مجله دندانپزشکی

---

یکی از اهداف اصلی جراحی پری رادیکولار ایجاد یک Apical Seal مناسب در آپکس ریشه می باشد. این عمل به وسیله قطع 2 تا 3 میلیمتر از انتهای ریشه، ایجاد یک حفره کلاس 1 در انتهای ریشه و پر کردن آن با یک ماده سازگار با بافتها و با توانایی ایجاد Seal مناسب انجام می شود. هدف از انجام این مطالعه جستجوی این حقیقت بود که آیا استفاده از دستگاههای اولتراسونیک در تهیه حفره انتهای ریشه باعث تغییراتی در سطح و ساختمان سطوح قطع شده ریشه، متفاوت از تغییرات ایجاد شده به وسیله روشهای معمول می گردد یا خیر؟ بدین منظور تعداد 85 دندان تک ریشه ای کشیده شده به پنج گروه مشابه تقسیم شدند. بعد از Instrumentation و پر کردن کانال به روش تراکم جانبی، حدود 3 میلیمتر از انتهای ریشه ها قطع شدند؛ حفره های انتهای ریشه ها در دو گروه به وسیله انگل و فرز روند ½ و در دو گروه دیگر با بالاترین درجه قدرت دستگاه اولتراسونیک Dentsplay و نوک TFI-10 و در یک گروه با بالاترین درجه قدرت دستگاه اولتراسونیک Neosonic و نوک الماس CT-1 تهیه شد. انتهای ریشه ها به وسیله استریومیکروسکوپ با بزرگنمایی 50 برابر جهت وجود هر گونه ترک یا تغییراتی در سطح قطع شده انتهای ریشه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج مطالعه نشان داد که استفاده از قدرتهای بالای دستگاههای اولتراسونیک جهت تهیه حفره احتمال ایجاد ترک در عاج دندان را افزایش می دهد.

---

یکی از اهداف جراحی پری رادیکولار ایجاد سیل مناسب در آپکس ریشه می باشد. این عمل به وسیله قطع انتهای ریشه و تهیه حفره کلاس I و پر کردن آن با یک ماده سازگار با بافتها انجام می شود. از مواد متفاوتی جهت پر کردن حفره در انتهای ریشه استفاده می شود؛ یکی از این مواد آمالگام می باشد. هدف از این مطالعه بررسی میزان ایجاد ترک به دنبال پر کردن حفره انتهای ریشه با دو نوع آمالگام می باشد. به این منظور 34 دندان تک ریشه ای آماده و به دو گروه مساوی تقسیم شدند. بعد از تمیز کردن کانال و پر کردن آن به روش متراکم جانبی، حدود 3 میلیمتر از انتهای ریشه ها قطع شد؛ سپس در انتهای ریشه ها به وسیله آنگل و فرز روند ½، حفره هایی به عمق حدود 3 میلیمتر ایجاد شد. حفره ها در گروه اول با آمالگام سینالوی (Cinalloy) و در گروه دوم با آمالگام لوکسالوی (Luxalloy) پر شدند؛ سپس سطوح قطع شده انتهای ریشه ها بعد از تهیه حفره و بعد از پر کردن با استریو میکروسکوپ با بزرگنمایی 50 برابر جهت وجود هر گونه ترک یا تغییراتی در سطح قطع شده انتهای ریشه، مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که ترکهای ایجاد شده بعد از پر کردن حفره های انتهای ریشه با آمالگام سینالوی یا لوکسالوی قابل ملاحظه نمی باشند و همچنین با در نظر گرفتن شرایط آزمایش به نظر می رسد آمالگام سینالوی جهت پر کردن حفره انتهای ریشه مناسب باشد.

---

بیان مساله: برای انجام جراحیهای اندودنتیکس استفاده از مواد مختلفی پیشنهاد شده است. یکی از خصوصیات این مواد سازگاری نسجی آنها می باشد. هدف: این مطالعه با هدف بررسی سازگاری چهار ماده پرکننده انتهای ریشه انجام شد.

