مجله دندانپزشکی

---

جهت درمان Defect های استخوانی مثل کریترها با روش جراحی استخوان بایستی سعی گردد که ضمن حذف یا کاهش ضایعه استخوانی، مرفولوژی کافی مورد نیاز با حداقل استئوکتومی ایجاد گردد، تا استخوان سایر تینگ کمتری قربانی شود. حفظ و نگهداری استخوان ناحیه فورکا اهمیت بسیار دارد. اکثرا مولرهای پائین از طرف باکال بیشتر از حد درمان می شوند. مثلا در مولرهای با تنه ریشه کوتاه درمان بیش از حد طرف باکال، مرفولوژی معکوس ساخته و یا فورکای باکالی را گرفتار می سازد. شناخت ساختمان های آناتومیکی و ارتباط آن با ضایعه قبل از جراحی ضرورت دارد. در درمان کریترها، محل فورکا و تنه ریشه دو عامل مهم آناتومیکی می باشند. کریترهای کم عمق و متوسط از ضایعات استخوانی مناسب برای Osseous Resection استخوان می باشند. کریترهای ناحیه مولر اول ماگزیلا با حذف دیواره پالاتالی و ایجاد شیبی 10 درجه بطرف پالاتال درمان شده و بر حسب میزان تنه ریشه، استخوان طرف باکال نیز کاهش داده می شود. در ضمن ضخامت استخوان باکال نیز استئوپلاستی می گردد. درمان مولر دوم مشابه مولر اول انجام شده با این تفاوت که تنه ریشه طویل تر بوده و ضخامت استخوان باکالی بدلیل پالاتالی قرار گرفتن مولر دوم بیشتر می باشد و اکثرا نیاز به استئوپلاستی و نازک کردن دارد. کریترهای ناحیه مولر اول ماندبیول با انجام استئوپلاستی دراستخوان لینگوالی و سپس کاهش دیواره لینگوالی کریتر درمان شده و بر حسب تنه ریشه استخوان طر ف باکال ضایعه نیز کاهش داده می شود و چنانچه استخوان ضخیم باشد استئوپلاستی انجام می شود. درمان مولر دوم مشابه مولر اول بوده با این فرق که ضخامت استخوان لینگوالی و تمایل لینگولی دندان و طول تنه ریشه بیشتر از مولر اول می باشد. از طرفی مرفولوژی کاملا اسکالوپ نمی تواند صددرصد شرط کامل سلامتی پریودنشیم باشد. زیرا مرفولوژی Flat نیز تا حد کافی می تواند منظور را برآورد سازد. بنابراین لزومی ندارد جهت تبدیل مرفولوژی Flat و یا Scallop اسکالوپ کم به حالت Scallop اسکالوپ بیشتر میزان زیاد استخوان ساپرتینگ را قربانی سازیم.

---

Grinspan و همکارانش در سال 1996 همراهی لیکن پلان با افزایش فشار خون اولیه و دیابت قندی را با عنوان Grinspan&aposs Syndrome مطرح کردند مطالعات متعددی از آن زمان تاکنون در این زمینه انجام شده است. پژوهشگران متوجه شدند که سلولهای اپیدرم مبتلا به لیکن پلان اختلال فعالیت آنزیم و Defective Carbohydrate Expression را بروز می دهند بنابراین تصور کردند که شاید بین سلولها و هورمونهای لازم برای انجام اعمال متابولیک ارتباطی وجود داشته باشد از طرف دیگر بعضی از محققین این فرضیه را مطرح کردند که اختلال عملکرد هورمونی در دیابت قندی با نقایص ایمنی ارتباط داشته به ایجاد ضایعات لیکن پلان کمک می کند. محققین مختلف با بررسیهایشان نشان دادند که افزایش فشار خون اولیه با لیکن پلان همراهی معنی دار ندارد و علت بروز لیکن پلان در بیماران مبتلا به افزایش فشار خون واکنشهای شبه لیکنی مخاط دهان (Lichenoid Reactions) به داروهای کاهنده فشار خون می باشد از این رو اکثر مطالعات انجام شده به بررسی ارتباط دیابت با لیکن پلان اختصاص داشته به ارزیابی شیوع دیابت در مبتلایان به لیکن پلان با شیوع لیکن پلان در مبتلایان به دیابت می پردازد. بررسی حاضر 242 بیمار مبتلا به دیابت مرکز تحقیقات غدد و متابولیسم بیمارستان شریعتی تهران را از نظر شیوع لیکن پلان و مقایسه آن با گروه کنترل و نیز ارتباط بین ضایعات لیکن پلان در دهان و میزان قند و چربی خون و نیز اثر مصرف داروهای ضد فشار خون و داروهای کنترل کننده قند خون در بروز لیکن پلان را مورد بررسی قرار داده است.

