مجله دندانپزشکی

---

یمار گزارش شده با دیسپلازی کندرواکتودرمال یا سندرم الیس وان کرولد، اکثر تظاهرات کلاسیک این بیماری را (از قبیل کوتولگی، بیماری مادرزادی قلبی، دیسپلازی اکتودرم شامل ناخنهای کوتاه و هیپوپلاستیک، نقص در تعداد و شکل دندانها، انگشت اضافی در دستها و پاها و فرنوم های وسیع ناحیه باکال دهان) نشان داد. علاوه بر علائم فوق می توان وجود مولرهای تک ریشه در فک بالا را مطرح کرد که صرفا در بعضی گزارشات به آن اشاره شده است.

---

رویش نابجا یکی از موارد اختلال در رویش دندان است که طی آن دندان در مسیری غیر از مسیر طبیعی خود حرکت کرده و در صورتی که بموقع تشخیص داده نشود، مشکلات مربوط به اکلوژن را به وجود می آورد. تعیین شیوع نابجا و پی بردن به عوامل ایجاد کننده آن باعث می شود که دندانپزشکان بتوانند با توجه به تشخیص بموقع از ناهنجاریهای دندانی جلوگیری نمایند. در مطالعه حاضر از طریق یک نمونه گیری خوشه ای-تصادفی ساده از 1496 نفر از متولدین 1368، فراوانی رویش نابجای مولر اول دائمی در میان کودکان 8 ساله مدارس شهر تهران مورد بررسی قرار گرفت و میزان آن 0.87% تعیین شد. ابتلای فک بالا بیش از فک پایین بود که این اختلاف از نظر آماری کاملا معنی دار بود (92% بالا، 8% پایین). میزان ابتلای دو طرفه بیشتر از یک طرفه بود؛ ولی این اختلاف معنی دار نبود (70% دو طرفه، 30% یک طرفه). در ضمن اختلاف معنی داری بین پسران و دختران مبتلا همچنین از نظر پراکندگی در مناطق تعیین شده جغرافیایی دیده نشد.

---

شناسایی و درمان بیماران مبتلا به پریودنتیت های با استقرار زود هنگام (Early-Onset) بویژه انواعی که در همراهی با بیماریهای سیستمیک صعب العلاج یا در زمینه برخی سندرم های شناخته شده بروز می نمایند، حائز اهمیت فراوانی است؛ چرا که اثرات تخریبی شدید در مدت زمانی کوتاه بر نسوج پریودنتال و در سنین نوجوانی نیز می توانند به از دست دادن دندانها و معلولیت منجر شوند. در این گزارش، یک بیمار مبتلا به سندرم پاپیلون لفور و پریودنتیت قبل از بلوغ ژنرالیزه با عدم پاسخ به درمان معرفی می گردد. بیمار پسر بچه 10 ساله ای است که از زمان تشخیص بیماری به مدت 5 سال تحت درمانهای پریودنتال فعال و نگاهدارنده بعدی قرار داشته است. طی این مدت با وجود اقدامات درمانی همه جانبه، شامل درمانهای مکانیکی دقیق در جلسات متعدد، جراحی پریودنتال به همراه کاربرد سیستمیک و سریال آنتی بیوتیکها، شستشوی موضعی پاکتها با محلول کلرهگزیدین و درمانهای نگاهدارنده که به طور منظم انجام می گرفت، روند پیشرفت بیماری همچنان ادامه داشت و بیمار را در سن 15 سالگی با بی دندانی مواجه ساخت. متاسفانه تا به امروز به دلیل وجود نقایص سیستمیک غیرقابل درمان که تحت عنوان بیماریهای همراه به آنها اشاره می شود، پریودنتیت قبل از بلوغ ژنرالیزه فاقد یک برنامه درمانی مشخص و قابل اعتماد بوده است و همچنان در گروه پریودنتیتهای مقاوم به درمان (Refractory Periodontitis) قرار دارد. در این مقاله ضمن معرفی بیمار، تلاش شده است تا روشهای موفق تر درمانی شناسایی و معرفی شوند؛ همچنین به جنبه های ژنتیکی ابتلای پریودنتال نیز که مقوله ای پیچیده و بحث انگیز می باشد، پرداخته شده است.

