مجله دندانپزشکی

گیر یک روکش (Crown) به انطباق آن با دندان مربوط بوده و همیشه فاصله ای بین روکش و دندان تراش خورده خواهیم داشت، هر چند که این فضا با سیمان پر می شود اما گیر مکانیکی ناشی از تماس مستقیم دیواره آکزیالی و سطوح داخلی را کاهش می دهد، بنابراین رابطه استفاده از Die spacer و گیر روکش چیست؟ آیا روی گیر Retention اثر دارد و اگر موثر است بهترین ضخامت چه مقدار است؟ دیر زمانی روی بهبود کیفیت انطباق روکشها کار و روشهای گوناگونی توصیه و برگزیده شده است Fusayama نشان داد که با استفاده از Die spacer میتوان ضخامت سیمان زیر روکش را به میزان قابل توجهی کاهش داد دیگران هم به این نتیجه رسیدند که بهترین روش برای بهبود نشست روکشها استفاده از Die Spacer است. در مورد میزان و ضخامت Die Spacer هم تحقیقات گوناگونی انجام شده است. در 55% موارد گیر روکشهای با Die Spacer بیشتر شده، در 30% موارد هم کمتر بوده و در 10 تا 15% هم تفاوتی را نشان نداده است. بنابراین به نظر می رسد که استفاده از Die Spacer کلا مفید می باشد و بهترین ضخامت آن که ما هم در این تحقیق به آن رسیدیم کاربرد Die Spacer با ضخامت کنترل شده 2 تا 4 لایه بوده و این ضخامت می تواند تا حدود 41% گیر را بهبود بخشد. .

اشکال عفونت پریودنتال را با در نظر گرفتن سن بیماران و همچنین انواع باکتریهای موجود در پاکت دور دندان بدین صورت تقسیم می نمایند، پریودنتیت قبل از بلوغ، پریودنتیت جوانان، پریودنتیت با پیشرفت سریع و پریودنتیت بالغین. پریودنتیت بالغین را یکی از شایعترین علل از دست دادن مکرر دندان در بزرگسالان معرفی می کنند. در این مطالعه 100 نمونه مربوط به بیماران مبتلا به پریودنتیت بالغین را با استفاده از کشت در شرایط کاپنوفیل، از نظر اکتینوباسیلوس اکتینومایستم کومیتانس مورد بررسی قرار داده است. 34 نمونه (34%) و یا بعبارتی 17 بیمار (68%) دارای این باکتری بوده، که مرتبط با سن، جنس و محل عفونت بیماران مورد بحث قرار گرفته است.