---

تشخیص لیکن پلان به عنوان یک بیماری پوستی-مخاطی آماسی مزمن و نسبتا شایع، در بعضی مواقع با اشکال مواجه می شود که جهت تشخیص قطعی آن بخصوص در نوع بولوز، مطالعات ایمونوفلورسانس مستقیم (Direct Immunofluoresence) توصیه می گردد. در این مطالعه از یک طرف یک بررسی آماری در بخش آسیب شناسی فک و دهان دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام گرفت و از سوی دیگر با استفاده از مقاطع پارافینه موجود با روشی نوین، آزمایش ایمونوفلورسانس مستقیم به عمل آمد. در بررسی آماری از بین 8026 مورد ارسالی، تعداد 262 مورد (3.26%) به عنوان لیکن پلان تشخیص داده شده بود که بیشتر بیماران از نظر سنی در دهه چهارم زندگی بودند و شایعترین ناحیه مبتلا مخاط گونه بود. در مطالعه DIF بر روی 14 نمونه (روش Firth)، رسوب فیبرینوژن در 6 مورد دیده شد و اجسام کلوئیدی در بیشتر نمونه ها با ایمونوگلوبولینهای مختلفی، (IgM و IgG و IgA) و C3 و حتی فیبرینوژن (به میزان کم) واکنش مثبت نشان دادند. با این که شدت رنگ نسبت به روش معمولی (استفاده از بافت Fresh-Frozen) کمتر بود، ولی نتایج به جز در مورد فیبرینوژن، به نتایج مطالعات گذشته نزدیک بود. این مطالعه نشان داد که با توجه به محدود بودن تعداد نمونه ها، اگر روش به کار رفته مورد بررسی بیشتری قرار گیرد، می تواند در مواقعی که به بافت Fresh-Frozen دسترسی نباشد، جایگزین روش معمولی گردد.

---

 

---

بیان مسأله: عقاید ضد و نقیضی در مورد ارتباط بیماریهای پالپ و بیماریهای پریودنتال وجود دارد.  تأثیر متقابل این دو نسج بر روی هم می‌تواند در طرح درمان دندان مورد نظر, اهمیت بسزایی داشته باشد.

هدف: این تحقیق با هدف بررسی کلینیکی اثر درمان ریشه در بهبود نسوج پریودنتال در دندانهای مبتلا به پریودنتیت مزمن پیشرفته انجام شد.

روش بررسی: در این مطالعه کارآزمایی بالینی کنترل‌شده تصادفی, 32 دندان که بر اساس آزمونهای حیات پالپ دچار نکروز یا پالپیت غیرقابل برگشت بودند، به صورت Split Mouth از 7 بیمار مبتلا به پریودنتیت مزمن پیشرفته بامعیارهای خاصی انتخاب شدند. دندانها به طور تصادفی به دو گروه مورد و شاهد تقسیم شدند و شاخصهایی چون عمق پاکت، سطح چسبندگی کلینیکی، لقی و نوع تحلیل استخوان در هر دو گروه ثبت شد. ریشه دندانهای گروه مورد درمان شدند. هر دو گروه وارد مرحله اول درمان پریودنتال (جرمگیری) شدند. شاخصهای عنوان شده در فواصل یک و سه ماه بعد نیز در هر دو گروه اندازه‌گیری شدند. به منظور مقایسه عوامل مورد بررسی از آزمونهای آماری مناسب هر بخش شامل Paired t, Wilcoxon و Mann-Whitney استفاده شد.

