مجله تخصصی

---

مقدمه و اهداف: آسیب‌های ناشی از وسایل نوک تیز، یک خطر مهم شغلی برای کارکنان بهداشتی و درمانی محسوب می‌شود. لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان شیوع و علل آسیب‌های ناشی از نیش سوزن اقدامات پس از آن در پرسنل مراکز درمانی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان صورت گرفت.
روش‌کار: در این مطالعه مقطعی، 231 نفر از کارکنان درمانی شاغل در بیمارستان‌های آموزسی شهر زاهدان در سال1386 به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای بررسی شدند. داده‌ها از طریق پرسشنامه جمع‌آوری و با استفاده از نرم افزارSPSS 13 تجزیه و تحلیل گردیدند.
نتایج: 1/77% از افراد مورد بررسی زن، 4/56% از آنان کارشناس و 7/50% پرستار بودند. میانگین سنی 1/8±34 سال بود. شیوع نیش سوزن در بین کارکنان مراکز درمانی در طول دوره کاری 9/64% بود و از این گروه 2/57% بیش از دو بار آسیب دیده بودند. سرسوزن با 4/55%، بیشترین میزان آسیب را تشکیل می‌داد، و بیشترین موقعیتی که افراد دچار آسیب شده بودند هنگام خون‌گیری و تزریق با فراوانی 6/54% بود. آنالیز رگرسیون چند متغیره نشان داد که آسیب ناشی از وسایل نوک تیز در افراد با سواد دانشگاهی در مقایسه با دیپلم و پایین‌تر 60% کمتر بود و به ازای هر سال افزایش سابقه کار، خطر آسیب 5% افزایش می‌یافت.
نتیجه‌گیری: یافته‌های این مطالعه ضرورت اقدامات آموزشی و پیشگیری‌کننده در مراکز درمانی به ویژه گروه‌های با خطر بالا را نشان می‌دهد.

---

مقدمه و اهداف: برنامه‌ریزی برای درمان ارتودنسی به آگاهی از میزان نیاز به درمان ارتدنسی درجامعه نیاز دارد. همچنین بدلیل تقاضای زیاد جهت درمان‌های ارتدنسی اولویت‌بندی آن‌ها ضروری می‌باشد. هدف این مطالعه برآورد میزان نیاز و تقاضا برای درمان ارتودنسی در دانش‌آموزان 12 ساله شهرستان آباده است.

روش کار: شاخص IOTN  در417 دانش‌آموز 12 ساله از مدارس آباده براساس معیارهای AC و DHC توسط دندانپزشک و بر اساس شاخص AC توسط دانش آموزان و والدین آنها تعیین شد و سپس میزان تقاضای دانش آموزان و والدین آن‌ها برای درمان ارتودنسی  بررسی گردید. جهت آنالیز داده‌ها از ضریب همبستگی spearman's استفاده شد.

نتایج: 3/22 درصد از دانش‌آموزان12 ساله طبق شاخص DHC در گروه "بی‌نیاز به درمان"، 5/29% در گروه " حد واسط" و 2/48% در گروه " نیازمند به درمان " قرار گرفتند. هنگام ارزیابی بیماران با شاخص ACتوسط دندانپزشک، این درصدها به ترتیب 9/61%،29% و1/9% بود. در ارزیابی والدین و دانش‌آموزان طبق معیارAC ، به ترتیب 6/8% و 7/7% در گروه نیازمند قطعی به درمان قرار گرفتند. تقاضای دانشآموزان و والدین آن‌ها برای درمان به ترتیب6/40%و9/44 % بود.

نتیجه‌گیری: نیاز به درمان ارتودنسی بر اساس معیار DHC در آباده نسبت به مطالعات دیگر بالا است. معیار DHC، رابطه کمی با میزان تقاضای درمان دانش‌آموزان دارد. ولی معیار  ACرابطه بالایی با میزان تقاضای بیماران به درمان دارا می‌باشد.