گونه های اکتینومایسز سهم بسزایی در میکروفلور دهان (چینهای لوزه، پاکتهای پریودنتال، فضای بین دندانی و شیارها و نسوج لثه و غیره). دستگاه گوارش و نیز دستگاه ژنیتال دارند. این جنس شامل باکتریهای گرم مثبت، بیهوازی یا میکروآئروفیلیک، غیراسیدفست، بی حرکت، کند رشد و متمایل به تشکیل رشته های ناپایدار است که به صورت باسیلهای کوتاه و منشعب شکسته می شوند. این باکتریها از قدرت تهاجمی کمی برخوردارند و به عنوان پاتوژنهای فرصت طلب زمانی که سد دفاعی بدن فرو ریزد، به بافت نرم و گاهی سخت حمله می کنند و عفونت اکتینومایکوزیس را به وجود می آورند. هدف از این مطالعه جداسازی گونه های اکتینومایسز و تعیین نقش آنها در عفونت پریودنتال می باشد. در این مطالعه که به روش توصیفی انجام شد، صد بیمار مبتلا به عفونت پریودنتال مراجعه کننده به بخش پریودنتیکس دانشکده داندانپزشکی به عنوان جامعه آماری مورد بررسی قرار گرفتند. نمونه برداری به مدت شش ماه و با هدف جداسازی و مطالعه اکتینومایسزهای دهانی از پلاک میکربی و پاکت پریودنتال انجام گرفت؛ ضمن این که عمق پاکت پریودنتال در رابطه با جنس، گروههای سنی و مصرف سیگار نیز مورد بررسی قرار گرفت. جهت حذف عوامل مخدوش کننده و حصول نتایج بهتر و منطقی تر، شرایط زیر برای ورود بیماران به مطالعه در نظر گرفته شد: - دارا بودن پاکت پریودنتال بیش از 3 میلیمتر در اطراف حداقل یک دندان. - مصرف نکردن هیچ نوع آنتی بیوتیک حداقل پانزده روز قبل از نمونهبرداری. - عدم ابتلا به هر گونه بیماری سیستمیک. دراین بررسی سه نمونه مثبت شامل یک گونه اکتینومایسز ویسکوزوس و دو گونه اکتینومایسز نیوزلندی از بیماران با علائم ژنویویت و پریودنتیت به دست آمد. 54% از بیماران مراجعه کننده را زنان و 46% را مردان تشکیل می دادند. پراکندگی سنی بیماران بین 18 تا 57 سال و بیشترین تعداد بیماران (35%) در گروه سنی 31 تا 40 و کمترین تعداد (10%) در گروه سنی زیر 20 سال بود.علت مراجعه 40% از بیماران، ناراحتی و خونریزی از لثه بود که زنان با 42.5% سهم کمتری داشتند.

مواد ترمیمی کامپوزیتی که امروزه به عنوان مواد ترمیمی همرنگ موارد استفاده فراوانی یافته اند، دارای مزایا و معایبی هستند. از جمله این معایب انقباض ناشی از پلیمریزاسیون کامپوزیت رزین است که قدرت باند کامپوزیت و عاج را تحت تاثیر قرار می دهد که سعی شده است این نقیصه با استفاده از انواع سیستمهای باندینگ برطرف گردد. هدف از این بررسی آزمایشگاهی، ارزیابی استحکام باند دو سیستم چسبنده عاجی چند مرحله ای SBMP) Scotch Bond Multi Purpose) و تک مرحله ای Excite توسط دو نوع کامپوزیت ایده آل ماکو و تتریک بود. تعداد 60 دندان مولر انسانی سالم و بدون پوسیدگی انتخاب شدند. ابتدا دندانها دبریدمان و با رزین آکریلیک در مولد مانت گردیدند؛ سپس توسط فرز الماسی مینای سطح باکال حذف گردید و 1 میلیمتر از سطح عاج نیز برداشته شد تا یک سطح صاف برای آزمایش فراهم گردد؛ سپس دندانها به دو گروه 30 عددی براساس دو نوع چسبنده عاجی تقسیم شدند و طبق دستور کارخانه سازنده از آنها در سطح عاج اکسپوز، استفاده گردید؛ سپس هر گروه به دو زیر گروه 15 عددی براساس نوع کامپوزیت تقسیم گردید و استوانه هایی از کامپوزیت مورد نظر به سطح عاج چسبانده و به مدت 80 ثانیه Cure شد. از نمونه ها به مدت 24 ساعت در محیط 37 درجه سانتیگراد و رطوبت 100% نگهداری شد و سپس توسط کراس هد تیغه ای با سرعت mm/min 2 استحکام باند اندازه گیری گردید. نتایج آنالیز واریانس و تست دانکن با احتمال 95% نشان داد که از نظر آماری دو عامل نوع ادهزیو و کامپوزیت در استحکام باند تاثیر متقابل دارند. قدرت باند دو نوع کامپوزیت با ادهزیوهای یکسان اختلاف معنی داری نداشت و در مقایسه دو نوع ادهزیو با هر یک از کامپوزیتها مشخص شد که استحکام باند کامپوزیت تتریک با (Excite (28.39 بیشتر از SBMP می باشد (17.98 مگاپاسکال)؛ همچنین بین چهار گروه آزمایشی اختلاف در قدرت باند فقط بین گروههای ترمیم شده توسط تتریک به همراه Excite با تتریک به همراه SBMP بود. این مطالعه نشان داد که قدرت باند کامپوزیت به عاج، تحت تاثیر وجود ماده چسبنده عاجی، نوع کامپوزیت و ساختمان عاج می باشد و چنانچه از کامپوزیت و ماده باندینگ عاجی هم خانواده استفاده شود، قدرت باند بالاتری به دست خواهد آمد.

