مجله تخصصی

---

زمینه واهداف : سوانح ترافیکی یکی از مهمترین علل مرگ و میر در ایران است. سوء مصرف مواد نیز یکی از مشکلاتیست که سلامت عمومی جامعه را به خطر میاندازد. با توجه به اهمیت مشکلات ناشی از حوادث ترافیکی و شیوع نسبتا بالای سوء مصرف در رانندگان، بررسی تاثیر این عامل خطر بر بروز این حوادث اهمیت زیادی دارد. هدف این پژوهش برآورد تاثیر خطر رانندگی در وضعیت خماری بر بروز تصادفات رانندگی منجر به جرح میباشد.
روش بررسی : این مطالعه یک بررسی 
Case-Crossover بر روی رانندگان حوادث ترافیکی منجر به جرح در کرمان میباشد.
یافته ها : از بین 75 راننده که سابقه مصرف منظم مواد را اعلام نموده بودند، 15 نفر در زمان تصادف در وضعیت خماری قرار داشتند که خطر نسبی رخداد سانحه ترافیکی منجر به جرح در حالت خماری در مقایسه با حالت غیر خماری 62/2 با 95% فاصله اطمینان 68/4-46/1 برآورد گردید.
نتیجه گیری: بر اساس این یافته‌ها می‌توان نتیجه گرفت، احتمال رویداد سانحه ترافیکی منجر به جرح در افراد معتاد، در دوره زمانی یک ساعت مانده به نوبت مصرف بعدی و یا گذشتن از نوبت مصرف قبلی 6/2 برابر دیگر زمانهاست.

---

مقدمه و اهداف: با توجه به کمبود اطلاعات بنیادی در زمینه‌ی عوامل خطر وقوع صدمات ترافیکی در ایران، این مطالعه با هدف تعیین و اندازه‌گیری رابطه‌ی بین عوامل خطر بالقوه و وقوع صدمه در رانندگان وسایل نقلیه موتوری انجام شد.
 روش کار: مطالعه به صورت مورد ـ شاهد بر پایه‌ی جمعیت در جاده قزوین ـ لوشان انجام شد. 175 نفر مورد و 175 نفر شاهد از نظر برخی از عوامل خطر وقوع صدمه مقایسه شدند. موردها رانندگانی بودند که در طول مطالعه در جاده‌ی ذکر شده دچار تصادف رانندگی همراه با آسیب جسمی شده بودند و به صورت Incident case انتخاب ﻣﻲشدند. شاهدها رانندگانی بودند که در طول مطالعه، در همان جاده دچار تصادف رانندگی بدون هیچ گونه صدمه‌ی جسمی ﻣﻲشدند و به روش سیستماتیک وارد مطالعه ﻣﻲگردیدند. آسیب جسمی به صورت هر گونه صدمه‌ی جسمی نیازمند به مراقبت پزشکی تعریف شد. داده‌ها از طریق مصاحبه با موردها و شاهدﻫﺎ و گزارشﻫﺎی پلیس راه حاصل گردید. دادهﻫﺎ به صورت دو متغیره و مدل رگرسیون لجستیک چندگانه تجزیه و تحلیل شدند.
نتایج: در حالی‌که در تجزیه و تحلیل دو متغیره (خام)، استفاده از وسیله‌ی ایمنی (کمربند یا کلاه ایمنی)، پرتاب شدن به بیرون از وسیله‌ی نقلیه، شدت برخورد، تعداد برخورد، تصادف موتورسیکلت، آتش‌سوزی، شرایط نامساعد آب و هوایی و برخورد با اشیای ثابت با وقوع صدمه در راننده رابطه داشتند، در آنالیز با مدل لجستیک چندگانه، استفاده از وسیله ایمنی با (02/1 ـ 38/0:CI95%) 62/0 = OR، پرتاب شدن به بیرون از وسیله‌ی نقلیه با (06/7 ـ 23/1:CI95%) 95/2 = OR، برخورد شدید با (22/10ـ 86/2:CI95%) 41/5 = OR، تصادف موتورسیکلت نسبت به اتومبیل با (54/9ـ05/1:CI95%) 16/3 =OR و شرایط نامساعد آب و هوایی با (51/12ـ 66/1:CI95%) 56/4 = OR با وقوع صدمه ارتباط نشان دادند. اثر متقابل بین شدت برخورد و شرایط آب و هوایی قابل توجه بود.
نتیجه‌گیری: به منظور پیش‌گیری از صدمه‌ی پس از تصادف توصیه به کنترل سرعت غیر مجاز، استفاده از کمربند و کلاه ایمنی، استفاده نکردن از موتور سیکلت در مسافرت‌های بین شهری و به همراه داشتن کپسول آتش نشانی در وسیله‌ی نقلیه می شود.

