فصلنامه

---

زمینه و هدف: لیکن‌پلان دهانی نوعی بیماری التهابی پوستی ـ مخاطی مزمن است که به‌صورت یک وضعیت پیش‌بدخیم تعریف می‌شود. MMP-۲) Matrix metaloproteinase-۲) و MMP-۹) Matrix metaloproteinase-۹) پروتئینازهایی هستند که تهاجم سلول‌های تومورال به بافت همبند را تسهیل می‌کنند و در ضایعات پیش‌بدخیم و بدخیم بیش از حد معمول ظاهر می‌شوند. هدف از این مطالعه تعیین بیان نشان‌گرهای مهارکننده بافتی ماتریکس متالوپروتئیناز ۲ و ۹ (۹ & MMP-۲) در لیکن‌پلان دهانی اروزیو و لیکن‌پلان غیراروزیو و هیپرپلازی آماسی به روش ایمونوهیستوشیمی بود.
روش اجرا: در این مطالعه مقطعی، ۳۹ بلوک مربوط به لیکن‌پلان دهانی غیراروزیو (با و بدون دیسپلازی)، ۳۶ نمونه لیکن‌پلان دهانی اروزیو (۱۱ مورد دیسپلاستیک و ۲۵ مورد بدون دیسپلازی)، ۳۲ بلوک مربوط به هایپرپلازی آماسی و ۶ بلوک مربوط به بافت نرمال از آرشیو بخش آسیب‌شناسی دانشکده دندانپزشکی مشهد انتخاب و به روش ایمونوهیستوشیمی با نشان‌گرهای MMP-۲ و MMP-۹ رنگ‌آمیزی شد. به منظور مقایسه‌های آماری از آزمون های Kruskal-Wallis، Mann-Whitney و ضریب همبستگی Spearman استفاده شد.
یافته‌ها: بیشترین میانگین MMP-۲ و MMP-۹ (در کل ضخامت اپیتلیوم) در لیکن‌پلان اروزیو دیسپلاستیک مشاهده شد (به ترتیب:۸۶,۱±۳۱.۶ و ۳.۷۳±۹۴.۵). میزان بیان MMP-۹ در انواع لیکن‌پلان اروزیو در قیاس با لیکن‌پلان غیراروزیو در همه لایه‌ها (P<۰,۰۰۱) و در مورد MMP-۲ در لایه بازال ـ پارابازال و خاردار (به ترتیب: P=۰,۰۰۸ و P<۰,۰۰۱) تفاوت معنی‌داری داشت.
نتیجه‌گیری: افزایش خطی بروز این مارکرها از سمت مخاط نرمال تا لیکن‌پلان دهانی اروزیو بیان‌گر تفاوت در رفتار بیولوژیک لیکن‌پلان دهانی غیراروزیو و اروزیو است. بنابراین می‌توان گفت لیکن‌پلان دهانی اروزیو، پتانسیل پیش‌بدخیمی بیشتری از لیکن‌پلان دهانی غیراروزیو دارد.

---

زمینه و هدف: پمفیگوس یک بیماری تاولی خودایمن اختصاصی پوست و غشاهای مخاطی است که در مطالعات پیشین همراهی آن با بیماری‌های بافت همبند مشاهده شده است. با توجه به این مسئله، وجود اتوآنتی‌بادی‌هایی از قبیل Anti Nuclear Antibodies (ANA) در مبتلایان دور از ذهن نمی‌باشد. هدف از این مطالعه بررسی فراوانی ANA مثبت در بیماران پمفیگوس‌ولگاریس و مقایسه‌ی آن با گروه کنترل بوده است.
روش اجرا: در این مطالعه‌ی مورد ـ شاهدی گروه بیماران از میان بیماران مبتلا به پمفیگوس‌ولگاریس بستری در بیمارستان رازی تهران و گروه شاهد از میان مراجعین غیرمبتلا انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات فرم ثبت داده‌ها بود که درآن متغیرهایی مانند سن، جنس، فنوتیپ بیماری و نتیجه‌ی آزمایش ANA ثبت می‌شد. در این مطالعهANA به روش ایمونوفلورسانس غیرمستقیم (HEP۲) اندازه‌گیری شد.
یافته‌ها: در ۲۶,۷% بیماران (۸ نفر از ۳۰ نفر) مبتلا به پمفیگوس‌ولگاریس و ۱۰% افراد گروه کنترل (۳ نفر از ۳۰ نفر) ANA مثبت گزارش گردید (۰.۰۹۵=P). شایع‌ترین الگوی ANA در بیماران الگوی هموژن و در افراد گروه کنترل الگوی نقطه‌ای بود (۰.۲۰۶=P).
نتیجه‌گیری: در این مطالعه، فراوانی موارد مثبت ANA در گروه شاهد مشابه با مطالعات پیشین بود، اما در گروه بیماران مبتلا به پمفیگوس‌ولگاریس فراوانی به‌دست‌آمده با آمار موجود در برخی مطالعات قبلی متفاوت بود. تفاوت در میزان حساسیت کیت‌های آزمایشگاهی و آستانه‌ی مثبت درنظرگرفتن ANA و تفاوت در نحوه‌ی گزینش بیماران مورد مطالعه، از جمله عواملی است که می‌تواند توجیه‌کننده‌ی این اختلاف باشد. پی‌گیری بالینی بیماران مبتلا به پمفیگوس‌ولگاریس و درخواست ANA درصورت وجود علایم بیماری‌های بافت همبند توصیه می‌شود.

---

زمینه و هدف: یکی از عوارض مهم خالکوبی، واکنش گرانولوماتوز است که با علائم درد، تورم، قرمزی و تندرنس در محل تتو مشخص می­شود. این واکنش در همه سنین و هر دو جنس دیده می­شود. با توجه به افزایش عوارض تتو، برآنیم تا مشخصات دموگرافیک ـ هیستولوژیک و عوارض تتو، به‌خصوص گرانولوم را بررسی کنیم.