بیان مسأله: عادات پارافانکشنال مهمترین علت ایجاد ضایعات غیر پوسیده طوق هستند و حل این مشکل ممکن است بر وضعیت ضایعات فوق تأثیر بگذارد.
هدف: مطالعه حاضر با هدف بررسی یک ساله تأثیر تصحیح اکلوژن بر میزان موفقیت معیارهای کلینیکی ترمیم‌های سرویکالی دندان انجام شد.
روش بررسی: در این مطالعه بالینی,60 عدد ترمیم سرویکالی همرنگ دندان در دندانهای نیش و پرمولر, در بیماران با عادات پارافانکشن ( دندان قروچه و فشار دندانی) مورد بررسی قرار گرفت. دندانها (از نظر نوع ماده ترمیمی), به طور تصادفی به دو گروه تقسیم شدند. در گروه اول (30 نمونه), از یک نوع کامپوزیت رزین سیال (Tetric Flow, گروه A) و در گروه دوم (30 نمونه) از یک کامپومر (Compoglass Flow, گروه B) استفاده شد. بعد از ترمیم هر گروه به دو زیر گروه (A₁,A₂, B₁, B₂) تقسیم شدند. در زیرگروه شماره1, بعد از ترمیم برای بیماران تصحیح اکلوژن انجام شد (گروه مورد)؛ در زیر گروه شماره 2, بعد از ترمیم تصحیح اکلوژن انجام نشد (گروه شاهد). ارزیابی به صورت یک سوکور و در زمان 6 و 12 ماه پس از ترمیم طبق طبقه‌بندی US Public Health Service (USPHS) انجام شد. معیارهای ارزیابی عبارت بودند از: دقت مارجین، تغییر رنگ مارجین، پوسیدگی، حساسیت پس از ترمیم و افتادن ترمیم. اطلاعات به دست‌آمده با استفاده از آزمون دقیق Fisher تحلیل گردید.
یافته‌ها: ترمیم‌های Compoglass Flow گروه B₁ بعد از 12 ماه, در مقایسه با گروه B₂ نتایج بهتری را نشان داد. اما بین دو گروه ترمیم‌های Tetric Flow (A₂, A₁) اختلاف قابل ملاحظه‌ای مشاهده نشد؛ همچنین در وضعیت معیارهای کلینیکی بین گروههای A₂ و B₂ اختلافی مشاهده نشد.
نتیجه‌گیری: طبق یافته‌های این مطالعه می‌توان بیان کرد که تصحیح اکلوژن تأثیر بسزایی بر موفقیت کلینیکی ترمیم‌های Compoglass Flow در ضایعات بدون پوسیدگی طوق دندان دارد؛ البته لازم به ذکر است تصحیح اکلوژن در موفقیت ترمیم‌های Tetric Flow تأثیر قابل ملاحظه‌ای نداشت.