روش بررسی: در این بررسی تعداد 20 خوکچه هندی نر از نژاد Short Hair انگلیسی با وزنی بین 600 تا 700 گرم انتخاب و به دو گروه تقسیم شدند. در گروه اول آمالگام و کامپوزیت و در گروه دوم MTA و گلاس آینومر مورد آزمایش قرار گرفتند. مواد آزمون به صورت استوانه هایی به قطر 1 و ارتفاع 1.5 میلیمتر درآمدند؛ بعد از بیهوش کردن حیوانات روی سمفیز آنها در دو طرف خط وسط 2 سوراخ به قطر 1 و عمق 2 میلیمتر ایجاد شد؛ سپس مواد از پیش آماده شده در داخل این حفره ها قرار گرفتند و در نهایت فلپ بخیه شد. بعد از گذشت 80 روز حیوانات کشته شدند و قطعات استخوانی همراه با مواد آزمون داخل آنها از نظر هیستولوژیک بررسی شدند. جهت تحلیل نتایج از آزمونهای Kruskal Wallis و X² استفاده شد.

یافته ها: یافته های هیستولوژیک هیچ گونه اختلاف معنی داری را بین گروههای مختلف از نظر درجه التهاب و نوع سلولهای التهابی مجاور ماده مورد آزمایش نشان نداد؛ پاسخ نسجی بافت استخوان فک خوکچه هندی در مدت 80 روز نسبت به این چهار ماده تقریبا یکسان بود.

نتیجه گیری: استفاده از آمالگام، کامپوزیت، MTA و گلاس آینومر در جراحیهای اندودنتیکس از نظر زیست سازگاری با یکدیگر تفاوتی ندارند.

---

بیان مسأله: تاکنون روشهای متعددی برای محاسبه طول کارکرد در درمان ریشه دندان ارائه گردیده است که از آن جمله می‌توان به استفاده از مخروط کاغذی، احساس دست، رادیوگرافی و دستگاههای الکترونیکی اپکس‌یاب اشاره کرد. طبق مطالعات انجام‌شده, کاربرد دستگاههای EAL (Electronic Apex Locator) می‌تواند تعداد رادیوگرافی‌های لازم برای درمان ریشه را تا حد قابل ملاحظه‌ای کاهش دهد؛ همچنین این دستگاه در شرایط خاص مانند بیماران دارای رفلکس تهوع شدید، زنان باردار، بیماران عقب‌مانده ذهنی و یا ناتوان و نیز در موارد وجود ساختمانهای آناتومیکی خاص, جایگزین مناسبی برای رادیوگرافی می‌باشد.

هدف: مطالعه حاضر با هدف مقایسه دقت یک نوع دستگاه اپکس‌یاب نسل سوم ساخت داخل با Neosono Ultima EZ (Amadent, USA) و رادیوگرافی انجام شد.

روش بررسی: در این مطالعه که از نوع بررسی آزمونها بود, 51 دندان مولر فک پایین که به دلایل بیماری پریودنتال یا پوسیدگیهای شدید, کشیده شده بودند و واجد شرایط لازم (عدم وجود کلسیفیکاسیون، تحلیل داخلی و خارجی، خمیدگی شدید ریشه یا شکستگی آن) بودند, انتخاب شدند. دندانها در محلول هیپوکلریت‌سدیم 5/2% شستشو داده شدند و پس از شستشو با آب در محلول فرمالین 10% و در حرارت اتاق نگهداری شدند.

یافته‌ها: دقت دستگاه ایرانی (8/81%) معادل رادیوگرافی (2/81% ) حاصل شد؛ اما دقت دستگاه Neosono Ultima EZ (9/92%) از دو روش دیگر بالاتر بود.

نتیچه‌گیری: با استفاده از آزمون تطابق داده‌ها با توزیع دو جمله‌ای اختلاف معنی‌داری بین دستگاه Neosono Ultima EZ با دو گروه دیگر وجود نداشت (05/0P>).

