مجله دندانپزشکی

زمینه و هدف: معلمان مدارس ابتدایی نقش کلیدی در فراهم کردن اطلاعات پایه‌ای در خصوص سلامت برای دانش آموزانشان دارند و آگاهی، نگرش و عملکرد آنان بر سلامت دهان و شکل گیری رفتارهای بهداشتی دانش آموزان مؤثر است. هدف این مطالعه ارزیابی تأثیر مداخله آموزشی بر آگاهی، نگرش و عملکرد آموزگاران در خصوص سلامت دهان و دندان در قالب طرح مدارس دوست‌دار سلامت دهان بود.
روش بررسی: مطالعه حاضر به صورت نیمه تجربی قبل و بعد، در سال 1398 در 5 مدرسه طرح دوست‌دار سلامت دهان شهر اصفهان انجام شد. پرسشنامه‌ سنجش آگاهی، نگرش و عملکرد معلمان در 4 قسمت دموگرافیک، آگاهی، عملکرد و نگرش بر اساس پرسشنامه پایا و روای قبلی شامل 24 سؤال آگاهی، 9 سؤال نگرش و 5 سؤال عملکرد تهیه شد. اطلاعات از 63 نفر از معلمان در 5 دبستان گروه مداخله قبل و دو ماه بعد از برگزاری دو کارگاه آموزشی- نگرشی جمع آوری شد. پس از تکمیل، اطلاعات با آزمون‌های ویلکاکسون برای مقایسه قبل و بعد و کراسکال- والیس برای ارتباط با عوامل زمینه ای در نرم افزار SPSS21 آنالیز گردید (05/0=α).
یافته‌ها: بعد از اجرای مداخله آموزشی، نمره آگاهی از 8/3±1/14 به 7/3±5/18 افزایش یافت (001/۰>P). در حدود 34 درصد از معلمان در ابتدای مطالعه دانش بالای حد تسلط داشتند که در نهایت به 76% ارتقاء یافت. نگرش معلمان از 5±6/34 به 6/4±4/31 کاهش معنی‌داری یافت (001/۰>P). در ابتدای مطالعه %89 از آنان دارای نگرش مثبتی به برنامه‌های سلامت دهان بودند که در پایان طرح به 84% کاهش یافت. در قسمت عملکرد 5/63% از معلمان به فلوراید موجود در خمیردندان خود دقت می‌کردند که پس از برگزاری کارگاه به 3/87% رسید و نمره عملکردی معلمان بعد از مداخله از 07/3 به 39/3 افزایش یافت (012/۰>P).
نتیجه ‌گیری: بسته مداخله‌ای آموزشی معلمان در مدارس دوست‌دار سلامت دهان باعث بهبود سطح دانش و عملکرد شد، ولی سطح نگرش را به میزان اندکی کاهش داد. با این وجود، به دلیل اهمیت تغییر نگرش در معلمان و وجود موانع ساختاری و برنامه‌ای در ادغام مسائل بهداشتی در آموزش مدارس، مدل‌های دیگری نیز باید ارزیابی و مقایسه شود.

زمینه و هدف: زیبایی دندان به یک مقوله بسیار مهم در جامعه امروز تبدیل شده است. هدف از این مطالعه بررسی میزان رضایت بیماران از ظاهر دندان و گرایش آن‌ها به سمت بهبود زیبایی دندان بود.
روش بررسی: در این مطالعه توصیفی جهت جمع آوری اطلاعات از 200 بیمار مراجعه کننده به دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان (فروردین- تیر 98) از پرسشنامه‌ای شامل 17 سؤال استفاده شد. یک پرسشنامه محقق ساخته پایا و روا با سؤالاتی در مورد ظاهر دندان‌های قدامی، درمان‌های زیبایی دریافتی و درمان‌های مورد علاقه برای زیبایی طراحی و استفاده شد. داده‌ها در SPSS22 وارد شده و با تست‌های
Mann-Whitney کروسکالوالیس، و ضرایب همبستگی Spearman مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند (α=۰/۰۵).
