مجله دندانپزشکی

---

زمینه و هدف: کیفیت مراقبت سلامت را مجموعه‌ای از رضایت بیمار و موفقیت درمان تعیین می‌کند. بنابراین سنجش رضایت بیماران در بالا بردن کیفیت و نزدیک‌تر کردن خدمات به خواسته‌های حقیقی آنها، امری ضروری به شمار می‌آید. مطالعه‌ حاضر میزان رضایتمندی بیماران از خدمات ارائه شده در محل سابق دانشکده‌ دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران را مورد بررسی قرار داده است.
روش بررسی: این مطالعه به صورت توصیفی و مقطعی انجام گرفته است. به این منظور تعداد 385 بیمار از بخش‌های ترمیمی، بیماری‌های دهان و تشخیص، پروتز ثابت و متحرک، اندودنتیکس، پریودونتیکس و رادیولوژی به طور تصادفی انتخاب شدند. پرسشنامه‌ای شامل دو بخش اطلاعات دموگرافیک و اجتماعی بیمار و رضایتمندی بیمار از فرآیند پذیرش، بهداشت بخش‌ها، رفتار دانشجو و پرسنل و نتیجه کار انجام شده به بیماران ارائه گردید. یافته‌ها با نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.
یافته‌ها: بیشترین نارضایتی در مورد زمان صرف شده جهت پرداخت هزینه‌ها بیان شد و بیشترین رضایتمندی در مورد رفتار دانشجویان بود. رضایت کلی بررسی گردید (رضایت کامل 9/51%، رضایتمندی نسبی 4/38% و نارضایتی 6/9%) و 9/62% از بیماران با رضایت کامل، درمان در دانشکده را به دیگران توصیه نمودند.
نتیجه‌گیری: بیشترین رضایت بیماران از نحوه‌ی ارتباط دانشجو، نشان دهنده اثر مثبت این عامل در افزایش کیفیت درمان است. نواقص تشخیص داده‌ شده توسط مراجعین این مرکز، داده‌های قابل قبولی برای تعیین و تنظیم سیاست‌های بهداشتی و درمانی آن به شمار می‌آید.

---

زمینه و هدف: اجرای فیشور سیلنت تراپی برای کودکان دبستانی از برنامه‌های ملی ایران می‌باشد. لذا نیاز است تا اطلاعات و نگرش والدین نسبت به فیشور سیلنت تراپی ارزیابی گردد تا با ارتقاء آن گامی ‌در راستای اجرای بهتر برنامه برداشته شود.
روش بررسی: در این تحقیق که مطالعه‌ای مقطعی و توصیفی- تحلیلی بود، کودکان در تهران جهت بررسی به صورت تصادفی، خوشه‌ای انتخاب شدند. اطلاعات کلی و آگاهی، نگرش و عملکرد والدین از طریق پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفت. کودکان نیز از بابت دارا بودن فیشور سیلنت مورد معاینه قرار گرفتند. پس از جمع‌آوری داده‌ها، با آزمون‌های آماری آزمون‌های ناپارامتری کای- دو و کروس- کالوالیس بر حسب متغیرها، رگرسیون لجستیک چندگانه تحلیل شد.
یافته‌ها: 414 دانش آموز پسر و والدین آنها در این تحقیق شرکت نمودند. 6/57% والدین می‌دانستند که سیلنت از پوسیدگی دندان پیشگیری می‌کند. 5/44% از آنان، سیلنت را در پیشگیری از پوسیدگی مهم ارزیابی کردند. اما تنها 9/8% کودکان دارای سیلنت بودند. آگاهی نسبت به فیشورسیلنت به طور معنی‌داری با منبع کسب اطلاعات و آموزش بهداشت رابطه داشت. عواملی چون مراجعات منظم به دندانپزشک و تحصیلات دانشگاهی در افزایش آگاهی درباره سیلنت مؤثر بود. رابطه معنی‌داری بین آگاهی و عملکرد والدین به سیلنت با آموزش بهداشت، دفعات و زمان مراجعه به دندانپزشک، مشاهده شد (001/0P<). آموزش بهداشت والدین، به طور معنی‌داری در بهره‌مندی کودک از سیلنت مؤثر بود.
نتیجه‌گیری: مراجعات منظم به دندانپزشکی و آموزش بهداشت نقش مثبت در افزایش آگاهی، نگرش و عملکرد والدین دارد. والدین باید به مراجعه منظم به دندانپزشکی تشویق و دندانپزشکان به ارایه آموزش‌های لازم جهت مراجعین ترغیب شوند. مدارس بایستی نقش مهم‌تری در ارتقاء آگاهی والدین ایفا کنند.