روش اجرا: بیماران بیمارستان رازی با تشخیص گرانولوم پس از خالکوبی در یک بازه ۳ ساله وارد مطالعه شدند و خصوصیات دموگرافیک ـ هیستولوژیک آن‌ها ثبت شد. تعداد ۱۹۶ بیمار وارد مطالعه شدند و برای هر بیمار، یک برگه پرسش‌نامه تهیه و اطلاعات ازطریق آن‌ها جمع­آوری شد.

یافته‌ها: میانگین سنی بیماران ۴۶/۴۵ سال با انحراف‌معیار ۵۴/۸ و میانگین زمان انجام تتو ۱۸/۴ سال با انحراف معیار ۳۳/۴ بود. میانگین دفعات اتجام تتو ۶۴/۱ و انحراف معیار ۸/۱ بود. بیشترین محل انجام تتو ابرو با ۳/۸۸% و کمترین، پلک فوقانی با ۶/۰% بود. تتوگرانولوما (سارکوئیدال و جسم خارجی) با ۷/۴۱% بیشترین و ضایعات لیکنوئید با ۸/۲% کمترین فراوانی نتیجه پاتولوژی را داشته است.

نتیجه‌گیری: با توجه به بیشترین فراوانی تشخیص پاتولوژیک تتو ـ گرانولوم (سارکوئیدال و جسم خارجی) با ۷/۴۱% و اثبات ارتباط بین تتو ـ گرانولوم و ابتلا به سارکوئیدوز در مطالعات قبلی، بررسی کامل بیماران، پیگیری طولانی‌مدت از جهت ابتلا به سارکوئیدوز در آینده و بررسی پاسخ بالینی به درمان، منطقی و سودمند به‌نظر می‌رسد. ضمناً بررسی اینکه آیا درمان ضایعات فعلی نقشی در جلوگیری از ابتلا به سارکوئیدوز در آینده خواهد داشت یا خیر حائزاهمیت به‌نظر می‌رسد.

---

مقدمه: بیماری داریر یک بیماری ژنتیکی است که عموماً بزرگسالان را درگیر می‌کند و ضایعات پوستی آن بیشتر در نواحی سبوره است. به‌دلیل نبود ضایعات تی‌پیک و وجود سایر بیماری‌ها در این نواحی، ممکن است تشخیص آن به تأخیر افتد.

گزارش مورد: خانم ۴۶ ساله با ضایعات بدون علامت در کشاله ران از سه سال قبل مراجعه نمودند. پس از بیوپسی و گزارش بیماری داریر، درمان با ایزوترتینویین خوراکی شروع شد. بیمار پاسخ کلینیکی مطلوبی داشت.

نتیجه‌گیری: در نواحی چین‌ها ممکن است بیماری‌های کمتر شایعی تظاهر نمایند و ازنظر کلینیکی با سایر بیماری‌های شایع این ناحیه، اشتباه گردند.
 

---

زمینه و هدف: آنژیوکراتوم‌ها ازجمله ضایعات عروقی نادر هستند که اغلب به شکل ماکول یا پاپول‌های کوچک و قرمز تا بنفش روی پوست ظاهر می‌شوند. این ضایعات معمولاً خوش‌خیم، ممکن است با تغییراتی در ضخامت و رنگ همراه باشند؛ اما برخی انواع آن‌ها می‌توانند به‌عنوان نشانه‌هایی از بیماری‌های متابولیک جدی ظاهر شوند. این مطالعه با هدف تحلیل ویژگی‌های دموگرافیک و کلینیکی آنژیوکراتوم در بیماران ایرانی، در مرکز تخصصی پوست بیمارستان رازی تهران طراحی شده است.

روش اجرا: این مطالعه گذشته‌نگر توصیفی، بر روی ۱۹۹ بیمار مبتلا به آنژیوکراتوم بین سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۲ در بیمارستان رازی تهران انجام شد. اطلاعات دموگرافیک، محل و اندازه ضایعات، سابقه خانوادگی و روش‌های درمانی بیماران از پرونده‌های پزشکی استخراج و با استفاده از نرم‌افزار SPSS تحلیل شد. برای سنجش ارتباط بین متغیرها، از آزمون‌های آماری پارامتریک و ناپارامتریک استفاده گردید و سطح معناداری ۰۵/۰ درنظر گرفته شد.

یافته‌ها: میانگین سنی بیماران ۷۵/۲۴ سال بود و بیشترین شیوع بیماری در دهه دوم و سوم زندگی مشاهده شد. ۳/۵۱% بیماران مرد و ۷/۴۸% زن بودند. بیشترین ضایعات در اندام تحتانی (۷/۴۰%) و ناحیه ژنیتالیا (۶/۱۸%) مشاهده شد. روش‌های درمانی مختلفی ازجمله کرایوتراپی (۱۴/۶۸%)، لیزر (۱۴/۲۷%) و الکترودسیکاسیون (۴۴/۴%) به‌کار گرفته شد و کرایوتراپی بالاترین اثربخشی را داشت.

نتیجه‌گیری: این مطالعه اطلاعات ارزشمندی درخصوص شیوع، ویژگی‌های بالینی و روش‌های درمانی مناسب برای آنژیوکراتوم در بیماران ایرانی فراهم کرد. برای بررسی کامل‌تر این ضایعات، مطالعات گسترده‌تر و پیگیری طولانی‌مدت در مراکز درمانی مختلف توصیه می‌شود تا میزان اثربخشی درمان‌ها و عوارض احتمالی آن‌ها مشخص گردد.