یافته‌ها: در گروه مورد سطح چسبندگی کلینیکی در دوره یک ماهه بر خلاف دوره سه‌ماهه کاهش معنی‌داری را نشان داد؛ در گروه شاهد سطح چسبندگی کلینیکی در دوره یک ماهه کاهش یافت ولی از نظر آماری معنی‌دار نبود؛ افزایش این شاخص در فاصله زمانی یک تا سه ماه در گروه شاهد رخ داد امّا از نظر آماری معنی‌دار نبود. در این زمینه در مقایسه بین دو گروه اختلاف معنی‌داری در دوره سه ماهه و فاصله زمانی یک تا سه ماه ایجاد شد (05/0P<). شاخصهای دیگر اختلاف معنی‌داری را درهر گروه و بین گروهها نشان ندادند.

نتیجه‌گیری: معنی‌دار شدن تغییرات شاخص سطح چسبندگی در مقایسه بین گروهی می‌تواند نشانگر تأثیر احتمالی پاتوژن‌های با منشأ پالپ در پیشرفت بیماری پریودنتال باشد؛ بنابراین در نمونه‌های پیشرفته پریودنتیت بالغین، ارزیابی حیات پالپ و احتمال نیاز به انجام درمان ریشه برای حذف پاتوژن‌های مخرب قبل از درمانهای پریودنتال می‌تواند مؤثر باشد.

---

بیان مسأله: چندین دهه از کاربرد فناوری رادیوگرافی به عنوان ابزار پاراکلینیکی دقیق می‌گذرد و همواره سعی شده است که تدابیر حفاظتی در برابر اشعه یونیزان رعایت گردد. این مسأله در حیطه کار دندانپزشکان به دلیل استفاده مکرر از دستگاه رادیوگرافی در مطب از اهمیت خاصی برخوردار است.

هدف: مطالعه حاضر با هدف بررسی میزان رعایت اصول بهداشت و حفاظت در برابر اشعه ایکس در مراکز دارای دستگاه رادیوگرافی داخل دهانی شهرستان یزد انجام شد.

روش بررسی: در این مطالعه توصیفی و مقطعی، اقدامات حفاظتی در سه بعد حفاظت پرتونگار، حفاظت محیط کار و حفاظت بیمار مورد بررسی قرار گرفت. این تحقیق با استفاده از پرسشنامه و مراجعه به مراکز دارای دستگاه رادیوگرافی داخل دهانی انجام شد.

یافته‌ها: نتایج این مطالعه نشان داد که 7/33 % از مطبهای دندانپزشکی،10 درمانگاه، 3 مؤسسه و دانشکده دندانپزشکی شهر یزد مجهز به دستگاه رادیوگرافی داخل دهانی می‌باشند. در زمینه حفاظت پرتونگار، میزان رعایت اصول بهداشتی و حفاظتی مناسب بود. 7/7% از مطب‌ها دارای اتاق رادیوگرافی سربکوبی و 1/23% دارای پاراوان بودند و در 2/69% اصول فاصله و محل مناسب رعایت می‌شد. در زمینه حفاظت محیط کار، سنجش نشت اشعه در 1/23% از مطب‌ها، 70% از درمانگاهها، تمام مؤسسات و نیز دانشکده دندانپزشکی انجام می‌شد.

