مجله دندانپزشکی

مکیدن انگشت از عادات مضره دهانی است که شناسائی آن و آثار نامطلوبش به هفتاد سال قبل از میلاد مسیح بر می گردد. این عادت بین کودکان بسیار شایع است و بوجود آورنده بسیاری از ناهنجاریهای دندانی فکی می باشد که اغلب بافتهای نرم داخل و خارج دهان نیز متاثر می شوند. این عادات مضر با همه صدماتی که متوجه کودک و حتی محیط اطراف وی می کند معذالک با درنظر گرفتن ویژگیهائی عمل اعتیاد را از آن متمایز می سازد. در عمل مکیدن انگشت همواره انگشت یا انگشتان، محیط دهان از داخل و خارج شرکت دارند که اینها تحت مکانیزم مخصوصی عمل می کنند که البته در لوای سه فاکتور طول و زمان انجام Duration، تواتر دفعات Frequency و بالاخره عمق تاثیر Intensity بحداکثر تاثیر خود می رسند و اگر خللی در انجام وظیفه یکی از این فاکتورها پیش آید آن دیگری از طریق جایگزینی و رفلکسی فقدان را جبران می کنند که گروهی از محققان به رفع فقدان از طریق تصادف و اتفاق معتقد هستند. بهرحال هرچه همکاری بین این سه فاکتور بطور مطلوب بیشتر باشد ضایعات ناشی از مکیدن انگشت بیشتر خواهند بود.

نظر به اینکه پاره ای اوقات بعضی از درمانهای ارتدنسی در نوعی از ناهنجاریهای دندانی و فکی طبیب معالج را در حین درمان و یا حتی بعد از اتمام معالجات لازمه و گذشت زمانی بعنوان دوره تثبیت با ضعف نتیجه درمانی و یا شکست روبرو می سازد. شناخت و خنثی نمودن علل عدم موفقیت با طیف وسیعی که دارا هستند رهگشایی خواهد بود بسوی نتیجه گیری مثبت و چون فاکتورهایی که در این امر سهیم هستند متعدد و پاره ای از آنها بدلیل وسعت و دامنه پراکندگی و ویژگی آنها کاملا آشکار نیستند، در این پژوهش سعی شد تا جهت دستیابی به نکات حساس و اختصاصی افکار را انحصارا در مورد ناهنجاری CL2D1 اسکلتی معطوف ساخته و در این راستا تحقیقی بر روی 64 نفر دختر و پسر با میانگین سنی 6.5 سال انجام گرفت و حتی به فاکتورهایی دست یافته شد که بعضی از آنها قبلا پوشیده باقی مانده بودند.

واژه تماسهای زودرس در رشته دندانپزشکی و بخصوص در علم ارتودنسی حاکی است از تماس ناگهانی نقطه یا نقاطی از یک یا چند دندان با قسمتی از دندانی و یا دندانهای مقابل خود در وضعیت اکلوژن و یا در حال ارتیکولاسیون قبل از اینکه تماسی بین سایر دندانهای دو فک بوقوع بپیوندد، معمولا این چنین دندانها مجبور به تحمل فشارهای ناخواسته و غیرمتعادل شده و ضایعه پذیر می گردند، عوارض ناشی از این مشکل می تواند موضعی و متمرکز و یا انتقالی و پراکنده ظاهر شوند که در نتیجه دامنه ضایعات متفاوت خواهد بود و چه بسا گستره آن، عضوهای مجاور خود را نیز آسیب می رساند. نظر به اینکه این فاکتور مضره یک عامل مخرب و یا ایجاد کننده پاره ای از ناهنجاریهای دندانی فکی بشمار می آید بنابراین پیگیری آنرا ضروری دانسته و طی پژوهشی که بر روی 93 نفر انتخاب شده از بین 228 نفر مراجعه کننده به مطب شخصی خود انجام دادم نکاتی آشکار گردید که در نتیجه آشنایی با این عامل مشکل ساز روشنتر گردید.

در این تحقیق کلینیکی و پاراکلینیکی که بمدت پانزده ماه بطول انجامید از بین مراجعین به مطب شخصی خود ابتدا 83 نفر بعنوان منتخبین اولیه تعیین گردیدند که با در نظر و بکار گرفتن شرایط مخصوص و مدونی که از قبل تعیین شده بودند به 32 نفر تقلیل یافتند و انتخاب شدگان اصلی محسوب گردیدند که در مجموع شامل 18 نفر پسر در گروه سنی 11-6 سالگی و 14 نفر دختر در گروه سنی 9-5.5 سالگی قرار گرفتند. بمنظور انجام هر چه دقیقتر این تحقیق کلیه ضوابط لازمه کلینیکی و پاراکلینیکی مشروحه در متد و متریال تهیه و با استفاده از روشهای علمی مسیر دقیقا ارزشیابی گردیدند و در نهایت چنین نتیجه شد. چنانچه زبان از نظر حجم و فانکشن غیر نرمال باشد ایجاد ناهنجاریهای دنتواسکلتال خواهد نمود. حتی اگر فاکتور اتیولوژیکی دیگری در این امر شرکت نداشته باشد به همین جهت آن بعنوان یک فاکتور اتیولوژیکی مهمی در مورد ایجاد ناهنجاریهای دندانی اسکلتی بشمار می آید که در عین حال نیز قادر است کلا عوارض جانبی در ساختمان آناتومیکی و فعالیتهای فیزیولوژیکی حفره دهان و اطراف آن بوجود آورد. در اثر عدم توجه به اهمیت آن چه بسا درمانهای انجام شده ارتودنسی با شکست روبرو می شوند بنابراین علاوه بر آن می توان آنرا بعنوان یک فاکتور مهم در موضوع ریلپس بشمار آورد. در ضمن نمی توان گفت که حجم زبان همواره مکمل نیروهای صادره از آن است و یا بالعکس، زیرا ازدیاد فانکشن یا حجم و رشد زیاد آن حتی به تنهایی می تواند ایجاد ناهنجاریهای دندانی یا اسکلتی و یا حتی دندانی اسکلتی نماید.

