زمینه و هدف: یکی از معایب دستگاه‌های رادیوگرافی پانورامیک همپوشانی سطوح پروگزیمال در تصاویر رادیوگرافیک دندان‌های خلفی است. برای غلبه بر این مشکل، اخیراً گزینه‌ایی تحت عنوان Improved interproximal mode در دستگاه Planemeca Promax ایجاد شده که با ایجاد زاویه افقی کمتر با ناحیه تماس دندانی حین حرکت دستگاه میزان همپوشانی تصاویر رادیوگرافی پانورامیک از دندان‌های خلفی به ویژه دندان‌های پرمولر را کاهش می‌دهد. مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان همپوشانی دندان‌های خلفی در دو تکنیک Improved interproximal panoramic program و Standard panoramic انجام شد.
روش بررسی: یک مطالعه تشخیصی بر روی 32 بیمار نیازمند رادیوگرافی پانورامیک در دندان‌های خلفی در مسیر روتین درمان و تشخیص خود با میانگین سنی 3/27 سال انجام شد. هیچ یک از بیماران در دندان‌های خلفی خود Crowding نداشته و تمامی دندان‌های خلفی آنان موجود و بدون هرگونه ترمیم بودند. رادیوگرافی پانورامیک نمونه‌ها به صورت تصادفی با استفاده از تکنیک Improved interproximal panoramic و Standard panoramic با دستگاه Planmeca Promax انجام و همپوشانی نواحی پروگزیمال در تصاویر رادیوگرافی به دست آمده به صورت Blind انجام شد. وجود همپوشانی در تصاویر دو گروه با فراوانی نسبی و مطلق گزارش شد. مقایسه دو گروه با آزمون Chi-square و برآورد نسبت شانس همپوشانی در دو گروه نسبت به یکدیگر با آزمون رگرسیون تعیین شد.
یافته‌ها: در مجموع میزان همپوشانی در تکنیک استاندارد برابر 5/38% (148 ناحیه از 384 ناحیه تماس) و در تکنیک Improved interproximal برابر 8/18% (72 ناحیه از 384 ناحیه تماس) برآورد شد، که تفاوت آماری معنی‌داری بین دو گروه به دست آمد (0001/0P>). همپوشانی ناحیه تماس دندان‌های 5-4 در تکنیک استاندارد، 4/66% و در تکنیک اصلاح شده، 1/39% بود. همچنین این میزان در دو تکنیک به ترتیب در ناحیه تماس دندان‌های 6-5 برابر 1/39% و 5/12% و در ناحیه تماس دندان‌های 7-6 برابر 2/10% و 7/4% به دست آمد. شانس همپوشانی در تکنیک استاندارد نسبت به تکنیک Improved، 72/2 برابر و در نواحی تماس دندانی 5-4 و 6-5 نسبت به ناحیه تماس دندان‌های 7-6 به ترتیب 40/16 و 61/4 برابر بیشتر برآورد گردید (001/0P<، در تمامی موارد). با این حال، تفاوتی در میزان همپوشانی تصاویر برحسب نوع فک و سمت دهان بیماران دیده نشد.
نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد استفاده از تکنیک Improved interproximal panoramic در مقایسه با تکنیک استاندارد پانورامیک موجب کاهش آشکاری در میزان همپوشانی سطوح پروگزیمال در تصاویر پانورامیک دندان‌های خلفی بیماران شده است. بنابراین استفاده از این تکنیک برای افزایش دقت تشخیصی رادیوگرافی پانورامیک در تشخیص پوسیدگی‌های پروگزیمالی توصیه می‌شود. شایان ذکر است که تأثیر این گزینه در سایر قسمت‌های تصویر پانورامیک می‌بایست مورد بررسی و تحقیق قرار گیرد.