نتیجه‌گیری: با توجه به این که در هیچ واحدی از لوکالیزاتور مستطیلی، حفاظ تیروئید و فیلم نگهدار استفاده نمی‌شد و از روپوش سربی نیز در بعضی از مراکز و در موارد خاص استفاده می‌شد، می‌توان چنین نتیجه گرفت که حفاظت بیمار کمتر مورد توجه است. عدم رعایت نکات حفاظت در برابر تشعشع با عدم آگاهی کافی پرتونگاران مرتبط می‌باشد. فقدان دانش و آگاهی دست اندرکاران سبب کاهش تقاضای بعضی از تجهیزات حفاظتی و در نهایت کمبود این وسائل در بازار می‌گردد.

---

زمینه و هدف: امروزه پروتزهای پارسیل متحرک در جایی که بیمار به هر دلیل قادر به استفاده از ایمپلنت‌های دندانی و پروتز ثابت نیست، کاربرد دارد. با این وجود طبق تحقیقات صورت گرفته استفاده کنندگان از پروتزهای پارسیل متحرک در معرض تجمع پلاک و تغییرات غیرقابل قبولی از جمله ژنژیویت، پریودونتیت و لقی دندان پایه قرار دارند. اما اگر پروتزهای پارسیل متحرک تأثیرات منفی دارند، آیا این تأثیرات مخرب روی دندان‌های Isolated که خود نوعی دندان پایه می‌باشند که از دو طرف مجاور فضای بی‌دندانی هستند، بیشتر است؟ در این مطالعه وضعیت کلینیکی دندان پایه Isolated بدون اسپلینت در مقایسه با دندان پایه کنترل از جهت میزان B.O.P (Bleeding On Probing)، لقی، عمق پاکت و التهاب لثه بررسی شد.
روش بررسی: در این مطالعه که به روش توصیفی- مقطعی طرح‌ریزی شده بود، با طراحی پرسشنامه، اهداف طرح توسط مشاهده‌گر بررسی شد. حجم نمونه مورد مطالعه 50 نفر از بیماران دریافت کننده پروتز پارسیل متحرک و دارای دندان پایه تکی بودند که به بخش پروتزهای دندانی دانشکده دندانپزشکی تهران مراجعه نموده و مبتلا به هیچ بیماری سیستمیک و زمینه‌ای نبودند. پس از تکمیل پرسشنامه آنالیز آماری انجام شد. از آزمون رتبه علامت‌دار ویلکاسیون، آزمون دقیق فیشر و کروسکال- والیس استفاده گردید.
یافته‌ها: میزان B.O.P (004/0P=)، عمق پاکت (035/0P=) و لقی (001/0>P) در دندان پایه Isolated بیشتر از دندان پایه کنترل بود. در میزان پوسیدگی )083/0(P= و التهاب لثه )07/0(P= در دندان پایه Isolated و دندان پایه کنترل تفاوت معنی‌داری وجود نداشت.
نتیجه‌گیری:‌ نتایج نشان دهنده ضعیف‌تر بودن دندان‌های پایه تکی در مقابل تأثیرات مخرب پروتزهای پارسیل متحرک بود که از جمله بالاتر بودن عمق پاکت و لقی بیشتر این دندان‌ها در مقابل دندان‌های پایه دیگر است، لذا در صورتیکه به دلایلی ناچار به استفاده از دندان پایه تکی به صورت اسپلینت نشده هستیم، طرح درمان در جهت تأمین سلامتی دندان پایه بایستی با دقت بیشتری انجام شود و پی‌گیری‌های دوره‌ای مورد توجه قرار گیرد.

---

زمینه و هدف: یکی از مهم‌ترین جنبه‌های آموزش دانشجویان گروه پزشکی، آموزش مهارت‌های عملی می‌باشد. هدف از این مطالعه مقایسه دو روش نمایش فیلم و آموزش زنده در آموزش نحوه قرار دادن صحیح فیشورسیلنت بر دندان‌های مولر دایمی بود.

