مجله تخصصی

---

زمینه و اهداف : رشد و توسعه همه جانبه هر کشوری در سایه پرورش نسلی سالم و پویا محقق می‌گردد. بخش مهمی از این امر از طریق بهبود شرایط تغذیه‌ای جامعه امکان پذیر خواهد شد. هر چند بیشترین سهم درآمد خانوارها به تأمین مواد غذایی اختصاص می‌یابد ولی متأسفانه مشکلات تغذیه‌ای همچنان در کشور قابل مشاهده است. این امر نشانگر آن است که برنامه غذایی بیشتر تابعی است از آموزش و آگاهی تغذیه تا رشد تولید و مصرف مواد غذایی. این مطالعه به منظور ارزیابی وضعیت آگاهی، نگرش و عملکرد خانوارها و نیز کارکنـان سطوح مختلف بهداشتی درباره مسائل تغذیه و ریزمغذی‌ها در سال 1383 در استان‌های بوشهر، گلستان و سیستان و بلوچستان طراحی و اجرا شد تا نتایج آن بتواند دفتر بهبود تغذیه جامعه را در راستای طراحی و اجرای مداخلات مؤثر جهت ارتقاء سلامت تغذیه‌ای خانوارها یاری نماید.
روش بررسی : جهت نمونه‌گیری در سطح خانوارها، از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای یک‌ مرحله‌ای با خوشه‌های هم اندازه استفاده گردید. روش نمونه‌گیری در سطح کارکنان هر استان نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای بود. تعداد نمونه در هر طبقه بر حسب چگالی جامعه آماری هر یک از رده‌های کارکنان محاسبه شد. در مجموع 2304 خانوار در قالب خوشه‌های 12 نفری و 360 نفر از کارکنان مورد بررسی قرار گرفتند. داده‌های مورد نیاز از طریق پرسشنامه‌ای ساختار یافته و با انجام مصاحبه پرسشگران جمع‌آوری شد. در سطح کارکنان بهداشتی رده‌های پزشک و کارشناس، جمع‌آوری داده‌ها براساس پرسشنامه‌ای خودایفاء صورت پذیرفت.

---

---

نمونه‌گیری از جوامع پنهان به دلایلی چون عدم وجود چارچوب آماری مناسب همواره چالش برانگیز است. از آن‌جا که اکثر جوامع در معرض بیماری‌های خاص، پنهان و با دسترسی سخت هستند، روش‌های نمونه‌گیری که نمونه‌هایی معرف و کارا از این جوامع تولید نمایند، موضوع بسیاری از تحقیقات دهه‌های اخیر در سرتاسر دنیا شده است. به دلیل نامعلوم بودن احتمال انتخاب نمونه‌ها در جوامع پنهان که در روش‌های نمونه‌گیری متداول به آن‌ها نیاز است و همچنین عدم کارایی روش‌های نمونه‌گیری غیراحتمالی به منظور تعمیم نتایج حاصل از نمونه‌ها، لزوم معرفی نمونه‌گیری ارجاع زنجیره‌ای احتمالی چون نمونه‌گیری پاسخگو محور ضروری شد. در این مقاله ضمن معرفی روش نمونه‌گیری پاسخگو محور به برخی از مزایای این روش از جمله کاهش نسبی اریبی برآوردها، امکان تقلیل نرخ بی‌پاسخی با پرداخت مشوق‌ها و تخصیص وزن متناسب با عکس اندازه شبکه اجتماعی پاسخگویان به منظور ارائه برآوردهایی نااریب پرداخته شده است. همچنین به برخی از معایب این روش شامل دست نیافتن به نمونه‌های افتراقی در صورت انتخاب هسته‌هایی همگون، عدم دستیابی به کارایی بیش از روش نمونه‌گیری گلوله برفی در صورت اجرای نادرست آن و عدم رسیدن به تعادل در صورت نبود شبکه‌های اجتماعی ضعیف میان اعضای جامعه مورد مطالعه نیز اشاره شده است. هدف دیگر این مقاله، مقایسه روش‌های نمونه‌گیری از جوامع پنهان با این روش نمونه‌گیری که حاصل از اجرای این روش‌ها در طرح‌های مختلف و شبیه‌سازی‌های موجود است، می‌باشد.

---

مقدمه و اهداف: حجم نمونه کم می‌تواند تجزیه و تحلیل داده‌های آماری از جمله داده‌های بقا را تحت تأثیر قرار دهد. کاهش حجم نمونه می‌تواند به دلایل مختلف، از جمله از دست رفتن اطلاعات رخ دهد؛ یعنی داده‌های گم شده در برخی از متغیرها وجود داشته باشد. هدف این مطالعه، براورد پارامترها با استفاده از روش‌های بازنمونه‌گیری بوت استرپ و جک نایف در تحلیل بقای بیماران مبتلا به تالاسمی ماژور است.

روش کار: در این مطالعه هم‌گروه تاریخی از اطلاعات 296 بیمار مبتلا به تالاسمی ماژور که در طی سال‌های 1373 تا بهار سال1392 به کلینیک ظفر در شهر تهران مراجعه کرده بودند؛ استفاده شد. برای تحلیل مدل‌های بقای مختلف پارامتری به داده‌ها برازش داده شد و پس از انتخاب بهترین مدل، از الگوریتم‌های بازنمونه‌گیری بوت استرپ و جک نایف استفاده شد. تحلیل داده‌ها با نرم‌افزار STATA نسخه 12 انجام شد.

یافته‌ها: نتایج حاصل از روش‌های بازنمونه‌گیری بیانگر کاهش خطاهای استاندارد و کوتاه‌تر شدن فواصل اطمینان بودند. همچنین به‌کارگیری روش‌های باز نمونه‌گیری بوت استرپ و جک نایف منجر به معنی‌داری گروه‌های سنی و نسبت والدین (001/0 >P) در مقایسه با مدل لوگ-نرمال (900/0

نتیجه‏گیری: با مقایسه طول فواصل اطمینان، روش بازنمونه‌گیری جک نایف عملکرد بهتری نسبت به روش بازنمونه‌گیری بوت استرپ داشت و بنابراین استفاده از این روش، در نمونه‌های با اندازه کم پیشنهاد می‌شود.