---

بیان مساله: تجربیات قبلی و مشاهدات کلینیکی حاکی از آن است که هیپوپلازی و هیپوکلسیفیکاسیون دندانهای مولر اول دائمی در کودکانی که به روش سزارین به دنیا آمده اند، شایعتر از کودکانی است که به روش طبیعی تولد یافته اند؛ همچنین دندان مولر اول دائمی تنها دندانی است که دقیقا در حول و حوش زایمان، کلسیفیکاسیون راس کاسپ های آن آغاز می شود. هدف: این مطالعه با هدف بررسی ارتباط بین نوع زایمان و وضعیت کلینیکی اولین مولر دائمی انجام شد؛ همچنین تفاوت تاثیر Elective یا Selective بودن زایمانهای سزارین بر وضعیت اولین مولر دائمی بررسی گردید.

روش بررسی: با مراجعه به مطب پزشک جراح و متخصص زنان و زایمان، پرونده های زایمان مربوط به سالهای 1373 و قبل از آن استخراج شد؛ تعداد 100 بیمار با زایمان طبیعی و 50 بیمار با زایمان سزارین Selective و 50 بیمار با زایمان سزارین Elective انتخاب شدند تا وضعیت دندانهای مولر اول دائمی فرزندان آنها بررسی شود. پس از تماس با بیمار برای معاینه فرزند 6 سال به بالای آنها هماهنگی شد. اطلاعات پزشکی مادر از پرونده پزشکی وی استخراج گردید و در مورد اطلاعات مربوط به فرزند، از مادر سوال شد. به منظور تحلیل نتایج از آزمون X² استفاده شد.

یافته ها: نقایص مینایی (هیپوپلازی و هیپوکلسیفیکاسیون) دندان مولر اول دائمی در فرزندان متولد شده به روش سزارین به طور معنی داری با زایمان طبیعی اختلاف داشت (P=0.0002)؛ در ضمن میزان شیوع این نقایص مینایی در زایمانهای سزارین Selective بیشتر از زایمانهای سزارین Elective بود (17% در برابر 9%) ولی از نظر آماری در این مورد اختلاف معنی داری وجود نداشت (P=0.07).

نتیجه گیری: لازم است پزشکان متخصص زنان و زایمان، متخصص کودکان و دندانپزشک متخصص کودکان آگاهی لازم را در این زمینه به والدین ارائه نمایند تا آنها ضمن مراجعه به موقع، توجه کافی برای حفظ این اولین دندان دائمی کودک که کلید اکلوژن وی محسوب می شود، مبذول دارند.

---

 زمینه و هدف: نیاز به یک کریمپینگ مجدد روکشهای استنلس استیل از پیش فرم گرفته (precrimped) توسط دندانپزشک مورد تردید می‎باشد. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی میزان تغییر محیط و ضخامت لبه روکشهای استنلس استیل از پیش فرم گرفته بعد از کریمپینگ، انجام شد.
روش بررسی: در این مطالعه تجربی، از لبه‎های 30 روکش استنلس استیل (Ni-Cr ،3M) مربوط به دومین دندان مولر شیری پایین سمت چپ به کمک دوربین دیجیتالی که در فاصله ثابتی تنظیم شده بود، 30 تصویر اولیه تهیه شد. سپس لبه‎های روکش توسط پلایرهای 114 و 137 به کمک نیروسنج (با نیروی 2/0 نیوتن) کریمپ شد؛ پس از آن 30 تصویر ثانویه از لبه‎های روکش‎ با همان شرایط قبلی تهیه گردید. کلیه تصاویر در شرایط یکسان آگراندیسمان و چاپ شد. محیط لبه روکش‎ها در تصاویر اولیه (گروه A) و ثانویه (گروه B) توسط دستگاه digitizer محاسبه گردید. با مقایسه میانگین محیط لبه روکش‎ها در تصاویر اولیه و ثانویه کاهش محیط معنی‎داری به دست آمد. ضخامت 30 نقطه به طور تصادفی بر لبه روکشی مشابه نمونه‎های قبلی به کمک SEM (150×) بر حسب میکرون اندازه‎گیری شد. عمل کریمپینگ و تهیه تصاویر ثانویه به کمک دوربین دیجیتالی بر روی روکش نمونه انجام شد. پس از اطمینان از کاهش معنی‎دار محیط، ضخامت 30 نقطه تصادفی دیگر بر روی لبه‎های این روکش توسط SEM اندازه‎گیری شد. ارقام به دست آمده مربوط به قبل و بعد از کریمپینگ در جداولی تنظیم گردید و به کمک آزمون Paired Sample t-test ارزیابی و 05/0p< به عنوان سطح معنی‌داری در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: میانگین محیط لبه روکشهای استنلس استیل precrimped پس از کریمپینگ 3/7% کاهش یافت که معنی‎دار بود (001/0 P<). از طرفی میانگین ضخامت لبه روکش استنلس استیل نمونه پس از کریمپینگ به طور متوسط 18 میکرون افزایش نشان داد.
نتیجه‌گیری:طبق یافته‎های مطالعه حاضر محیط لبه روکشهای استنلس استیل از پیش کریمپ شده (Ni-Cr ،3M) پس از کریمپینگ، کاهش قابل ملاحظه‎ای نشان داد؛ بنابراین به نظر می‎رسد که انجام کریمپینگ حتی در روکشهای precrimped ضروری می‎باشد.

