سیدمجید غضنفری، ملیحه متوسلیان، روشنک سالاری،
دوره 9، شماره 1 - ( سال 1397، دوره 9، شماره 1 1397 )
چکیده
خارش، «احساس ذهنی منجر به خاراندن» می‌باشد که در اثر تحریک گیرنده‌های خارش در پوست یا ازطریق پاسخ تحریک گیرنده‌های پوستی درد یا لمس ایجاد شود. در طب ایرانی از خارش با عنوان حِکَّه یاد می‌شود. عوامل متعددی باعث ایجاد خارش شده و داروهای مختلفی هم برحسب علت آن برای درمان به‌کار می‌روند که گاهاً پرهزینه و غیر قابل دسترسی یا دارای عوارض جانبی قابل توجه می‌باشند، لذا استفاده از فرآیندهای کوتاه‌مدت و با هزینه‌بری کمتر برای کشف داروهای مؤثر در درمان بیماری‌ها ضروری به‌نظر می‌رسد. استفاده از تجربیات طب سنتی در استفاده از گیاهان و ادویه طبی می‌تواند در این زمینه راهکار مؤثری باشد. در این مطالعه کتابخانه‌ای، ابتدا با کلیدواژه خارش در 3 کتاب مرجع داروشناسی طب ایرانی شامل «قانون فی‌الطب»، «تحفه‌المؤمنین» و «مخزن‌الادویه» جست‌وجو و مفردات مربوطه استخراج شد.
در این مطالعه، کلیدواژه‌ی خارش در سه کتاب مرجع داروشناسی طب ایرانی یعنی القانون فی‌الطب، تحفه‌المؤمنین و مخزن‌الادویه جست‌وجو گردید و تعداد ۶۰ مفرده‌ی صرفاً گیاهی که اثرات قابل توجه بالینی در درمان خارش دارند استخراج شد. سپس میزان تأثیر هر دارو براساس مستندات موجود طبقه‌بندی شد؛ بنابراین استفاده از تجربیات غنی طب ایرانی در تهیه داروهای جدید برای خارش توصیه می‌شود.
روشنک سالاری، ملیحه متوسلیان، رحیمه اکرمی، سیدمجید غضنفری،
دوره 10، شماره 4 - ( زمستان 98، دوره 10، شماره‌ی 4 1398 )
چکیده
خارش یکی از مشکلات شایعی است که به‌صورت مجزا یا همراه با بیماری‌های مختلفی دیده می‌شود و در مکاتب طبی مختلفی مورد تحقیق قرار گرفته و زوایای مختلف مربوط به آن ازجمله تعریف، اسباب و علل، پاتوژنژ، انواع و درمان‌های آن به تفصیل و متناسب با مبانی هر دیدگاه طبی مطرح و ارائه شده است. مطالعه‌ی حاضر به بررسی موضوع خارش از دیدگاه طب نوین و ایرانی می‌پردازد.
این مطالعه یک بررسی مروری کتابخانه‌ای با محوریت موضوع خارش است. ابتدا بر پایه‌ی کلیدواژه‌های مرتبط با آن نظیر خارش، حکه، کهیر، Itching، Pruritus در بین کتب، مجلات و سایت‌های معتبر علمی و مرجع طب نوین و ایرانی ازجمله کتب درماتولوژی روک و هبیف، قانون، ذخیره‌ی خوارزمشاهی، طب اکبری، خلاصه الحکمه، کامل الصناعه، اکسیر اعظم، تحفه‌المؤمنین و مخزن‌الادویه، جست‌وجوی کاربردی انجام و مطالب لازم فیش‌برداری، جمع‌آوری و دسته‌بندی گردید و نهایتاً مقاله‌ی حاضر تدوین شد.
در هر دو مکتب طبی ابتدا به تشریح ویژگی‌های پوست و بیان عملکردهای آن پرداخته شده و سپس به تعریف و بیان علل و مکانیسم ایجاد خارش پرداخته شده و به‌منظور تسهیل در بیان و فهم موضوع، طبقه‌بندی‌های متناسب با هر دیدگاه ارائه شده است. در موضوع درمان نیز توصیه‌های کلی متناسب با شرایط هر بیماری مطرح گردیده و تدابیر لازم ارائه شده است.
در کلیات موضوع، تفاوت چندانی بین دو دیدگاه وجود ندارد اما در بیان جزئیات موضوع، می‌توان گفت که دیدگاه طب نوین به‌صورت تفکیکی و تخصصی بوده درحالی که دیدگاه طب ایرانی با کلی‌نگری بیشتری مطرح شده اما بنای درمان در هر فرد را براساس شرایط مختلف فردی و محیطی ارائه کرده است.