یافته‌ها: 5/27% افراد ( ۴۵ نفر) از وضعیت ظاهری دندان‌های جلویی خود ناراضی بودند که عمده‌ترین دلیل این نارضایتی رنگ دندان‌ها گزارش شد (8/35%، ۷۱ نفر). همچنین مشاهده شد که حدوداً 84% (۱۶۸ نفر) بیماران مورد مطالعه سابقه مخفی کردن لبخند بخاطر ظاهر دندان‌هایشان را داشتند. در بین درمان‌های دندانپزشکی زیبایی، ترمیم‌های زیبایی بیشتر از سایر درمان‌ها مورد استفاده قرار گرفته است (5/20%، ۴۱ نفر). این درحالیست که بیشترین علاقه به درمان‌های زیبایی مربوط به سفید سازی دندان بود (4/78%، ۱۵۶ نفر). ارتباط معنی‌‌داری بین میزان رضایتمندی از ظاهر دندان‌ها و علاقه به دریافت درمان‌های دندانپزشکی زیبایی با سن و سطح تحصیلات مشاهده نشد (۶/۰P=).
نتیجه‌ گیری: رنگ دندان‌ها مهم‌ترین عامل تعیین کننده میزان رضایتمندی از وضعیت ظاهری دندان‌های افراد بود. بیشتر افراد مورد مطالعه علاقمند به دریافت درمان‌های دندانپزشکی زیبایی بودند و سفید کردن دندان نسبت به سایر درمان‌ها محبوب‌تر بود.

زمینه و هدف: با رشد جمعیت سالمند، توجه به وضعیت سلامت دهان آنان از اهمیت روز افزونی برخوردار شده است. اکثر مطالعات موجود در جمعیت سالمندان وابسته صورت گرفته است که دارای سطح سلامت دهان و نیازهای درمانی متفاوت از سالمندان مستقل هستند، به همین منظور هدف از مطالعه حاضر تعیین وضعیت سلامت دهان سالمندان مستقل مراجعه کننده در سطوح پارک‌ها و مکان‌های عمومی تحت پوشش شهرداری شهر اصفهان در سال 1399 بود.
روش بررسی: مطالعه حاضر، مطالعه‌ای توصیفی- تحلیلی مقطعی است که بر روی ۱۹۵ سالمند مراجعه کننده به مراکز شهرداری شهر اصفهان در سال ۱۳۹۹ انجام شده است. وضعیت سلامت دهان و کیفیت زندگی سالمندان با استفاده از شاخص ارزیابی سلامت دهان سالمندان (GOHAI) و معاینات بالینی بررسی شد. داده‌های به دست آمده با استفاده از آماره‌های توصیفی (میانگین و انحراف معیار)، همبستگی، آزمون تی مستقل، مجذورکای و ANOVA در SPSS22 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت (α=۰/۰۵).
یافته‌ها: 69 درصد از معاینه شوندگان (۱۳۳ نفر) مرد بودند و میانگین سنی شرکت کنندگان ۵/۳± ۹/۶۸ بود. در حدود ۲۰ درصد (۳۹ نفر) از سالمندان هیچ یک از دندان‌های طبیعی خود را نداشتند. ۶۳ درصد (۱۲۳ نفر) حداقل دو بیماری مزمن و 5/38 درصد افراد (۷۵ نفر) اکلوژن فانکشنال داشتند. میانگین نمره کیفیت زندگی سالمندان و میانگین DMFT به ترتیب ۴/۶±۷/۵۱ و ۳/۶±۵/۲۰ بود. ارتباط معنی‌دار و معکوسی بین میانگین DMFT و GOHAI دیده شد (001/0P< و 36/0-r=). کیفیت زند گی به طور معنی‌داری در افراد بدون دنچر بالاتر از افراد دارای دنچر بود (001/0P<). ارتباط معنی‌داری بین تعداد دفعات مسواک زدن و میانگین DMFT مشاهده شد (001/0P<). در افرادی که اذعان داشتند مسواک نمی‌زنند نمره DMFT  بالاتر از افرادی بود که حداقل یک بار در روز یا بعضی اوقات در هفته مسواک می‌زدند.