---

زمینه و هدف: استئوبلاست‌ها و سلول‌های لیگامان پریودنتال سلول‌های اصلی برای ترمیم زخم‌های پس از قطع انتهای ریشه هستند. تماس مستقیم سلول‌های استئوبلاست با مواد پرکردگی نقش حیاتی در ترمیم زخم‌های جراحی دارد. چسبندگی و گسترش سلول‌ها بر سطح مواد، فاز ابتدایی برای فانکشن سلول است. هدف از این مطالعه ارزیابی مورفولوژی و چسبندگی سلول‌های استئوبلاست انسان (رده سلولی MG-63) در مجاورتIRM ، MTA تیره، MTA سفید و سیمان پرتلند به عنوان مواد پرکننده انتهای ریشه و ترمیم کننده پرفوراسیون‌ها توسط SEM است.

روش ارزیابی: در این مطالعه آزمایشگاهی سلول‌های استئوبلاست استئوسارکوم انسان از بانک سلولی انستیتوپاستور ایران تهیه و در مدیوم RPMI-1640 کشت داده شدند. مواد مورد آزمایش براساس دستور کارخانه سازنده مخلوط شده و در مجاورت سلول‌های استئوبلاست قرارگرفتند. پس از روزهای اول، سوم و هفتم دیسک‌های حاوی مواد به همراه سلول‌های رشد کرده بر سطح آنها فیکس شدند و توسط اسکن میکروسکوپ الکترونی مورد ارزیابی قرار گرفتند.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که بسیاری از سلول‌های استئوبلاست پس از 7 روز بر سطح هر سه ماده MTA تیره و سفید و سیمان پرتلند چسبیدند و به شکل پهن (flat) یا نسبتاً گرد (round) ظاهر شدند. در مجاورت IRM سلول‌ها به صورت کاملاً گرد بدون هیچگونه چسبندگی و گسترش مشاهده شدند.

نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه حاضر دلالت بر این دارد که سلول‌های استئوبلاست انسان در مجاورت MTA تیره و سفید و سیمان پرتلند به عنوان مواد پرکننده انتهای ریشه پاسخ مطلوبی نشان می‌دهند.

---

زمینه و هدف: بازسازی نسوج پریودنتال در ضایعات فورکیشن، پروگنوز دراز مدت دندان‌های درگیر را بهبود می‌بخشد. در این راستا تا به امروز شیوه‌های متعددی بکار رفته و نتایج آنها مورد مقایسه کلینیکی و هیستولوژیک قرار گرفته است. هدف از این مطالعه مقایسه اثرات کلینیکی کاربرد ماده پیوندی استخوان Bio-Oss +10% کلاژن در همراهی بافلپ کرونالی (BO/CF) یا به همراه استفاده از غشای قابل جذب کلاژن (BO/GTR) در درمان ضایعات فورکیشن درجه II مولرهای مندیبل می‌باشد.