---

زمینه و هدف: ارزشیابی یک فرآیند مستمر می‌باشد که به منظور ارتقاﺀ یادگیری دانشجویان و برنامه ریزی تغییرات لازم برای دستیابی به اهداف آموزشی ضروری می‌باشد. هدف مطالعه حاضر بررسی میزان دستیابی به اهداف آموزشی دو گروه آموزشی سلامت دهان و پریودنتیکس بود.
روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی- مقطعی با استفاده از پرسشنامه بر اساس الگوی ارزشیابی سیپ (CIPP) انجام شد و در چهار حیطه (محتوا، درون داد، فرآیند و برون داد) در مورد دو گروه آموزشی سلامت دهان و پریودنتیکس در دانشجویان دو سال آخر در دانشکده دندانپزشکی علوم پزشکی تهران صورت گرفت. مقایسه دو گروه آموزشی با آزمون غیر پارامتریک من ویتنی با استفاده از نرم‌افزارSPSS انجام شد.
یافته‌ها: میزان درصد پاسخ دهی دانشجویان سال ششم، 7/67% و دانشجویان سال پنجم، 5/87 % بود. در حیطه محتوا دانشجویان از درس پریودنتولوژی نسبت به درس سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی رضایت بیشتری ابراز نمودند. در حیطه درون داد دانشجویان انگیزه و مهارت مدرسین واحد پریودنتولوژی را کافی ندانستند. در حیطه فرآیند در مجموع 67% دانشجویان در رابطه با تدریس مدرسین گروه پریودنتیکس کاملاً یا تاحدودی دچار مشکل شده بودند. از نظر حیطه محتوا 018/0P= و فرآیند 04/0P= بین دو گروه آموزشی تفاوت آماری معنی دار مشاهده شد. در حیطه برون داد دانشجویان توانایی تئوری و عملی مرتبط با آموزش گروه پریودنتولوژی را در مورد عناوینی مانند اسپلینت، ایمپلنت، کنترل ژنژیویت حاد و الکتروسرجری "ضعیف" و در مورد سایرعناوین، "خوب" ارزیابی کردند. در درس سلامت دهان اغلب دانشجویان آگاهی خود در زمینه سرفصل "دندانپزشکی مبتنی بر شواهد" و توانایی عملی کاربرد آن جهت پاسخگویی به مسائل کلینیکی را در حد "متوسط" ارزیابی نمودند.
نتیجه‌گیری: ارزیابی میزان دستیابی به اهداف آموزشی دو گروه سلامت دهان و پریودنتولوژی با استفاده از الگوی سیپ نشان داد که در دو حیطه محتوا و فرآیند بین دو گروه آموزشی تفاوت آماری معنی داری وجود دارد. بازنگری عناوین فرعی در حیطه‌های مذکور که میزان دستیابی به آنها ضعیف بوده است در ارتقا برنامه آموزشی توصیه می‌شود.

---

زمینه و هدف: فرسودگی شغلی سندرمی روانشناختی است که در اثر تنش‌های مداوم با عوارضی چون غیبت، تضاد و تغییر شغل و غیره مشاهده می‌شود. علیرغم بهبود شرایط کاری، دندانپزشکان از آن رنج می‌برند. هدف ‌این مطالعه تعیین فرسودگی شغلی دندانپزشکان بیرجند و ارائه راهکار بود.
روش بررسی: مطالعه توصیفی- تحلیلی با روش سرشماری است، 38 دندانپزشک باپرسشنامه مازلاک بررسی شدند. مقایسه میانگین‌ها با آزمون مجذور کای دو و بین گروه‌ها با آزمون توکی با نرم‌افزار SPSS و درسطح معنی‌داری 05/0P≤ انجام شد.
یافته‌ها: 4/68% مرد و 6/31% زن با میانگین سنی 6/7±9/37 سال و سابقه کار 3/7±5/12 سال، 8/15% مجرد و 2/84% متأهل بودند. 1/21% خستگی عاطفی متوسط، 6/81% مسخ شخصیت شدید و 100% احساس عدم موفقیت فردی شدید داشتند. ارتباط ابعاد فرسودگی شغلی باجنس، ورزش، تأهل و ساعات کار روزانه معنی‌دار نبود (05/0P>).
نتیجه‌گیری: حمایت و ارائه برنامه‌های آموزشی و تنوع کاری برای بهبود محیط کار دندانپزشکان ضروری است. پیشنهاد می‌شود مطالعات آینده با نمونه بیشتر انجام و تأثیر عوامل مشخص شود.

---

زمینه و هدف: ارزیابی روند آموزش از ملزومات آموزش موفق است. هدف از این مطالعه تاثیر واحد جامعه‌نگر نظری بر دانش، نگرش و عملکرد (خود اظهار) دانشجویان در حیطه دندانپزشکی پیشگیرانه در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران و رضایت آنان از نحوه ارایه این واحد درسی بود.

روش بررسی: گروه مداخله دانشجویان سال چهارم دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران و گروه مقایسه دانشجویان سال چهارم دانشکده دندانپزشکی دانشگاه شهید بهشتی بودند. پرسشنامه شامل سوال‌های زمینه‌ای و سوال‌های مربوط به دانش، نگرش و عملکرد در حیطه پیشگیری و رضایت‌مندی دانشجویان بود. مداخله شامل 17 جلسه هفتگی (یک ساعته) واحد جامعه‌نگر نظری بود. مجموع امتیازات سوالات دانش، نگرش و عملکرد محاسبه شد و تغییرات صورت گرفته توسط مدل جنرال خطی تحلیل آماری شدند.

یافته‌ها: میانگین امتیازات دانش گروه مداخله در ابتدا 9/16 (0/4) و بعد از مداخله 7/23 (4/3) و گروه مقایسه در ابتدا 3/16 (5/3) و بعد از مداخله 17 (3/3) بود. مدل جنرال خطی نشان داد که مداخله در افزایش معنی‌دار (0001/0>P) امتیاز دانشجویان در دانش مرتبط با پیشگیری موفق بوده است. بیشتر دانشجویان (92%) از یادگیری موارد جدید در طی ارایه این واحد درس احساس رضایت کردند.

