زمینه و هدف: پالپ دندان‌های شیری اکسفولیه شده، حاوی سلول‌های بنیادی با قابلیت تکثیر و کلونی‌زایی بالا می‌باشد. این سلول‌ها توانایی تمایز به رده‌های مختلف سلولی نظیر استئوبلاست، آدیپوسیت، کندروسیت و سلول‌های عصبی را دارند. این مطالعه با هدف ارزیابی تمایز سلول‌های بنیادی مزانشیمال جدا شده از پالپ دندان شیری به استئوبلاست و بررسی تاثیر گلوکزآمین در فرم Chitosan بر این تمایز، انجام شد.
روش بررسی: پالپ دندان‌های شیری لق، که سالم و عاری از پوسیدگی بودند، بلافاصله پس از کشیدن دندان، خارج شده و در محلول هضم آنزیمی حاوی کلاژناز نوع 1 و دیسپاز غوطه‌ور شد. سپس در محیط کشت α Modified Eagle Medium (α MEM) محتوی 10 درصد Fetal Bovine Serum (FBS) کشت داده شدند. پس از سه هفته تشکیل کلونی توسط سلول‌ها ارزیابی شد. بررسی فلوسیتومتریک برای شناسایی مارکرهای سطحی سلول‌های بنیادی در روز 21 انجام گرفت. سلول‌های سومین پاساژ سلولی، جهت تمایز استئوژنیک در محیط کشت روتین و محیط کشت حاوی 10 میکروگرم در لیتر Chitosan، کشت داده شدند. ارزیابی تمایز استئوژنیک در روز 21 با اندازه‌گیری فعالیت آلکالین فسفاتاز و تعیین میزان تشکیل ندول‌های مینرالیزه با رنگ‌آمیزی Alizarin red انجام شد. نتایج حاصل به روش T-test آنالیز شد. برای بررسی نرمال بودن توزیع داده‌ها از آزمون غیر پارامتری Kolmogrov- Smirnov استفاده شد.
یافته‌ها: کلونی‌زایی بیش از 80% در سلول‌های مورد بررسی دیده شد. آنالیز نتایج فلوسیتومتری نشان داد که در سلول‌های جدا شده از پالپ دندان شیری مارکرهای مزانشیمال CD90, CD105, CD146 مثبت بودند. درحالیکه مارکرهای هماتوپوئتیک CD45, CD34 و مارکرسلول‌های اندوتلیال CD31 در آن‌ها یافت نشد. تشکیل ندول مینرالیزه و فعالیت آلکالین فسفاتاز در حضور گلوکزآمین به طور معنی‌داری بیشتر بود )001/0(P<.
نتیجه‌گیری: سلول‌های بنیادی از پالپ دندان شیری اکسفولیه شده استخراج و کشت داده شد. این سلول‌ها توانایی تمایز استئوژنیک دارند و افزودن گلوکزآمین (Chitosan) به میزان 10 میکروگرم در لیتر تاثیر مثبتی در این تمایز دارد.