---

بیان مسأله: پاکسازی کانال از ذرات عاجی (debries) مختلف و حذف منبع عفونت از مهمترین اصول و لازمه اصلی موفقیت درمان ریشه می‌باشد؛ زیرا علت اصلی شکست درمانهای ریشه، نفوذ باکتری‌ها و یا مواد حاصل از آنها به بافتهای پری‌اپیکال می‌باشد. وسایل جدیدی که امروزه برای آماده‌سازی کانال طراحی و عرضه شده‌اند، می‌توانند این امر را بهبود بخشند.
هدف: مطالعه حاضر با هدف مقایسه میزان کاهش Enterococcus-faecalis (Ef) داخل کانال با سه روش مکانیکی instrumentation شامل، دستی (K- type) و چرخشی (Profile و Race) انجام شد.
روش بررسی: در این مطالعه تجربی، از 30 دندان تک‌ریشه استفاده شد. 3 نمونه به عنوان شاهد منفی و 3 نمونه به عنوان شاهد مثبت و بقیه نمونه‌ها در سه گروه 8 تایی قرار گرفتند. باکتری انتروکوکوس فکالیس در کانال ریشه قرار داده شد. بعد از گذشت زمان انکوباسیون از کانال‌ها کشت میکروبی تهیه شد. سه روش instrumentation شامل موارد زیر بود:
- استفاده از روش crown- down و فایل دستی K- type
- استفاده از روش crown- down و سیستم چرخشی Profile
- استفاده از تکنیک crown- down وسیستم چرخشی Race
بعد از عمل instrumentation نیز از کانال‌ها کشت میکروبی تهیه شد. معیار ارزیابی شامل تعیین درصد کاهش باکتری Ef با سه روش فوق و با استفاده از آزمون ANOVA یک طرفه بود. 05/0P به عنوان سطح معنی‌داری در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: میانگین و انحراف معیار در گروه K- type 57/2±74/98، در گروه Profile 01/1±33/99 و در گروه Race 39/2±60/98 بود. بین سه روش instrumentation از نظر توانایی درحذف باکتری اختلاف معنی‌داری حاصل نگردید.
نتیجه‌گیری: مطابق یافته‌های این تحقیق K فایل دستی و روشهای چرخشی Profile و Race می‌توانند در آماده‌سازی کانال‌ها مورد استفاده قرار گیرند؛ اما از آنجا که دسترسی به فایل‌های دستی نسبت به روشهای چرخشی آسانتر است و به تجهیزات کمتری نیاز دارد و نیز تمامی این سیستم‌ها از نظر توانایی در حذف باکتری یکسان هستند؛ بنابراین در کانال‌های مستقیم می‌توان از فایل‌های دستی به جای سیستم‌های چرخشی استفاده نمود.