نتیجه‌گیری: دانش دانشجویان در زمینه پیشگیری با گذراندن واحد جامعه‌نگر نظری که با شیوه استاد- محور سخنرانی ارایه گردید به طور موفقیت‌آمیزی افزایش پیدا کرد. با استفاده از مزایای روش‌های دانشجو محور ممکن است موجب تغییر نگرش و عملکرد در حیطه پیشگیری در دانشجویان شد.

---

زمینه و هدف: میزان تولید مقالات علمی یکی از معیارهای توسعه یافتگی کشورها است. با توجه به وجود 18 دانشکده دندانپزشکی در کشور انتظار می‌رود تولید مقالات علمی دندانپزشکی بسیار بیشتر باشد. هدف از تحقیق حاضر بررسی نظر دانشجویان تخصصی دندانپزشکی در رابطه با موانع و مشکلات تولید مقاله علمی از تحقیقات علمی دندانپزشکی بود.

روش بررسی: پرسشنامه خود ایفا در بین دانشجویان تخصصی تمام دانشکده‌های دندانپزشکی ایران در خرداد 89 توزیع شده و پاسخ‌ها تا آذر 89 جمع‌آوری شد. موانع تولید مقالات علمی به وسیله هشت جمله مورد سوال قرار گرفت. برای آنالیز آماری ازآزمون Chi-square استفاده شد.

یافته‌ها: در مجموع تعداد 270 پرسشنامه تکمیل شده از 14 دانشکده جمع‌آوری شد. میانگین سنی پاسخ‌دهندگان 8/3±6/29 سال بود و 53% آنها را مردان تشکیل می‌دادند. نزدیک به نیمی از پاسخ‌دهندگان اعلام کردند که دست کم یک مقاله علمی دندانپزشکی منتشر کرده‌اند. کمتر از نیمی از پاسخ‌دهندگان اعلام کردند که از نتایج پایان‌نامه دوره عمومی، مقاله‌ای منتشر کرده‌اند. این مطلب در زنان و در دانشجویان جوان‌تر بیش از سایرین صدق می‌کرد (05/0>P). شایع‌ترین موانع تولید مقالات علمی، فقدان مرکزی برای ویرایش زبان انگلیسی، فقدان انگیزه مالی،  فقدان شرایط مناسب، و عدم تسلط به اصول نگارش متون علمی گزارش شدند.

نتیجه‌گیری: برای افزایش سهم دندانپزشکی ایران در تولید مقالات علمی دندانپزشکی، باید به ظرفیت دانشجویان تخصصی دندانپزشکی توجه شده و با فراهم کردن شرایط مناسب، موانع تولید و انتشار مقاله علمی برطرف گردد. بخصوص با توجه به نتایج مطالعه حاضر، فراهم کردن شرایط ویرایش زبان انگلیسی، برقراری عوامل انگیزشی مالی و فراهم کردن محیط مناسب برای نوشتن مقاله و ارایه آموزش‌های نوشتن مقالات علمی باید در اولویت قرار بگیرد.

---

زمینه و هدف: هدف از این مطالعه، بررسی نیاز به آموزش و دانش خود ارزیابی دندانپزشکان در زمینه مباحث مربوط به مدیریت مطب دندانپزشکی بود.

روش بررسی: ابتدا با حضور 5 نفر از اعضای هیات علمی گروه سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی (دانشکده دندانپزشکی) دانشگاه تهران و چهار دندانپزشک دارای تجربه اجرایی و تحقیقاتی به روش بحث گروهی و بارش افکار، عناوین و مباحثی برای آموزش اصول مطب‌داری موفق به دندانپزشکان طراحی شد. در مرحله بعد پرسشنامه‌ای برای سنجش میزان نیاز احساس شده توسط فراگیران برای یادگیری هر یک از مباحث و همچنین سنجش نظر فراگیران در خصوص میزان دانش خودشان در خصوص هر یک از مباحث طراحی شد. پرسشنامه بین 55 نفر دندانپزشک داوطلب توزیع شد و 46 نفر پرسشنامه‌های تکمیل شده را برگرداندند. جهت سنجش نتایج از آزمون آماری t-test و Chi-square استفاده شد.

یافته‌ها: در مجموع در مورد همه موضوعات ارایه شده، بیش از دوسوم دندانپزشکان اعتقاد داشتند نیاز زیادی به آموزش وجود دارد. درخصوص موضوعات ارگونومی و سلامت حرفه‌ای و همچنین اورژانس‌های پزشکی این میزان بالای 90 درصد بود. حدود 80 درصد دندانپزشکان از دید خودشان دانش زیادی در خصوص موضوع ایمنی و کنترل عفونت داشتند. از سوی دیگر 3/54 درصد آنان دانش کمی را در مورد قوانین و مقررات مربوط به فعالیت در حرفه دندانپزشکی گزارش کردند. نیاز به آموزش و دانش خود ارزیابی دندانپزشکان ارتباطی با سن، جنسیت و سابقه کاری آنان نداشت (05/0P>).

