تکامل جنینی بسیاری از ارگانها مستلزم میان کنشهای متعدد سلولها و بافتها با یکدیگر و نیز محیط خارج سلولی می باشد و در این میان، روند تکامل دندان، سیستم بیولوژیک مناسب و جالبی را فراهم ساخته است که در آن امکان بررسی میان کنشهای اپی تلیالی-مزانشیمی دو طرفه و نیز بررسی دخالت میان کنش سلولها با ماتریکس خارج سلولی وجود دارد. با به دست آوردن الگوی توزیع مولکولهای مختلف در ماتریکس خارج سلولی می توان نقش بالقوه آنها را در هر مرحله تکاملی ارزیابی کرد و جهت تشخیص و پیش آگهی بیماریها در شرایط پاتولوژیک مورد استفاده قرار داد. گلیکوزآمینوگلیکان ها از جمله اجزای عمده ماتریکس خارج سلولی هستند که در روند مورفوژنز و تمایز طبیعی سلول ها و بافتها مطرح می باشند؛ بنابراین در این مطالعه تعدادی از این مولکول ها جهت ردیابی در پالپ دندان انتخاب شدند. مطالعه برروی موش Balb-c از روز دوازدهم جنینی تا 9 روز پس از تولد با رنگ آمیزیهای هیستوشیمیایی خاص گلیکوزآمینوگلیکان ها صورت گرفت و با استفاده از آزمون غیر پارامتری کروسکال-والیس و آزمون دو طرفه Mann-whitney مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در طی روند تکامل پالپ بین گروههای مورد مطالعه از نظر بروز اسید هیالورونیک، کندروایتین سولفات، گلیکوزآمینوگلیکان های اسیدی و سولفاته اختلاف معنی داری وجود داشت. نتایج نشان داد که تغییر گلیکوزآمینوگلیکان های پالپ در تمایز قسمتهای محیطی آن به ادنتوبلاستها حائز اهمیت است؛ به عبارت دیگر، سنتز و ترشح اجزای ماتریکس خارج سلولی در وقایع مورفوژنی اهمیت دارد و از الگوی زمانی-مکانی خاصی تبعیت می کند؛ به همین دلیل پیشنهاد می شود در مطالعات بعدی با تغییر این ترکیبات در پالپ، تمایز بیشتر ادنتوبلاستها در ضایعات عاج مورد توجه قرار گیرد.