---

مقدمه و اهداف: حوادث ترافیکی، یک مشکل بزرگ سلامت عمومی است که پیشگیری مداوم و موثر از آن نیازمند تلاش‌های هماهنگ و همه جانبه است . این مطالعه به منظور محاسبه بار سوانح وحوادث ترافیکی در استان خراسان جنوبی در سال 1384 طراحی و اجرا گردید.
روش‌کار: مطالعه حاضر یک مطالعه بار بیماری (Burden of disease study)است. جامعه مورد مطالعه ، جمعیت تحت پوشش استان خراسان جنوبی در سال 84 بود. در این مطالعه، برای حفظ قابلیت مقایسه، از روش‌شناسی به کار رفته در مطالعه اصلی بار جهانی بیماری‌ها در سال 2003 برای محاسبه سال‌های از دست رفته ناشی از مرگ زودرس، سال‌های عمر با ناتوانی و سال‌های عمر با ناتوانی تعدیل شده استفاده شد.
نتایج: طی سال 1384 در سطح استان خراسان جنوبی تعداد 7456 سال ناشی از سوانح و حوادث ترافیکی از دست رفته است که تعداد سال‌های از دست رفته ناشی از مرگ زودرس و همراه با ناتوانی (DALYs) 28/13 در هزار بود و بیشترین میزان تعداد سال‌های از دست رفته ناشی از مرگ زودرس و همراه با ناتوانی (DALYs در هزار) به ترتیب در گروه‌های سنی 44-30 سال (86/20 در هزار) و 29- 15 سال (96/16‌در هزار) قرار داشت.
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج این بررسی پیشنهاد می‌گردد برنامه‌های مداخلاتی مناسب به منظور پیشگیری از بروز سوانح و حوادث ترافیکی، به حداقل رساندن صدمات و عوارض ناشی از آن‌ها و ارزیابی نتیجه نهایی این برنامه‌ها در سطوح مختلف و بویژه در گروه‌های سنی زیر 44 سال و مردان صورت گیرد.

---

مقدمه و اهداف: تعیین وضعیت ایمنی راه می‌تواند در کاهش مرگ و جرح ناشی از سوانح ترافیکی مؤثر باشد. در این مطالعه نشانگرهای دخیل در ایمنی راه شناسایی شد و بر اساس رویکردهای مختلف، شاخصی برای سنجش وضعیت ایمنی راه‌های کشور تدوین شد.
روش‌کار: یازده نشانگر انتخاب شده در 9 بعدطبقه‌بندی شده‌اند. داده‌ها با استفاده از مقادیر کمینه، بیشینه و هدف آن‌ها استاندارد سازی شده و براساس سه رویکرد با هم تلفیق شده‌اند. برای کاربردی بودن شاخص، داده‌های 11 کشور آسیایی جمع آوری شد. بر اساس شاخص‌ها، نتایجی محاسبه شده‌ که با مقادیر بدست آمده از شاخص ال حاجی مورد مقایسه قرار گرفته و بهترین شاخص برای سنجش ایمنی راه کشورانتخاب گردید.
 نتایج:مقادیر شاخص بدست آمده از وزن دهی نشانگرها به مقادیر شاخص ال حاجی نزدیک بوده و رابطه بین مقادیر این دو دارای برابر 994/0 است. اختلاف آماری در وضعیت ایمنی راه کشورهای آسیایی وجود دارد. به طوریکه سنگاپور و برونئی دارای بالاترین امتیاز، مالزی و فیلیپین دارای امتیاز متوسط و ایران، تایلند، اندونزی، میانمار، کامبوج، ویتنام و لائوس دارای پایین‌ترین امتیاز بر اساس شاخص هستند.
نتیجه‌گیری: کشورها نیازمند تدوین شاخص ترکیبی با نگاه سلامت محور از عوامل موثر در حوادث راه هستند تا بتوانند عملکرد ایمنی راه در کشور خود و در مقایسه با سایر کشورها را موردارزیابی قرار دهند. ایمنی راه در کشور ما هنوز با وضع مطلوب فاصله داشته و نیاز به توجه بیشتر دارد.