نتیجه‌گیری: دندانپزشکان لزوم آموزش چنین مباحثی را بالا ‌می‌دانستند و دانش خود را در مورد سرفصل‌های این دوره کم ارزیابی ‌می‌کردند که نشان از لزوم اجرای دوره‌های آموزشی در این زمینه دارد.

---

علم دندانپزشکی تاکنون بر اصلاح و بهبود خصوصیات مواد مصنوعی استوار بوده است. اما ظهور مهندسی بافت دندان، منجر به تغییر چارچوب محصولات اصلی، مانند مواد ترمیمی و ایمپلنت‌ها خواهد شد. بدون شک، علم زیست مواد با پذیرش این تکنولوژی جدید، در مرحله‌ای بزرگ از گذار تاریخی خود قرار دارد. هدف از این مقاله بررسی کاربردهای مهندسی بافت در شاخه‌های مختلف دندانپزشکی می‌باشد. برای رسیدن به این هدف، با استفاده از کلید واژه‌های dental stem cells، teeth tissue engineering، regenerative dentistry، oral surgery، periodontal regeneration و regenerative endodontics مروری بر مقالات موجود در پایگاه مدلاین انجام شد. محدوده جستجوی مقالات، عمدتاً از سال 2000 به بعد بود. براساس این مطالعه مروری می‌توان پیش‌بینی نمود که هرچند مشکلات عمده‌ای بر سر راه مهندسی بافت‌های دندانی وجود دارد، اما به زودی این تکنیک، کاربردهای فراوانی در دندانپزشکی خواهد یافت.

---

زمینه و هدف: استفاده از واکاوی‌های اقتصادی، یکی از ابزارهای مناسب برای سیاست‌گذاری این منابع به صورت عادلانه و با رعایت اولویت‌هاست. هدف از این پژوهش، بررسی هزینه و درآمد واحد‌های بهداشت دهان و دندان مراکز بهداشتی درمانی در شهر یزد بود.
روش بررسی: این مطالعه به صورت توصیفی و به روش مقطعی بر روی کلیه مراکز بهداشتی درمانی شهر یزد که دارای بخش فعال دندانپزشکی بودند انجام شد. داده‌های مربوط به این بررسی، به صورت ماهانه و با مراجعه مستقیم به بخش‌های دندانپزشکی مراکز بهداشتی درمانی و براساس قبض‌های صادر شده و دفتر ثبت اطلاعات روزانه بخش‌های دندانپزشکی و مدارک موجود در مرکز بهداشت استخراج شده است.
یافته‌ها: هزینه صرف شده برای انجام خدمات بهداشت دهان و دندان در 6 ماهه دوم سال1387، در 13 مرکز بهداشتی درمانی شهرستان یزد، دارای بخش دندانپزشکی فعال، 500/887/557 ریال، نسبت درآمد به هزینه 34% بود و بیشترین خدمات ارایه شده مربوط به کشیدن دندان بوده و میانگین دندان‌های ترمیم شده در هر روز کاری 48/0 بوده است. بطور متوسط در طول 6 ماه 3/456 دندان کشیده شده است و در همین 6 ماه به طور متوسط 15 مورد جرمگیری در یک مرکز انجام شده است.
نتیجه‌گیری: با توجه به تعرفه پایین خدمات دندانپزشکی در مراکز بهداشتی درمانی و پرداخت یارانه به گروه‌های هدف، همواره هزینه واحدهای بهداشت دهان و دندان بیشتر از درآمد آن است.

---

زمینه و هدف: این مطالعه با هدف تعیین وضعیت سلامت روانی دندانپزشکان شهرستان شیراز انجام شد.

روش بررسی: در این مطالعه مقطعی 106 نفر دندانپزشک و 94 نفر پزشک عمومی ‌(گروه مقایسه) از کلینک‌های خصوصی و دولتی شهر شیراز مورد ارزیابی قرار گرفتند. از شرکت‌کنندگان در مطالعه خواسته شد که پرسشنامه استاندارد سلامت عمومی ‌و پرسشنامه مربوط به ویژگی‌های دموگرافیک را تکمیل نمایند. جهت بررسی همسانی ویژگی‌های دموگرافیک و شغلی دو گروه از آزمون‌های Independent t-test و کای دو استفاده شد. با امتیازگذاری پرسشنامه‌ها و محاسبه امتیازات نهایی هر فرد، وضعیت سلامت روانی وی تعیین شد. میانگین امتیاز (GHQ) General Health Questionnaire در دو گروه با استفاده از آزمون‌های آماری مقایسه گردید.

یافته‌ها: ازنظر متغیرهای جمعیت شناختی به جز سن دو گروه با یکدیگر یکسان بودند. با درنظر گرفتن امتیاز 23 به عنوان نقطه برش، میانگین امتیاز کل در دندانپزشکان (9/17) و پزشکان (34/16) به شکل معنی‌داری کمتر از این مقدار بود (001/0>P). میانگین امتیاز GHQ در دندانپزشکان در حیطه‌های عوارض جسمانی، اضطراب و بی‌خوابی، عملکرد اجتماعی غیرمعمول و افسردگی شدید با گروه مقایسه ازنظر آماری متفاوت بود. با افزایش سابقه کار امتیاز نهایی GHQ در دندانپزشکان نیز افزایش می‌یابد.