---

مقدمه و اهداف: تجربه ابتلاء به یک بیماری سخت مانند سرطان پستان با تأثیرات کم و بیش ماندگار بر روان مبتلایان همراه است که حتی پس از سپری شدن سال‌ها، یادآوری خاطرات آن ناخوشایند است. هدف از این مطالعه کیفی درک دیدگاه‌ها و نقطه نظرات زنان ایرانی مبتلا به سرطان پستان بود.
 روش کار: در یک بررسی کیفی با استفاده از روش مصاحبه عمیق فردی از بین مراجعین به درمانگاه پیگیری مرکز بیماری‌های پستان، 51 نفر دعوت به مصاحبه شدند. مصاحبه‌ها در محل کلینیک بیماری‌های پستان جهاد دانشگاهی و دریک محیط مجزا انجام گرفت. حداکثر مدت هر مصاحبه یک ساعت بود که در آن، شرکت کنندگان تجربیات خود را در مراحل مختلف از ابتدای بیماری تازمان مصاحبه بیان کردند. تمام مصاحبه‌ها ضبط و رونویسی شد و موضوعات اصلی آن‌ها استخراج گردید.
نتایج: سه موضوع از مهم‌ترین درون مایه‌هایی که از تجزیه و تحلیل این مطالعه بدست آمد عبارت بودند از: 1- نقش خداوند و اعتقادات مذهبی در ایجاد امید وآرامش، 2- نقش خانواده در ایجاد سازگاری با بیماری 3- شیمی درمانی به عنوان بدترین تجربه درمانی. اکثریت بیماران با درک اهمیت درمان به موقع در هریک از مراحل درمانی با توکل به خدا خود را آرام می‌کردند.
نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان داد اعتقادات مذهبی به عنوان یک منبع قدرتمند برای فائق آمدن مبتلایان بر بیماری مؤ‌ثر بوده است. همچنین استفاده از تجربیات بیماران در مورد عوارض ناشی از شیمی درمانی و چگونگی مواجهه با این مشکل، می‌تواند در جهت کاهش رنج و درد بیماران و کمک به رفع مشکلات آنان مؤثر باشد.

---

مقدمه و اهداف: لیشمانیوز پوستی یکی از مشکلات جدی بهداشتی در کشورهای گرمسیری و نیمه گرمسیری از جمله ایران به شمار می‌رود. شهرستان بم یکی از کانون‌های قدیمی لیشمانیوز پوستی از نوع شهری است. این مطالعه با هدف تعیین میزان شیوع، بیماریابی، درمان بیماران و آموزش به کلیه دانش آموزان شهر بم و حومه در سال 1389 انجام گرفت.
 روش کار: کلیه دانش‌آموزان (18501 نفر) شهر بم و حومه مورد بررسی و افرادی که از نظر آزمایشگاه مثبت شدند تحت درمان کامل قرار گرفتند. به تمام دانش‌آموزان و معلمین مدارس پمفلت آموزشی جهت اطلاع رسانی به خانواده‌ها تحویل داده شد. داده‌ها پس از ورود به کامپیوتر با آزمون آماری کای 2 )2χ( مورد تجزبه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج: در مجموع 16964 نفر ویزیت و 3/8% آن‌ها (1537 نفر) غیبت داشتند. در مرحله اول 117 نفر (69%) مظنون به مرکز درمان سالک ارجاع و جمعاً 48 نفر(28 در ده هزار) بیمار قطعی که 19نفر (5/39%) از آن‌ها دختر و 29 نفر(5/60%) پسر بودند. 15 نفر (2/31%) از بیماران از نوع لوپوئیدی یا شکست در درمان و عودداشته‌اند.
نتیجه‌گیری: میزان شیوع بیماری در مقایسه با مطالعه مشابه‌ای که در سال 84 انجام گرفت قریب 8 1برابر کاهش نشان می‌دهد. بیماریابی و درمان به موقع بیماران تجربه موفقی است که می‌تواند الگوی مناسبی برای کشورهای آلوده درمعرض حوادث و بلایای طبیعی باشد.

---

مقدمه و اهدف: خود درمانی یکی از مسایل مهم بهداشتی – اجتماعی است. مطالعه حاضر به منظور بررسی خوددرمانی و عوامل مؤثر بر آن در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال،1390 انجام گرفته ‌است.
روش کار: این مطالعه از نوع مطالعه‌های توصیفی– تحلیلی است و به‌صورت مقطعی انجام شد. در این مطالعه، 600 نفر بررسی شدند. داده‌ها از طریق پرسش‌نامۀ خود‌ساخته جمع‌آوری شد و سپس، اطلاعات به‌صورت توصیفی و تحلیلی گزارش گردید.
نتایج: میزان خود‌درمانی در کل این مطالعه، 217 مورد، یعنی 7/35% بود. میزان مصرف در دختران بیشتر از پسران بود، ولی رابطه معنا‌دار آماری بین این دو وجود نداشت. دراین مطالعه، دانشجویان علت‌های خوددرمانی خود را، به‌ترتیب، تجربه قبلی از بیماری (9/51%)، دردسترس بودن دارو (5/28%) و مهم تلقی نکردن بیماری (9/22%) بیان کردند.
نتیجه‌گیری: با توجه به هزینه بالای تولید و تهیه دارو و همچنین عوارض ناخواسته مصرف خودسرانه آن، باید برای بالا بردن دانش و اصلاح عملکرد دانشجویان در مورد مصرف خودسرانه داروها اقدام گردد.

