مجله تخصصی

---

مقدمه و اهداف:بیماری سل یکی از مهم‌ترین علت‌های مرگ ناشی از بیماری‌های عفونی تک‌عاملی است که دارای رتبه دهم در بار جهانی بیماری‎ها است. با وجود دسترسی به درمان مؤثر برای بیماری سل ریوی، زمان منفی‌شدن اسمیر خلط بیماران مبتلا تحت تأثیر عوامل مختلف، مطابق انتظار نیست. این مطالعه با هدف تعیین دوره زمانی منفی‌شدن اسمیر خلط بیماران و عوامل مؤثر بر آن انجام شده‌است.
روش‌کار: در این مطالعه هم‌گروهی تاریخی، تمامی بیماران مبتلا به سل ریوی اسمیر مثبت در استان همدان طی سال‌های 1385 تا 1390، وارد مطالعه شدند. داده‌های مربوط به مشخصات جمعیت‌شناختی، بالینی و درمانی بیماران، از جمله زمان منفی‌شدن اسمیر خلط بیماران، از نرم‌افزار مخصوص ثبت بیماران مسلول استخراج شد. دوره زمانی منفی‌شدن اسمیر خلط بیماران با استفاده از منحنی بقای کاپلان‌مایر، ترسیم و عوامل مؤثر بر آن با استفاده از مدل مخاطره متناسب کاکس، تعیین گردید.
نتایج: از مجموع 440 بیمار مبتلا به سل ریوی اسمیر مثبت، 51% (221 بیمار) مرد و 49% (219 بیمار) زن بودند. محل سکونت 57 % (251 بیمار) شهر و بقیه روستا بود. میانه مدت زمان منفی‌شدن اسمیر خلط در بیماران، 3 ماه بود. در پایان ماه دوم درمان، اسمیر خلط69% بیماران منفی شد و این میزان در پایان ماه سوم درمان، به 88% رسید.
نتیجه‌گیری: یافته‌های این مطالعه درباره زمان منفی‌شدن اسمیر خلط بیماران در پایان ماه دوم درمان، بیان‌گر دست نیافتن به میزان مورد انتظار درمان بیماران مسلول در جامعه مورد مطالعه است.

---

مقدمه و اهداف: سل یکی از بیماری‌های عفونی مهم در ایران است که می‌تواند به صورت ریوی و خارج ریوی تظاهر کند. با توجه به تفاوت‌هایی که در پراکندگی موارد سل در نواحی مختلف وجود دارد، برآن شدیم تا خصوصیات اپیدمیولوژیک و الگوی جغرافیایی این بیماری را در استان لرستان مورد بررسی قرار دهیم.

روش کار: این مطالعه از نوع اکولوژیک (توصیفی- تحلیلی) و دوره مطالعه سال‌های 87-1381 بود. اطلاعات 1481 بیمار مبتلا به سل از معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی لرستان استخراج شد. داده‌ها برمبنای متغیرهای سن، جنس، محل سکونت، نوع بیماری، سال و مکان ثبت به روش‌های آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نسخه 2/9 نرم افزار SAS تحلیل شد.

نتایج: از 1481 بیمار ثبت شده، 4/58 درصد را مردان و 6/41 درصد را زنان تشکیل می‌دادند که74/68 درصد آن‌ها شهری، 98/29 در صد روستایی و 28/1 درصد عشایر بودند. میانگین سن بیماران 87/41 سال بود. بیش‌ترین میزان بروز در خرم آباد (38/19 در صدهزار نفر) و کم‌ترین آن در شهرستان ازنا (04/7 در صدهزار نفر) بود. با براز ش مدل رگرسیون پواسن بر داده‌ها، اثر ساختار سنی و محل سکونت بر میزان بروز بیماری معنیدار شد.

نتیجه گیری: درصد عشایرنشینی به عنوان مهم‌ترین عامل جمعیت‌ شناختی مؤثر بر بروز سل در لرستان شناسایی شد. تخصیص امکانات مناسب‌تر به مناطق عشایرنشین و آموزش‌های صحیح می‌تواند در کنترل و پیش‌گیری از این بیماری مؤثر باشد.