نتیجه‌گیری: به طورکلی دندانپزشکان از سطح سلامت روانی ضعیف‌تری نسبت به گروه مقایسه برخوردار بوده و در تمام حیطه‌های چهارگانه GHQ امتیازات آنان با همتایان پزشک دارای اختلاف معنی‌دار بود.

---

زمینه و هدف: در میان شاخص‌های متعدد موفقیت یک رستوریشن تطابق لبه‌ای اهمیت به سزایی دارد و با توجه به افزایش روزافزون استفاده از رستوریشن‌های تمام سرامیک، بررسی تطابق لبه‌ای در این رستوریشن‌ها لازم به نظر می‌رسد. هدف این مطالعه بررسی و مقایسه تطابق لبه‌ای بین دو نوع کراون زیرکونیایی Cercon و Zirkonzahn و تاثیر مراحل متعدد پرسلن‌گذاری بر روی تطابق لبه‌ای آنها بود.
روش بررسی: ابتدا دای فلزی استاندارد، با خط خاتمه تراش شولدر تهیه شد. 12 کوپینگ Cercon و 12 کوپینگ Zirkonzahn ساخته شدند و تطابق لبه‌ای نمونه‌ها بدون سمان شدن در 12 نقطه مشخص دور تا دور مارجین به وسیله استریومیکروسکوپ (با دقت mµ 1/0±) اندازه‌گیری شدند. پس از پرسلن‌گذاری مارژینال گپ به همین نحو اندازه‌گیری شد. شاخص‌های مرکزی و پراکندگی به وسیله آزمون Multivariate (b) محاسبه شدند.
یافته‌ها: مارژینال گپ کوپینگ‌های Cercon، (mµ46/13±67/59) و بعد از پخت پرسلن (mµ37/24±81/65) و کوپینگ‌های Zirkonzahn، (16/14±75/63) و بعد از پخت (mµ94/21±74/64) اندازه‌گیری شد. آزمون آماری Multivariate (b) به روش Hotelling trace نشان داد که میزان عدم تطابق لبه‌ای در دو گروه ( Cerconو Zirkonzahn) قبل و بعد از پخت پرسلن تفاوت معنی‌داری ندارد (05/0
نتیجه‌گیری: در محدوده این مطالعه سیستم‌های Cercon و Zirkonzahn تطابق لبه‌ای قابل قبولی دارند و سیکل‌های پخت پرسلن باعث تغییر معنی‌داری در تطابق لبه‌ای آنها نمی‌شود.

 

---

  زمینه و هدف: با توجه به تفاوت شیوع کمر درد در دندانپزشکان کشور‌های مختلف و عدم وجود گروه شاهد در اکثر مطالعات گذشته، هدف از این مطالعه مقایسه کمر درد و عوامل مؤثر بر آن در دندانپزشکان با داروسازان مرد، برای تعیین میزان ارتباط شغل دندانپزشکی و ایجاد کمر درد بود.

  روش بررسی: در این مطالعه مقطعی، با استفاده از پرشسنامه نوردیک، 261 دندانپزشک مرد با 193 داروساز مرد که حداقل یک سال به حرفه دندانپزشکی عمومی یا داروسازی اشتغال داشته و سابقه بیماری‌های مزمن بافت همبند یا ترومای منجر به شکستگی در ستون فقرات نداشتند، با استفاده از آزمون‌های آماری Chi- square ، T-test و رگرسیون لجستیک مورد مقایسه قرار گرفتند.

  یافته‌‌ها: ابتلا به کمر درد در 12 ماه گذشته در دندانپزشکان مرد %8/54 و در داروسازان مرد %3/36 بود (001/0> P ). در آزمون آماری رگرسیون لجستیک، پس از تعدیل (adjustment) برای متغیر‌های شغل، سن، نمایه توده بدنی، مصرف سیگار، سال‌های اشتغال به کار و میانگین ساعات کاری هفته، بین شغل دندانپزشکی و ابتلا به کمر درد، با نسبت شانس برابر با 54/2 ارتباط آماری معنی‌داری مشاهده شد (001/0> P ).

  نتیجه‌گیری: اشتغال به حرفه دندانپزشکی در جنس مذکر، مستقل از سن، نمایه توده بدنی، مصرف سیگار، سال‌های اشتغال به کار و میانگین ساعات کاری هفته، مرتبط با ابتلا به کمر درد می‌باشد.

---

  زمینه و هدف: رخ دادن اورژانس‌های پزشکی در مطب دندانپزشکی نسبتاً شایع می‌باشد. اولین و مهم‌ترین قدم در کنترل اورژانس‌های پزشکی، توانایی ارائه اقدامات حیاتی پایه می‌باشد که مستلزم داشتن آگاهی، مهارت و تجهیزات موردنیاز درصورت وقوع اینگونه حوادث می‌باشد. هدف از انجام این مطالعه بررسی آگاهی دندانپزشکان در زمینه شناخت و درمان اورژانس‌ها و تمایل آن‌ها به برگزاری کارگاههای آموزشی در این زمینه بود.