---

مقدمه و اهداف: کارآزمایی‌های کنترل‌دار تصادفی از جمله انواع مطالعاتی است که می‌توانند معتبر‌ترین اصول را برای مقایسه مداخله‌های گوناگون در پژوهش‌های علمی فراهم سازند. تورش می‌تواند به‌شدت بر کیفیّت پژوهش را تأثیر بگذارد و نتایج مطالعه را نامعتبر سازد. هدف این مطالعه بررسی تورش‌ها در مطالعات کارآزمایی کنترل‌دار تصادفی منتشرشده در نشریه‌های پرستاری و مامایی است.
روش کار: در این توصیفی، همه مقالات منتشرشده در نشریه‌های تخصصی پرستاری و مامایی در سال ۱۳۸۹ از نظر معیارهای ورود بررسی شدند. تورش‌ها در مقالات منتخب با کمک ابزار استاندارد Risk of bias گروه کاکرین، توسط دو نفر به‌صورت مستقل بررسی شد. همه داده‌های به‌دست‌آمده با کمک آمار توصیفی گزارش شدند.
نتایج : پس از بررسی مقالات در ۸ مجله، ۶۸ کارآزمایی کنترل‌دار تصادفی بررسی قرار شدند. بیشتر مطالعات دارای تورش بالا و یا مبهم بودند. تولید توالی تصادفی در 22% مطالعات، تخصیص تصادفی در 5/4%، کورسازی در 22%، گزارش داده‌های ناقص در 3/35%، گزارش انتخابی پیامدها در 5/51% و دیگرر تورش‌ها در 7/36% مطالعات تورش پایینی داشتند.
 نتیجه‌گیری: از کارآزمایی‌های کنترل‌دار تصادفی در تحقیقات پرستاری و مامایی بسیار استفاده می‌شود. یافته‌های به‌دست‌آمده نشان داد که بخش زیادی از این کارآزمایی‌ها دارای تورش بالا و یا مبهم است. باید یادآور شد که گزارش‌‌ندادن این موارد به ابهام و سردرگمی خوانندگان مطالعه منجر می‌شود و تورش در این ابعاد به میزانی قابل توجه اعتبار داخلی نتایج مطالعه را مخدوش می‌کند. بنابراین، یافته‌های این گونه مطالعات باید با احتیاط تفسیر شوند.

---

---

مقدمه و اهداف: مؤثرترین راه پیشگیری از ابتلا به هپاتیت B علاوه بر کاهش تماس، واکسیناسیون می باشد. در مطالعه‌های مختلف پوشش واکسیناسیون هپاتیت B در کارکنان درمانی کشور متفاوت آمده است و یک برآورد کلی از آن وجود ندارد.این مطالعه با هدف تعیین پوشش واکسیناسیون هپاتیت B در کارکنان درمانی ایران به روش متاآنالیز انجام شده است.

روش کار: این مطالعه یک مرور سیستماتیک بر اساس بانک‌های اطلاعاتی داخلی شامل:Magiran، IranMedex، IranDoc، SID،Medlib و بین المللی شامل: Scopus، PubMed، ScienceDirect و هم‌چنین موتورجستجوی Google Scholar بدون محدودیت زمانی تا سال 1394 انجام شد. جستجو توسط دو نفر از پژوهشگران به صورت مستقل با استفاده از کلیدواژه های استاندارد فارسی و انگلیسی صورت گرفت. سپس تمام مقاله‌های مرور شده که دارای معیار ورود به مطالعه بودند؛ مورد بررسی قرار گرفتند. داده‌ها با استفاده از مدل اثرات تصادفی به روش متاآنالیز و نرم‌افزار Stata نسخه 1/11 مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند.

