فصلنامه

زمینه و هدف: زعفران در طب سنتی کاربردهای فراوان دارد. زعفران دارای ظرفیت جذب اشعه فرابنفش است. هدف از این مطالعه، تهیه تعیین خصوصیات و بررسی اثار ضدآفتاب نانولیپوزوم‌های حاوی عصاره زعفران و سافرانال موجود در زعفران بود.
روش اجرا: فرآورده‌ها شامل نانولیپوزوم‌های تهیه‌شده از عصاره هیدروالکلی کلاله زعفران با غلظت‌های 2، 4 و 8% و هم‌چنین نانولیپوزوم‌های حاوی سافرانال با غلظت‌های 0.25، 0.5 و 1% بود. لوسیون استاندارد هموسالات 8% نیز بر اساس استاندارد FDA به‌منظور تعیین SPF و مقایسه صحت روش تهیه شد. SPF فرآورده‌های تهیه شده به روش برون‌تن حلال رقیق‌شده با استفاده از معادله Mansur‌ و همکاران و اندازه گیری جذب، به‌دست آمد.
یافته‌ها: نتایج این مطالعه نشان داد که SPF  نانو لیپوزوم‌های حاوی عصاره زعفران 8% به‌صورت معنی‌داری بیش تر از SPF ماده ضد آفتاب استاندارد هموسالات با غلظت مشابه  8% است. این نتیجه نشان می‌دهد زعفران می‌تواند به‌عنوان یک عامل ضدآفتاب عمل کند. این مطالعه هم‌چنین نشان داد SPF جز سافرانال موجود در زعفران با غلظت 0.5% و 1% به‌صورت معنی‌داری بزرگ‌تر از SPF ماده ضدآفتاب استاندارد هموسالات با غلظت 8% است. این نتایج نشان می‌دهد سافرانال موجود در زعفران دارای اثر ضدآفتابی بسیار بیشتر از ماده استاندارد هموسالات است. بنابراین جز سافرانال موجود در زعفران در صورت انکپسوله شدن در لیپوزوم می‌تواند با غلظت بسیار کم اثر ضد آفتاب قابل توجهی داشته باشد.
نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که نانولیپوزوم‌های حاوی عصاره زعفران می‌تواند به‌عنوان یک جاذب اشعه فرابنفش و ضدآفتاب طبیعی استفاده شود. هم‌چنین با استفاده از نانولیپوزوم‌های حاوی سافرانال موجود در زعفران می‌توان با غلظت‌های بسیارکم به SPF بالایی دست یافت.

زمینه و هدف: گاز خردل به‌عنوان گاز تاول‌زا موجب آسیب‌های متنوعی در اعضای مختلف بدن از جمله پوست می‌شود که موجب تغییر در اجزای سلولی از جمله DNA و تظاهرات بالینی شایع از جمله خارش مزمن می‌گردد. ملکول TGF-β1 به‌عنوان یک سیتوکین با اعمال متنوع از جمله مهار رشد سلولی و تعدیل و سرکوب التهاب نقش مهمی در پروسه التهاب پوستی ایفا می‌کند به‌طوری‌که نقش ضد‌التهابی این ملکول و گیرنده‌های آن در التهاب پوستی و بیماری‌های شایع دیده شده است. هدف از انجام این مطالعه، بررسی بیان ژن TGF-β1 در جانبازان شیمیایی مواجهه‌یافته با گاز خردل و رابطه آن با شدت خارش آنان بود.
روش اجرا: 17 جانبار شیمیایی مواجهه یافته با گاز خردل، 17 بیمار با درماتیت تماسی مزمن و 10 فرد سالم وارد مطالعه شدند. ارزیابی بیان ژن TGF-β1 در نمونه‌ پوستی آن‌ها توسط RT-PCR نیمه‌کمی و متعاقب آن توسط ایمونوهیستوشیمی و طبقه‌‌بندی بیماران براساس سیستم نمره‌دهی شدت خارش (3-0) انجام گرفت.
یافته‌ها: کاهش معنی‌داری در درصد بیان و شدت بیان ژن TGF-β1 در گروه مصدومین شیمیایی در مقایسه با گروه درماتیت تماسی مزمن و گروه سالم دیده شد (0.05<P). هم چنین با عدم بیان ژن TGF-β1، شدت خارش در گروه بیماران به‌طور معناداری افزایش یافت (0.05<P).
نتیجه‌گیری: فاکتور رشد تغییر‌دهنده‌ی بتا 1 (TGF-β1) نقش قابل‌توجهی را در ضایعات التهابی پوستی مزمن ناشی از گاز خردل ایفا می‌کند.

دارورسانی پوستی یک روش موضعی و غیرتهاجمی برای کاربرد عوامل درمانی می‌باشد که مزایایی ازجمله رهایش طولانی‌مدت دارو، رضایت بیماران و هزینه‌ی اندک را همراه دارد. با وجود این مزیت‌ها، استفاده از این نوع دارورسانی به‌وسیله‌ی عملکرد سدهای داخلی پوست محدود می‌شود چراکه فقط مولکول‌های کوچک (کوچکتر از 500 دالتون) و لیپوفیل می‌توانند ازطریق انتشار غیرفعال از پوست عبور کنند، درنتیجه عملکرد پوست در دارورسانی پوستی غیرفعال اصولاً به مولکول‌های کوچک محدود می‌شود. سد اصلی برای رساندن عوامل درمانی به پوست، لایه‌ی شاخی می‌باشد، بنابراین روش‌های مختلفی جهت نفوذ پوستی برای افزایش انتقال دارو از این لایه کشف شده است. دانشمندان استفاده از سیستم‌های دارورسانی جدید از قبیل نانوحامل‌ها، سیستم‌های دارورسانی وزیکولی و روش‌های افزایش‌دهنده‌ی نفوذ را مورد ارزیابی قرار داده‌اند. هدف هر یک از سیستم‌های دارورسانی پوستی، رساندن میزان کافی دارو به درون پوست با حداکثر ثبات و حداقل سمیت می‌باشد بنابراین یک سیستم دارورسانی به‌منظور تضمین دارورسانی پوستی موفق باید خصوصیات مطلوبی ازجمله حفاظت از دارو، هدفمندبودن، زیست‌سازگاری و زیست‌تخریب‌پذیری را نشان دهد.

این مقاله به معرفی سیستم‌های دارورسانی، توصیف تکنیک‌های افزایشی برای بهینه‌سازی دارو مانند میکروسوزن‌ها و مخصوصاً سیستم‌های وزیکولی که اخیراً مورد بررسی قرار گرفته‌اند، پرداخته و  هم‌چنین تفاوت‌های ترکیبی آن‌ها، خواص فیزیکوشیمیایی و کاربردهای این سیستم‌های دارورسانی را مورد بحث قرار داده است. نوآوری‌های اخیر می‌تواند پایه و اساسی برای تحقیق و توسعه در دارورسانی پوستی باشد.