روش بررسی: تعداد 30 نفر از دانشجویان ترم 8 دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان (90-1389) به صورت تصادفی به دو گروه 15 نفری تقسیم گردیدند. در گروه 1 نحوه قرار دادن صحیح فیشورسیلنت توسط استاد بخش کودکان به صورت زنده بر روی بیمار آموزش داده شد و در گروه 2 دانشجویان نحوه قرار دادن صحیح فیشورسیلنت را در فیلم مشاهده نمودند. پس از آموزش هر دانشجو یک مورد فیشورسیلنت بر روی دندان مولر دایمی بیمار انجام داده و درستی انجام هر مرحله توسط دندانپزشک متخصص کودکان کنترل گردیده و نمره‌گذاری شد. برای مقایسه دو گروه با یکدیگر از لحاظ نمره عملی از آزمون T-test و برای مقایسه میزان رضایت دانشجویان از آزمون Chi square استفاده گردید.

یافته‌ها: میانگین نمرات دانشجویان در گروه Video tape برابر 5/16 و در گروه آموزش زنده 53/16 بوده است و در مقایسه دو گروه با یکدیگر بین دو روش آموزشی ذکر شده براساس نمره کلی دانشجویان از لحاظ آماری تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد (05/0

نتیجه‌گیری: هر دو روش آموزشی نمایش فیلم و آموزش زنده در تدریس نحوه قرار دادن فیشورسیلنت نتایج یکسانی داشته است. بنابراین روش نمایش فیلم می‌تواند به همراه یا به عنوان جایگزین روش آموزش زنده مطرح گردد.

---

  زمینه و هدف: پورفیروموناس ژینژیوالیس همواره یکی از اصلی‌ترین عوامل ایجاد بیماری پریودنتال بوده که برای مهار آن به صورت رایج از آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده می‌گردد. عوارض متعدد داروهای سنتتیک و نیز گسترش مقاومت دارویی موجب تمایل به مواد ضدمیکروبی با منشاً طبیعی مثل گیاهان شده است. هدف از این تحقیق بررسی اثر آنتی‌باکتریال اسانس دارچین در رشد این باکتری، در پاکت‌های عمیق بیماران مبتلا به پریودنتایتیس مزمن بود.

  روش بررسی: در این مطالعه تجربی آزمایشگاهی پس از نمونه‌برداری از پاکت‌های عمیق بیماران مبتلا به پریودنتایتیس مزمن پیشرفته ، کشت و تشخیص باکتری با رنگ‌آمیزی گرم و تست بیوشیمیایی انجام شد. اسانس دارچین در غلظت‌های گوناگون ( mg/ml 1500و750،500،250، 250،10،50،100) با حلال روغنی تهیه و توسط دیسک در محیط کشت قرار داده شد. از دیسک آنتی‌بیوتیک‌های آموکسی‌سیلین، مترونیدازول، سیپروفلوکسازین، آمیکاسین و جنتامایسین به عنوان کنترل مثبت و از دیسک بلانک آغشته به روغن (حلال) به عنوان کنترل منفی استفاده شد. سپس هاله عدم رشد در اطراف دیسک‌ها براساس متد انتشار دیسک و حداقل غلظت مهارکنندگی (MIC) و حداقل غلظت کشندگی (MBC) تعیین گردید. برای مقایسه نتایج از تست One-way ANOVA استفاده شد.

  یافته‌ها: نتایج نشان داد که اسانس دارچین در غلظ ت mg/ml 750 MIC= ، اثر مهارکنندگی باکتری و در غلظت mg/ml 1500 MIC= اثر کشندگی نشان داد که البته این اثر در مقایسه با آنتی‌بیوتیک‌های رایج مورد استفاده (آموکسی‌سیلین، مترونیدازول)، بسیار ضعیف‌تر بوده است ( 001/0 P< ).

  نتیجه‌گیری: بر طبق یافته‌ها، اسانس دارچین در محیط آزمایشگاهی اثر آنتی‌میکروبیال بر روی میکروارگانیسم پورفیروموناس ژینژیوالیس حاصل از بیماران مبتلا به پریودنتایتیس دارد.