نتایج: در 21 مطالعه، تعداد 6311 نمونه مورد بررسی قرار گرفت. سابقه‌ی تزریق و پوشش واکسیناسیون هپاتیت B در کارکنان درمانی ایران به ترتیب 9/86 درصد (فاصله اطمینان 95 درصد: 7/90-83) و 3/70 درصد (فاصله اطمینان 95 درصد: 75-6/65) برآورد شد. کم‌ترین و بیشترین مقدار پوشش واکسیناسیون مربوط به شمال با 7/52 درصد و غرب کشور با 2/87 درصد می باشد.

نتیجه ‏گیری: پوشش واکسیناسیون هپاتیت B در کارکنان درمانی ایران نسبت به کشورهای اروپایی کم‌تر بوده و نیازمند برنامه‌ریزی و سیاست‌گذارهای جدید برای به حداکثر رساندن پوشش واکسیناسیون هپاتیت B در این گروه از مشاغل پرخطر می‌باشد.

---

مقدمه و اهداف: داده‌های گمشده، چالش بزرگی در پژوهش‌ها به‌شمار می‌آیند. به فراخور نوع مطالعه و نوع متغیرهای مورد بررسی، روش‌های گوناگونی برای کار با این داده‌ها تا کنون معرفی شده است. هدف این مطالعه مقایسه پنج روش جانهی متداول در برخورد با گمشدگی در داده‌های پرسشنامه‌ای بود.

روش کار: در این مطالعه تعداد500 پرسشنامه مربوط به خوددرمانی در بیماران دیابتی مورد استفاده قرار گرفت. گمشدگی در مشاهده‌ها به‌صورت تصنعی و با انتخاب تصادفی سؤالاتسؤالات و سپس حذف آن‌ها تولید شد. پنج روش جانهی عبارت بودند از: 1- میانگین سؤالاتسؤالات؛ 2- میانگین فردی؛ 3- نمای فردی؛ 4- رگرسیون خطی؛ و 5- الگوریتم EM. برای هر روش میانگین و انحراف معیار نمرات جانهی شده با مقادیر اصلی مقایسه گردید. هم‌چنین ضریب همبستگی اسپیرمن، درصد دسته‌بندی اشتباه و آماره کاپا نیز محاسبه شد.

یافته ها: مقدار آماره کاپای بالاتر از 81/0 برای سطح گمشدگی 10 درصد بیانگر توافق تقریباً کامل در این سطح از گمشدگی بود. الگوریتم EM بالاترین میزان توافق با نتایج داده‌های واقعی را با مقدار آماره کاپای 886/0 نشان داد. هم‌چنین با افزایش میزان گمشدگی اطلاعات به 30 درصد، الگوریتم EM و روش میانگین فردی با مقدار کاپای 697/0 و 687/0از توافق نسبتاً مشابهی برخوردار بودند.

نتیجه‏ گیری: در این مطالعه الگوریتم EM دقیق‌ترین روش برای کار با داده‌های گمشده در تمام الگوهای مورد ارزیابی شناخته شد. روش میانگین فردی به دلیل سادگی کار با داده‌های گمشده به‌ویژه برای بیش‌تر خوانندگان غیرآماری می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.

---

مقدمه و اهداف: بهره‌وری و کارایی، مهم‌ترین و معمول ترین سازوکارهای ارزیابی و اندازه‌گیری عملکرد یک بنگاه اقتصادی از جمله سازمان تامین اجتماعی می‌باشند. بنابراین در چند دهه گذشته بررسی عملکرد بخش‌های مختلف اقتصادی و یا بنگاه‌ها و واحدهای اقتصادی مورد توجه محققان رشته‌های مختلف بوده است. هدف این مطالعه تعیین کارایی بخش درمان مستقیم واحدهای مدیریت درمان سازمان تامین اجتماعی کشور با استفاده از روش تحلیل پوششی داده‌ها می‌باشد.

روش کار: این مطالعه از نوع مطالعات توصیفی- تحلیلی می‌باشد. در این پژوهش برای تعیین کارایی بخش درمان مستقیم واحدهای مدیریت درمان سازمان تامین اجتماعی کشور به روش تحلیل پوششی داده‌ها (DEA) اطلاعات و آمار مربوطه از مرکز آمار سازمان تامین اجتماعی کشور جمع‌آوری شده و با استفاده از نرم افزار Deap کارایی محاسبه گردید. برای رتبه‌بندی واحدهای کارای روش DEA، ابرکارایی با استفاده از نرم افزار EMS محاسبه شد. همچنین برای بررسی عوامل موثر بر کارایی از نرم افزار Stata استفاده شده است.