---

مقدمه و اهداف:در زنجیرۀ عوامل حادثه‌ساز وسیلۀ نقلیه، محیط و انسان، عامل انسانی پیچیده‌ترین عنصر در علل سوانح ترافیکی به‌شمار می‌رود. سرعت و سبقت غیر‌مجاز از مهم‌ترین عوامل انسانی ایجاد کنندۀ سوانح ترافیکی محسوب می‌شوند. هدف این مطالعه برآورد سهم منتسب جمعیتی مرگ و مصدومیت این دو عاملِ خطر شایع سوانح ترافیکی، در محور‌های برون‌شهری است.
روش کار: به‌منظور محاسبۀ خطر منتسب جمعیتی، شیوع عوامل خطر سرعت و سبقت غیر مجاز از اطلاعات ثبت شده در سیستم مکانیزۀ اداره فناوری اطلاعات و ارتباطات راهنمایی و رانندگی کشور (فاوا)، بر اساس فرم‌های کام 114، استفاده شد. اندازۀ اثر مربوط، یعنی نسبت شانس نیز، با استفاده از رگرسیون لجستیک استخراج گردید. اثر مشترک عوامل خطر یاد‌شده نیز محاسبه و گزارش شد.
 نتایج: درصد سهم منتسب جمعیتی سرعت غیرمجاز برای مرگ‌های رخ‌ داده در صحنۀ تصادف 9/20 و برای مصدومیت 6/16 است. مقادیر متناظر برای سبقت غیرمجاز، به‌ترتیب 5/13 و 4/13 برآوردشد. در‌ صورتی‌که اثر مشترک هر دو عامل خطر را در نظر بگیریم، درصد سهم منتسب جمعیتی برای مرگ 6/31 و برای مصدومیت 8/27 خواهد بود.
نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه بیان‌گر اهمیت کنترل سرعت غیر مجاز و سبقت غیر مجاز است، از این‌رو، پیشنهاد می‌شود که قوانین مربوط به کنترل و مدیریت سرعت، تشدید و با جدیت بیشتر، پیگیری گردد.

---

---

مقدمه و اهداف: خطای انسانی از مهم‌ترین علت‌های مرتبط با مرگ و مصدومیت ناشی از سوانح ترافیکی است که سهم کمی آن کمتر مطالعه شده است. هدف این مطالعه محاسبه یک‌ساله سهم منتسب جمعیتی (Population Attributable Fraction) این سبب‌ها در تهران بزرگ است.
روش کار: در این مطالعه از اطلاعات ثبت‌شده 124518 نفر در فرم کام 114 مرکز اطلاعات و ارتباطات راهنمایی و رانندگی کشور (فاوا)، در سال 1393  استفاده ‌شده است. برای برآورد اندازه‌ی اثر تخلفات رانندگان دچار سانحه در خیابان و بزرگراه از نسبت بروز خطر تعدیل‌یافته (Adjusted relative risk) توسط مدل رگرسیون استفاده شد. برآورد سهم منتسب جمعیتی و اندازه اثر بر اساس نسبت بروز خطر (RR) و با استفاده از روش برازی یا فرمول میتینن سهم منتسب جمعیت محاسبه شد.
یافته‌ها: سهم منتسب جمعیتی حرکت با دنده‌عقب در خیابان‌ها 98/1درصد و عدم رعایت فاصله طولی 93/1درصد بود. این رفتارها به ترتیب 22 و 23 درصد خطر جرح ناشی از سوانح ترافیکی را افزایش می‌دهد. در بزرگراه‌ها بیشترین سهم منتسب جمعیتی، به حرکت با دنده‌عقب 96/1 درصد، تغییر مسیر ناگهانی 90/1 درصد و تجاوز از سرعت مقرر 87/1 درصد مربوط بود. تجاوز از سرعت مقرر 23 درصد خطر جرح ناشی از سوانح ترافیکی را افزایش می‌دهد.
نتیجه‌گیری: نظارت بر تخلفات رانندگان و کنترل دقیق آن‌ها در خیابان‌ها می‌تواند تا 10 درصد از تصادفات جرحی پیشگیری نماید. همچنین در بزرگراه‌ها، به‌کارگیری راهکارهایی برای ممانعت از تخلفات رانندگی موردبررسی در این مطالعه، می‌توان تا حدود 15 درصد از تصادفات منجر جرح را پیشگیری نمود.