---

  رعایت اخلاق و اصول اخلاقی در تمامی جنبه‌های حرفه‌ای، آموزشی و تحقیقاتی علوم پزشکی و زیرشاخه‌های آن از جمله دندانپزشکی، اهمیت ویژه‌ای دارد. پژوهش‌های دندانپزشکی دارای برخی ملاحظات خاص و مرتبط با رشته هستند که توجه به آن‌ها می‌تواند در طراحی و پیشرفت پروژه‌های تحقیقاتی نقش مؤثری ایفا نماید. هدف از این مطالعه، گزارشی در مورد اصول اخلاقی حاکم بر پژوهش‌های دندانپزشکی و ارایه نمونه‌هایی از مشکلات در حین کار می‌باشد. برای کمک به انجام اصولی‌تر طرح‌های مرتبط با این رشته، تأسیس بانک دندانی انسانی در مراکز آموزشی و پژوهشی کشور توصیه می‌گردد.

---

  زمینه و هدف: روکش کردن دندان‌ها همراه با تغییرات در شاخص‌‌های پریودنتال می‌‌باشد. هدف از این مطالعه مقایسه تأثیر رستوریشن‌های PFM با رستوریشن‌های All-Ceramic بر تجمع پلاک و التهاب لثه بود.

  روش بررسی: این مطالعه کارآزمایی بالینی به صورت قبل و بعد است و بر روی 102 دندان با روکش‌های PFM و یا All ceramic انجام شد. شاخص‌‌های پلاک (PI) و شاخص لثه‌ای (MGI) قبل و بعد از روکش اندازه‌گیری شد و داده‌‌ها توسط آزمون تحلیل کواریانس (ANCOVA) ارزیابی شدند.

  یافته‌ها: در گروه PFM (قبل از روکش) میانگین شاخص لثه‌ای 48/0 ± 45/1 (MGI) و میانگین پلاک 38/0 ± 96/1 (PI) به دست آمد. در گروه PFM
(6 ماه بعد از روکش) میانگین شاخص لثه‌ای 61/0 ± 82/1 (MGI) و میانگین پلاک 49/0 ± 22/1 (PI) به دست آمد . در گروه ) (All-Ceramic) قبل از روکش) میانگین شاخص لثه‌ای 29/0 ± 25/1 (MGI) و میانگین پلاک (PI) 52/0 ± 22/1 به دست آمد. در گروه All-Ceramic (6 ماه بعد از روکش) میانگین شاخص لثه‌ای 50/0 ± 43/1 (MGI) و میانگین پلاک (PI) 516/0 ± 88/1 به دست آمد و آزمون آماری ANCOVA اختلاف دو گروه را از نظر شاخص لثه‌ای و پلاک معنی‌دار نشان داد (001/0 P< ).

  نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد وجود کراون All-Ceramic و PFM روی دندان‌‌ها به نحو معنی‌داری در بروز تظاهرات التهابی در لثه موثر است و این تظاهرات در رستوریشن‌های PFM نسبت به All-Ceramic به صورت معنی‌داری بیشتر اتفاق افتاد.

---

زمینه و هدف: آماده‌سازی و پاک‌سازی کانال ریشه دندان یکی از مهم‌ترین مراحل درمان ریشه است. سیستم‌‌های تک فایل سبب کاهش زمان درمان و کاهش ریسک انتقال پاتوژن‌‌ها می‌شوند. هدف از این مطالعه آزمایشگاهی بررسی میزان انحراف ایجاد شده توسط 2 سیستم تک فایل Reciproc و Waveone بعد از آماده‌سازی کانال‌های شبیه‌سازی شده رزینی بود.

روش بررسی: 30 بلوک شبیه‌ساز کانال دندان به 2 گروه تقسیم شدند و گروه‌‌های A و B به ترتیب با فایل‌‌های 25/0. 08 Reciproc و Waveone
آماده‌سازی شدند. فتوگرافی‌‌های قبل و بعد از آماده‌سازی تهیه شده و به منظور بررسی تغییرات ایجاد شده در دیواره‌‌های خارجی و داخلی کانال در نواحی اپیکال، میانی و کرونال تصاویر قبل و بعد بر هم منطبق شدند. نتایج با آزمون آماری T مورد ارزیابی قرار گرفت.