---

زمینه و هدف: تاکنون مواد زیادی جهت پر کردن انتهای ریشه در حین جراحی اندودنتیک مورد استفاده قرار گرفته است. خواص مطلوب Pro Root MTA در مطالعات مختلف in-vitro و in-vivo ثابت شده است. از سوی دیگر، بر اساس مطالعات انجام‌شده Root MTA (MTA ساخت ایران) و سیمان پرتلند از نظر خواص فیزیکی و بیولوژیک، مشابه Pro Root MTA می‌باشند. مطالعه حاضر با هدف تعیین نشت باکتریال (درصد و متوسط زمان نشت) چهار ماده پر کننده انتهای ریشه انجام شد.
روش بررسی: در این مطالعه تجربی، 76 دندان تک‌ریشه‌ای مستقیم کشیده‌شده انسان انتخاب شدند. آماده‌سازی کانال‌ها به روش step- back انجام شد؛ سپس 3 میلیمتر انتهای ریشه‌ها با زاویه 90 درجه،‌ قطع و با استفاده از دستگاه اولتراسونیک حفره‌ای به عمق 3 میلیمتر در انتهای ریشه تهیه شد. دندانها به طور تصادفی به شش گروه تقسیم شدند. در چهار گروه حفره‌ها با Gray Pro Root MTA، White Pro Root MTA، Root MTA و Portland Cement (I) پر شدند. دو گروه نیز به عنوان شاهد مثبت و شاهد منفی در نظر گرفته شدند. سطوح جانبی ریشه‌ها به جز سطح قطع‌شده، به منظور جلوگیری از نشت باکتری از طریق توبول‌های عاجی و کانال‌های جانبی با دولایه لاک ناخن پوشانده شدند. نمونه‌ها از درپوش لاستیکی ویال‌های شیشه‌ای رد شدند؛ سپس کل سیستم با اتوکلاو استریل گردید. 3-4 میلیمتر اپیکال ریشه‌ها در محیط کشت phenol red with 3% lactose broth غوطه‌ور شد. سوسپانسیون Streptococcus sanguis (ATCC 10556) از قسمت کرونال به داخل کانال‌ها تلقیح شد. نمونه‌ها هر 24 ساعت جهت بررسی تغییر رنگ محیط کشت مشاهده می‌شدند. این بررسی به مدت 60 روز به طول انجامید. داده‌های این مطالعه با استفاده از آزمون آماری Log- Rank مورد بررسی قرار گرفتند و 05/0P< به عنوان سطح معنی‌داری در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: در پایان دوره آزمایش در 50% از نمونه‌های Gray Pro Root MTA, 25/56% از نمونه‌های White Pro Root MTA, 25/56% از نمونه‌های Root MTA و 50% از نمونه‌های سیمان پرتلند نشت باکتری مشاهده شد. متوسط‌ زمان ‌نشت ‌‌به ‌ترتیب
29/6±19/37، 81/5±44/36، 97/5±69/37 و 67/6±81/34 روز بود. بین میزان نشت (درصد و متوسط زمان نشت) در چهار گروه مورد مطالعه،‌ اختلاف آماری معنی‌داری مشاهده نشد (9958/0=(P
نتیجه‌گیری: طبق نتایج این مطالعه، از نظر میزان نشت (درصد و متوسط زمان نشت) اختلاف آماری معنی‌داری بین چهار گروه مورد بررسی وجود نداشت و می‌توان استفاده از Root MTA و سیمان پرتلند را به دلیل مقرون‌ به صرفه‌بودن پیشنهاد نمود.

---

زمینه و هدف:  MTA(Mineral Trioxide Aggregate) ماده‌ای است که کاربردهای مختلفی در درمانهای اندودونتیکس دارد، از آن جمله: درمان پالپ زنده، ایجاد سد آپیکال در دندان‌های با آپکس باز، ترمیم پرفوریشن‌ها، پرکردن حفره انتهای ریشه حین جراحی پری آپیکال، سد تاجی در سفید کردن دندان و ترمیم تحلیل‌های خارجی. اخیراً گزارش شده که خواص فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک سیمان پرتلند بسیار شبیه Pro Root MTA است. در ضمن ماده‌ای به نام Root MTA در ایران تهیه شده است که ادعای مشابهت با Pro Root MTA را دارد. در صورتی که بتوان از سیمان پرتلند و Root MTA در کلینیک به جای Pro Root MTA استفاده نمود، از لحاظ اقتصادی بسیار مقرون به صرفه خواهد بود. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی سمیت سلولی سیمان پرتلند و MTA ساخت ایران
(Root MTA) در مقایسه با Pro Root MTA بر روی سلول‌های فیبروبلاست L929 موش انجام شد.

روش بررسی: در این مطالعه آزمایشگاهی عصاره‌های 0،4، 24 ساعته و 7 روزه مواد بر روی سلول‌های کشت داده شده (فیبروبلاست L929) به پلیت‌های 96 خانه انتقال داده شدند. پس از 24 ساعت انکوباسیون، نمونه‌ها به روش Neutral Red رنگ‌آمیزی شدند و دانسیته نوری (OD) هر یک توسط ELISA Reader خوانده شد. داده‌های این مطالعه با استفاده از آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون Tukey HSD با سطح معنی داری 05/0> Pمورد تحلیل آماری قرار گرفت.

