، 445 نفر (1/45 %) دارای اختلال خفیف، 191 نفر (4/19 %) دارای اختلال متوسط و 43 نفر (4/4 %) دارای اختلال شدید بودند. بر اساس نسبت اعتبار محتوا، روایی 10 سؤال 100%، 3 سؤال 80%، یک سؤال 40%، یک سؤال صفر، و روایی کلی پرسشنامه 3/85 % بود. بر اساس ضریب آلفای کرونباخ، پایایی حیطه ترجیح تعامل اجتماعی آنلاین 6/87%، حیطه تنظیم خلق‌وخو 1/91%، حیطه اشتغال ذهنی 8/89%، حیطه استفاده جبری از اینترنت 8/90%، حیطه پیامدهای منفی 2/86%، و پایایی کلی پرسشنامه 5/92 % بود.
نتیجه‌گیری: پرسشنامه از روایی قابل‌قبول و پایایی بالایی برخوردار است و می‌تواند به‌عنوان ابزار استاندارد در مطالعات اپیدمیولوژیک برای بررسی آسیب ناشی از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی در تحقیقات آتی استفاده شود.

---

مقدمه و اهداف: پرسشنامه استفاده مشکل‌ساز از اینترنت که برای ارزیابی عوارض استفاده زیاد از اینترنت طراحی شده است، قبلا به زبان فارسی برگردانده شده است. در بررسی روایی این ابزار فاکتورهای درونی ابزار با نسخه اصلی انگلیسی متفاوت به دست آمدند. هدف از این پژوهش تعیین ساختار عاملی نسخه فارسی پرسشنامه استفاده مشکل‌ساز از اینترنت بود.
روش کار: این پژوهش، یک مطالعه روش‌شناختی بود. نمونه‌گیری از بین دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی ایران، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران و دانشگاه صنعتی شریف انجام شد. 428 دانشجو پرسشنامه پژوهش را تکمیل کردند. ابزار پژوهش، پرسشنامه استفاده مشکل‌ساز از اینترنت بود. تحلیل عاملی اکتشافی با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 16 و  با استفاده از نرم‌افزار AMOS نسخه 16 انجام شد. پایایی ابزار به روش محاسبه آلفای کرونباخ تأیید شد (α=0.89).
یافته‌ها: تحلیل عاملی اکتشافی، 4 عامل را نشان داد که شامل اشتغال ذهنی آن‌لاین، عوارض استفاده زیاد، تعاملات اجتماعی و استفاده بیش از حد بودند. میانگین ± انحراف معیار نمره بعد اشتغال ذهنی 81/0±12/2، عوارض استفاده زیاد 86/0±01/2، تعاملات اجتماعی 85/0±18/2 و استفاده بیش از حد 97/0±39/2 به دست آمد.
نتیجه‌گیری: تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی نشان دادند که ساختار عاملی نسخه فارسی پرسشنامه استفاده مشکل‌ساز با نسخه انگلیسی تشابه نسبی دارد. یکی از ابعاد پرسشنامه به دو بعد جدید تبدیل شد. این پرسشنامه می‌تواند ابزاری مناسب برای اندازه‌گیری رفتارهای مشکل‌ساز در زمینه استفاده زیاد از اینترنت باشد.

---

مقدمه و اهداف: فراگیر شدن استفاده از اینترنت موجب پیدایش مسائل جدیدی در حوزه مطالعات روان‌شناختی شده است. یکی از این سازه‌های نوظهور، اضطراب اینترنت است. هدف از پژوهش حاضر روایی سازه مقیاس اضطراب اینترنت در دانشجویان بود.
روش کار: در یک طرح توصیفی و اعتباریابی آزمون، طی دو مطالعه به ترتیب 206 و 289 نفر از دانشجویان واحدهای دانشگاه فرهنگیان شهر مشهد به شیوه نمونه‌گیری چندمرحله‌ای انتخاب شدند و مقیاس‌های اضطراب اینترنت و خودکارآمدی اینترنت را تکمیل کردند. همسانی درونی، روایی عاملی اکتشافی، تأییدی، ملاکی و سازه با نرم‌افزارهای SPSS.25 و AMOS.24  مورد بررسی قرار گرفت.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که مقیاس، ساختاری دوعاملی با واریانس تبیین شده 82/55 درصد دارد. روایی عاملی تأییدی نیز به تأیید رسید. مقیاس از پایایی سازه مناسبی برخوردار بود. روایی واگرای مقیاس در ارتباط با خودکارآمدی اینترنت به تأیید رسید(01/0>P). رابطه معناداری میان سن و اضطراب اینترنت به دست نیامد (05/0P، 6/53 = F) و نمره کل اضطراب اینترنت (01/0>P، 7/22= F) معنادار بود و دختران میانگین بالاتری داشتند. برحسب گروه تحصیلی معنادار بود (01/0>P) و دانشجویان علوم پایه و زبان‌های خارجی به ترتیب کمترین و بیشترین میانگین را دارا بودند (37/21 و 05/27).
نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد، مقیاس اضطراب اینترنت در دانشجویان از پایایی و روایی مناسبی برخوردار است.