  روش بررسی: این مطالعه تحلیلی- مقطعی بر روی 132 دندانپزشک عمومی و متخصص شهر بابل در سال 90-1389 صورت گرفت. پرسشنامه معتبر (پایایی آگاهی و نگرش: آلفای کرونباخ به ترتیب 79% و 84%) شامل 17 سؤال آگاهی (امتیاز 17-14 عالی، 14-11 : خوب، 11-8 : متوسط و زیر 8 : ضعیف) و 3 سؤال نگرش و داده‌های دموگرافیک توزیع شد. داده‌ها با آمارهای مربع کای، آزمون T و پیرسون در نرم‌افزار SPSS مورد تحلیل قرار گرفتند.

  یافته‌ها: 119 نفر (9/91%) پرسشنامه را تکمیل کردند. میانگین سنی آن‌ها (5/7 ± ) 6/38 سال بود که (6/70%) 84 نفر مرد و (4/29%) 35 نفر زن بودند. میانگین نمره آگاهی (31/2 ± ) 31/9 از 17 بود که با سن (03/0-= r ) و سال فارغ‌التحصیلی (43/0-= r ). ارتباط منفی داشت. در میان شرکت‌کنندگان 94% موافق برگزاری کارگاه آموزشی، 75% موافق تجهیز کامل مطب و ترالی اورژانس بودند و 9/ 84% آن‌ها از آموزش دوران دانشجویی در این زمینه ناراضی بودند.

  نتیجه‌گیری: آگاهی دندانپزشکان شهر بابل در زمینه اورژانس‌های پزشکی کافی نیست که نیازمند مداخله در جهت ارتقاء و به روزرسانی از طریق برگزاری کارگاه آموزشی و برنامه‌های آموزشی مداوم می‌باشد.

---

  زمینه و هدف: درمان ریشه قسمت مهمی از کار یک دندانپزشک عمومی است. هدف از این مطالعه بررسی رادیوگرافیک کیفیت درمان ریشه انجام شده توسط دانشجویان عمومی دانشکده دندانپزشکی یزد بود.

  روش بررسی: پرونده‌های مراجعه‌کنندگان به بخش درمان ریشه بین سال‌های 1390 تا 1392، که توسط دانشجویان عمومی تحت درمان قرار گرفته بودند، براساس تعداد کانال به سه گروه تقسیم شدند و از هر گروه تعداد 80 پرونده به صورت تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. برای بررسی کیفیت کار انجام شده از معیارهای طول پرکردگی، تقارب و تراکم استفاده شد و خطاهای حین درمان ریشه انجام شده نیز ثبت شدند. جهت مقایسات آماری از آزمون‌های Fisher exact test و Chi-square استفاده شد.

  یافته‌ها: براساس نتایج این مطالعه 155 (6/64%) پرونده طول پرکردگی مناسب داشتند، در حالیکه 55 (9/22%) نمونه با طول کوتاه و30 (5/12%) نمونه با طول بلند پر شده بودند و تفاوت به دست آمده بین سه گروه از نظر آماری معنی‌دار بود (001/0> P ). 187 (9/77%) پرونده تقارب کافی و 157 (4/65%) پرونده تراکم کافی داشتند. اختلاف به دست آمده بین سه گروه در بررسی تقارب (98/0= P ) و تراکم (88/0= P ) معنی‌دار نبود. در کل 2/39% از کل نمونه‌ها همه خصوصیات درمان ریشه مناسب را داشتند.

  نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه حاضر می‌تواند با شناسایی نقاط ضعف درمان صورت گرفته در گروه‌های مختلف آموزشی، به برنامه‌ریزی مناسب جهت بهبود کیفیت درمان ریشه در بخش عمومی دانشکده دندانپزشکی یزد، کمک نماید.

---

  رعایت اخلاق و اصول اخلاقی در تمامی جنبه‌های حرفه‌ای، آموزشی و تحقیقاتی علوم پزشکی و زیرشاخه‌های آن از جمله دندانپزشکی، اهمیت ویژه‌ای دارد. پژوهش‌های دندانپزشکی دارای برخی ملاحظات خاص و مرتبط با رشته هستند که توجه به آن‌ها می‌تواند در طراحی و پیشرفت پروژه‌های تحقیقاتی نقش مؤثری ایفا نماید. هدف از این مطالعه، گزارشی در مورد اصول اخلاقی حاکم بر پژوهش‌های دندانپزشکی و ارایه نمونه‌هایی از مشکلات در حین کار می‌باشد. برای کمک به انجام اصولی‌تر طرح‌های مرتبط با این رشته، تأسیس بانک دندانی انسانی در مراکز آموزشی و پژوهشی کشور توصیه می‌گردد.

---

  زمینه و هدف: :مصرف دخانیات موجب مرگ سالانه 5 میلیون نفر در جهان می‌شود که این رقم در ایران طبق آمار وزارت بهداشت به 70 هزار نفر می‌رسد. با توجه به اینکه اکثریت مردم به طور مرتب به دندانپزشکان مراجعه می‌کنند ، می‌توان از این فرصت مناسب برای ارایه مشاوره‌های ترک دخانیات استفاده کرد. مطالعه حاضر با هدف بررسی دانش، نگرش و مهارت دانشجویان سال آخر دندانپزشکی دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی در خصوص کنترل دخانیات در مطب دندانپزشکی انجام شد.

