مجله تخصصی

---

مقدمه و اهداف: این پژوهش با هدف بررسی ساختار عاملی، پایایی و روایی نسخه‌ی فارسی آزمون تشخیص اختلالات مصرف دارو (DUDIT) در بین افراد مبتلا به سوءمصرف مواد در چند شهر ایران صورت گرفت. هم‌چنین نمرات DUDIT در مورد تعدادی از عوامل جمعیت‌شناختی مورد بررسی قرار گرفت.
روش کار: پرسشنامه DUDIT به زبان فارسی ترجمه، سپس ترجمه به انگلیسی برگردانده شد و مقایسه آن با نسخه اصلی صورت گرفت. پس از اجرای مقدماتی روی 20 آزمودنی، اصلاحات لازم انجام شد. تعداد 281 آزمودنی مبتلا به سوءمصرف مواد از زندان، خوابگاه و کمپ‌ها به پرسشنامه پاسخ دادند. برای جمع‎آوری داده‎ها از پرسشنامه‎ ویژگی‌های جمعیت‌شناختی، آزمون تشخیص اختلالات مصرف دارو (DUDIT)، پرسشنامه شدت اعتیاد (SDS) و پرسشنامه وابستگی لیدز (LDQ) استفاده شد. برای تحلیل داده‎ها از روش‎های تحلیل عاملی تأییدی، ضریب آلفای کرونباخ، ضریب دونیمه کردن گاتمن و روایی هم‌گرا استفاده شد.
یافته‌ها: یافته‎ها از ساختار تک‌عاملی DUDIT حمایت کرد. آلفای کرونباخ و آزمون دونیمه کردن گاتمن به ترتیب 81/0 و 68/0 به‌دست آمد. بررسی روایی هم‌گرا از طریق محاسبه ضریب هم‌بستگی مقیاس DUDIT با مقیاس‌های LDQ  و SDS به ترتیب 61/0 و 46/0 بود. سابقه‌ی مصرف در خانواده، سکونت در کمپ، مصرف هم‌زمان چند ماده و استفاده از چند روش مصرف به‌طور هم‌زمان بیش‌ترین نمره را در DUDIT حاصل نمودند.
نتیجه‏گیری: نسخه فارسی DUDIT از ویژگی‎های روان‌سنجی مناسبی در بین جمعیت مورد پژوهش مبتلا به سوءمصرف مواد برخوردار است. توجه به عوامل جمعیت‌شناختی مؤثر بر افزایش اختلالات مصرف مواد، در برنامه‎ریزی‎های پیش‌گیری و درمان، لازم است.

---

مقدمه و اهداف: سوءمصرف مواد مخدر به‌عنوان یک معضل بزرگ پزشکی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی عصر حاضر باعث افزایش ابتلا، میرایی و ناتوانی در معتادان می‌شود. کشور ما نیز به دلیل همسایگی با تولیدکنندگان بزرگ مواد مخدر دارای شرایط حاد و بحرانی از این نظر است. لذا به‌منظور مدیریت جامع اختلالات سوءمصرف مواد انجام مطالعات اپیدمیولوژیکی ضروری به نظر می‌رسد.

روش کار: در این مطالعه توصیفی – مقطعی اطلاعات دموگرافیک و اپیدمیولوژیک کلیۀ افرادی که در سال 1392 علت مرگ آن‌ها توسط سازمان پزشکی قانونی مصرف مواد مخدر اعلام‌شده بود توسط دو چک‌لیست استخراج شد و با استفاده از نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها: در این مطالعه تعداد 2957 پرونده مورد ارزیابی قرار گرفت که عمدۀ این موارد در افراد مجرد، مذکر و با سطح تحصیلات و درآمد پایین رخ‌داده بود. میانگین سنی افراد 81/12 ± 6/36 سال بود. میزان مرگ‌ومیر ناشی از سوءمصرف مواد در کل کشور 28/53 به ازای هر یک‌میلیون نفر جمعیت بود. شایع‌ترین مادۀ مخدر مصرفی در بین این افراد به ترتیب تریاک، شیشه و هروئین بود و استان‌های همدان، لرستان و زنجان هم با میزان مرگ‌ومیر 150، 101 و 06/80 به ازای هر 1000000 نفر جمعیت دارای بیشترین مرگ‌ومیر ناشی از سوءمصرف مواد مخدر بودند.

نتیجه‌گیری: به‌منظور کاهش مرگ‌ومیر ناشی از سوءمصرف مواد مخدر، رویکردهای مدیریتی باید بر برنامه‌های آموزشی و برنامه‌های کاهش آسیب مثل متادون درمانی و برنامه‌های مبتنی بر توزیع نالوکسن در گروه‌های پرخطر متمرکز شوند.