نتیجه گیری: نتایج به دست آمده نشان داد که وضعیت سلامت دهانی سالمندان مناسب نیست و این
بیان کننده نیاز به توجه بیشتر برای انجام اقدامات بیشتر هم در پیشگیری از مشکلات دهانی و هم ارتقاء سلامت دهانی است.

زمینه و هدف: از مهم‌ترین پیامد‌های رشد شتابان شهرنشینی در دهه‌های گذشته، نظام توزیع ناهمگون مراکز خدمات شهری به ویژه خدمات درمانی و تشدید نابرابری اجتماعی بوده است. بنابراین، هدف این طرح بررسی توزیع فضایی مراکز دندانپزشکی در شهر اصفهان از دیدگاه عدالت فضایی بود.
روش بررسی: این مطالعه به صورت مقطعی- تحلیلی در سال ۱۴۰۲ در شهر اصفهان انجام شد. داده‌های مورد نیاز در این طرح شامل داده جمعیت مناطق پانزده گانه شهر اصفهان، داده محدوده مناطق شهر اصفهان و مراکز دندانپزشکی شهر اصفهان وارد اکسل شدند. جمعیت مناطق از سالنامه آماری نفوس و مسکن به دست آمد. با مراجعه به سازمان نظام پزشکی اصفهان لیست دندانپزشکان شهر اصفهان و آدرس محل کار آن‌ها را گرفته و آدرس‌های موجود را یکی یکی در محیط گوگل ارث (Google Earth) وارد کرده و آن نقاط روی نقشه پیدا شد. با استفاده از نرم افزار Arcgis 10.8 بر اساس مفاهیم GIS (سیستم اطلاعات مکانی) به ارزیابی عدالت فضایی پرداخته است. در این تحقیق شاخص خود همبستگی موران برای بررسی نحوه توزیع مراکز دندانپزشکی به صورت تصادفی، پراکنده و یا خوشه‌ای و آنالیزهای لکه‌های داغ و شعاع همسایگی (مراکزی که در در محدوده این شعاع همسایگی باشد دسترسی و نزدیکی به مراکز بیشتر است‌) استفاده شد. میزان دسترسی جمعیت به مراکز دندانپزشکی با محاسبه نسبت بین جمعیت به فاصله هر بلوک آماری (parcel) از مراکز دندانپزشکی محاسبه و 3 دسته بندی (برخورداری کامل، نیمه برخوردار و فاقد برخورداری) انجام شد.
یافته‌ها: z-score محاسبه شده در شاخص موران در سطح معنی‌داری 01/0، بزرگ‌تر از 58/2 حاصل شد در نتیجه الگوی توزیع مراکز دندانپزشکی در شهر اصفهان به شکل خوشه‌ای می‌باشد. همچنین ضریب موران مورد محاسبه (‌076/0) بزرگ‌تر از مقدار ضریب مورد انتظار (‌000055/0-) بود، بنابراین الگوی توزیع مراکز دندانپزشکی به صورت خوشه‌ای تأیید شدکه از نظر عدالت فضایی مطلوب نیست. ضریب شعاع همسایگی نشان داد هرچه از مرکز شهر به سمت حاشیه شهر می‌رویم دسترسی‌ها به مراکز دندانپزشکی کمتر می‌شود. محاسبه دسترسی جمعیت به مراکز دندانپزشکی هم نشان داد که نواحی مرکز شهر برخوردارتر هستند. در حدود ۶۰% مناطق برخوردار محدود به سه منطقه شهرداری بودند و ۶۳% مساحت شهر در مناطق کم برخوردار قرار دارد.
نتیجه گیری: پراکنش مراکز دندانپزشکی در سطح شهر اصفهان از توزیع متعادلی برخوردار نبوده و بیشترین تمرکز متعلق به مناطق مرکزی شهر و نه مناطق پرجمعیت می‌باشد. این امر برنامه ریزی مناسب برای ایجاد مراکز دندانپزشکی در قسمت‌های محروم و پرجمعیت شهر را ضروری می‌سازد.