  روش بررسی: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی، جامعه مورد بررسی دانشجویان سال آخر دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی بود و روش نمونه‌گیری در این مطالعه به روش سرشماری بود و از پرسشنامه برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده شد. پرسشنامه به تک تک دانشجویان شرکت کننده داده شد (93 نفر) که طی آن دانش، نگرش و مهارت دانشجویان دندانپزشکی بررسی گردید. جهت تحلیل نتایج از آزمون T-test استفاده گردید.

  یافته‌ها: در مجموع 93 دانشجو در این مطالعه شرکت کرده بودند (میزان پاسخ دهی 100%) میانگین نمره دانش در دو دانشکده دندانپزشکی دانشگاه تهران و شهید بهشتی (به ترتیب 5/17و 4/18، 09/0 P= )، و همچنین نگرش (به ترتیب 5/33 و 1/33، 80/0 P= ) با هم تفاوت معنی‌دار نداشت، اما در بخش مهارت
(به ترتیب: 9/11 و 6/16، 002/0 P= ) تفاوت نمره معنی‌دار بود.

  نتیجه‌گیری: علیرغم نگرش نسبتاً خوب دانشجویان دندانپزشکی در زمینه مشاوره ترک دخانیات، دانش و مهارت آنان در این زمینه دچار ضعف است. باید در دانشکده‌های دندانپزشکی برنامه‌های آموزشی مناسب در این زمینه اجرا شود.

---

  زمینه و هدف: با توجه به نگرانی‌ها و دغدغه‌هایی که از عدم آشنایی مردم با کلمه جراح- دندانپزشک مطرح است و اینکه همه دندانپزشکان عمومی در تابلوی خود واژه (جراح- دندانپزشک) را به کار می‌گیرند و با توجه به انتظاری که مردم از کلمه جراح دارند و اینکه انجام این جراحی‌ها در برنامه آموزشی دوره دندانپزشکی عمومی محدود است و خلاء اطلاعاتی در مورد میزان آگاهی مردم از این واژه در بهترین شرایط پایتخت کشور وجود دارد، در نتیجه هدف از این تحقیق تعیین میزان آگاهی از کلمه جراح در تابلوی مطب دندانپزشکان تحت عنوان جراح- دندانپزشک و عوامل مرتبط با آن، روی مردم شهر تهران در سال
90-89 بود.

  روش بررسی: این تحقیق به روش توصیفی- مقطعی روی تعداد 385 نفر از مردم شهر تهران انجام گرفت و سپس میزان آگاهی آن‌ها بررسی و نقش عوامل مرتبط با آن مانند ویژگی‌های فردی، سن، جنس، اجتماعی و اقتصادی (آموزش، شغل، مراجعه به دندانپزشک) مورد بررسی قرار گرفت و با آزمون کای دو (توسط نرم‌افزار SPSS ) مورد قضاوت آماری قرار گرفت.

  یافته‌ها: تعداد 4/57% زن و 6/42% مرد بودند. میانگین سن آن‌ها 50 سال و حداقل 20 و حداکثر 77 سال بود. سطح سواد 6/43% دانشگاهی و 4/56% دیپلم و کمتر بود. 9/4% آگاهی خوب، 1/30% آگاهی متوسط و 65 % آگاهی ضعیف داشته‌اند. به تعبیری 35 % آگاهی قابل قبول و 65% آگاهی غیرقابل قبول داشتند.

  نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد که میزان عدم آگاهی مردم از مفهوم کلمه جراح- دندانپزشک جدا جای نگرانی دارد. باتوجه به اینکه این عدم آگاهی منجر به مراجعه مردم به افراد غیر متخصص در امر جراحی شده و مشکلات عدیده‌ای را منجر می‌شود، لازم است که این میزان آگاهی بالا رود.

---

  زمینه و هدف: اهمیت کیفیت در آموزش علوم پزشکی، نیاز به تدوین استانداردهای مناسب را در نظام‌های آموزشی به عنوان مبنایی برای تأیید کیفیت مورد توجه قرار داده است. استانداردهای تدوین شده برای اجرایی شدن نیاز به ارزیابی مجریان برنامه دارد. هدف از این تحقیق ارزیابی استانداردهای پایه برنامه دندانپزشکی عمومی از دیدگاه دانشکده‌های سطح کشور بود.

  روش بررسی: این مطالعه توصیفی مقطعی در سال 1391 انجام شد. ابتدا با نظارت دبیرخانه شورای آموزش دندانپزشکی و تخصصی نمایندگانی از 16 دانشکده کشور معرفی شدند. بر اساس استانداردهای پایه برنامه دندانپزشکی عمومی کشور چک لیستی تهیه گردید که شامل بررسی لزوم وجود و پیش‌بینی زمان دستیابی به معیار مذکور استاندارد از دیدگاه هر دانشکده بود. نمایندگان دانشکده‌ها پس از یک جلسه توجیهی در وزارتخانه با برگزاری گروه‌های متمرکز از صاحبنظران دانشکده متبوع خود و نظر سنجی از اعضای هیأت علمی، ارزیابی دانشکده خود را در قالب یک فرم به دبیرخانه ارسال کردند. نتایج به دست آمده در قالب آمار توصیفی ارایه گردید.

  یافته‌ها: نظرات 14 دانشکده دریافت شد (پاسخگویی 87%). کلیه استانداردهای پایه مصوب، از نظر بیش از 85% دانشکده‌ها ضروری بود. بیش از 70% از استانداردها از نظر بیش از 30% دانشکده‌ها در یک سال قابل دسترسی نبودند.

