مجله تخصصی

---

مقدمه و اهداف: امروزه نوبت‏کاری در طولانی مدت می‏تواند عامل تهدیدی در محیط کاری برای سلامت و ایمنی افراد محسوب شود. هدف از انجام این پژوهش، بررسی اثر برنامه نوبت‏کاری بر شاخص توده بدنی در طول دوره زمانی مشخصی با استفاده از مدل چند سطحی بود.
روش کار: داده‏های این مطالعه طولی مربوط به اطلاعات سالیانه نمونه‏ای از کارکنان است، که در طول سال‏های 89- 1386 در دو شرکت فولاد مبارکه و پلی‌اکریل اصفهان مورد پیگیری قرار گرفتند. برنامه نوبت‏کاری شامل دو گروه روزکار و نوبت‏کار چرخشی بود. برای تحلیل داده‏ها و بررسی اثر متغیر نوبت‏کاری بر شاخص توده بدنی با تعدیل اثر متغیرهای وضعیت تأهل، سابقه‌ی کار، سن، شرکت و سطح تحصیلات از مدل رگرسیون چند سطحی استفاده شد.
یافته‌ها: در این مطالعه از میان 1368 کارکنان شرکت‏کننده، 3/42 درصد (578 نفر) روزکار و 7/57 درصد (790 نفر) نوبت‏کار چرخشی بودند. میانگین (± انحراف معیار) سن افراد به ترتیب در دو گروه روزکار و نوبت‏کار چرخشی 66/8±07/33 و 70/8±31/33 سال بود. پس از کنترل عوامل مخدوشگر در مدل سلسله مراتبی دو سطحی، برنامه نوبت‏کاری تأثیر آماری معنی‌داری بر شاخص توده بدنی نداشت (837/0=p). حدود 90 درصد از تغییرات کل، مربوط به کارکنان بود.
نتیجه‌گیری: با توجه به این‏که در این پژوهش، رابطه‌ی آماری معنی‌داری بین برنامه نوبت‏کاری و شاخص توده بدنی مشاهده نشد، بنابراین انجام یک مطالعه مشابه دیگر در دوره زمانی طولانی‌تر (بیش از 4 سال) و با در نظر گرفتن متغیرهای مخدوشگر بیش‌تر برای بررسی دقیق‌تر این ارتباط پیشنهاد می‌شود.