زمینه و هدف:کلرهگزیدین دهانشویه‌ای است که اثر ضد باکتریایی آن ثابت شده است؛ ولی اثر ضد قارچ آن در حال بررسی می‌باشد. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی اثرات ضد قارچی دهانشویههای نیستاتین وکلرهگزیدین تولید داخل بر سوش استاندارد و نمونه ایزوله بومی قارچ کاندیدا البیکنس و مقایسه آن با دهانشویههای خارجی مشابه انجام شد.
روش بررسی: در این بررسی آزمایشگاهی از سوش‌های کاندیدا البیکنس که شامل یک سوش استاندارد) 5027 (PTCC و 10 نمونه بومی ایزوله شده بود، استفاده شد. نمونه‌ها از بیماران مراجعه کننده به درمانگاه‌های مختلف دندانپزشکی در شهر کرمان، تهیه شد. نمونه‌ها از ناحیه لثه و کام بیماران با سواب‌های استریل تهیه شدند و در محیط انتقالی استوارت قرار گرفتند؛ سپس ظرف مدت یک ساعت به آزمایشگاه منتقل و بر روی محیط SDA کشت داده شدند. کلنی های ایجاد شده، مشخصات ویژه کاندیدا را در محیط کشت آشکار کردند و آزمون‌های متداول افتراقی شامل تشکیل لوله زایا برای تأیید تشخیص کاندیدا البیکنس انجام شد؛ سپس یک سوسپانسیون سلول میکروبی با غلظت 5/0 مک فارلند تهیه گردید. هر سوسپانسیون سلولی بر سطح یک پلیت حاوی SDA تلقیح و چهار چاهک به قطر 5 میلیمتر با استفاده از چوب پنبه سوراخ کن استریل ایجاد شد. دهانشویه‌ها‌یی که قبلاً شماره‌گذاری شده بودند، به صورت کور (blind) در چاهک خاص خود وارد و پس از 24-48 ساعت قطر هاله عدم رشد توسط خط‌کش اندازه‌گیری شد. حداقل غلظت باز دارنده (MIC) مربوط به هر کدام از دهانشویه‌ها برای هر کاندیدا البیکنس با استفاده از روش رقت لوله‌ای تعیین گردید. داده‌های تحقیق با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و آزمون های کروسکال والیس، من ویتنی و t مورد تحلیل قرار گرفتند. 05/0P< به عنوان سطح معنی‌داری در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: نتایج مربوط به روش انتشار چاهک اختلاف معنی داری را بین اثرات ضد میکروبی چهار دهانشویه استفاده شده نشان داد. به عبارت دیگر دهانشویه نیستاتین ایرانی بیشترین اثر را داشت و متوسط هاله عدم رشد از بیشترین به کمترین به ترتیب مربوط به نیستاتین ایرانی، نیستاتین خارجی، کلرهگزیدین ایرانی و گلرهگزیدین خارجی بود. بررسی MIC نشان داد که نیستاتین از کلرهگزیدین تأثیر بیشتری داشته و هیچ گونه اختلاف معنی داری بین نیستاتین ایرانی و خارجی یا کلرهگزیدین ایرانی و خارجی مشاهده نشد (05/0P>).
نتیجه‌گیری: باوجود اثرات ضد قارچی کلرهگزیدین، قبل از آن‌که مصرف بالینی آن به عنوان یک دهانشویه ضدکاندیدا توصیه شود، مطالعات بیشتر در مورد اثر آن بر روی سویه‌های مختلف کاندیدا البیکنس در نقاط مختلف دنیا توصیه می‌شود.
