زمینه و هدف: از آنجا که رابطه علت و معلولی آشکاری بین مصرف سیگار و ایجاد سرطان دهان وجود دارد؛ اخیرا سیتولوژی دهانی به عنوان روشی در غربالگری افراد high risk برای تشخیص زودرس تغییرات سلولی در مخاط دهان مطرح شده است و رنگ‌آمیزی نقره (تکنیک AgNOR) می‌تواند به عنوان روشی ارزشمند جهت کشف تغییرات اولیه سلولی محسوب گردد. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی و مقایسه میانگین شمارش AgNORs در سلول‌های اسمیرهای تهیه شده از مخاط نرمال دهانی افراد سیگاری و غیر سیگاری انجام شد.
روش بررسی: در این مطالعه مقطعی، اسمیرهای سیتولوژی از مخاط نرمال 19 فرد سیگاری و 19 فرد غیرسیگاری، از سه ناحیه آناتومیک زبان، گونه و کف دهان گرفته شد و با استفاده از روش AgNORs رنگ‌آمیزی گردید. شمارش AgNORs در هر اسمیر بر روی 100 سلول انجام شد و اختلاف شمارش AgNORs در هر دو گروه توسط آزمون‌های آماری Levens، Paired t، Student t و Factorial مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. 05/0P< به عنوان سطح معنی‌داری در نظر گرفته شد.
یافتهها: AgNORs در هر دو گروه به صورت نقاطی گرد و با طرح تجمعی (خوشه‌ای) دیده شد. اختلاف شمارش AgNORs در گروه سیگاری در مقایسه با گروه غیرسیگاری از نظر آماری معنی‌دار بود (05/0P<)؛ همچنین تفاوت معنی‌داری بین شمارش AgNORs در کف دهان و دو ناحیه دیگر از نظر آماری وجود داشت. در این مطالعه، ارتباطی بین جنس و شمارش AgNORs یافت نشد.
نتیجه‌گیری: بررسی AgNORs در این مطالعه نشان داد که ممکن است رابطه‌ای بین مصرف سیگار و افزایش میزان پرولیفراسیون سلولی در سلول‌های مخاط دهان وجود داشته باشد.
