زمینه و هدف: پرمویی (hirsutism) عبارت است از افزایش رشد موها با الگوی مردانه که حدود 10% زنان را مبتلا می‌کند. هدف این مطالعه، مقایسه‌ی سطح تستوسترون آزاد در بزاق و سرم افراد مبتلا به هیرسوتیسم با سطح بزاقی و سرمی این هورمون در افراد سالم بود.
روش اجرا: در این مطالعه‌ی مورد شاهدی، 30 زن مبتلا به هیرسوتیسم در سنین باروری به همراه 10 شاهد سالم مورد بررسی قرار گرفتند. برای هر فرد، پرسش‌نامه‌ای حاوی اطلاعات دموگرافیک و بالینی ـ آزمایشگاهی پر شد. هورمون‌های تستوسترون تام، آزاد و اندکس آندروژن آزاد در بزاق و سرم به روش رادیوایمونواسی اندازه‌گیری شدند و داده‌های حاصل جمع‌آوری و با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه‌ی 11.5 توصیف و تحلیل شدند. سطح معنی‌داری برابر 0.05 در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: بین هیچ یک از موارد سطح تستوسترون آزاد سرم و بزاق، اندکس آندروژن آزاد سرم و بزاق، اندکس آندروژن آزاد و تستوسترون آزاد ارتباط معنی‌داری یافت نشد. هم‌چنین بین شدت هیرسوتیسم براساس معیار فریمن گالوی با سطح بزاقی و سرمی تستوسترون ارتباطی پیدا نشد، درحالی که بین شدت هیرسوتیسم با اندکس آندروژن آزاد (P<0.001) و سطح سرمی تستوسترون تام این رابطه معنی‌دار بودند (r=0.01, P<0.05). میانگین سطح تام تستوسترون سرم بین دو گروه به‌طور معنی‌داری متفاوت بود (P<0.05).
نتیجه‌گیری: در این بررسی بین تستوسترون آزاد بزاق و تستوسترون آزاد سرم با روش رادیوایمونواسی ارتباط معنی‌داری دیده نشد. بنابراین به نظر می‌رسد این روش به‌عنوان یک جایگزین مناسب برای ارزیابی سرمی این هورمون نباشد.
