فصلنامه

زمینه و هدف: بیماری دست، پا و دهان (Hand Foot Mouth Disease [HFMD])، سندرمی مسری است که توسط ویروس‌های روده‌ای از خانواده‌ی پیکورناویریده ایجاد می‌شود. با توجه به اهمیت و کم‌بودن مطالعات درباره‌ی این بیماری و بروز ضایعات ناخنی در آن، مطالعه‌ی حاضر با هدف تعیین فراوانی انواع ضایعات ناخنی در کودکان مبتلا به بیماری دست، پا و دهان انجام شد.

روش اجرا: در این مطالعه‌ی مقطعی، 84 کودک مبتلا به HFMD مراجعه‌کننده به درمانگاه بیمارستان بوعلی سینای شهر ساری در سال 94-1393، به روش تمام‌شماری انتخاب شدند. تشخیص HFMD، براساس یافته‌های بالینی توسط متخصص پوست یا متخصص اطفال گذاشته شد. محل بروز ضایعات پوستی، ثبت و برای کودکان واردشده به مطالعه، معاینات ناخن از جهت بررسی انواع ضایعات ناخنی در فواصل زمانی 2، 4، 6 و 8 هفته بعد از شروع بیماری انجام و محل درگیری ضایعه‌ی ناخنی به تفکیک انگشتان دست و پا و نوع درگیری ضایعات ناخنی ثبت شد.

یافته‌ها: از 84 نفر بیمار با میانگین سنی± انحراف معیار 5/19±2/38 ماه، 3_/58% مذکر بودند. 30 نفر (7_/35%)، درگیری ناخن دست و 31 نفر (9_/36%)، درگیری ناخن پا داشتند. شیوع onychomadesis در 4 هفته نسبت به 2 هفته پس از شروع بیماری (5_/15% در مقابل 2_/1% و 001_/0>P) و در 6 هفته نسبت به 4 هفته پس از شروع بیماری (8_/29% در مقابل 5_/15% و 001_/0=P)، با ارتباط معنی‌داری افزایش یافته بود اما شیوع آن در 8 هفته نسبت به 6 هفته پس از شروع بیماری، با ارتباط معنی‌داری کاهش یافته بود (9_/17% در مقابل 8_/29% و 007_/0=P).

نتیجه‌گیری: با توجه به شیوع نسبتاً بالای ضایعات ناخنی در کودکان مبتلا به HFMD لازم است آموزش همگانی درباره‌ی انواع علائم و عوارض HFMD، از جمله ضایعات ناخنی این بیماری، داده شود.

حکمای طب سنتی با تکیه بر مشاهدات بالینی خود و تجربه‌ی گذشتگان به تبیین ساختار و عملکرد تک‌تک اعضای بدن پرداخته که در این میان، پوست به‌دلیل در دسترس‌بودن و تظاهرات بالینی مشهود، از جایگاه ویژه­ای برخوردار است. این مطالعه با هدف بررسی منشأ جنینی، آناتومی و فیزیولوژی پوست از دیدگاه مکتب طب سنتی ایران و بررسی تطبیقی اجمالی آن با دیدگاه مکتب طب رایج انجام شده است. ابتدا داده­ها با کلیدواژه­های مربوطه از کتب معتبرطب سنتی ایران است اخراج و سپس جست‌وجو در پایگاه‌های علمی
Google scholar، PubMed و Scopus صورت گرفت. در دیدگاه طب ایرانی پوست از حیث منشأ جنینی درحقیقت عضوی شبیه به عصب است و دارای قوام بافتی معتدل بوده که از ترکیب لیف و پایانه­های عصبی، گوشت و رگ‌های باریک شکل گرفته است. ازجمله مهم‌ترین عملکردهای پوست در این دیدگاه می‌توان به مکانیسم محافظتی پوست، تهویه و تنظیم حرارت بدن، حس لامسه و دفع بخشی از فضولات بدن اشاره نمود. در منابع طب نوین پوست به لایه­های اپیدرم، درم و هیپودرم تقسیم شده و لایه‌ی اپیدرم مشابه بافت عصبی منشأ اکتودرمی دارد. محافظت از بدن، فعالیت حسی، تنظیم دمای بدن، تبادل گازها، جذب اشعه‌ی فرابنفش و دفع الکترولیت‌های اضافی بدن به‌عنوان اهم عملکرد پوست از دیدگاه طب رایج قلمداد می‌گردد. با بررسی اجمالی در زمینه‌ی منشأ جنینی، ساختار و عملکرد پوست چنین استنباط می‌گردد که در بسیاری ازجهات، بین دیدگاه‌های این دو مکتب طبی تشابهات جدی دیده می­شود.