نتایج: در سال 1393 میانگین کارایی فنی واحدهای مورد مطالعه 924/0، کارایی مدیریتی 992/0 و کارایی مقیاس 932/0 به دست آمد. از کل واحدهای مورد مطالعه تعداد 12 واحد دارای حداکثر کارایی فنی یک، 16 واحد دارای کارایی 1-8/0 و 3 واحد دارای کارایی کمتر از 8/0 بودند.

نتیجه‏گیری: این تحقیق ضمن معرفی الگوهای عملکردی برای مدیران سازمان تامین اجتماعی، امکان برنامه ریزی دقیق تر برای توسعه و صرفه جویی در منابع را برای آن‌ها فراهم می‌کند.

---

مقدمه و اهداف: سنجش کارایی می تواند برای تمام تصمیم‌گیران و برنامه ریزان جهت تخصیص منابع مفید باشد. سازمان تامین اجتماعی به عنوان یک سازمان ارائه دهنده خدمات سلامت، بخشی از مراقبت‌های بهداشتی و درمانی را به صورت خدمات غیر مستقیم ارائه می‌دهد. هدف مطالعه حاضر سنجش کارایی عملکرد مراکز استانی سازمان تامین اجتماعی در زمینه درمان غیر مستقیم می‌باشد.

روش کار: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی تحلیلی می‌باشد که بر اساس داده‌های موجود مرکز آمار سازمان تامین اجتماعی مربوط به سال 1393 انجام شد. برای ارزیابی کارایی اولیه از مدل DEA-VRS و برای رویکرد ابرکارایی از مدل اندرسون پترسون استفاده شد. همچنین عوامل موثر بر کارایی نیز با استفاده از رگرسیون چند متغیره مورد بررسی قرار گرفت.

نتایج: نتایج تحلیل کارایی اولیه نشان داد که 61 درصد از واحدهای استانی تامین اجتماعی کارایی حداکثر دارند. همچنین میانگین کارایی 94/0 برآورد شد. پس از تحلیل ابرکارایی مشخص شد که واحدهای استانی مرکزی و کرمان به ترتیب کاراترین و ناکاراترین واحدها می‌باشند. همچنین هیچکدام از متغیرهای محیطی در نظر گرفته شده بر روی کارایی تاثیر معنادار نداشتند.

نتیجه‏گیری: ارزیابی عملکرد واحدهای استانی نشان دهنده وضعیت مطلوب کارایی فنی در بخش درمان غیر مستقیم می‌باشد. در رابطه با واحدهای ناکارا کارایی مقیاسی در مقایسه با کارایی مدیریتی سهم بالاتری در عدم کارایی این واحدها دارد که با توجه به این موضوع و همچنین اصلاع شیوه های مدیریتی در بهره‌گیری مطلوب از امکانات و عوامل موجود می توان به سطح کارایی بهینه دست یافت.

---

مقدمه و اهداف: انتقال خون منظم در بیماران مبتلا به کم‌خونی همولیتیک ارثی، به‌خصوص تالاسمی، موجب بقای بیشتر آن‌ها می‌شود اما از طرفی احتمال ورود ویروس‌های منطقه‌ای مثل ویروس هپاتیت از راه انتقال خون بالاتر می‌رود. به منظور مشخص کردن این بیماری‌ها و سایر عوارض در افراد مبتلا به بتاتالاسمی، این مطالعه با هدف بررسی اپیدمیولوژیک و بالینی افراد مبتلا به بتاتالاسمی در شهرستان دزفول در سال 1394 انجام شد.
روش کار: در این مطالعه توصیفی-تحلیلی جمع‌آوری اطلاعات با مراجعه به پرونده‌های موجود به‌صورت سرشماری در درمانگاه تالاسمی شهرستان دزفول صورت گرفت. این اطلاعات شامل جنسیت، سن، محل سکونت، قومیت، گروه خونی، نوع خون تزریقی، فاصله تزریق خون، داروهای مصرفی، واکسیناسیون‌های انجام‌شده، بیماری‌های زمینه‌ای، عمل‌های جراحی انجام‌شده و زمان انجام آن‌ها بودند.
یافته‌ها: پرونده 174 بیمار مبتلا به بتاتالاسمی با میانگین سنی 60/23 سال وارد مطالعه گردید. در این مطالعه 23 نفر (2/13 درصد) تالاسمی نوع اینترمدیا و 151 نفر (8/86 درصد) نوع ماژور بودند. میانگین آخرین فریتین سرم 60/2760 به دست آمد. آزمون t مستقل نشان داد که بین نوع تالاسمی و سن تشخیص تالاسمی رابطه آماری معنی‌داری وجود داشت (000/0=P). بین سن و فاصله تزریق خون همبستگی مثبت و معنی‌دار آماری مشاهده شد به‌طوری‌که با افزایش سن فاصله بین تزریق خون نیز افزایش یافته بود (004/0P=)(21/0r=).
نتیجه‌گیری: بالا بودن میانگین سنی بیماران در این مرکز نسبت به سایر مطالعات و همچنین تعداد پایین عوارض تشخیص داده‌شده، نشان‌دهنده مؤثر بودن درمان‌های جدید و افزایش طول عمر این بیماران است.