زمینه و هدف: پریودونتیت یکی از شایع‌ترین بیماری‌های دهان و دندان می‌باشد که میزان شیوع آن در جوامع مختلف متغیر بوده و باکتری‌های زیادی در اتیولوژی این بیماری دخیل هستند. هدف از انجام این مطالعه بررسی میزان فراوانی و شناسایی باکتری‌های غالب پریودونتوپاتوژن در مبتلایان به پریودونتیت با استفاده از دو روش کشت و مولکولی بود.
روش بررسی: در این بررسی صد نمونه از صد بیمار مبتلا به پریودونتیت بالغین شامل 62 نفر زن و 38 نفر مرد با دامنه سنی 75-24 سال (میانگین 5/11±49 سال) مراجعه‌کننده به بخش پریودنتیکس دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران برداشت و با استفاده از دو روش کشت و مولکولی مورد بررسی قرار گرفت. آنالیز داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS و آزمون McNemar صورت گرفت.
یافته‌ها: در این مطالعه 63 مورد به روش کشت، مثبت شدند که به ترتیب از 29 بیمار اگریگاتی باکتر اکتینومایستم کومیتنس (Aa)، از 20 بیمار پورفیروموناس ژنژیوالیس (Pg) و پروتلا اینترمدیا (Pi) جدا شد. به علاوه از 14 بیمار دو یا چند گونه باکتری به صورت هم زمان جدا شد. در روش مولکولی از این تعداد نمونه بیمار 64 مورد مثبت شد که به ترتیب از 18 بیمار Aa، از 13 بیمار Pg و Pi جدا شد، به علاوه از 33 بیمار دو یا چند گونه باکتری تواماً جدا گردید.
نتیجه‌گیری: در این پژوهش فراوانی باکتری‌های جدا شده در هر دو روش کشت و مولکولی به ترتیب مربوط به Aa، Pg و نیز Pi به دست آمد. اگر چه در این مطالعه اختلاف معنی‌داری بین روش کشت و مولکولی مشاهده نشد، ولی در تشخیص باکتری‌های مذکور روش مولکولی دارای دقت، اطمینان و سرعت قابل‌توجه می‌باشد. به هر حال برحسب شرایط و امکانات آزمایشگاه می‌توان از یک یا هر دو روش در تشخیص باکتری استفاده نمود.
کلید واژه‌ها: پریودنتیت؛ کشت؛ PCR (Polymerase Chain Reaction)؛ باکتری‌های بی‌هوازی (پورفیروموناس ژنژیوالیس، پروتلا اینترمدیا)؛ باکتری کاپنوفیل (اکتینومایستم کومیتنس)

  زمینه و هدف: باتوجه به کاربرد فراوان پست‌های غیرفلزی پیش‌ساخته در دندانپزشکی امروز و عدم وجود اطلاعات کافی در زمینه نحوه پخش استرس آنها در دیواره کانال دندان، این تحقیق با هدف مقایسه تأثیر دو نوع پست فایبر Simple taper و Double taper بر توزیع تنش بر دیواره‌های کانال ریشه دندان به روش فتوالاستیک انجام شد.

  روش بررسی: این تحقیق به روش Experimental در سیستم فتوالاستیک انجام شد. در این تحقیق دو نوع پست فایبر Simple taper و Double taper با قطر 9/0 و طول 20 میلی‌متر و اپوکسی رزین استفاده شد. ابتدا دو مدل فتوالاستیک با ابعاد دندانی ساخته و پست‌های موردنظر درون آنها قرار داده شد و Core مربوط به هر پست روی مدل موردنظر ساخته شده هریک از مدل‌ها در دستگاه پولاریسکوپ تحت بار قرار گرفته و از حلقه‌های رنگی Fringe order تشکیل شده عکس‌برداری شد .

  یافته‌ها: در بارگذاری 100 نیوتن تحت زاویه 90 درجه در ناحیه سرویکال و اپیکال در پست فایبر simple taper Fringe order اعداد 39/1 و 5/2 و در پست فایبر Double taper 39/1 و 35/2 را نشان داد. در بارگذاری 150 نیوتون تحت زاویه 30 درجه در دو ناحیه سرویکال و اپیکال پست فایبر Simple taper Fringe order اعداد 4 و 65/2 و در پست فایبر Double taper 4 و 5/2 بود.

  نتیجه‌گیری: در نیروهای عمودی و مایل پست فایبر Double taper نحوه پخش استرس بهتری را نسبت به پست فایبر Simple taper نشان می‌دهند.