---

هدف: این مطالعه با هدف تعیین ارتباط بین میزان بروز حوادث ترافیکی در موتورسیکلت‌سواران با سطح توسعه‌یافتگی استان‌های کشورانجام شده است..
روش کار: مطالعه حاضر بوم‌شناختی است که بر روی حوادث رخ‌داده در بین موتورسواران در سال 1393 انجام‌گرفته است. داده‌های  مورد استفاده بر اساس داده‌های موجود در بانک اطلاعات سوانح ترافیکی پلیس است. برای تطبیق نتایج برحسب جمعیت استان‌ها از نتایج آمار سرشماری سال 1390 جمعیت مردان در هر استان استفاده شد. برای سنجش توسعه اقتصادی از شاخص تولید ناخالص داخلی ( GDP) برای هر استان استفاده شد. در این مطالعه آزمون‌های آماری همبستگی پیرسون استفاده شد.
یافته‌ها: درمجموع 90724 مورد تصادف در بین موتورسیکلت‌سواران در سال 1393 رخ داد. بر اساس گروه‌های سنی، بیشترین میزان حادثه در گروه سنی 18 تا 30 سال با 46944 مورد ( 7/51%) بود. میزان بروز کشور برابر 34/239 در یک‌صد هزار نفر جمعیت مردان بود. بیشترین و کمترین میزان بروز به ترتیب مربوط به استان‌های تهران و اردبیل با 84/1129 و  37/77 در یک‌صد هزار نفر جمعیت مردان مشاهده شد. میزان بروز حوادث ترافیکی در موتورسواران به ازای یک‌صد هزار نفر جمعیت مردان با شاخص تولید ناخالص داخلی (GDP) استان‌ها و شاخص توسعه انسانی (HDI  ) رابطه مستقیم و از لحاظ آماری معنادار بود (P<0.05).
نتیجه‌گیری: با افزایش سطح توسعه‌یافتگی استان‌های کشور میزان بروز حوادث ترافیکی مرتبط با موتورسیکلت افزایش می‌یابد. جهت کاهش میزان بروز سوانح ترافیکی تلفات ناشی از آن، می‌بایست برنامه‌های پیشگیری و کنترل جامع‌تری را در بخش‌های مرتبط راه و بهبود مراقبت‌های پزشکی آسیب دیدگان موردتوجه قرار داد.

---

مقدمه و اهداف: هدف این مطالعه، بررسی نابرابری‌های جغرافیایی و اجتماعی - اقتصادی در مرگ‌و‌میر ناشی از سوانح ترافیکی در ایران در سال 1394 بود.
روش کار: در این پژوهش توصیفی‌- مقطعی اطلاعات تمامی افرادی که در سال 1394 به دلیل سوانح ترافیکی فوت کرده ‌بودند، از سازمان پزشکی قانونی کشور دریافت شد. برای تعیین نابرابری در میزان مرگ‌و‌میر ناشی از سوانح ترافیکی بر اساس سطوح جغرافیایی از شاخص‌ آنتروپی تایل و به‌منظور سنجش نابرابری بر‌اساس سطوح تحصیلاتی متوفیان از شاخص تمرکز مطلق و نسبی استفاده ‌شد.
یافته‌ها: بر‌اساس یافته‌های این مطالعه، میزان مرگ‌ومیر ناشی از سوانح ترافیکی در کل کشور 5/21 به‌ازای هر صدهزار نفر جمعیت بود. شاخص تایل برای مرگ‌ومیر ناشی از سوانح ترافیکی در بین استآن‌های کشور 06/0 به دست آمد که بیانگر توزیع نابرابر میرایی ناشی از سوانح ترافیکی در بین استآن‌های کشور بود. هنگامی که نابرابری را در سطوح جغرافیایی کوچک‌تر یعنی در بین شهرستآن‌های هر استان سنجیده شد، یافته‌ها بیانگر توزیع یکنواخت و عادلانه در بین سطوح جغرافیایی کوچک‌تر بود. شاخص تمرکز 13/0- (فاصله اطمینان 95 درصد: 16/0-41/0-) نیز بیانگر توزیع عادلانه‌ی سوانح ترافیکی در بین زیرگروه‌های تحصیلاتی متوفیان بود.
نتیجه‌گیری: یافته‌ها نشان داد مصدوم شدن به دنبال تصادف در راه اصلی خطر مرگ بیش‌تری دارد. در ارایه خدمات پیش‌بیمارستانی توجه به سن، وضع فشار خون، نبض، وضع مصدوم و نوع تروما می‌تواند بر بقای افراد تأثیر‌گذار باشد. بهتر است کارکنان پیش‌بیمارستانی با مهارت ناکافی از مداخله‌های جایگزین لوله‌گذاری داخل تراشه، برای تأمین راه هوایی استفاده کنند.