---

مقدمه و اهداف: یکی از موارد کاربرد درصد خطر قابل انتساب جمعیت برآورد بار بیماری جمعیت در مواجهه با چند عامل خطر است. این مطالعه به‌منظور برآورد مقادیر درصد خطر قابل انتساب جمعیت (PAR%) خوشه‌های زمان مکان موارد سل ریوی در استان همدان اجرا شد.

روش کار: در این مطالعه اطلاعات موارد سل ریوی از معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان اخذ شد و پس از کشف خوشه‌های معنی‌دار با استفاده از آماره کاوشی زمان-مکان از PAR% به‌منظور تحلیل خوشه‌ها و برآورد دقیق‌تر مکان‌های کشف خوشه استفاده شد.

 یافته‌ها: در مجموع 4 خوشه زمان-مکان اولیه،3 خوشه زمان- مکان ثانویه برای موارد سل ریوی و 92 درصد مواردی که وضع مشخصی از نظر ابتلا به اچ‌آی‌وی/ایدز نداشتند؛ در نواحی مطالعه کشف شد. با وجود تفاوت مکان‌های خوشه‌های کشف‌شده و تفاوت مقادیر PAR% منتسب به آن‌ها، دومین خوشه اولیه موارد سل ریوی (متشکل از شهرستان‌های رزن، فامنین و کبودرآهنگ) بیش‌ترین مقدار PAR% را داشت که نیازمند توجه بیش‌تری است.

نتیجه ‏گیری: وجود خوشه‌های زمانی-مکانی معنی‌دار در استان همدان لزوم استفاده از درصد قابل انتساب جمعیت را به‌منظور تمایز دقیق‌تر نواحی خوشه‌های کشف‌شده برای اتخاذ معیارهای پیش‌گیری و کنترل از بیماری ضروری می‌سازد. با این‌حال مطالعه‌های تحلیلی بیش‌تری به‌منظور کشف عوامل مؤثر بر رخ‌داد موارد سل ریوی نیاز است.

---

مقدمه و اهداف: سل در بین بیماری‌های عفونی تک‌عاملی شایع‌ترین علت مرگ بوده و دارای رتبه‌ی دهم مرگ در بین همه بیماری‌ها در جهان است. این بیماری از فرد مبتلا به افراد نزدیک از نظر مکانی و به‌طور عمده زیر یک سقف سرایت می‌کند. هدف این مطالعه بررسی ارتباط ساختار همبستگی مکانی (فضایی) و زمان بهبودی بیماران مبتلا به سل ریوی در ایران است.
روش کار: در این مطالعه داده‌های 20554 بیمار مبتلا به سل ریوی اسمیر خلط مثبت در ایران برای سال‌های 93-1389 مورد استفاده قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از مدل زمان شکست شتاب‌دار پارامتری همراه با شکنندگی مکانی (فضایی) با رویکرد بیزی استفاده شد. برای برازش مدل از نرم‌افزارOpenBUGS  4/1 و به منظور پهنه‌بندی اثرهای محیطی از ArcGIS استفاده شد.
یافته‌ها: میانگین سنی بیماران 35/50 سال با خطای استاندارد 6/21 سال بود. یافته‌های مطالعه نشان داد که محیط جغرافیایی، جنس، وضع زندانی بودن، درجه مثبت بودن اسمیر در زمان تشخیص و محل زندگی افراد (شهر، روستا) تأثیرتأثیر معنی‌داری بر زمان بهبودی بیماران سل ریوی داشت. زمان بهبودی بیمارانی که با درجه اسمیر 9-1 باسیل، 1+ و 2+ تحت درمان قرار گرفته بودند به طور معنی‌داری کم‌تر از بقیه افراد بود.
نتیجه‏گیری: بر اساس این مطالعه محیط جغرافیایی و محل زندگی افراد تأثیر معنی‌داری بر زمان بهبودی بیماران سل ریوی اسمیر مثبت دارد. در برخی استان‌ها این تأثیر وابسته به درجه‌ی مثبت بودن اسمیر و در برخی استان‌ها مستقل از آن است.