یافته‌ها: در تمامی گروه‌های مورد مطالعه (Pro Root MTA، Root MTA و سیمان پرتلند) و گروه کنترل منفی در تمام لحظات (لحظه مخلوط کردن، 4، 24 ساعت و 7 روز پس از مخلوط کردن) سلول‌های جدا شده از کف گوده، سلول‌های گرد بوده و خاصیت انکسار نور توسط سلول‌ها که از علائم مرگ سلولی می‌باشد، را نشان ندادند، در حالی که در گروه کنترل مثبت سلول‌های گرد و جدا شده از کف ظرف که خاصیت انکسار نور را نشان می‌دادند، مشاهده شد.

نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج تحقیق حاضر، Pro Root MTA، PC و Root MTA دارای قابلیت پذیرش نسجی یکسان هستند. PC دارای پتانسیل استفاده در موقعیت‌های کلینیکی مشابه موارد استفاده MTA می‌باشد. با این وجود به منظور جایگزین کردن Root MTA و PC به عنوان موادی با کیفیت مشابه MTA و ارزان‌تر مطالعات بیشتر in vitro و  in vivoپیشنهاد می‌شود.

---

 زمینه و هدف: مواد پرکننده کانال ریشه باید سازگاری بیولوژیک داشته باشند و به خوبی توسط بافت‌های اطراف ریشه تحمل شوند، زیرا این مواد معمولاً به مدت طولانی در تماس نزدیک با بافت‌های زنده اطراف ریشه قرار دارند. مواد جهش‌زا پتانسیل القای آسیب به DNA را دارند و احتمالاً می‌توانند تغییرات بدخیمی در سلول‌ها ایجاد کنند. مواد سایتوتوکسیک می‌توانند باعث ایجاد پاسخ‌های التهابی و آسیب بافتی شوند. مطالعه تجربی حاضر با هدف ارزیابی جهش‌زایی و سمیت سلولی چهار سیلر مختلف AH Plus(Dentsply, DeTrey)، Ketac-Endo Aplicap (3M ESPE)، Sankin Apatite III (Sankin K.K) و Tubli-Seal EWT (Kerr) انجام شد.
روش‌ بررسی: در این تحقیق تجربی آزمایشگاهی سیلرها در دو حالت تازه مخلوط شده و سخت شده مورد بررسی قرار گرفتند. جهت بررسی سمیت سلولی، مواد به مدت 1، 2 و 7 روز در محیط کشت قرار گرفتند. سپس رقت‌های مختلف از عصاره‌های حاصل تهیه و به صورت 1، 2 و 7 روز در تماس با سلول‌های فیبروبلاست L929 قرار داده شدند. سمیت سلولی به روش رنگ سنجی MTT ارزیابی شد. جهت بررسی جهش‌زایی مواد، سیلرها داخل بافر فسفات (PBS) به مدت 1، 2 و 7 روز قرار داده شدند و جهش‌زایی به کمک آزمایش sos-umuبا استفاده از باکتری سالمونلا تیفی موریوم TA1535PSK1002 بررسی شد. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های ANOVA یک‌طرفه ,Kruskall Wallis Mann Whitney و Post hoc مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و 05/0 P<به عنوان سطح معنی‌داری درنظر گرفته شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که عصاره تمام سیلرها وقتی تازه مخلوط شده‌اند، سایتوتوکسیک هستند. سیلر Ketac-Endo Aplicap و به دنبال آن
Sankin Apatite III کمترین سمیت و سیلر Tubli-Seal بیشترین سمیت را نشان دادند. برخلاف سیلرهای دیگر سمیت Tubli-Seal EWT با گذشت زمان کاهش نیافت. فعالیت آنزیم بتاگالاکتوزیداز توسط سیلرها به طور قابل توجهی افزایش نیافت و هیچ کدام از سیلرها در هیچ حالتی جهش‌زا نبودند.
نتیجه‌گیری: از بین سیلرهای بررسی شده، Tubli-Seal EWT بیشترین سمیت در زمان‌های طولانی را نشان داد و سمیت بقیه سیلرها با گذشت زمان کاهش یافت. هیچ کدام از سیلرها فعالیت جهش‌زایی نشان ندادند.