  زمینه و هدف: در این مطالعه اثر کلرهگزیدین 2%، سدیم هیپوکلریت 5/2% و هیدروژن پراکساید 3% به عنوان سه ماده ضدمیکروبی مؤثر که در دندانپزشکی استفاده می‌شوند، روی میزان میکرو لیکیج باندینگ‌های نسل هفتم به عنوان آخرین نسل باندینگ‌ها بررسی شد.

  روش بررسی: 45 دندان خلفی کشیده شده و بدون پوسیدگی جمع‌آوری و ضدعفونی شدند، سپس روی سطوح باکال و لینگوال آن‌ها حفره کلاسیک کلاس V تراشیده شد (90 حفره)، سپس به صورت اتفاقی به چهار گروه تقسیم شدند، سه گروه ده دندانی (20 حفره‌ای) برای مواد مورد آزمایش و یک گروه 5 دندانی (10 حفره‌ای) به عنوان گروه کنترل. دندان‌های هر گروه تحت تاثیر مواد ضدعفونی‌کننده قرار گرفتند و سپس با باندینگ نسل هفتم (Optibond all in one, kerr) تحت دستور کارخانه سازنده باند شده و درنهایت روی آن‌ها کامپوزیت فرم داده شده و پالیش شدند. در گروه کنترل قبل از باند کردن باندینگ هیچ‌گونه ماده ضدعفونی‌کننده‌ای استفاده نشد. پس از تحمل 1000 سیکل حرارتی (5 درجه و 55 درجه به مدت 30 ثانیه) دندان‌ها در محلول متیلن بلو 5% قرار گرفته و بعد از سکشن در جهت مزیودیستالی، هر حفره از لحاظ میزان نفوذ دای درون آن زیر استریومیکروسکوپ (Olympus, Japan) اندازه‌گیری شد و آنالیز داده‌ها توسط تست Kruskal-Wallis صورت گرفت.

  یافته‌ها: تست (05/0 a = ) Kruskal-Wallis نشان داد استفاده از مواد مورد استفاده در آزمایش (کلرهگزیدین 2%، هیدروژن پراکساید 3% و هیپوکلریت سدیم 5/2%) به طور معنی‌داری روی میانگین آماری تأثیری نداشته است. این نتایج چه در سطح اکلوزال حفره‌ها (12/0 P= ) و چه در سطح جنجیوال حفره‌ها (3/0) صدق می‌کرد.

  نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج این مطالعه استفاده از کلرهگزیدین 2%، سدیم هیپو کلریت 5/2% و هیدروژن پراکساید 3% در حفره تراش در هنگام استفاده از باندینگ نسل هفتم (Optibond all in one, Kerr) تأثیر مخربی بر باند ادهزیو ندارد .

  زمینه و هدف: امروزه بسیاری از بیماران به دلیل کراودینگ دندان‌های قدامی به ارتودنتیست‌ها مراجعه می‌کنند. هدف از انجام این مطالعه بررسی ارتباط تعدادی از شاخص‌های آناتومیکی فک پایین با میزان کراودینگ دندان‌های فک پایین در بیماران دارای مال اکلوژن کلاس II با منشاء مندیبل بود.

  روش بررسی: 108 مورد از پرونده‌های بیماران مراجعه کننده به بخش ارتودنسی دانشکده دندانپزشکی تهران که زاویه ANB بیش از دو درجه داشتند انتخاب و از روی پرونده، سن و جنس و از روی کست‌های دندانی، کمبود فضا و با کمک بررسی‌های رادیوگرافیک لترال سفالومتری، میزان زوایای SNB ، ANB ، SNA ، Gonial ، SN-Go.Gn و IMPA استخراج شد. ارتباط متغیرها توسط ضریب همبستگی و با استفاده از Correlation test بررسی و پس از بررسی توزیع متغیرها با استفاده از Normality test ، برای بررسی همبستگی متغیرهای دارای توزیع نرمال از ضریب Pearson استفاده گردید.