  نتیجه‌گیری: استانداردهای تدوین شده دارای مقبولیت عمومی در سطح کشور است. ولی به نظر میرسد در صورت استفاده به عنوان اعتبار بخشی، موجب عدم کسب اعتبار بسیاری از دانشکده‌ها گردد و در این رابطه باید دانشکده‌های دندانپزشکی مشمول به فکر سرعت بخشیدن به اصلاح فرایند اصلاحات آموزشی و کاهش فاصله از استاندارد های مربوطه شوند.

---

  زمینه و هدف : روش متداول مکانیکی در کنترل پلاک میکروبی استفاده از مسواک است. با توجه به طرح‌های سر مسواک‌ها جهت برداشت بهتر پلاک، هدف این مطالعه مقایسه تأثیر مسواک Cross-action و Between teeth بر میزان پلاک میکروبی و وضعیت لثه در دانشجویان دندانپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی در سال 92-91 بود.

  روش بررسی: این مطالعه کارآزمایی بالینی به صورت Cross over و یک سو کور (Single blind) روی 30 نفر با میانگین سنی (9/0 ± 23) در دو گروه 15 نفری انجام شد. افراد حداقل 20 دندان، دارای جینجیویت بدون تاریخچه مصرف آنتی بیوتیک در 3 ماه گذشته بودند. افرادی که تحت درمان ارتودنسی، مصرف داروهای تأثیرگذار بر لثه، دارای کراون و بریج Crowding بودند از تحقیق خارج شدند. سپس ایندکس Turesky ، Plaqe index approximal و خونریزی لثه‌ای ثبت شد، گروه اول از مسواک Cross-action و گروه دوم از مسواک between teeth به مدت 14 روز، روزی دوبار و به مدت دو دقیقه و به روش Modified bass استفاده کردند. در این مدت از نخ دندان استفاده نشد. بعد از 14 روز ارزیابی‌‌ها مجدداً انجام شد، پس از دوره Wash out یک هفته‌ای مرحله دوم تحقیق همانند دوره اول و با مسواکی مخالف مسواک اولیه انجام شد و داده‌‌ها تحت آزمون آماری Generalized Linear Model (GLM) بررسی شد.

  یافته‌ها: در شاخص‌های مورد مطالعه بین دو مسواک از لحاظ آماری تفاوت معنی‌داری دیده نشد (به ترتیب 33/0 P= ، 47/0 P= ، 29/0 P= ). ترتیب درمان (Period) نیز معنی‌دار نبود (23/0 P= ).

  نتیجه‌گیری: مسواک Cross-action و Between teeth در کاهش پلاک و خونریزی لثه‌ای با یکدیگر تفاوت معنی‌دار نداشتند.

---

  زمینه و هدف: ارتباط مستمر بیماران با دندانپزشکان، توانایی تشخیص عوارض اولیه مصرف تنباکو بر سلامت دهان و سلامت عمومی بدن، کلینیک‌های دندانپزشکی را تبدیل به بستری مناسب برای ارایه مشاوره‌های ترک سیگار کرده است. هدف از این مطالعه تعیین کارآیی مداخله آموزشی بر ترک سیگار در بیماران مراجعه کننده به کلینیک‌های دندانپزشکی با کاربرد مدل مراحل تغییر بود.

  روش‌ بررسی : مطالعه حاضر یک پژوهش شبه تجربی بود که در سال 1392 انجام شد. 40 بیمار سیگاری در درمانگاه‌های تخصصی در هر یک از گروه‌های مداخله و مقایسه پرسشنامه خود ایفای شامل سؤالات عمومی و دموگرافیک، مراحل تغییر، فرآیندهای تغییر، خودکارآمدی، توازن تصمیم‌گیری قبل و بعد از 6 ماه آموزش را تکمیل کردند. گروه مداخله 2 جلسه آموزشی به شیوه بحث گروهی به مدت 60 دقیقه را دریافت کرد. داده‌ها با آزمون‌های آماری کای اسکوئر، تی زوجی و مستقل، من ویتنی و ویلکاکسون آنالیز شدند.

  یافته‌ها: از حیث توزیع بیماران در مراحل تغییر (پیش تفکر، تفکر و آمادگی) بین گروه‌های مداخله (5/42، 35 و 5/22 %) و مقایسه (5/37، 35 و 5/27%) قبل از آموزش اختلاف معنی‌داری وجود نداشت (55/0= P ). پس از آموزش در گروه مداخله به ترتیب 20 و 10 درصد بیماران مراحل اجرا و نگهداشت ترک سیگار را گزارش کردند (001/0> P ). بعد از آموزش شاهد افزایش میانگین سازه فرایندهای تجربی، فرایندهای رفتاری، منافع و خودکارآمدی و کاهش میانگین سازه هزینه‌ها در گروه مداخله بودیم (001/0> P ) .

  نتیجه‌گیری : یافته‌ها نشانگر اثربخشی آموزش با استفاده از مدل مراحل تغییر در افزایش موارد ترک سیگار بیماران بود. لذا آشنایی دندانپزشکان با آموزش در قالب مدل مراحل تغییر به منظور ترک سیگار توصیه می‌شود.