روش بررسی: این تحقیق از نوع کارآزمایی بالینی مداخله‌ای یکسو کور (Single blind interventional clinical trial) بود که بشکل Split mouth طراحی و اجرا گردید. در این مطالعه 10 بیمار شامل 6 زن و 4 مرد با میانگین سنی 42 سال، با 10 جفت (20عدد) ضایعه فورکیشن چپ و راست مندیبل از مراجعین به دانشکده دندانپزشکی گیلان شرکت نمودند. برای کلیه بیماران پس از انجام فاز I درمان، اندازه گیری‌های نسج نرم شامل عمق پاکت (PPD)، سطح چسبندگی کلینیکی (CAL)، عمق افقی بسته فورکیشن (CHPD)، فاصله مارجین لثه تا CEJ (CEJ-GM) به همراه ایندکس‌های پلاک و لثه ای ثبت گردیدند. سپس هر یک از دو ضایعه سمت چپ و راست مندیبل به یکی از دو روش درمان شدند. در زمان جراحی اندازه گیری‌های نسج سخت شامل عمق افقی و عمودی بازفورکا (OHPD/OVPD) و فاصله کرست تا CEJ (CEJ-AC )ثبت گردید. کلیه متغیرها 6 ماه پس از درمان، طی جراحی re-entry تکرار و مقایسه شدند. داده‌ها به کمک آزمون‌ها آماری Wilcoxon (مقایسه نتایج در هر گروه) و Mann-Whitney (مقایسه نتایج بین دو گروه) با 05/0 p< بعنوان سطح معنی‌داری مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.

یافته‌ها: هیچگونه تفاوت معنی‌دار آماری در متغیرهای تحت بررسی بین دو گروه مشاهده نشد .(p>0.05) از طرف دیگر در تمام شاخص‌های تحت بررسی به غیر از فاصله CEJ-GM در گروه BO/GTR که بدون تغییر باقی ماند و نیز فاصله CEJ-AC که تغییرات آن در هر دو گروه نسبت به قبل از عمل معنی‌دار نبود، نتایج قبل و 6 ماه پس از عمل تفاوت معنی‌داری داشته و نشان‌دهنده اثرات مثبت هر دو روش درمانی بود (p<0.05).

نتیجه‌گیری: نتایج این بررسی حاکی از مؤثر بودن هر دو روش درمانی در بازسازی ضایعات فورکیشن می‌باشد. بااین حال و با توجه به بهبود موقعیت نسج نرم (کاهش فاصله CEJ-GM) در گروه BO/CF، بنظر می‌رسد استفاده از اتصالات تاجی (براکت‌های ارتدنسی، کامپوزیت و غیره) می‌تواند در بهبود شرایط نسج نرم یعنی کاهش تحلیل لثه مؤثر باشد و چنانچه از غشاء استفاده شود نیز سبب ثبات موقعیت لثه و بهبود نتایج حاصله گردد.

---

زمینه و هدف: یکی از روش‌های مؤثر در پیشگیری از پوسیدگی‌های اکلوزالی، سیلانت‌تراپی است. از طرفی مهم‌ترین عامل شکست در این روش، آلودگی با بزاق می‌باشد. هدف از این مطالعه، ارزیابی تاثیر آلودگی بزاق بر روی میزان ریزنشت فیشورسیلانت در مرحله بعد از قرار دادن سیلانت و قبل از کیور کردن آن، می‌باشد.