---

از جمله روش‌های سنتی مورد استفاده در آنالیز داده‌های بقا، روش رگرسیون کاکس است که این روش شاخص نسبت مخاطره شرطی (Conditional Hazard ratio)  را محاسبه می‌کند. زمانی که هدف مطالعه، برآورد اثر مواجهه روی پیامد در سطح کلی جامعه
 (Total population)  ‌باشد، استفاده از این روش‌های شرطی مناسب نیستند. ضمناً شاخص نسبت مخاطره دارای معایبی از جمله non-collapsible بودن، تورش انتخاب ساختاری(Structural selection bias) و متغیر بودن در زمان است. با توجه به این محدودیت‌ها استفاده از نسبت خطر حاشیه‌ای که متوسط اثر علیتی مواجهه را در سطح جامعه محاسبه می‌کند، توصیه می‌شود.
در این تحقیق به معرفی روش «وزن‌دهی عکس احتمال درمان» به عنوان یکی از روش‌های برآورد اثر حاشیه‌ای علیتی پرداخته می‌شود و با استفاده از آن نسبت خطر علیتی حاشیه‌ای برآورد می‌گردد. در انتها نیز با استفاده از این روش در داده‌های مطالعه‌ی کوهورت گلستان به برآورد اثر علیتی حاشیه‌ای بین مصرف سیگار و زمان تا مرگ افراد در اثر سرطان دستگاه گوارش فوقانی (مری و معده)  پرداخته می‌شود.

---

مقدمه و اهداف: بهبود کمی و کیفی نیروی انسانی، بر بهبود دستیابی به اهداف نظام سلامت تأثیر دارد. مطالعه حاضر با هدف بررسی روند نابرابری جغرافیایی، موجودی و توزیع جنسیتی نیروی انسانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در کشور انجام شد.
روش‌کار: در این مطالعه توصیفی، روند نیروی انسانی وزارت بهداشت از سال 88 تا 94 بر حسب جنسیت، سطح تحصیلات و نوع استخدام بررسی شد و از منحنی لورنز و شاخص ضریب جینی برای بررسی نابرابری استفاده گردید. داده‌ها از دفتر نیروی انسانی معاونت توسعه مدیریت و منابع وزارت بهداشت جمع آوری و با استفاده از Excel 2013 و Stata-14 تحلیل گردید.
یافته‌ها: در مطالعه حاضر زنان بیشترین سهم را داشتند که میزان رشد آن‌ها در سال 94 ، 66/6 % بود و ضریب جینی آنان به جز سال 91، 29/0بود. بیشترین و کمترین رشد در سال 89 به ترتیب شامل پزشکان متخصص(12/83) و دکترای حرفه‏ای(61/19-) بود. در طی سال های مطالعه کمترین و بیشترین میزان ضریب جینی به ترتیب شامل مقطع کاردانی (26/0) وPhD (61/0)بود. کمترین و بیشترین رشد در شاخص وضعیت استخدام به ترتیب مربوط به سایر انواع قراردادها(89/27-) و هیات علمی بورسیه و متعهد خدمت (34/48) بود.
نتیجه‌گیری: مطالعه حاضر اولین مطالعه‌ی بررسی روند تغییرات ویژگی‌های نیروی انسانی وزارت بهداشت در سطح ملی بود. از آنجا که این مطالعه صرفا کمیت روند تغییرات نیروی انسانی را مدنظر قرار داده است بررسی کیفیت نیروی انسانی در مطالعات آتی پیشنهاد می‌گردد.