---

مقدمه و اهداف: مدل‌سازی رابطه پیامد با عوامل خطر، به‌صورت بهینه‌ای با رویکرد PLS-SEM انجام می‌شود. در این مدل‌سازی، خطای اندازه‌گیری و متغیرهای پنهان را می‌توان حتی در حجم نمونه کم لحاظ کرد. هدف مطالعه حاضر، تعیین پیشگویی‌کننده‌های مصدومیت منجر به بستری موتورسواران با در نظر گرفتن نقش میانجیگری متغیر رفتار حرکتی موتورسواری در یک مطالعه مورد- شاهدی با استفاده از PLS-SEM بود.
روش کار: در مطالعه مورد- شاهدی حاضر، تعداد 300 مورد و 156 شاهد بر اساس نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند. با استفاده از پرسشنامه، متغیرهای رفتار حرکتی موتورسواران، بیش‌فعالی بزرگسالان غربالگری کانرز و زیرمقیاس‌های آن و همچنین متغیرهای مرتبط با راندن موتورسیکلت (نظیر داشتن کلاه ایمنی) ارزیابی شد.
یافته‌ها: بین متغیر پیامد مصدومیت با بیش‌فعالی بزرگسالان(B= 0.20, P < 0.001) و رفتار موتورسواران(B= 0.33, P<0.001)، رابطه مستقیم و معنی‌داری مشاهده شد ولی بین پیامد مصدومیت با متغیرهای مشخصات جمعیت شناختی و رفتارهای حرکتی موتورسواران رابطه معنی‌داری مشاهده نشد (P> 0.05). همچنین بین بیش‌فعالی با رفتار حرکتی موتورسواران (B= 0.51, P< 0.001) و رفتار موتورسواران با رفتارهای حرکتی موتورسواران(B= 0.52, P< 0.001) و نیز بیش‌فعالی با رفتار موتورسواران
(B= 0.39, P< 0.001) رابطه مستقیم و معنی‌داری مشاهده شد.
نتیجه‌گیری: بر مبنای نتایج به‌دست‌آمده از PLS-SEM،  برنامه‌های مداخله‌ای جهت کاهش مصدومیت بر اساس متغیرهای بیش‌فعالی، رفتار موتورسواران و رفتارهای حرکتی موتورسواران توصیه می‌شود.

---

---

مقدمه و اهداف: خشونت و رفتارهای تهاجمی رانندگان به‌عنوان عامل اصلی خطر سوانح ترافیکی هستند. نگرش‌ها و رفتارهای راننده می‌تواند تحت تأثیر ویژگی‌های شخصیتی قرار گیرد. این تحقیق با هدف شناسایی رابطه رفتارهای خشونت‌آمیز در رانندگی با ویژگی شخصیتی افراد انجام شد.
روش کار: برای جمع‌آوری اطلاعات مربوط به خشونت از پرسشنامه پژوهش ساخته 20 سؤالی و اطلاعات مربوط به صفات شخصیتی برون‌گرایی، توافق یا نوع‌دوستی، وظیفه‌شناسی، روان رنجور خویی و گشودگی به تجربه از پرسشنامه 60 سؤالی شخصیتی نئو استفاده شد. روان‌سنجی ابزارهای تعیین و جمع‌آوری اطلاعات در بازه زمانی شهریور تا دی‌ماه 1397 انجام شد. آمار توصیفی و تحلیل آماری نا پارامتریک شامل من ویتنی و کروسکال برای تحلیل داده‌ها انجام شد.
یافته‌ها: در این مطالعه از مجموع 312 نفر شرکت‌کننده، 3/87 درصد شرکت‌کنندگان مرد و 7/12 درصد زن بودند. میانگین سنی افراد شرکت‌کننده 42 سال بود. ویژگی شخصیتی غالب در بین رانندگان با میزان 2/30 درصد وظیفه‌شناسی بود. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که بین میزان خشونت و صفات شخصیتی روان رنجوری ارتباط معنادار دیده شد (02/0P=). بر اساس تحلیل رگرسیون نوزده درصد (19 درصد) میزان خشونت بر اساس متغیرهای انواع صفات شخصیتی قابل تبیین است.
نتیجه‌گیری: ویژگی شخصیت روان رنجوری راننده می‌تواند به‌طور بالقوه نشان‌دهنده رفتار رانندگی و میزان خشونت باشد؛ بنابراین پیش‌بینی رفتار رانندگان در بهبود ایمنی راه‌های جاده‌ای ضروری است. همچنین می‌تواند اطلاعات مفیدی برای مداخلات ایمنی در میان کاربران جاده ارائه کند و راننده‌هایی را که بیشتر در معرض رفتارهای نامطلوب رانندگی قرار دارند مورد هدف قرار دهد.
 

---

---