  یافته‌ها: نسبت طول کورپوس مندیبل به عرض راموس ارتباط معنی‌داری با شاخص کمبود فضا با و بدون احتساب IMPA داشت (05/0 P≤ ) اما این شاخص با دیگر شاخص‌ها تفاوت معنی‌داری ایجاد نکرد (26/0 P= ). در بررسی مجزا با توجه به جنسیت نمونه‌ها هم ارتباط معنی‌داری بین مشکل کمبود فضا با و بدون محاسبه IMPA با نسبت طول تنه مندیبل به عرض راموس در جنس مؤنث و مذکر وجود داشت (0001/0 P= ).

  نتیجه‌گیری: ارتباط معنی‌دار و تعیین کننده‌ای بین نسبت طول تنه به عرض راموس با مشکل کمبود فضا (با و بدون محاسبه IMPA ) در مندیبل در بیماران با مال اکلوژن کلاس II مقصر مندیبل وجود دارد، به طوری که با کاهش نسبت فوق، شاهد افزایش کراودینگ خواهیم بود.

زمینه و هدف: بیشترین علت عدم موفقیت کلینیکی درمورد کاربرد پست‌های فایبر در دندان‌های اندو شده، دباند شدن پست از عاج دندان می‌باشد. نوع سمان مصرفی و قدرت چسبندگی آن در کیفیت باندینگ تأثیر مستقیم دارد. این مطالعه با هدف تعیین تأثیر دو نوع سمان رزینی Starfill 2B Danvilleو سمان Panavia F2 Kuraray برگیر پست فایبر با عاج در شرایط in vitro انجام شد.

روش بررسی: در این مطالعه تجربی، تعداد 20 عدد دندان پرمولر اندو شده تک کاناله فک پایین تهیه گردید. دندان‌ها به طور تصادفی به 2 گروه A و B تقسیم شدند. پست‌ها در گروه اول با سمانStarfill 2B Danville و در گروه دوم با سمانPanavia F2 Kuraray سمان شدند. پس از مانت دندان‌ها در آکریل شفاف هر نمونه به 2 نمونه 4 میلی‌متری تقسیم شد. سپس Push-out test توسط دستگاه ZwickRoell Z050 انجام شد. نتایج با آزمون آماری T-test آنالیز و مورد قضاوت آماری قرار گرفت.

یافته‌ها:استحکام باند Starfill 2B Danville و Panavia F2 Kuraray به ترتیب (11/12±16/48) و (16/9±44/61) مگاپاسکال بود. بین گیر و استحکام باند برشی سمانStarfill 2B Danville و Panavia F2 Kuraray اختلاف معنی‌داری وجود داشت (P<0.05).

نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد نوع سمان بر میزان گیر و استحکام باند تأثیر دارد. اگر در سمان کردن پست فایبر از سمان Panavia F2 Kuraray استفاده کنیم، گیر و استحکام باند بیشتری نسبت به سمان Starfill 2B Danville با عاج خواهیم داشت.

زمینه و هدف: هدف از این مطالعه بررسی اثر سدیم بی‌کربنات به عنوان ماده‌ای ارزان‌، در دسترس و با حداقل اثرات جانبی، بر روی کاندیدا آلبیکانس
(عامل عفونی اصلی ایجاد کننده دنچر استوماتیت) و مقایسه آن با درمان‌های رایج ضد کاندیدایی بود.