یافته‌ها: براساس نتایج به دست آمده میزان جا به جایی به وجود آمده در ناحیه یک سوم میانی در دیواره‌‌های خارجی و داخلی کانال (P<0.001) بین دو سیستم اختلاف معنی‌داری وجود داشت. سیستم Waveone جا به جایی کانال کمتری ایجاد کرد. تفاوت معنی‌داری در دو گروه در یک سوم کرونالی و آپیکالی در دیواره‌‌های داخلی و خارجی دیده نشد. (0.23 (تغییر در انحنا داخلی در یک سوم کرونالی)، 0.48 (تغییر در انحنا داخلی در یک سوم آپیکالی)،  0.16 (تغییر در انحنا خارجی در یک سوم کرونالی)، 0.54 (تغییر در انحنا خارجی در یک سوم آپیکالی)).

نتیجه‌گیری: با توجه به اینکه سیستم Waveone در یک سوم میانی کانال بهتر می‌باشد، استفاده از این سیستم توصیه می‌شود.

---

زمینه و هدف: یکی از روش‌های موثر در کاهش شیوع پوسیدگی، آموزش سلامت دهان است. هدف این مطالعه ارزیابی تأثیر دو مداخله آموزشی در رابطه با پیشگیری از پوسیدگی زودرس کودکی بر عملکرد خود اظهار والدین کودکان 5-2 ساله دریافت کننده درمان دندانپزشکی تحت بیهوشی عمومی بود.

روش بررسی: در این مطالعه مداخله‌ای 37 زوج کودک و مادر در دو گروه مداخله شامل گروه پمفلت و گروه پمفلت همراه با یادآور ارزیابی شدند. پرسشنامه استاندارد در دو نوبت در آغاز مطالعه و سه ماه پس از انجام مداخلات، توسط مادران تکمیل شد. فرم معاینه وضعیت دهان و دندان کودکان، شامل شاخص بهداشت دهان ساده شده، وضعیت پوسیدگی دندان، و وجود ضایعات سفید، قبل از شروع درمان دندانپزشکی و سه ماه بعد از درمان تحت بیهوشی، برای کلیه کودکان تکمیل شد. در این فاصله زمانی در یکی از گروه‌ها یادآوری به صورت تماس تلفنی هر ماه یکبار صورت می‌گرفت. نتایج درنهایت به منظور مقایسه پاسخ‌ها در پیش و پس آزمون مورد آنالیز آماری قرار گرفت. از نرم‌افزار SPSS V22 برای ورود اطلاعات و آزمون‌های آماری Wilcoxon Signed Ranks Test و Mann-Whitney Test استفاده شد.

یافته‌ها: مقایسه هر یک از گروه‌ها قبل و بعد از مداخله نشان داد که در هر دو گروه توانایی خود اظهار مادر در رابطه با وادار کردن کودک به دوبار مسواک زدن در روز و نیز دفعات مسواک زدن کودک بیش از یک بار در روز به طور معنی‌داری افزایش یافته است (001/0=P و 03/0=P). شاخص بهداشت دهان ساده شده بعد از مداخلات بین دو گروه تفاوت معنی‌داری نداشت. اما در هر دو گروه سه ماه پس از مداخلات به طور معنی‌داری کاهش یافته بود (003/0=P). میانگین تعداد white spot در ابتدا و انتهای مطالعه در هر دو گروه به طور معنی‌داری کاهش داشت. در زمینه عملکرد خود اظهار مادران پس از مداخلات تفاوت معنی‌داری بین دو گروه مشاهده نشد (05/0<P).

نتیجه‌گیری: کاربرد ابزار آموزشی پمفلت با یا بدون یادآوری اثر مشابهی در طول سه ماه بر بهبود عملکرد خود اظهار مادران در خصوص بهداشت دهان و دندان کودکان داشت.

---

---

---

---