هدف از این تحقیق ارزیابی تغییراتی بود که در نیمرخ بافت نرم یک سوم تحتانی صورت متعاقب بیرون آوردن پرمولرها و رترکشن دندانهای انسیزور به وجود می آید؛ به همین منظور سفالومتری لترال قبل و بعد از درمان 40 بیمار مونث، دارای مال اکلوژن Cl. II و Div.I (بیست و نه بیمار) و Bialveolar Protrusion (یازده بیمار) از آرشیو بخش ارتدنسی دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، انتخاب شد. میانگین سنی بیماران 18 سال و 10 ماه (با محدوده 24-15 سال) در شروع درمان بود. تمامی سفالومتری ها با استفاده از روش مرسوم و مورد تایید Combination Analysis ارزیابی شدند. نتایج این بررسی نشان داد که Tension لبها عامل بسیار موثری در نحوه پاسخگویی بافت نرم به درمان ارتدنسی می باشد؛ به طوریکه در بیماران دارای Lip Strain افزایش زاویه نازولبیال به صورت کاملا معنی داری بیشتر از گروه فاقد Lip Strain بود؛ همچنین از نظر افزایش ضخامت Vermilion لب بالا، اختلاف قابل توجهی بین دو گروه مورد مطالعه مشاهده شد و در افراد دارای Lip Strain، با در آوردن پرمولرها و Retraction دندانهای قدامی، Strain موجود در لبها حذف و یا کاهش یافت و ضخامت ناحیه Vermilion لب بالا افزایش نشان داد؛ همچنین شیب بردر تحتانی بینی در گروه دارای Lip Strain، با رترکشن انسیزورها کاهش یافت؛ در حالی که درگروه فاقد Lip Strain افزایش شیب این ناحیه مشاهده شد.

تحقیقات الکترومیوگرافی در مورد فعالیت عضلات سالها مورد توجه محققین بوده است. سعی محققین در زمینه ارتدنسی در میان سایر پژوهشهای انجام شده در این زمینه، ارزیابی ارتباط بین فعالیت الکترومیوگرافی با روابط اکلوزالی و مورفولوژی کرانیوفاسیال بوده است تا در این راستا تاثیر فعالیت عضلات به عنوان یک عامل اتیولوژیک مورد بررسی قرار گیرد. هدف از این تحقیق بررسی کمی فعالیت الکترومیوگرافیک عضلات گیجگاهی و ماضغه در مال اکلوژن کلاس III اسکلتی بود. در این تحقیق 26 بیمار مبتلا به مال اکلوژن کلاس III نه تا 11 سال انتخاب شدند و در آنها فعالیت الکترومیوگرافیک عضلات گیجگاهی و ماضغه در حالتهای استراحت، اکلوژن مرکزی، Clenching، مضغ و بلع با 20 کودک نرمال در همان محدوده سنی مورد مقایسه قرار گرفتند؛ سپس وجود همبستگی آماری بین 13 شاخص سفالومتری با فعالیت الکترومیوگرافی بررسی شد و جهت ارزیابی رابطه خطی آنالیز رگرسیون انجام گرفت و نتایج زیر حاصل شد: الف) میانگین دامنه فعالیت عضلات ماضغه و گیجگاهی در موقعیت استراحت، اکلوژن مرکزی، مضغ و Clenching در نمونه های کلاس III بیشتر از گروه نرمال بود (P<0.05). ب) میانگین دیوریشن فعالیت عضلات ماضغه و گیجگاهی در موقعیت استراحت و اکلوژن مرکزی در گروه کلاس III بیشتر از گروه نرمال بود (P<0.05). ج) براساس آنالیز رگرسیون رابطه خطی بین زاویه ANB و فعالیت عضله گیجگاهی در حالت استراحت و اکلوژن مرکزی مشاهده شد. در سایر موارد این ارتباط وجود نداشت. نتایج این مطالعه نشان داد که اختلاف فعالیت عضله گیجگاهی در مال اکلوژن کلاس III نسبت به گروه نرمال در ارتباط با مرفولوژی اسکلتی صورت است؛ اما این مطلب چنانکه در سایر پژوهشها آمده است، در مورد عضله ماضغه صادق نمی باشد.