روش بررسی: غلظت‌های 10⁵،10⁶،10⁷ سلول زنده در میلی‌ لیتر (CFU/mL) از کاندیدا آلبیکانس تهیه و انکوبه شدند. مواد مورد آزمایش به 4 گروه سدیم بی‌کربنات، کلرهگزیدین، نیستاتین و استریل سالین (گروه کنترل) تقسیم شدند. هرکدام از آن‌ها به صورت جداگانه به سه غلظت تهیه شده از کاندیدا اضافه شده و در زمان‌های 1، 2‌، 3 و 4 دقیقه مورد نمونه‌برداری و کشت قرار گرفتند (مجموعا 480 پلیت). درنهایت، بعد از انکوباسیون تعداد کلونی‌های رشد کرده کاندیدا آلبیکانس در پلیت‌ها، مورد شمارش و تحلیل قرار گرفتند. آستانه معنی‌داری در این مطالعه 05/0 درنظر گرفته شد (05/0P<). داده‌های به دست آمده با نرم‌افزار
IBM SPSS Statistics توسط آزمون پارامتریک تحلیل واریانس (ANOVA) و آزمون تعقیبی Tukey تحلیل شدند.

یافته‌ها: سدیم بی‌کربنات در غلظت‌های 105و 106 CFU/mL کاندیدا آلبیکانس، اثر ضد کاندیدایی قابل ملاحظه‌ای از خود نشان داد. اثر آن در این دو غلظت تفاوت معنی‌داری با کلرهگزیدین و نیستاتین نداشت (32/0P=، 29/0=P). در غلظت 107CFU/mL کاندیدا آلبیکانس، نیستاتین موثرترین ماده بود
(01/0P=، 03/0=P) ولی سدیم بی‌کربنات و کلرهگزیدین تفاوت معنی‌داری با یکدیگر نداشتند (00/1=P).

نتیجه‌گیری: سدیم بی‌کربنات در غلظت‌های پایین و متوسط کاندیدا آلبیکانس، بسیار مؤثر بوده و تأثیری مشابه با نیستاتین و کلرهگزیدین نشان داد ولی در غلظت‌های بالاتر کاندیدا آلبیکانس، نیستاتین مؤثرتر بود.

زمینه و هدف: برای ارایه کامل‌ترین طرح درمان در حیطه ارتودنسی، نیاز به بررسی مجموعه اسکلتودنتال در تمامی ابعاد می‌باشد. هدف این مطالعه بررسی توانایی پارامتر‌های خطی و زاویه‌ای قابل اندازه‌گیری در تصاویر پانورامیک به منظور ایجاد ارتباط بین بعد ساژیتال و عرضی در افراد اسکلتال کلاس III بود.

روش بررسی: 62 بیمار 14-8 ساله (32 بیمار اسکتال کلاسIII و 30 بیمار کلاس I) که کاندید درمان ارتودنسی بودند انتخاب شدند. از آن‌ها تحت شرایط کنترل شده گرافی پانورامیک و لترال سفالومتری تهیه شد. لند مارک‌های مختلف بعد عرضی روی آن‌ها تریس شده و بر اساس آن‌ها پارامتر‌های فاصله‌ای و زاویه‌ای اندازه‌گیری شدند. به منظور مقایسه پارامترها بین افراد کلاس I و III، داده‌های به دست آمده توسط آزمون مقایسه میانگین‌ها (t-test) آنالیز شدند. آستانه معنی‌داری در این مطالعه 05/0 درنظر گرفته شد.

یافته‌ها: پارامتر‌های خطی Co-Co، Go-Go و PTM-PTM در بیماران کلاس III به صورت معنی‌داری کمتر از افراد کلاس I بودند (P-value به ترتیب 04/0، 04/0، 02/0). اندازه عرض راموس در افراد کلاس III در مقایسه با افراد کلاس I کوتاه تر بود (001/0P<). زوایای Me^˄ و N^˄ نیز در افراد کلا س III به صورت معنی‌داری کوچکتر از افراد کلاس I بودند اما زاوایای Go^˄ در افراد کلاس III بزرگتر بود (P-value به ترتیب 007/0، 002/0).

نتیجه‌گیری: شاخص‌ها و پارامتر‌های به دست آمد که در رادیوگرافی پانورامیک قابل تریس کردن و اندازه‌گیری بودند. این شاخص امکان مرتبط ساختن بعد عرضی و ساژیتال را در افراد کلاس III امکان پذیر کرده بودند.