روش بررسی: در این مطالعه تجربی آزمایشگاهی 21 دندان پرمولر سالم انسان که به منظور درمان ارتودنسی کشیده شده بودند، انتخاب و یک شیار استاندارد V شکل در سطوح باکال و لینگوال دندان‌ها ایجاد گردید. سطوح باکال و لینگوال به صورت تصادفی به دو گروه کنترل و آزمایش تقسیم شدند. در گروه کنترل، سیلانت بدون هیچگونه آلودگی بزاق کیور گردید. در گروه آزمایش، قبل از کیور کردن سیلانت دندان به مدت 10 ثانیه درون بزاق مصنوعی، غوطه‌ور و سپس کیور شد. نمونه‌ها بعد از ترموسایکلینگ، درون محلول فوشین 2% به مدت 24 ساعت غوطه‌ور شدند. تمامی دندان‌ها به وسیله یک دیسک الماسی در جهت باکو - لینگوالی برش داده شدند و در زیر استریومیکروسکوپ، به ‌منظور تعیین میزان ریزنشت و نفوذ دای، بررسی شدند. آزمون‌های‌ گلموگروف- اسمیرنوف، t- استودنت زوجی، رتبه علامت‌دار ویلکاکسون برای تحلیل نتایج استفاده شد و 05/0> p به عنوان سطح معنی‌دار درنظر گرفته شد.

یافته‌ها: میانگین 821 میکرون ریزنشت در گروه آزمایش و 630 میکرون در گروه کنترل مشاهده شد. بررسی‌های آماری تفاوت معنی‌داری را میان میانگین میزان ریزنشت در دو گروه کنترل و آزمایش، نشان نداد (133/0=p).

نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج این مطالعه آلوده شدن دندان‌ها به بزاق قبل از کیور شدن رزین، تأثیری بر میزان ریزنشت نداشته و نیازی به حذف سیلنت کیور نشده و تکرار مراحل سیلنت تراپی ندارد.

---

زمینه و هدف: عفونت‌های دندانی که پوسیدگی‌ها و بیماری‌های پریودنتال را دربر می‌گیرند، شیوع بالایی دارند. یکی از عوامل مهم در بروز آن‌ها، بیماری‌های متابولیکی کنترل‌نشده نظیر دیابت می‌باشند. لذا هدف از این مطالعه بررسی شیوع بیماری‌های سیستمیک در افراد مبتلا به عفونت‌های دندانی شدید بود.

روش بررسی: این مطالعه مقطعی با همکاری 50 بیمار مبتلا به عفونت شدید دندانی بستری در بخش فک و صورت بیمارستان دکتر شریعتی طی سال‌های 85-84 انجام شد. داده‌های مطالعه با استفاده از پرسشنامه درمورد سابقه یک‌سری از بیماری‌های سیستمیک، خصوصیات دموگرافیک، رادیوگرافی OPG، معاینه لثه و انجام آزمایشات CBC، FBS، PT، بیلی‌روبین،کراتینین، T₃، T₄، TSH، آنتی‌بادی ضد ویروس ایدز و ضد هپاتیت B، گردآوری شدند. داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از آزمون Chi-Square مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند.

یافته‌ها: در این مطالعه 28% بیماران دیابت، 28% آنمی، 4% هپاتیت و 4% کم‌کاری تیروئید داشتند. همچنین 28% افراد مورد بررسی اعتیاد به سیگار، 18% اعتیاد به الکل و 6% اعتیاد به مواد مخدر داشتند که همگی آن‌ها مرد بودند. در بررسی وضعیت پریودنتال بیماران، مشاهده شد که وضعیت پریودنتال با جنس، هپاتیت، آنمی، کم‌کاری تیروئید، سابقه مصرف الکل، سیگار و مواد مخدر، رابطه آماری معنی‌داری نداشت. درحالیکه وضعیت پریودنتال با دیابت (004/0P=)، سن (000/0P=) و تحصیلات (024/0P=) رابطه آماری معنی‌داری داشت.

نتیجه‌گیری: شیوع برخی بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت در افرادی که عفونت دندانی دارند بیشتر بوده است. در نتیجه دندانپزشکان باید به معاینه کامل و لزوم بررسی از نظر وضعیت قند خون افراد دیابتی مبتلا به عفونت‌های شدید دندانی، توجه کافی داشته باشند. از طرف دیگر به بیماران نیز لزوم آموزش و رعایت بهداشت دهان و دندان جهت پیشگیری از بروز عفونت‌های دندانی تاکید شود.

---

زمینه و هدف: (NC) Nursing Caries یک شکل مخرب از پوسیدگی ناشی از عادات تغذیه‌ای نادرست در نوزادان است که دندان‌های شیری را بعد از رویش متاثر می‌کند. آشنایی با الگوی این نوع پوسیدگی و بررسی قرینگی و ناقرینگی آن جهت تشخیص و درمان موثر و علمی ضروری به نظر می‌رسید. هدف از این مطالعه بررسی ارزیابی الگوی پوسیدگی Nursing Caries از نظر قرینگی و ناقرینگی در کودکان بین 3 تا 5 سال بود.

روش بررسی: این مطالعه از نوع مقطعی (Cross sectional) می‌باشد. تعداد 10 مهد کودک در شهر تهران توسط سازمان بهزیستی تهران به صورت تصادفی انتخاب گردید. 115 کودک دارای پوسیدگی با الگوی NC پس از معاینه و تکمیل پرسشنامه مربوطه توسط والدین در مطالعه وارد شده و dmfs در دندان‌های انسیزور بالا و کانین‌های بالا و پایین و مولرهای اول شیری بالا و پایین تعیین گردید و الگوی پوسیدگی‌ها در دندان‌های فوق از نظر قرینگی و ناقرینگی مورد ارزیابی قرار گرفت. آنالیز داده‌ها به وسیله آزمون‌های آماری ANOVA،LSD ، Chi-square و Fisher انجام شد.

یافته‌ها: در این مطالعه در 9/53% از کودکان دارای الگوی NC، دندان‌های قدامی به صورت قرینه و 1/46% به صورت ناقرینه درگیر شده بودند و در مجموع دندان‌های قدامی و خلفی (مولرهای اول شیری) دارای الگوی NC 2/32% به صورت قرینه و 8/67% به صورت ناقرینه درگیر شده بودند. همچنین درمورد رابطه سمت شیردهی مادر با قرینگی الگوی NC، نتایج نشان داد که در کودکان با الگوی قرینه NC 51% به طور یکسان از هر دو سمت مادر شیر خورده بودند، در کودکان دارای الگوی NC و ناقرینه با درگیری بیشتر در سمت راست 50% بیشتر از سمت چپ مادر و در کودکان با درگیری بیشتر در سمت چپ 50% بیشتر از سمت راست مادر شیر تغذیه نموده بودند (01/0=P).

نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که NC هم دارای الگوی قرینه و هم الگوی ناقرینه می‌باشد. از عوامل تاثیرگذار بر قرینگی یا ناقرینگی NC، سمتی از مادر می‌باشد که کودک از آن سمت بیشتر شیر تغذیه می‌کرده است.

---

درد عضلات جونده بعد از دندان درد شایع‌ترین درد در ناحیه دهانی صورتی می‌باشد. سندرم اختلال درد عضلانی صورت (MPDS) شایع‌ترین شکل اختلالات گیجگاهی فکی است. این سندرم شامل دردی است که از نقاطی در عضلات و فاسیاها شروع شده و همراه با اسپاسم و حساسیت به لمس و محدودیت در حرکت و خستگی و برخی اوقات دیسفانکشن می‌باشد. از طریق یک بررسی انتقادی مبتنی بر شواهد در منابع موجود مولفان قصد داشتند که اطلاعات جامعی درباره مداخلات درمانی برای درد عضلات صورت مهیا کنند. تعداد 51 مقاله انگلیسی زبان از سال 1981 تا 2013 از طریق منابع اینترنتی pubmed, Medline, Ovid, Scholar google برای این منظور بررسی شدند. مطالعات انجام شده در دو دسته کلی درمان‌های دارویی و غیر دارویی به تفصیل بررسی شده بودند. درمان MPDS ابتدا باید بر شناسایی و تصحیح علت زمینه‌ای متمرکز شود. از بین روش‌های دارویی Thiocolchicoside (TCC)، مهارکننده‌های NSAIDs و COX-2 و از بین روش‌های غیر دارویی اولتراسوند و لیزر نوید بخش هستند. مکانیسم پیچیده MPDS با مکانیسم‌های عصبی محیطی و مرکزی زمینه‌ای آن ممکن است به دشواری درمان MPDS، علی الخصوص در حالت مزمن منجر شود.